Etnisite Rejimleri ve Milliyet

Almanya, Rusya ve Türkiye’de Etnisite Rejimleri ve Milliyet adlı kitap, son yıllarda eskiye oranla daha çok yayın yapılmaya başlanan bir alana, karşılaştırmalı siyasete önemli bir katkıda bulunuyor. Koç Üniversitesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Şener Aktürk, Almanya, SSCB ve Sovyet sonrası Rusya ile Türkiye’de milliyet ve etnisite rejimlerini karşılaştırarak yaptığı değerlendirmeleri belirli bir sistematikle okurun dikkatine sunuyor.

Aktürk bu eserinde, ulusal aidiyet ve etnisite arasındaki ilişkileri düzenleyen ve kendisinin “etnisite rejimleri” biçiminde kavramsallaştırdığı devlet politikalarındaki devamlılık ile değişimin dinamiklerini her üç ülkeden verdiği ayrıntılı örneklerle açıklıyor. Yazar bunu yaparken, devletleri tek etnili, çok etnili ve anti-etnik rejimler şeklinde üç ayrı kategoride inceliyor, bunu yaparken de bu rejimlerin “üyelik” ve “ifade” boyutlarını dikkate alarak belirli sonuçlar çıkarıyor.

Kitapta, Almanya’da vatandaşlık yasasının değişmesi, Türkiye’de Kürtçe yayın başta olmak üzere Kürt ve Alevi açılımı ve Rusya’da kimliklerden etnik köken ibaresinin kaldırılması gibi süreçler, bu yönde daha önce yapılan başarısız girişimlerle birlikte ele alınmış, bu değişimlerin dinamikleri “etnisite rejimleri” perspektifleriyle yorumlanmıştır.

Türkiye’de Kürt açılımı neden ancak son on yılda gerçekleşti? 1913 tarihli Alman vatandaşlık yasası neden ancak 2000 yılında değiştirilebildi? Rusya’da Stalin’den bu yana kimlik kartlarında yer alan etnisite ibaresi neden ancak 1997 yılında kaldırılabildi?

Bu soruların cevabını 2013’te, Joseph Rothschild “En İyi Milliyetçilik ve Etnik Çalışmalar Ödülü” alan bu değerli kitapta bulacaksınız.

Bu kitapta, tarihleri paralellik arz eden üç ülke üzerine inanılmaz bir bilgi zenginliği bizi bekliyor. Aktürk; Almanya, Türkiye ve Rusya’nın modern tarihindeki bazı kritik dönüm noktalarını inceleyerek, etnik ilişkilerin ve etnik siyasetin, fazlasıyla katı rejimler altında yaşanan çok uzun dönemlerden sonra bile, nasıl radikal bir şekilde değişebileceğini gösteriyor. Yakın geçmişimizi anlamamıza yardımcı oluşunun yanısıra, bu kitap geleceğe dair düşünebilmenin araçlarını bize veriyor.