Türk Hukukunda İletişimin Denetlenmesi Dr. Mehmet Yardımcı  - Kitap

Türk Hukukunda İletişimin Denetlenmesi

1. Baskı, 
Ağustos 2009
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
378
Barkod:
9789750210396
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
575,00
İndirimli (%88):
70,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Kitabın Konu Başlıkları
.
ABD Hukukunda İletişimin Denetlemesinin Tarihsel Gelişimi
.
ABD'de İletişimin Denetlenmesi Mevzuatı (Teknik Dinleme Kanunu, Numara ve Rota Tespit Kanunu, Dış Güvenlik İstihbarat Kanunu)
.
Uygulamada Meydana Gelen Problemlerin Amerikan Mevzuatında Oluşturduğu Erozyon
.
AİHM İçtihatlarına Göre İletişimin Denetlenmesi ve Koşulları
.
Türk Hukukunda İletişimin Denetlenmesine İlişkin Tarihsel Süreç
.
Türk Hukukunda Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi
.
Türk Hukukunda Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi
.
İdeal Bir İletişimin Denetlenmesi Mevzuatı ve Uygulaması İçin Öneriler.
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
Kısaltmalar 
17
Giriş 
19
BÖLÜM 1:
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDE
İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
I. ABD HUKUKUNDA İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 
23
A. 1967 Öncesi Durum 
23
B. 1967 Tarihli Berger ve Katz Davalarıyla Başlayan Süreç 
26
C. 1968 Tarihli Teknik Dinleme Kanunu 
30
D. 1978 Tarihli Dış Güvenlik İstihbarat Kanunu 
30
E. 1986 Tarihli Elektronik Haberleşme Mahremiyeti Kanunu 
31
F. 1986 Tarihli Numara ve Rota Tespit Kanunu 
32
G. 1994 Tarihli Telekomünikasyon Şirketlerinin Kolluk Kuvvetlerine Yardımı Kanunu 
32
H. 2001 Tarihli Patriot Act (Vatansever Kanunu) 
34
1. Genel Olarak 
34
2. Patriot Act İle Yapılan Değişiklikler 
36
II. ABD’DE İLETİŞİMİN DENETLENMESİ MEVZUATI 
40
A. Teknik Dinleme Kanununa Göre Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi 
40
1. Genel Olarak 
40
2. Tanım ve Kapsam 
42
3. Denetlemeye Konu Katalog Suçlar 
46
4. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirine Başvurmanın Koşulları 
49
a. Makul Sebep 
49
b. Son Çare Prensibi 
50
c. Kanunda Belirlenen Kişilerin Mahkeme Kararı için Başvurusu 
52
d. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesine İlişkin Mahkeme Kararı 
53
aa. Mahkeme Kararı İçin Yapılacak Başvurunun Niteliği 
55
bb. Teknik Dinleme Kanunu Kapsamında Mahkeme Kararı Olmaksızın İletişimin Denetlenmesi 
56
e. İletişim Aracı Belirtilmeksizin Bir Kişi Adına Çıkarılan Hakim Kararı 
57
5. Süre 
58
6. Denetlemenin En Aza İndirgenme Zorunluluğu 
59
7. İletişime Müdahalenin Meşru Sayıldığı Haller 
62
a. İletişimin Taraflarından Birinin Rızası 
62
b. Servis Sağlayıcılarının İletişime Müdahalesi 
64
ABD Hukuku, AİHM İçtihatları ve Türk Hukukunda İletişimin Denetlenmesi
aa. Genel Olarak 
64
bb. Servis Sağlayıcı Tarafından Elde Edilen Bilgilerin Kullanılması 
66
aaa. Bildirim Öncesinde Elde Edilen Bilgiler 
66
bbb. Bildirim Sonrası Elde Edilen Bilgiler 
66
c. Dahili Hat Marifetiyle İletişim 
67
d. Kamuya Açık Bilgiler 
68
8. Denetleme ile Elde Edilen Delilin Muhafazası 
68
9. İlgiliye Bildirim 
70
10. Denetleme ile Elde Edilen Bilgilerin Açıklanması 
72
11. İletişime Yasadışı Müdahalenin Yaptırımı 
73
12. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesinde Delil Yasağı 
75
13. Adli Amaçlı İletişime Müdahalenin Denetimi 
77
a. Genel Önlemler 
77
b. Yargı Denetimi 
78
c. Yasama Denetimi 
80
aa. Parlamento Denetimi 
80
bb. Kongreye Rapor Verme Zorunluluğu 
81
d. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesinde Bireysel Şikayet 
81
B. Numara ve Rota Tespit Kanununa Göre İletişimin Tespiti 
82
1. Numara ve Rota Tespiti Kavramı ve Kapsamı 
82
2. Başvuru Şartları 
85
3. Mahkeme Kararı 
85
4. Mahkeme Kararı Olmaksızın İletişimin Tespiti 
88
5. Servis Sağlayıcının Sorumluluğu 
88
6.Yasadışı Numara ve Rota Tespitinin Yaptırımı 
89
7. Numara ve Rota Tespiti İşlemlerinin Denetimi 
89
a. Numara ve Rota Tespit Cihazlarının Varlığının Açıklanamaması 
90
b. Numara ve Rota Tespiti Kapsamında Yargı ve Yasama Denetimi 
91
C. Dış Güvenlik İstihbarat Kanununa Göre İletişimin Denetlenmesi (Foreign Intelligence
Surveillence Act)(FISA) 
91
1. FISA’yı Doğuran Tarihsel Süreç 
91
2. Kavram ve Kapsam 
93
3. Başvuru Şartları 
94
4. FISA Kapsamında Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesinin Şartları 
97
5. Mahkeme Kararı 
98
6. İletişim Aracı Belirtilmeksizin Bir Kişi Adına Çıkarılan Mahkeme Kararı 
101
7. Mahkeme Kararı Olmaksızın İletişimin Denetlenmesi 
102
8. Süre 
103
9. İlgiliye Bildirim ve Elde Edilen Bilgilerin Açıklanması 
104
10. FISA Kapsamında Numara ve Rota Tespiti 
104
11. FISA Kapsamında Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesinin Denetimi 
105
a. Yargı Denetimi 
105
b. Yasama Denetimi 
105
12. Milli Güvenlik Mektupları (National Security Letters) (NSL) 
106
D. Uygulamada Meydana Gelen Problemlerin Amerikan Mevzuatında Oluşturduğu Erozyon 108
BÖLÜM 2:
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ
İÇTİHATLARINA GÖRE İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NE (AİHS) GÖRE HABERLEŞME
ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLANDIRILMASI 
113
A. AİHS’ye Göre Haberleşme Özgürlüğü 
113
B. AİHS’ye Göre Haberleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması 
113
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ (AİHM) İÇTİHATLARINA GÖRE
HABERLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLANDIRILMASI 
114
A. AİHM İçtihatlarında Yer Alan Kavramlar 
114
1. Özel Hayat Kavramı 
114
2. Haberleşme Kavramı 
116
3. AİHM’ye Göre Haberleşmeye Müdahale Kavramı 
117
a. Genel Olarak 
117
b. AİHM’ye Göre Müdahalenin Kapsamı ve Tespiti 
118
c. AİHM’ye Göre Müdahale ve Takdir Yetkisi İlişkisi 
120
C. AİHM İçtihatlarına Göre İletişimin Denetlenmesi 
123
1. Geniş Anlamda İletişimin Denetlenmesi 
123
2. AİHM’ye Göre İletişim Bilgilerinin Tespiti 
125
3. İletişimin Denetlenmesinde İş Hayatı-Özel Hayat İlişkisi 
126
C. AİHS ve AİHM İçtihatlarına Göre İletişime Müdahalenin Koşulları 
127
1. Genel Olarak 
127
2. İletişime Müdahalenin Kanunla Yapılması 
129
a. Kanunun İçeriği ve Şekli 
131
b. Kanunun Özellikleri 
133
aa. Erişilebilme 
134
bb. Öngörülebilme 
135
cc. Açıklık 
136
3. Müdahalenin Meşru Bir Amaç Gütmesi 
139
4. İletişime Müdahalenin Demokratik Bir Toplumda Gerekli Olması 
140
5. İletişime Müdahalenin Orantılı Olması 
142
a. Elverişlilik 
145
b. Gereklilik 
146
ABD Hukuku, AİHM İçtihatları ve Türk Hukukunda İletişimin Denetlenmesi
c. Ölçülülük (Dar Anlamda Orantılılık) 
148
D. İletişimin Denetlenmesiyle İlgili Diğer Kriterler 
150
1. Suç ve İnsan Kategorilerinin Belirlenmesi 
152
2. Tedbire Son Çare Olarak Başvurulabilmesi 
153
3. Elde Edilen Verilerin Korunması ve Şartlar Oluştuğunda Yok Edilmesi Zorunluluğu 
154
4. Yetkili Merci Kararı ile Tedbire Başvurulabilmesi 
155
5. Tedbirin Süresi 
157
6. İlgiliye Bildirimde Bulunma 
157
7. Etkin Denetim 
159
BÖLÜM 3:
TÜRK HUKUKUNDA İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
I. TÜRK HUKUKUNDA İLETİŞİMİN DENETLENMESİNE İLİŞKİN TARİHSEL
SÜREÇ 
163
A. Genel Olarak 
163
B. 1982 Anayasası ve Haberleşme Hürriyeti 
164
1. Haberleşme Hürriyeti Kavramı 
164
2. Haberleşme Hürriyetinin Kapsamı 
166
3. Haberleşme Hürriyetinin Sınırlanması 
167
C. 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda İletişimin Denetlenmesine İlişkin Hükümler 
171
D. 1412 Sayılı Ceza Muhakemesi Usulü Kanunu Döneminde İletişimin Denetlenmesi 
171
E. 4422 Sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücalele Kanunu’nda (ÇASÖMK) İletişimin
Denetlenmesi 
172
1. Tedbire Başvurma Şartları 
173
2. Süre 
174
3. Tedbire Konu Olan Suçlar 
174
4. Tedbire Konu Olan İletişim Araçları 
174
5. Tedbire Konu Kişiler 
175
F. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda İletişimin Denetlenmesi 
176
G. 5397 Sayılı Kanunla Getirilen Değişiklikler 
176
II. TÜRK HUKUKUNDA ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ 
176
A. Genel Olarak 
176
B. Kavramlar ve İletişim Türleri 
178
1. Telekomünikasyon Kavramı 
178
2. Denetleme Kavramı 
180
3. Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi 
181
4. İletişimin Tespiti 
183
5. İletişimin Dinlenmesi ve Kayda Alınması 
185
6. Mobil Telefonun Yerinin Tespiti 
186
7. Diğer İletişim Bilgilerinin İstenmesi 
187
C. Türk Hukukunda Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesinin Koşulları 
188
1. Katalog Suçlardan Birinin Bulunması 
188
a. Genel Olarak 
188
b. Katalogda Yer Alan Suçlar 
192
aa. Türk Ceza Kanununda Yer Alan Suçlar 
192
bb. Ateşli Silahlar ve Bıçaklar İle Diğer Aletler Hakkında Kanunda Tanımlanan Silah Kaçakçılığı
Suçları 
193
cc. Bankalar Kanununun 22. (160) Maddesinin (3) ve (4) Numaralı Fıkralarında Tanımlanan
Zimmet Suçu 
193
dd. Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda Tanımlanan ve Hapis Cezasını Gerektiren Suçlar 
194
ee. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68. ve 74. Maddelerinde Tanımlanan Suçlar 
195
ff. Terörle Mücadele Kanununda Yapılan Değişiklikle Tedbir Kapsamına Alınan Suçlar 
195
c. Suç Vasfının Değişmesi 
196
2. Kuvvetli Suç Şüphesinin Bulunması 
197
a. Şüphe Kavramı 
197
b. Kuvvetli Suç Şüphesi 
198
3. İletişimin Denetlenmesi Tedbirine Son Çare Olarak Başvurulabilmesi 
200
a. Orantılılık İlkesi ve Son Çare Şartı 
201
b. İletişimin Denetlenmesi Tedbiri ile Diğer Gizli Soruşturma Tedbirleri Arasındaki Öncelik-
Sonralık Sorunu 
203
4. İletişimin Denetlenmesinin Belirli Kişiler Hakkında Uygulanabilmesi 
204
5. İletişimin Denetlenebilmesi İçin Hakim Tarafından Karar veya Onay Verilmiş Olması 
206
a. Görevli ve Yetkili Hakim 
208
b. Cumhuriyet Savcısı Tarafından Verilen Kararın Hakimin Onayına Sunulması 
209
c. Cumhuriyet Savcısı Tarafından Verilen Kararın Hakim Onayına Sunulmaması veya Hakim
Tarafından Onaylanmaması 
210
D. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin İstisnaları 
210
1. Şüpheli veya Sanığın Tanıklıktan Çekinme Hakkı Olan Kişilerle Olan İletişiminin Kayda
Alınamaması 
210
2. Hakkında İletişimin Denetlenmesi Kararı Verilemeyecek Kişiler 
212
a. Akrabalık Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme Hakkı Olanlar 
212
b. Meslek ve Sürekli Uğraşıları Sebebiyle Tanıklıktan Çekinme Hakkı Olanlar 
212
3. Müdafiinin İletişiminin Denetlenememesi 
212
a. İstisnanın Kapsamı 
212
b. Müdafii Bakımından Getirilen İstisnaya Konu İletişim Araçları 
213
E. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Kararının İçeriği ve Unsurları 
214
1. İletişimi Denetlenecek Kişinin Kişisel Bilgilerinin Belirtilmesi 
214
2. Tedbirin Türü, Kapsamı ve Süresinin Belirtilmesi 
215
3. Tedbire Konu Kişiye Yüklenen Suçun Türünün Belirtilmesi 
217
F. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesinde Süre 
217
ABD Hukuku, AİHM İçtihatları ve Türk Hukukunda İletişimin Denetlenmesi
1. Sürenin Başlama Anı 
217
2. Sürenin Uzatılması 
218
3. Sürenin Sona Ermesi 
219
G. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Gizliliği 
219
1. Gizliliğin Korunması 
219
2. Gizliliğin Sağlanması İçin Yapılacak İşlemler 
221
H. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Yerine Getirilmesi 
221
1. Kararı Yerine Getirecek Kişi ve Kurumlar 
221
a. Cumhuriyet Savcısı ve Görevli Adli Kolluk Yetkilisi 
221
b. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı 
223
2. Kararın Yerine Getirilmesi 
224
İ. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Sona Ermesi 
225
1. Tedbir Süresinin Sona Ermesi 
225
2. Hakim Onayının Alınamaması veya Red Kararı Verilmesi 
226
3. Şüpheli Hakkında Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar Verilmesi 
226
4. Tedbir Şartlarının Ortadan Kalkması 
226
J. Tedbir Kapsamında Elde Edilen Bilgilerin Yok Edilmesi 
227
K. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesinde İlgililere Bildirim 
228
L. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Suretiyle Elde Edilen Delillerin Değerlendirilmesi 
231
M. Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Durumu 
236
1. Genel Olarak 
236
2. Tedbir Kapsamındaki Şüpheli veya Sanık Hakkında Tesadüfen Elde Edilen Delillerin
Durumu 
238
a. Katalog Suçlar Bakımından 
238
b. Katalog Dışı Suçlar Bakımından 
240
c. Tesadüfen Elde edilen Delillerin Delil Başlangıcı Olarak Değerlendirilmesi 
240
III. TÜRK HUKUKUNDA ÖNLEME AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ 
242
A. Kavram 
243
B. Kapsam 
243
C. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesinin Koşulları 
245
1. CMK’nın 250/1. Maddesinde Belirtilen Suçlardan Birinin Bulunması 
245
a. Genel Olarak 
245
b. Tedbir Kapsamındaki Suçlar 
248
2. Suçların Önlenmesi Amacı 
250
3. Makul Suç Şüphesinin Varlığının Aranması 
250
4. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesine Hakim Tarafından Karar veya Onay Verilmiş
Olması 
251
a. Yetkili ve Görevli Hakim 
252
b. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hal Kavramı ve Yazılı Emir 
253
D. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Kararlarında Bulunması Gereken Unsurlar 
254
1. Temel Unsurların Kararda Belirtilmesi 
254
2. Suç Türünün ve Tedbir Nedenlerinin Kararda Belirtilmesi 
256
E. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesinde Süre ve Sürenin Uzatılması 
257
F. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Gizliliği ve Tedbirin Yerine
Getirilmesi 
258
1. Tedbirin Gizliliği 
258
2. Tedbirin Yerine Getirilmesi 
259
G. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirine Son Verilmesi 
260
1. Sona Erme Sebepleri 
260
a. Tedbir Süresinin Sona Ermesi 
260
b. Hakimin Onayının Alınmaması 
260
2. Sona Erdirme Kararının Verilmesi 
260
H. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Sonucu Elde Edilen Bilgilerin Yok Edilmesi ve
İlgiliye Haber Verme 
261
1. Yok Edilme Usulü 
261
2. İlgiliye Haber Verilmesi 
261
İ. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesinden Elde Edilen Kayıt ve Bilgilerin Yargılamada
Delil Olarak Kullanılması Sorunu 
262
1. Elde Edilen Bilgilerin Suç Duyurusunda Kullanılması 
263
2. Tesadüfen Elde Edilen Bilgilerin Değerlendirilmesi 
264
IV. İLETİŞİMİN DENETLENMESİ TEDBİRİNDE DENETİM 
264
A. Genel Olarak 
264
B. Tedbir Kararına Karşı İtiraz Yoluna Başvurulması 
265
C. Hukuka Aykırı Olarak İletişimin Denetlenmesinin Sorumluluğu 
266
1. Tazminat Sorumluluğu 
266
2. Ceza Sorumluluğu 
267
V. TELEKOMÜNİKASYON İLETİŞİM BAŞKANLIĞI (TİB) 
268
A. TİB’in Kuruluşu 
268
B. TİB’in Yapısı 
269
C. TİB’in Görevleri 
270
D. TİB’in Faaliyetlerinin Denetlenmesi 
273
Sonuç ve Öneriler 
275
İLETİŞİMİN DENETLENMESİ İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 
289
Kaynakça 
363