Birinci Bölüm TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİ
1. Bayilik Sözleşmesi ve Tek Satıcılık Sözleşmesi
33
2. Tek Satıcılık Sözleşmesi ve Tek Elden Dağıtım Anlaşmaları
35
3. Tek Satıcılık Sözleşmesi ve Tek Elden Satın Alma Sözleşmesi
36
D. Değerlendirme ve Sonuç
38
III. TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI
41
A. Belirli Bir Münhasır Satış Hakkı Tanınması
41
B. Sürekli Borç Doğuran Bir Sözleşme Olması
43
C. Çerçeve Sözleşme Olması
44
D. Tek Satıcının Bir Yandan Kendi Adına ve Hesabına Sözleşme Konusu Malları Satması Diğer Yandan Üreticinin Dağıtım Ağıyla Bütünleşmesi
46
E. Tek Satıcının Dağıtım ve Sürümü Artırıcı Faaliyetlerde Bulunma Yükümlülüğü
50
IV. TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ
51
V. TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNE UYGULANACAK HÜKÜMLER
52
VI. TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİĞİ
57
B. Tek Satıcılık Sözleşmesinin Şekli
62
C. Tek Satıcılık Sözleşmesinde Yer Verilen Genel İşlem Koşullarının İçerik Yönünden Denetlenmesi
63
D. Tek Satıcılık Sözleşmesinin Rekabet Hukuku Bakımından Geçerliliği
66
2. Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyet Tebliği
68
d. Dikey Anlaşmalara İlişkin Tanımın Unsurları
73
e. Grup Muafiyet Tebliği’nin Tek Satıcılık Sözleşmesi Bakımından Değerlendirilmesi
73
VII. TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE HAKLARI
76
A. Üreticinin Yükümlülükleri
76
1. Birel Satış Sözleşmelerinde Kabul Yükümlülüğü
76
b. Üreticinin Siparişleri Teslim Etmemesi Nedeniyle Sorumlu Tutulamayacağına İlişkin Sözleşme Hükümleri
76
2. Sadakat Yükümlülüğü
77
b. Tek Satıcıyı Destekleme Yükümlülüğü
80
aa. Gerekli Belge ve Malzemenin Verilmesi Yükümlülüğü
80
bb. Bilgi Verme Yükümlülüğü
82
c. Bütün Tek Satıcılarına Eşit Davranma Yükümlülüğü
86
3. Sözleşme Bölgesinde Satış Yapmama Yükümlülüğü
87
b. Sözleşme Bölgesinde Satış Yapmama Yükümlülüğünün (Tek Satıcıya Münhasır Satış Hakkı Verilmesinin) Rekabet Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi
92
c. Sözleşme Bölgesi ve Sözleşme Konusu Mallar
95
bb. Sözleşme Bölgesini Değiştirme Hakkının Saklı Tutulması
95
cc. Sözleşme Konusu Mallar
99
d. Sözleşme Bölgesinde Satış Yapmama Yükümlülüğünü İhlâli ve Hukukî Sonuçları
101
e. Dağıtım Sınırlamaları
104
bb. Mutlak Alan Koruması Sağlanması Amacıyla, Diğer Dağıtıcılara Getirilen Dağıtım Sınırlamaları
105
bbb. Mutlak Alan Korumasının Rekabet Hukuku Bakımından Sınırları
105
cc. Müşterilere İlişkin Dağıtım Sınırlamaları ve Bunların Rekabet Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi
112
dd. Seçici Dağıtım Sistemi ile İlgili Sınırlamalar
115
4. Mallarının Kalitesini Garanti Etme Yükümlülüğü
120
B. Tek Satıcının Yükümlülükleri
121
1. Sözleşme Konusu Malları Satın Alma Yükümlülüğü
121
b. Asgarî Satın Alma Yükümlülüğü
124
c. Asgarî Satın Alma Yükümlülüğünün Rekabet Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi
1 26
d. Satın Alma Yükümlülüğünün İhlâli ve Bunun Hukukî Sonuçları
127
e. Tek Elden Satın Alma Yükümlülüğü (Alleinbezugsverpflichtung)
130
bb. Tek Elden Satın Alma Yükümlülüğünün Rekabet Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi
131
2. Sürümü Artırma Yükümlülüğü
133
b. Müşteri Hizmetlerini Yerine Getirme Yükümlülüğü
139
c. Üreticiye Bilgi Verme Yükümlülüğü
142
d. Reklâm Yapma Yükümlülüğü
147
e. Stok Yapma Yükümlülüğü
150
3. Üreticinin Bazı Talimatlarına Uyma Yükümlülüğü
151
b. Üreticinin Talimat Verme Hakkının Sınırları
153
c. Üreticinin Tek Satıcının Kendi Satış Fiyatını Belirlemesine İlişkin Talimatı
156
4. Üreticinin Menfaatlerini Koruma Yükümlülüğü
160
b. Sır Saklama Yükümlülüğü
163
c. Rekabet Etmeme Yükümlülüğü
166
bb. Rekabet Etmeme Yükümlülüğünün Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyet Tebliğ Kapsamında Değerlendirilmesi
168
cc. Sözleşmede Açıkça Kararlaştırılmış Olmasa da Tek Satıcının Rakip Malları Satamayacağı Fikri ile Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyet Tebliği’nin Bağdaştırılması
174
dd. Seçici Dağıtım Sistemi Üyelerinin Belirlenmiş Rakip Sağlayıcıların Markalı Ürünlerini Satmama Yükümlülüğü
175
ee. Rekabet Etmeme Yükümlülüğünün Geçerli Olarak Kararlaştırıldığı Durumlarda Üreticinin Tek Satıcıya Rakip Malların Dağıtımı İçin İzin Verme Yükümlülüğü
177
gg. Tek Satıcının Sözleşme Konusu Mallarla Rekabet Hâlinde Olmayan Malları Satması
181
VIII. TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE SONA ERMESİNİN HUKUKÎ SONUÇLARI
183
C. Sözleşmenin İptali
187
F. Değiştirme Amaçlı Fesih
188
2. Olağan Fesih Hakkının Sınırları
190
a. Fesih Önelinin Sözleşmede Kararlaştırılmış Olması
192
b. Fesih Önelin Sözleşmede Kararlaştırılmamış Olması
192
bb. Âdi Şirkete İlişkin Önellerin Kıyas Yoluyla Uygulanması Görüşü
192
cc. Acenta Sözleşmelerine İlişkin Fesih Önelinin Kıyas Yoluyla Uygulanması Görüşü
193
dd. Fesih Önelinin Somut Olayın Özelliklerine Göre Hâkim Tarafından Belirlenmesi Görüşü
193
ee. Değerlendirme ve Sonuç
194
2. Önemli Sebep Kavramı
196
3. Önelsiz Fesih Hakkının Kullanılmasına İlişkin Bazı Sorunlar
204
b. Fesih Sebebinin Karşı Tarafa Bildirilmesi ve Sonradan Yeni Fesih Sebeplerinin Eklenmesi
204
d. Olağanüstü Fesih Hakkının Kullanılmasından Doğan Tazminatlar
206
e. Olağanüstü Fesih Hakkını Kullanma Süresi
207
4. Önelsiz Fesih Hakkının Kullanılmasından Önce İhtarda Bulunulması
209
İ. Sözleşmenin Sona Ermesinin Sonuçları
210
1. Sözleşmenin Sona Ermesinin Birel Satış Sözleşmelerine Etkisi
210
2. Tek Satıcının Stoğunda Kalan Malların Üretici Tarafından Geri Alınması
212
b. Geri Alma Yükümlülüğünün Kapsamı
213
c. Geri Alma Yükümlülüğünün Tarafların Kusur Durumuna Göre Değerlendirilmesi
215
e. Geri Alma Talebinde Bulunma Süresi
219
f. Üreticinin Geri Alma Hakkı
220
g. Ekipmanların Geri Alınması
221
3. Sözleşmenin Üretici Tarafından Olağan Feshi Hâlinde Tek Satıcının Maliyetlerini Karşılayamadığı Yatırımları İçin Tazminat Talebi
222
c. Tazminatın Değerlendirilmesi
228
d. Tazminatın Kapsamı
230
4. Tek Satıcıya Teslim Edilen Belge ve Malzemelerin Geri Verilmesi
233
5. Sözleşme Sonrası Rekabet Etmeme Yükümlülüğü
234
6. Denkleştirme İstemi
236
b. Denkleştirme İsteminin Tanımı ve Niteliği
239
c. Acentalık Sözleşmesi Hakkında Kanunda Öngörülen Denkleştirme İsteminin Tek Satıcılar İçin Uygulanması
242
aa. Genel Olarak Tek Satıcılık Sözleşmesinde Denkleştirme İsteminin Hakkaniyete Uygun Olması
244
bb. Tek Satıcının Müşterilerini Üreticiye Devretme Yükümlülüğünün Olması
247
d. Tek Satıcı Lehine Denkleştirme İstemine Hükmedilebilmesi İçin Aranan Genel Şartlar ve Hesaplanması
253
aa. Üreticinin Tek Satıcı Tarafından Edinilen Yeni Müşterilerden Sözleşmenin Sona Ermesinden Sonra da Menfaat Sağlaması
253
bb. Tek Satıcının Kayba Uğraması
257
cc. Denkleştirme İsteminin Miktarının Provizyon Esasına Dayanması
257
dd. Denkleştirme İstemi Ödenmesi Hakkaniyete Uygun Olması
260
ee. Denkleştirme İsteminin Üst Sınırı
263
e. Denkleştirme İsteminin Talep Edilemeyeceği Haller
263
f. Denkleştirme İstemi Talebinde Bulunma Süresi
264
g. Tek Satıcılık Sözleşmelerinde Denkleştirme İstemi Talep Edilemeyeceğine İlişkin Hükümlerin Geçerliliği
265
h. Hukuk Boşluğunun Hâkim Tarafından Doldurulması
266
İkinci Bölüm TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNE UYGULANACAK HUKUK
II. TARAFLARIN TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNE UYGULANACAK YETKİLİ HUKUKU BELİRLEMELERİ
274
B. Hukuk Seçiminin Geçerliliğine Uygulanacak Hukuk
279
C. Hukuk Seçiminin Çeşitleri
282
1. Şartlı Hukuk Seçimi
282
2. Kademeli Hukuk Seçimi
283
3. Olumsuz Hukuk Seçimi
283
4. Kısmî Hukuk Seçimi
285
D. Seçilen Hukukun Asıl Sözleşmenin Geçersiz Olduğunu Öngörmesi
290
E. Hukuk Seçiminde Atıf
292
F. Hukuk Seçiminin Konusu Olabilecek Hukuk Düzenleri
295
2. Uyuşmazlığın Milletlerarası Tahkim Yoluyla Çözülmesi
298
3. Uyuşmazlığın Devlet Yargısında Çözülmesi
299
G. Seçilen Hukukta Hukuk Seçiminden Sonra Meydana Gelen Değişiklikler
300
2. Sabitleştirme Hükümleri (Stabilisierungsklauseln, Clauses Gel de Droit; İstikrar Klozları)
301
H. Hukuk Seçiminin Açıkça Yapılması Zorunluluğu
304
2. Zımnî Hukuk Seçimi
3 08
b. Zımnî Bir Hukuk Seçimi Yapıldığına İlişkin Emareler
310
aa. Yetkili Mahkemenin Seçilmesi (Gerichstandklausel)
311
bb. Tarafların Yargılamadaki Davranışları
314
cc. İfa Yeri ve Sözleşmenin Kurulduğu Yer
319
dd. Tarafların Sözleşmede Belli Bir Hukuka Dayanmaları (Bezugnahme auf ein Recht)
320
aaa. Yabancı Hukuka Ait Teknik Kavramların Kullanılmış Olması
320
bbb. Belli Bir Hukukun Bazı Hükümlerine Dayanılmış (Atıf Yapılmış) Olması
321
ccc. “Construction Clause”
323
ff. Standart Sözleşmeler ve Genel İşlem Koşulları
326
gg. Tarafların Sözleşme Uygulamaları
329
hh. Tarafların Ortak Vatandaşlıkları
331
ii. Münhasır Dağıtım Hakkının Verilmesi
331
jj. Birel Satış Sözleşmeleri veya Çerçeve Sözleşme Hakkında Hukuk Seçimi Yapılmış Olması
331
I. Hukuk Seçiminin Tâbi Olduğu Şekil
332
J. Hukuk Seçiminin Yapılma Zamanı ve Sonradan Değiştirilmesi
334
2. Seçilen Hukukun Değiştirilmesi
335
3. Sözleşme Statüsünün Değiştirilmesinin Sözleşmenin Şekline ve Üçüncü Kişilerin Haklarına Etkisi
338
K. Genel İşlem Koşulları Arasında Yer Alan Hukuk Seçimi
341
2. Genel İşlem Koşulları Arasında Yer Alan Hukuk Seçiminin Meydana Gelmesine Uygulanacak Hukuk
342
b. Muhatabın Genel İşlem Koşullarına Karşı Susması
343
c. İki Sözleşme Tarafının da Kendi Genel İşlem Koşullarını Kullanmak İstemeleri
345
d. Teyit Mektubuna Karşı Susulması
346
3. Genel İşlem Koşulları Arasında Yer Alan Hukuk Seçiminin Geçerliliğine Uygulanacak Hukuk
347
4. Genel İşlem Koşulları Arasında Yer Alan Hukuk Seçiminin Şekline Uygulanacak Hukuk
349
III. YETKİLİ HUKUKUN TARAFLARCA BELİRLENMEMİŞ OLMASI
349
D. Uygulanacak Hukuk Bakımından Çerçeve Sözleşme ile Birel Satış Sözleşmeleri Arasındaki İlişki
355
1. Çerçeve Sözleşmenin Birel Satış Sözleşmelerinin Birbirlerinden Ayrı ve Bağımsız Olarak Yetkili Hukuka Bağlanması
355
2. Saf Çerçeve Sözleşme-Birel Satış Sözleşmelerini de Düzenleyen Çerçeve Sözleşme Ayrımı
359
3. Değerlendirme ve Sonuç
361
E. Tek Satıcılık Sözleşmesinde Karakteristik Edim
362
1. Genel Olarak Karakteristik Edim Kavramı
362
2. Tek Satıcılık Sözleşmesinde Karakteristik Edimin Tespiti Hakkında Görüşler
368
b. Tek Satıcılık Sözleşmesinde Karakteristik Edimin Üreticinin Malları Teslim Borcu Olduğu Görüşü
372
c. Daha Sıkı İrtibatlı Hukuka Bağlanılması Görüşü
375
d. Tek Satıcının Üreticinin Dağıtım Sistemiyle Bütünleşme Derecesine Göre Yetkili Hukukun Bulunması Görüşü
375
e. Değerlendirme ve Sonuç
378
F. Birel Satış Sözleşmelerinde Karakteristik Edim
380
G. Tek Satıcılık Sözleşmesinde Karakteristik Edimin İfa Yerinin Tespiti
381
1. Çerçeve Sözleşmede Karakteristik Edimin İfa Yeri
381
b. Tek Satıcının İşyeri ile Sözleşme Bölgesinin Farklı Ülkelerde Bulunması
382
c. Tek Satıcının Sözleşme Bölgesinin Birden Çok Ülkeyi Kapsaması
384
2. Birel Satış Sözleşmelerinde Karakteristik Edimin İfa Yeri
389
H. Türk Ticaret Kanunu’nun 117. Maddesinin Uygulanabilirliği
390
IV. YABANCI HUKUKUN UYGULANMASININ SINIRLARI
393
B. Doğrudan Uygulanan Kurallar
394
2. Hâkimin Hukukuna Ait Doğrudan Uygulanan Kurallar
399
3. Yabancı Bir Hukuka Ait Doğrudan Uygulanan Kurallar
401
b. Borç Statüsü Teorisi
402
c. Özel Bağlanma Görüşü (Sondernanknüpfung; Tek Yanlı Yöntem)
406
d. Yabancı Doğrudan Uygulanan Kuralların Esasa Uygulanacak Maddî Hukuk Çerçevesinde Dikkate Alınması
412
aa. Yabancı Doğrudan Uygulanan Kuralların Ahlâka Aykırılık Kapsamında Dikkate Alınması
414
bb. Yabancı Doğrudan Uygulanan Kuralların İmkânsızlığa İlişkin İlkelere Göre Değerlendirilmesi
417
cc. Yabancı Doğrudan Uygulanan Kuralların İşlem Temelinin Çökmesi Prensibi Çerçevesinde Dikkate Alınması
418
dd. Yabancı Doğrudan Uygulanan Kuralların Uygulanan Maddî Hukuk Çerçevesinde Dikkate Alınmasına Yöneltilen Eleştiriler
418
ee. Konunun Tek Satıcılık Sözleşmesi Bakımından Değerlendirilmesi
419
4. Tek Satıcılık Sözleşmesi ile İlgili Türk Hukukundaki Doğrudan Uygulanan Kurallar
420
5. Rekabet Hukukuna İlişkin Hükümler
423
V. TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNE UYGULANACAK HUKUKUN ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
430
A. 19.6.1980 Tarihli Sözleşmenden Doğan Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkında Sözleşme (Roma Sözleşmesi)
430
B. 14 Mart 1978 Tarihli Aracılık Sözleşmelerine ve Temsile Uygulanacak Hukuk Hakkında La Haye Sözleşmesi
433
C. 15 Haziran 1955 Tarihli Menkul Şeylerin Milletlerarası Satışına Uygulanacak Hukuka İlişkin La Haye Sözleşmesi
434
D. 11 Nisan 1980 Tarihli Milletlerarası Mal Satışlarına İlişkin Akitler Hakkındaki Birleşmiş Milletler Viyana Sözleşmesi (CISG)
437
1. Genel Olarak Viyana Sözleşmesinin Uygulama Alana
437
2. Viyana Sözleşmesinin Çerçeve Sözleşmeye Uygulanması
444
3. Viyana Sözleşmesinin Birel Satış Sözleşmelerine Uygulanması
447
E. Uluslararası Sözleşmeler Arasındaki Uygulanma Sırası
447
1. Roma Sözleşmesi ile La Haye Sözleşmesi Arasındaki İlişki
447
2. La Haye Sözleşmesi ile Viyana Sözleşmesi Arasındaki İlişki
448
3. Roma Sözleşmesi ile Viyana Sözleşmesi Arasındaki İlişki
449
Üçüncü Bölüm TEK SATICILIK SÖZLEŞMELERİNDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARDA MİLLETLERARASI YETKİ VE TAHKİM
II. TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARDA MİLLETLERARASI YETKİ
451
B. Davalının Yerleşim Yeri Mahkemesi
453
C. Sözleşmenin İcra Yeri veya Sözleşmenin Kurulduğu Yer Mahkemesi
455
2. Sözleşmenin Kurulduğu Yer Mahkemesinin Yetkisi
457
3. Sözleşmenin İfa (İcra) Yeri Mahkemesinin Yetkisi
458
D. Türkiye’de Yerleşim Yeri Olmayan Kişilere Karşı Açılan Mal Davalarında Yetki
461
E. Yetki İtirazında Bulunulmaması Nedeniyle Türk Mahkemelerinin Yetkisinin Doğması
466
F. Yetki Sözleşmeleri
469
2. Yabancı Bir Mahkemenin Yetkilendirilmesi
469
b. Yabancı Mahkemeyi Yetkilendiren Bir Yetki Sözleşmesinin Türk Mahkemesinin Yetkisini Kaldırabilmesi İçin Aranan Şartlar
470
c. Yabancı Mahkemeyi Yetkilendiren Bir Sözleşmenin Türk Mahkemesinin Yetkisi Üzerine Etkisi
476
d. Yetki İtirazının Sonuçları
480
2. Bir Türk Mahkemesinin Yetkilendirilmesi
480
d. Yetki Kaydına Genel İşlem Koşulları Arasında Yer Verilmesi
491
III. TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN TAHKİM YOLU İLE ÇÖZÜMÜ
493
A. Tahkime Elverişlilik
493
B. Tek Satıcılık Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun Uygulanması
495
1. Tarafların Yerleşim Yerlerinin, Olağan Oturma Yerlerinin ya da İşyerlerinin Bulunduğu Yer
497
3. İfa Yeri veya Sözleşmenin En Sıkı İrtibatlı Olduğu Yer
498
4. Yabancı Sermaye veya Yabancı Kredi
499
5. Ülkelerarası Mal ve Sermaye Geçişi
499
C. Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi
500
1. Tahkim Anlaşmasının Geçersizliği veya Tarafların Ehliyetsizliği
502
2. Adil Yargılanma Kurallarının Gözetilmemesi
503
3. Tahkim Anlaşması veya Tarafların İstemleri Dışında Karar Verilmesi
503
4. Hakem Seçim Yöntemine veya Usule Uygulanacak Kurallara Aykırılık
504
5. Hakem Kararının Bağlayıcı Olmaması veya İptal Edilmiş Olması
504
6. Uyuşmazlığın Tahkime Elverişli Olmaması
506
7. Hakem Kararının Kamu Düzenine Aykırı Olması
506
8. Karşılıklılığın Bulunmaması
509
9. Uyuşmazlığın Ticarî Olması
510
Yararlanılan Kaynaklar
519