I. KAVRAMSAL OLARAK KORUMA TEDBİRLERİ, SINIFLANDIRILMASI,
ÖZELLİKLERİ VE ÖNKOŞULLARI
23
B. Koruma Tedbirlerinin Sınıflandırılması
25
1. Yöneldikleri Değere Göre Koruma Tedbirleri
26
2. Amaçlarına Göre Koruma Tedbirleri
26
3. Yöneldikleri Kişilere Göre Koruma Tedbirleri
27
4. Karar Verme ve Uygulama Yetkisine Göre Koruma Tedbirleri
27
C. Koruma Tedbirlerinin Özellikleri
28
1. Kanun İle Düzenlenmiş Olma
28
4. Zorlama ve/veya Rıza Dışı Olma
33
D. Koruma Tedbirlerinin Ön Koşulları
34
1. Bir Suç Şüphesinin Bulunması
34
a. Basit Şüphe/Başlangıç Şüphesi
35
2. Gecikmede Sakınca Bulunması
40
4. Orantı (Ölçülülük) Bulunması
43
5. Kural Olarak Hâkim veya Mahkemenin, Gecikmesinde Sakınca
Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararının Bulunması (Yetkili
Merciin Kararının Bulunması)
45
II. TAZMİNATIN HUKUKİ NİTELİĞİ, GEREĞİ, TAZMİNATIN TARİHSEL GELİŞİMİ,
KAYNAKLARI VE SORUMLULUK HUKUKU (TAZMİNAT SORUMLULUĞU)
46
A. Tazminatın Hukuki Niteliği ve Gereği
46
B. Koruma Tedbirlerine ilişkin Tazminatın Tarihsel Gelişimi ve Kaynakları
52
C. Sorumluluk Hukuku (Tazminat Sorumluluğu)
55
2. Kusur Sorumluluğu (Haksız Fiil Sorumluluğu)
57
a. Haksız Fiil Kavramı
59
b. Haksız Fiilin Unsurları
59
ba. Hukuka Aykırı Fiil
60
bd. İlliyet Bağı (Nedensellik Bağı)
66
3. Kusursuz Sorumluluk (Sebep Sorumluluğu)
68
4. Devletin Sorumluluğu
70
a. Devletin, İdari Nitelikli Organlarının Eylemlerinden Kaynaklanan
b. Devletin, Yargısal Nitelikli Organlarının Eylemlerinden
Kaynaklanan Mali Sorumluluğu
77
ba. Devletin, Yargısal Nitelikli Organlarının İdari
Eylemlerinden Kaynaklanan Mali Sorumluluğu
77
bb. Devletin, Yargısal Nitelikli Organlarının Yargısal
Eylemlerinden Kaynaklanan Mali Sorumluluğu
78
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NE GENEL BAKIŞ, KARAR TÜRLERİ,
TÜRKİYE’DE KARARLARIN UYGULANMASININ DENETİMİ VE KARARLARIN İCRASI
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NE GENEL BAKIŞ
83
A. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kökenleri
83
B. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kuruluşu
85
C. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Yapısı
88
1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin İdari Yapısı
89
a. Mahkeme Genel Kurulu
89
c. Eleme (Filtraj) Birimi
90
2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Yargısal Yapısı
91
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Diğer Birimleri
97
b. Yazı İşleri Müdürlüğü
98
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI
100
1. Kabul Edilebilirlik Hakkında Kararlar
101
C. Seçenek (Alternatif) Çözümler
109
2. Tek Taraflı Duyurma (Deklarasyon)
110
D. Pilot (Öncül) Karar Usulü
112
E. İhtiyati Tedbir Kararı
114
G. Gözden Geçirme (Revizyon), Düzeltme ve Yorum Kararları
118
1. Gözden Geçirme (Revizyon) Kararı
118
III. TÜRKİYE’DE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARININ
UYGULANMASININ DENETİMİ VE KARARLARIN İCRASI
122
B. Türkiye’de Kararların Uygulanmasını Takip Etmekle Görevli Birimler
128
C. Türkiye Aleyhine Verilen Kararlarda Alınan Giderim Tedbirleri
131
b. Yargılamanın Yenilenmesi
136
e. Tekrarlanmama Güvencesi (Garantisi)
143
D. Türkiye’de AİHM Kararlarının İcra Edilmemesi
148
TAZMİNAT NEDENLERİ VE TAZMİNAT NEDENLERİ KONUSUNDA BELİREN SORUNLAR
I. TAZMİNAT NEDENLERİ
157
A. CMK m. 141’de Düzenlenen Tazminat Sebepleri
160
1. Kanunlarda Belirtilen Koşullar Dışında Yakalanan, Tutuklanan veya
Tutukluluğunun Devamına Karar Verilenler (CMK m. 141/1–a)
160
a. Kanunlarda Belirtilen Koşullar Oluşmadan Yakalanma
161
b. Kanunlarda Belirtilen Koşullar Oluşmadan Tutuklama veya
Tutukluluğun Devamına Karar Verilmiş Olması
166
bb. Tutuklama Nedenleri
168
bc. Tutuklama Kararı Verilemeyecek Haller
173
bd. Tutuklama Kararı Verme Yetkisi ve Gerekçe
175
be. Tutukluluğun İncelenmesi (Gözden Geçirilmesi)
178
2. Kanuni Gözaltı Süresinde Hâkim Önüne Çıkarılmama (CMK m.
3. Kanuni Hakları Hatırlatmamak veya Hatırlatılmasına Rağmen Bu
Haklardan Yararlandırmadan Tutuklanma (CMK m. 141/1–c)
193
a. İsnadı Öğrenme Hakkı
197
b. Müdafinin Hukuki Yardımından Yararlanma Hakkı
198
c. Yakınlarına Haber Verme Hakkı
203
e. Delil Toplama ve Toplanmasını İsteme Hakkı
207
4. Kanuna Uygun Olarak Tutuklandığı Hâlde Makul Sürede Yargılama
Mercii Huzuruna Çıkarılmamak ve Bu Süre İçinde Hakkında Hüküm
Vermemek (CMK m. 141/1–d)
208
a. Tutuklunun Makul Süre İçinde Yargılama Mercii Huzuruna
b. Tutuklu Hakkında Makul Süre İçinde Hüküm Verilmemesi
211
5. Kanuna Uygun Olarak Yakalandıktan veya Tutuklandıktan Sonra
Kovuşturmaya Yer Olmadığı veya Beraat Kararı Verilmesi (CMK m.
6. Kişinin Gözaltı ve Tutuklulukta Geçirdiği Sürenin Hükümlülükten
Fazla Olması veya İşlenen Suç İçin Kanunda Öngörülen Cezanın
Sadece Adli Para Cezası Olması (CMK m. 141/1–f)
219
7. Yakalama veya Tutuklama Nedenleri ve Haklarındaki Suçlamaların
Kişilere, Yazıyla veya Bunun Hemen Olanaklı Bulunmadığı Hâllerde
Sözle Açıklanmaması (CMK m. 141/1–g)
223
8. Yakalamanın ve Tutuklamanın Yakınlara Bildirilmemesi (CMK m.
9. Arama Kararının Ölçüsüz Bir Şekilde Gerçekleştirilmesi (CMK m.
b. Arama Kararının Uygulanma Şekli ve Ölçüsü
231
c. Öğreti ve Uygulama
234
10. Eşyasına veya Diğer Malvarlığı Değerlerine, Koşulları Oluşmadığı Halde
Elkonulması veya Korunması İçin Gerekli Tedbirler Alınmaması ya da
Eşyası veya Diğer Malvarlığı Değerlerinin Amaç Dışı Kullanılması veya
Zamanında Geri Verilmemesi (CMK m.141/1–j)
237
a. Eşya veya Malvarlığı Değerlerine Koşulları Oluşmadığı Halde
b. Elkonulan Eşyanın veya Malvarlığı Değerlerinin Korunması İçin
Gerekli Tedbirlerin Alınmaması
247
c. Elkonulan Eşyanın veya Malvarlığı Değerlerinin Amaç Dışı
d. Elkonulan Eşyanın veya Malvarlığı Değerlerinin Zamanında
11. Yakalama, Adli Kontrol veya Tutuklama İşlemine Karşı Kanunda
Gösterilen Başvuru İmkânlarından Yararlandırmama (CMK m. 141/1–k)
258
12. CMK m. 109/3–e ve CMK m. 109/3–j’de Düzenlenen Adli Kontrol
Yükümlülükleri Uygulandıktan Sonra Haklarında Kovuşturmaya Yer
Olmadığına veya Beraatlerine Karar Verilenler (CMK m. 141/1–l)
263
b. 02.03.2024 Tarihli 7499 Sayılı Kanun Değişikliği Öncesi Durum
263
c. 02.03.2024 Tarihli 7499 Sayılı Kanun Değişikliği Sonrası Durum
265
B. CMK m. 141/1 Dışında Hâkim ve Savcıların Verdikleri Kararlar ve
Yaptıkları İşlemler Nedeniyle Tazminat (CMK m. 141/3) ve HMK m. 46
Kapsamında Hâkimlerin Hukuki Sorumluluğu
267
C. Yargılamanın Yenilenmesi Sonucunda Beraat veya Ceza Verilmesine Yer
Olmadığına Karar Verilmesi Nedeniyle Tazminat (CMK m. 323/3)
274
II. TAZMİNAT NEDENLERİ KONUSUNDA BELİREN SORUNLAR
276
A. Hapis Cezasının Ertelenmesine Karar Verilmesi Halinde Tazminat
276
B. Davanın Düşme Hallerinde Tazminat
277
1. Ölüm Halinde Tazminat
278
2. Önödeme Halinde Tazminat
279
C. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına Karar Verilmesi Halinde
D. Koşullu Salıverme Süresinden Fazla Tutuklu Kalma Halinde Tazminat
283
E. Tedavi ve Denetimli Serbestlik Tedbirine Karar Verilmesi Halinde
F. Kişinin Tutuklandığı Suçtan Beraat Etmesi, Tutuklanmadığı Suçtan
Mahkûm Edilmesi Halinde Tazminat (Birden Fazla Suçun Varlığı)
286
G. Mahsup Kararı Halinde Tazminat
288
H. Suçluların İadesi Halinde Tazminat
290
1. Türkiye’de Suç İşleyip Yabancı Ülkeye Kaçan Kişinin İadesi
296
2. Yabancı Ülkede Suç İşleyip Türkiye’ye Kaçan Kişinin İadesi
299
TAZMİNAT TALEP EDEMEYECEK KİŞİLER, TAZMİNAT DAVASININ ÖZELLİKLERİ,
BAŞVURU, YARGILAMA, TAZMİNATIN HESAPLANMASI, TAZMİNATIN GERİ
ALINMASI, DEVLETİN RUCÜ HAKKI VE KANUN YOLLARI
I. TAZMİNAT TALEP EDEMEYECEK KİŞİLER
303
B. Tazminata Hak Kazanamadığı Halde, Sonradan Yürürlüğe Giren ve
Lehte Düzenlemeler Getiren Kanun Gereği, Durumları Tazminat
İstemeye Uygun Hale Dönüşenler
305
1. Suç Olmaktan Çıkarma
306
2. Sonradan Yürürlüğe Giren Lehte Düzenlemeler
310
C. Genel veya Özel Af, Şikâyetten Vazgeçme, Uzlaşma Gibi Nedenlerle
Hakkında Kovuşturmaya Yer Olmadığına veya Davanın Düşmesine
Karar Verilen veya Kamu Davası Geçici Olarak Durdurulan veya Kamu
Davası Ertelenen veya Düşürülenler
312
D. Kusur Yeteneğinin Bulunmaması Nedeniyle Hakkında Ceza Verilmesine
Yer Olmadığına Karar Verilenler
318
E. Adlî Makamlar Huzurunda Gerçek Dışı Beyanla Suç İşlediğini veya Suça
Katıldığını Bildirerek Gözaltına Alınanlar, Adli Kontrol Altına Alınanlar
II. TAZMİNAT İSTEMENİN KOŞULLARI (BAŞVURU)
321
A. Tazminat Hakkının İlgilisine Bildirilmesi
321
B. Tazminat İsteminde Bulunabilecek Kişiler (Davacı)
322
C. Davanın Açılacağı Kişiler (Davalı)
328
D. Başvuru Süresi (Dava Açma Süresi), Sürenin Başlangıcı, Sürenin Niteliği
1. Başvuru Süresi ve Sürenin Başlangıcı
329
2. Görevli ve Yetkili Mahkeme
336
3. İstisnai Yetkili Mahkeme
343
4. Tazminat Komisyonu’nun Görevli Olduğu Haller ve İşleyişi
345
III. TAZMİN EDİLECEK ZARARLAR (TAZMİNATIN KAPSAMI)
346
4. Avukatlık Vekâlet Ücreti
351
a. Tazminat Davasının Sebebi Olan Koruma Tedbirinin
Uygulandığı Soruşturma veya Kovuşturma Aşamasındaki
b. CMK m. 141 Dolayısıyla Görülen Tazminat Davasındaki Vekâlet
B. Dilekçenin İncelenmesi (Ön İnceleme)
361
C. Duruşmanın Açılması
362
F. Araştırma ve Delillerin Değerlendirilmesi / Esasın İncelenmesi
364
1. Talep ve İspata ilişkin Delillerin Doğruluğunun Araştırılması
364
2. Delillerin Değerlendirilmesi ve Tazminat Miktarının Belirlenmesi
366
G. Hüküm/Mahkemece Verilecek Kararlar
367
1. Dava Dilekçesinin Reddi
367
2. İstemin Süre Yönünden Reddi
369
3. İstemin Husumetten Reddi
369
4. Yetkisizlik Kararı
369
5. Davanın Esastan Reddi
370
H. Hüküm Bildirilmesi ve Hükmün İcrası
372
I. Yargılama Giderleri
372
İ. Adli Tatilin Tazminat Davalarına Etkisi
373
V. TAZMİNATIN miktarı ve hesaplanması
373
B. Taleple Bağlılık ve Islah
376
C. Maddi Tazminatın Hesaplanması
380
D. Manevi Tazminatın Hesaplanması
383
VI. TAZMİNATIN GERİ ALINMASI VE DEVLETİN RÜCU HAKKI
386
B. Tazminatın Geri Alınması
386
C. Devletin Rücu Hakkı
388
2. Hâkim, Cumhuriyet Savcısı ve Diğer Kamu Görevlilerine Rücu
389
3. İftira Eden veya Yalan Tanıklık Edenlere Rücu
392
B. Kanun Yollarına Başvurabilecek Kişiler
394
C. Kanun Yollarına Başvurmada Süre
395
F. Başvuru Sınırı (Kesinlik Sınırı)
397
VIII. KORUMA TEDBİRLERİ NEDENİYLE CMK M. 141 VD. UYARINCA TAZMİNAT
DAVASI AÇMADAN ANAYASA MAHKEMESİ VE AVRUPA İNSAN HAKLARI
MAHKEMESİ’NE YAPILAN BAŞVURULARIN İNCELENMESİ
401
A. Anayasa Mahkemesi Açısından
401
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
409