1. Bölüm GENEL OLARAK BOŞANMA
II. “BOŞANMA”NIN TANIMI
24
III. BOŞANMAYA İLİŞKİN SİSTEMLER
25
A. Boşanmayı Kabul Etmeyen Sistemler (Görüşler)
25
B. Boşanmaya Serbestlik Tanıyan Sistemler (Görüşler)
25
C. Hâkimin Kararı ile Boşanma Sistemi (Görüşü)
25
D. Boşanma Nedenlerini Saymacalı Sistemi (Görüşü)
25
IV. BOŞANMA HUKUKUNDA İLKELER
25
B. Evliliğin Temelden Sarsılması İlkesi
26
C. İradililik (İrade) İlkesi
26
D. Elverişsizlik İlkesi
26
V. BOŞANMANIN HUKUKÎ SONUÇLARI
26
B. Eşler Bakımından Sonuçları
27
1. Evlilik Bağının Çözülmesi
27
2. Yasal Mirasçılık Sıfatının Sona Ermesi
27
b. Eşin Yasal Mirasçılığı ve Sona Ermesi
28
aa. Eşin Mirasçılığının Sona Ermesi
28
bb. Ölen Eşin Mirasçılarının Davaya Devamı
30
cc. Eşler Arasındaki Alacaklarda Zamanaşımının İşlemeye Başlaması
31
dd. Evliliğe İlişkin Tasarruf Kısıtlamaların (Sınırlamaların) Kalkması
34
ee. Mal Rejiminin Tasfiyesi
34
2. Bölüm MAL REJİMLERİNDE ESKİ VE YENİ MEDENİ KANUN VE YÜRÜRLÜK-HANGİ KANUNUN UYGULANACAĞI
I. 4722 SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNUNUN YÜRÜRLÜĞÜ VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUNUN İLGİLİ HÜKÜMLERİ
35
A. Evlenme, Boşanma ve Evliliğin Genel Hükümleri
35
C. Üçüncü Kişilerin Korunması
39
III. YÜRÜRLÜK İLE İLGİLİ İÇTİHATLAR
40
3. Bölüm MAL REJİMLERİNİN TASFİYESİ
I. GENEL OLARAK BOŞANMA HÂLİNDE MAL REJİMİNİN TASFİYESİ
47
II. TÜRK MEDENÎ KANUNUNDA MAL REJİMLERİ MAL REJİMİ TABLOSU
48
A. Yasal Mal Rejimi (Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi)
51
1. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Temel İlkeleri
52
a. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Eşlerin Evlilik Süresince Edindikleri Mallara Katılma Söz Konusudur
52
b. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Evlilik Süresince Kural Olarak Emek Karşılığında Edinilen Mallara Katılma Söz Konusudur
52
c. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Hak Sahibi Olan Eşin Aynî Hakkı Söz Konusu Olmayıp, Alacak Hakkı Vardır.
56
d. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde, Eşlerden Her Biri Evlilik Süresince Malları Üzerinde Tasarruf Yetkisine Sahiptirler
56
II. SEÇİMLİK MAL REJİMLERİ
57
B. Seçimlik Mal Rejimleri Çeşitleri
58
2. Paylaşmalı Mal Ayrılığı
59
a. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminin Temel İlkeleri
59
b. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ile Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminde Benzerlikler
59
c. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ile Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminde Farklılıklar
60
III. MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ
63
IV. MAL REJİMLERİNİN TASFİYESİ:
64
A. Mal Rejiminin Sona Erme Hâlleri
64
1. Evlilik Birliğinin Sona Ermesiyle (TMK. m. 225)
64
2. Başka Bir Mal Rejiminin Kabulüyle
65
B. Mal Rejimlerinde Sona Erme Anı
65
1. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Erme Anı
65
2. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminde Sona Erme Anı
65
3. Mal Ortaklığı Rejiminde Sona Erme Anı
65
4. Mal Ayrılığı Rejimi
65
C. Mal Rejimleri ile İlgili Noterler Birliği Genel Yazıları
66
D. Tasfiyeye İlişkin Genel Şematik Bilgi
82
E. Boşanma Sonucu Mal Rejiminin Tasfiyesinde Genel Düzenlemeler
83
a. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde
83
b. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminde
84
c. Mal Ortaklığı Rejiminde
84
2. Tasfiyede Malların Hangi Tarihteki Değerlerinin Esas Alınacağı
84
3. Hangi Değerlerin Ölçü Alınacağı
85
F. Boşanma Sonucu Mal Rejimlerinin Tasfiyesi
87
1. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde (Yasal Mal Rejiminde) Eşlerin Malları
87
bb. Edinilmiş Mallar Nelerdir
89
aaa. Çalışmanın Karşılığı Olan Edinimler
89
bbb. Sosyal Güvenlik veya Sosyal Yardım Kurum ve Kuruluşlarının veya Personele Yardım Amacı ile Kurulan Sandık ve Benzerlerinin Yaptığı Ödemeler
89
ccc. Çalışma Gücünün Kaybı Nedeniyle Tazminatlar
90
ddd. Sosyal Güvenlikten Ödeme ve Tazminatlarda Hesaplama
90
eee. Kişisel Malların Geliri
91
fff. Edinilmiş Malların Yerine Geçen Değerler
92
aa. Kanuna Göre Kişisel Mallar
94
aaa. Eşlerden Birinin Yalnız Kişisel Kullanımına Yarayan Eşyalar (TMK. m. 220)
94
bbb. Mal Rejiminin (Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin) Yürürlüğe Girmesinden Önceki Mallar: (TMK. m. 220/bent 2)
94
ccc. Katılma Rejimi Süresince Miras Yoluyla Kazanılan Mallar
94
ddd. Karşılıksız Kazanma Yoluyla Elde Edilen Mallar
94
eee. Manevî Tazminat Alacakları (TMK. m. 220/bent 3)
95
fff. Kişisel Mallar Yerine Geçen Değerler (TMK. m. 220/bent 4)
95
ggg. Sosyal Güvenlik ve Yardım Kurumları ya da Çalışma Gücü Kaybı Nedeniyle Ödenen Toptan Tazminatların Hak Sahibinin Kalan Yaşam Süresini Karşılayacak Olan Miktarları (TMK. m. 228/2)
95
bb. Sözleşmeden Dolayı Kişisel Mallar
96
2. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Mülkiyet Durumu (Müşterek Mülkiyet Altındaki Mallar)
97
3. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Paylı Mülkiyete İlişkin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün Genelgesi
98
4. Katılma Rejiminde Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk
98
G. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Malların Tasfiyesi
99
2. Malların Geri Alınması ve Borçlar
100
3. Eşlerin Paylarının Hesaplanması
102
a. Eklenecek Değerler
102
bb. Dilekçe Örnekleri
108
aa. Kanuna Göre (TMK. md. 236; İMK. md. 215)
110
bb. Sözleşmeye Göre (TMK. md. 237; İMK. md. 216)
111
e. Değer Artış Alacağının (DAP) Hesaplanması
113
f. Katkı Payı Alacağı
114
bb. Katkı Payı Alacağı Davasında Araştırılacak Hususlar
114
4. Katılma Alacağının ve Değer Artış Payının Ödenmesi ve Faiz
115
5. Katılma Alacağının Karşılanmaması Durumunda Üçüncü Kişilere Karşı Dava Hakkı
116
6. Paylı Mülkiyetin Tasfiyesi
116
7. Yasal Alım Hakkı ve Niteliği
116
8. Edinilmiş Mallara Katılmada İspat Kuralı
116
9. Edinilmiş Mallara Katılmada Üçüncü Kişilere Karşı Dava
118
10. Değer Artış Payına Yönelik Dava Nisbi Harcı Tabidir
119
11. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Sona Ermeden Değer Artış Payı İstenemez
120
12. Fatura Tek Başına Mülkiyeti Göstermez
120
13. Katılma Alacağı ve Değer Artış Payı Alacağında Görevli Mahkeme Aile Mahkemesidir
121
14. Katılma Alacağı Alacaklıları
121
15. Katılma Alacağında Zamanaşımı
121
16. Boşanma Davasının Reddi Halinde Eşler Bir Araya Gelmemişlerse Katılma Rejimi
122
17. Borçların Ödenmesi-Borçlarla İlgili Düzenleme-Ödeme İçin Süre İsteme
122
18. Envanter Düzenleme ve Envanter Düzenlemenin Hükümleri
123
19. Zina veya Hayata Kast Nedeniyle Boşanmada Kusurlu Eşin Artık Değerdeki Pay Oranının Azaltılması veya Kaldırılması
123
H. Mal Ayrılığı Rejimi - Tasfiye Olmaması
124
İ. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminde Tasfiye
124
1. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi Nedir?
124
2. Paylaşmalı Mal Ayrılığında Mal Grupları
125
a. Paylaşmaya Tâbi Olan Mallar
125
b. Paylaşma Dışı Tutulan Mallar
125
3. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminin Tasfiyesi
125
4. Paylaştırma Yöntemi
127
J. Mal Ortaklığı Rejiminde Tasfiye
127
1. “Mal Ortaklığı Rejimi” Nedir
127
2. Mal Ortaklığı Rejiminde İki Tür Mal Grubu Vardır
128
3. Mal Ortaklığının Çeşitleri
128
a. Genel Mal Ortaklığı
128
b. Sınırlı Mal Ortaklığı
128
c. Diğer Mal Ortaklıkları
128
4. Mal Ortaklığı Rejiminde Ortaklık Borçlarından Dolayı Sorumluluk
128
b. Kişisel Mal ile Ortaklık Malı Arasındaki Denkleştirme
129
d. Değer Belirlenmesi
129
e. Aile Konutu ve Ev Eşyası
130
f. Üstün Bir Yararın Varlığını İspat ve Mahsup
130
g. Paylı Mülkiyet ve Mirasın Paylaşılmasına İlişkin Hükümlerin Kıyasen Uygulanması
130
h. Mal Ortaklığı Rejiminde İspat Kuralı
130
ı. Mal Ortaklığı Rejiminde Eşlerden Birisine Karşı İcra Takibinde Bulunulması Halinde Yetkili Mahkeme
130
i. Mal Ortaklığı Rejiminde Eşlerin Paylı Mirasçılarının 1/4 Saklı Payları
131
j. Mal Ortaklığını Kabul Etmiş Olan Eşlerden Birinin İflası Halinde Kendiliğinden Mal Ayrılığına Dönme
131
V. OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ
131
B. Mal Ortaklığı Rejiminde Kişisel Borçlarda Sorumluluk
133
C. Görevli ve Yetkili Mahkeme
135
D. Olağanüstü Mal Rejiminde Mal Ayrılığına Geçişten Dönme
135
VI. MAL REJİMİNİN TASFİYESİ DAVALARINDA YETKİLİ MAHKEME
136
VII. EŞYANIN TESPİTİNE İLİŞKİN UYGULAMA ÖRNEKLERİ
136
B. Delillerin Tespitinde Görev ve Yetki
137
C. Delillerin Tespitini İstem Şekli
137
D. Delillerin Belirlenmesi Yöntemi
138
E. Delil Tespitine İtiraz
138
G. Delillerin Tespiti ile Eşya Teslimi ve Yediemine Verilmesi İstemi
139
H. Delil Tespiti Tutanağı
140
I. Önceki Mal Rejiminin Tasfiyesinin Nasıl Yapılacağı
141
IX. MAL REJİMİNİN KURULMASI, DEĞİŞTİRİLMESİ VE TASFİYESİNDE ALACAKLILARIN KORUNMASI
142
X. BİR EŞİN MALLARININ DİĞER EŞ TARAFINDAN YÖNETİMİ
142
XI. EŞLERİN MALLARININ ENVANTERİNİN YAPILMASINI İSTEME HAKKI
143
XIII. EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR
144
XIV. KATKI ALACAĞINDA ZAMANAŞIMI
146
XV. DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞI DAVASINDA ZAMANAŞIMI
146
XVI. EŞYA ALACAĞINDA ZAMANAŞIMI
147
XVII. MAL REJİMLERİNİN MİRASA ETKİSİ
148
XVIII. MAL REJİMLERİNE, KATILMA ALACAĞINA, KATKI PAYI ALACAĞINA, EŞYA DAVALARINA VE MAL REJİMLERİNDE TASFİYEYE İLİŞKİN İÇTİHATLAR
149
B. Aile Konutu ile İlgili Diğer Hususlar
443
1. Evlilik Birliği Devam Ettiğinden Aile Konutu ile İlgili Şerhin Diğer Eşin Rızası Olmadan Kaldırılması Mümkün Değildir
443
2. Aile Konutu Şerhi Konulması Talebi Harca Bağlıdır
443
3. Talep Olmadan Aile Konutu Şerhi Verilemez
443
4. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Boşanma Halinde Aile Konutu ile İlgili Haklar Olmaz
444
5. Yazlık Konut Aile Konutu Değildir
445
6. Aile Konutu Şerhi Yerine Müşterek Konut Şerhi Konulmasına Şeklinde Karar Verilemez
445
7. Boşanmayla Birlikte Aile Konutu ile İlgili Tedbir Sona Erer
445
8. Aile Konutuyla İlgili Tasarrufun İptali Davalarında Görevli Mahkeme Aile Mahkemesidir
446
9. Aile Konutu İddiasında Taşınmaz 01.01.2001’den Önce Satılmış İse Olmaz
446
10. Aile Konutu Şerhi Boşanma Davasının Kesinleşme Tarihi ile Sınırlıdır, Boşanmadan Sonra Devamı Kararı Olmaz
446
11. Aile Konutu Olan Konut Diğer Eşin Rızası Olmadan Devredemez, Kısıtlayamaz
447
12. Evliliğin İptali Davasında Aile Konutu Çekişmesi
447
13. Sağ Kalan Eşin Aile Konutu ve Ev Eşyası Üzerinde Nakit Yerine Mülkiyet Hakkı Tanınmasını İsteme Hakkı Vardır
447
14. Aile Konutunun İspatı
449
15. Aile Konutu Olan İki Katlı Ev, Kiracının Oturduğu Bölüm Olmaz
449
16. Aile Konutuna Elatma ile İlgili Davalarda da Görev Aile Mahkemesine Aittir
450
17. Ortaklığın Giderilmesi İstenen Taşınmaz Aile Konutu İse
450
18. Aile Konutu ile İlgili Dava Ortaklığın Giderilmesi ile İlgili Davada Ön Sorun Yapılmalıdır
451
19. Aile Konutu Konusunda Usulüne Uygun Açılmış Dava Yok Karar Verilmesine Yer Olmadığı Şeklinde Karar Verilmelidir, Kesin Hüküm Oluşturacak Şekilde Talebin Reddine Karar Verilemez
451
20. Katılma Rejiminde Aile Konutu ile İlgili Haklarda Görevli Mahkeme Aile Mahkemeleridir
452
21. Kötüniyetli Satışlar Nedeniyle Tasarrufun İptali Davalarında Görevli Mahkeme Yine Aile Mahkemesidir
452
22. Muvazaalı Satışta Kötüniyeti İspat
452
23. Aile Konutunun Sonradan Terkedilmiş Olması Aile Konutu Olma Özelliğinin Yitirilmesine Neden Olmaz
452
24. Aile Konutunun Rıza Alınmadan Satılmasında Davalılar Kimdir
452
25. Aile Konutu Şerhinin, Boşanma Davasının Kesinleşme Tarihi ile Sınırlı Olması Gerekir
453
26. Aile Konutu Olarak Özgülenen Taşınmazın Tapu Kaydına Konulan Şerhin Dava Sonuyla Sınırlandırılması Yasaya Aykırıdır
453
27. Tapusuz Aile Konutunun Başkalarına Devrinin Önlenmesine İlişkin Tedbir İstemi
453
28. Aile Konutuna Elatma ile İlgili Davalarda da Görev Aile Mahkemesine Aittir
453
29. Kadın Ayrı Yaşamakta Haklı İse Aile Konutu Şerhinin Kaldırılmasına Karar Verilemez
454
30. Taşınmazın Tarla Vasıflı Olarak Tapuda Kayıtlı Bulunması Aile Konutu Şerhi Konulmasına Engel Değildir
454
31. Katılma Alacağına Mahsuben Aile Konutunun Oturma Hakkının Kendisine Tanınmasını Talep
454
32. Tapuya Aile Konutu Şerhi Konulması - Taşınmaz İpotek Kaydının İptali İstenebilir
454
33. Aile Konutu Diğer Eşin Rızası Olmadan İpotek Edilemez
455
34. Aile Konutu Şerhi Konulması Talebi Duruşmalı İncelenmelidir
455
35. Boşanma Hükmünün Kesinleşme Tarihi ile Sınırlı Olarak Aile Konutu Şerhi Verilmesi Gerekir
455
36. Eşin Ölümü- Aile Konutunun Özgülenmesi
455
II. AİLE KONUTUNA DAİR TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN GENELGESİ
457
III. KİRADAKİ KONUTLA İLGİLİ OLARAK KİRALAYANA AİLE KONUTUNA İLİŞKİN İHTAR YAZISI ÖRNEĞİ
458
IV. AİLE KONUTUNA İLİŞKİN İÇTİHATLAR
459
A. Nisbi Harca Tabi Olma
543
B. Eşya Bana Aittir Diyen İspat Etmelidir
543
C. Ziynet Eşyasında Zamanaşımı
549
1. Ziynet Eşyasının Aynen İadesinde Zamanaşımı
549
2. Ziynet Eşyaları Mevcut Değil İse Zamanaşımı
550
D. Ziynet Eşyaları Yaşam Deneyimlerine Göre Olağan Olan, Ziynet Eşyaların Kadının Üzerinde Taşıyacağı veya Kadın Tarafından Evde Saklanmış Olacağıdır
551
E. Evlenme Sırasında Kadına Armağan Edilen Ziynet Eşyaları Kadınındır İade Olunmaz
551
F. Ziynet Eşyalarının Mutad Olarak Kadında Olduğu Kabul Edilir
552
G. Erkeğe Düğün Sırasında Hediye Olarak Takılan Paralar
552
H. Düğünde Ziynet Eşyası Takılması Yerleşmiş Bir Gelenek Olup, Bağış Sayılmalıdır
552
İ. İspat Yükü Hayatın Olağan Akışına Aykırı Savunmada Bulunana Düşer
553
J. Evlilik Sırasında Alınan Ziynet Eşyası Bağış Sayılır
554
K. Ziynetler Hakkında En Yakın Tarihteki Değerinin İstenmesi
555
L. Düğün Sırasında Erkeğe Hediye Olarak Takılan Para
555
M. Vekâlet Ücreti Verilmeli Kabul Edilen ve Reddedilen Kısım İçin
555
N. Düğünde Erkeğe ve Kadına Takılan Takılarda İstikrar Kazanmış Örf ve Adet Var mıdır, Araştırılmalıdır
555
Ö. Ziynet Eşyalarında Hüküm Nasıl Olmalı
555
P. Erkek Tarafından Bağıştan Rücu Davası Açılması
556
R. Ziynet Alacağına Yönelik Üçüncü Kişiye Karşı Dava Açabilmenin Şartları
556
II. UYGULAMADAN ÖRNEKLER
556
A. Karşılıklı Boşanma ile Kadının Eşya İstemine İlişkin Aile Mahkemesi Kararı
556
B. Ziynet Eşyalarının Bedelinin Kadına Ödenmesi İstemine Dair Mahkeme Karar Örneği
559
III. ZİYNET EŞYALARINA İLİŞKİN İÇTİHATLAR
570
6. Bölüm BİLİRKİŞİ RAPOR ÖRNEKLERİ
BİLİRKİŞİ RAPOR ÖRNEKLERİ
625
Yararlanılan Kaynaklar
653
Yazar’ın Yayımlanmış Kitapları
677