GENEL OLARAK SİGORTACILIK
1.1. SİGORTANIN TANIMI
21
1.2. SİGORTANIN ÖZELLİKLERİ
23
1.2.2. Büyük Sayılar Kanunu’nun İşlerliğinin Sağlanması
24
1.2.3. Risklerin Ölçülebilir Olması
25
1.2.4. Risklerin Para Birimi ile Değerlendirilebilmesi
25
1.2.5. Risklerin Yasal Olması
26
1.3. SİGORTANIN TEMEL İLKELERİ
26
1.3.1. Sigortalanabilir Menfaat İlkesi
26
1.3.2. Azami İyi Niyet İlkesi
27
1.3.3. Tazminat İlkesi
27
1.3.4. Halefiyet İlkesi
28
1.3.5. Yakın Neden İlkesi
29
1.4. SİGORTA İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
31
1.4.2. Sigorta Poliçesi
31
1.4.5. Sigorta Başlangıç Tarihi
32
1.4.6. Sigortanın Sona Ermesi
32
1.4.13. Müşterek Sigorta
34
1.4.23. Sigorta Eksperi
36
1.5. SİGORTANIN TARAFLARI
36
1.5.1. Sigortacı (Sigorta Şirketi)
36
1.5.3. Sigorta Ettiren
37
1.5.5. İpotekli Alacaklı
38
1.5.6. Zarar Gören Üçüncü Şahıs
38
1.5.7. Sigorta Aracıları
38
1.5.8. Sigorta Eksperi
39
1.6.2. Elementer (Hayat Dışı) Sigortalar
41
1.7. SİGORTA SÖZLEŞMESİ
42
1.7.2. Sigorta Sözleşmesinin Kuruluşu
43
1.7.3. Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesi
43
1.8.1. Sigorta Primi Tanımı
44
1.8.2. Sigorta Primi Çeşitleri
44
1.8.2.1. Net Sigorta Primi
44
1.8.2.2. Brüt Sigorta Primi
45
1.8.3. Prim Belirlenirken Gözetilecek ilkeler
46
1.9.1. Reasüransın Tanımı
46
1.9.2. Reasüransın Yararları ve İşlevleri
47
1.9.2.1. Rizikonun Yayılması
47
1.9.2.2. Sigortacının İş Kabul Kapasitesinin Artması
47
1.9.2.3. Sigortacının İş Kabul Esnekliğinin Artması
47
1.9.2.4. Sigorta Şirketinin Mali Yapısının Desteklenmesi
47
1.9.2.5. Birikim Fazlasının Yol Açabileceği Doğal Afet Hasarlarının Kontrolü
48
1.9.2.6. Reasürörden Sigortacıya Teknik Bilgi Aktarımı
48
1.9.3. Reasürans Türleri
48
1.9.3.1. İhtiyari Reasürans
48
1.9.3.2. Zorunlu Reasürans
49
1.9.4. Reasüransın Uygulanması
49
1.9.4.1. Bölüşmeli Reasürans
49
1.9.4.1.1. Belirli Paylı Reasürans (Kotpar)
49
1.9.4.1.2. Aşkın Bedel Reasürans (Eksedan)
50
1.9.4.2. Bölüşmesiz Reasürans
50
1.9.4.2.1. Hasar Fazlası Reasürans (Excess of Loss)
50
1.9.4.2.2. Toplam Hasar Fazlası Reasürans (Stop Loss)
51
1.10. KOASÜRANS (KOLEKTİF SİGORTA)
51
SİGORTA İŞLEMLERİNDE UYGULANAN VERGİ VE FONLAR
2.1. BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ
53
2.1.1. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Konusu
53
2.1.2. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Mükellefleri
54
2.1.3. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Açısından Özellikli İşlemler
55
2.1.3.1. Doğal Afet Sigortaları Kurumunun (DASK) İşlemleri
55
2.1.3.2. Tarım Sigortaları Havuzunun (TARSİM) İşlemleri
56
2.1.3.3. Yurt Dışında Yerleşik Sigorta Şirketlerinin Yurt İçi Teşkilatlarının İşlemleri
57
2.1.3.4. Reasürans Şirketlerinin İşlemleri
57
2.1.3.5. Bireysel Emeklilik Şirketlerinin İşlemleri
57
2.1.3.6. Sigorta Acentelerinin İşlemleri
58
2.1.4. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinde İstisnalar
59
2.1.5. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Matrahı
63
2.1.6. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Oranı
65
2.1.7. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Tarhı
66
2.1.8. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Beyan ve Ödeme Dönemleri
66
2.1.9. İptal Edilen Sigorta İşlemlerinde BSMV Uygulaması
66
2.1.9.1. Aynı Dönem İçinde Düzenlenip İptal Edilen Sigorta İşlemlerinde Matrahtan İndirim Uygulaması
67
2.1.9.2. Düzenlendiği Dönemden Sonraki Dönemlerde İptal Edilen Sigorta İşlemlerinde Mahsup Uygulaması
68
2.1.10. Sigorta Şirketleri Tarafından Sigorta Aracılarına Verilen Komisyonların BSMV Karşısındaki Durumu
69
2.2. YANGIN SİGORTASI VERGİSİ
69
2.3. GÜVENCE HESABI (GARANTİ FONU)
70
2.4. TRAFİK HİZMETLERİ GELİŞTİRME FONU (THGF)
71
SİGORTA SEKTÖRÜNDE KULLANILAN DEFTER VE BELGELER
3.1. SİGORTA SEKTÖRÜNDE KULLANILAN DEFTERLER
73
3.1.1. Kanuni Defterler
73
3.1.1.1. Günlük Defter (Yevmiye Defteri)
73
3.1.1.2. Büyük Defter (Defter–i Kebir)
73
3.1.1.3. Envanter Defteri
73
3.1.2. Diğer Kanuni Defterler
74
3.1.2.1. Karar Defteri
74
3.1.2.2. Hisse Senedi Defteri
74
3.1.2.3. Banka ve Sigorta Muameleleri Defteri
74
3.1.2.4. Kayıt (Rejistro) Defteri
74
3.1.2.5. Fesih ve İptal Defteri
75
3.1.2.6. Diğer Defterler
76
3.2. SİGORTA SEKTÖRÜNDE KULLANILAN BELGELER
76
3.2.1. Sigorta Teklifnamesi
77
3.2.2. Sigorta Poliçesi
78
3.2.3. Abonman Poliçesi
82
3.2.4. Grup Sigorta Poliçesi
83
3.2.5. Geçici Sigorta Poliçesi
84
3.2.6. Temditname (Uzatma Belgesi)
85
3.2.8. Teminat Belgesi
86
3.2.9. Sigorta Sertifikası
86
3.2.11. Sigorta Komisyon Gider Belgesi
87
SİGORTA SEKTÖRÜNDE MUHASEBE SİSTEMİ
4.1. SİGORTA MUHASEBESİNİN ÖZELLİKLERİ
89
4.2. SİGORTA ŞİRKETLERİNDE KAYIT DÜZENİ
92
4.2.1. TTK ve VUK Açısından Kayıt Düzeni
92
4.2.1.1. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Kayıt Düzeni
92
4.2.1.2. Vergi Usul Kanunu’na Göre Kayıt Düzeni
93
4.2.2. Sigortacılık Faaliyetleri Açısından Kayıt Düzeni
95
4.2.2.1. Kayıt Düzeni ve Raporlama
96
4.2.2.2. Aktif Azaltıcı İşlem Yasağı
96
4.2.2.3. Mali Bünyenin Güçlendirilmesi
97
SİGORTA MUHASEBESİ HESAP PLANI
5.1. SİGORTA MUHASEBESİNE İLİŞKİN HESAP PLANI
99
5.2. SİGORTACILIK TEK DÜZEN HESAP PLANI SINIF KODLARI
100
5.3. SİGORTACILIK TEK DÜZEN HESAP PLANININ ÖZELLİKLERİ
101
5.4. SİGORTACILIK TEK DÜZEN HESAP PLANINDA HESAP SINIFLARI
102
5.4.1. Cari Varlıklar
102
5.4.2. Cari Olmayan Varlıklar
103
5.4.3. Kısa Vadeli Yükümlülükler
104
5.4.4. Uzun Vadeli Yükümlülükler
104
5.4.6. Gelir Tablosu Hesapları
105
5.4.7. Hayat Dışı Branşları Teknik Kısım Gelir Tablosu
109
5.4.8. Nazım Hesaplar
114
ELEMENTER BRANŞLAR MUHASEBESİ
6.1.1. Doğrudan Prim Üretimi
115
6.1.1.1. Zorunlu Trafik Sigortası Prim Üretimi
118
6.1.1.2. Kasko Sigortası Prim Üretimi
121
6.1.1.3. Yangın Sigortası Prim Üretimi
125
6.1.1.4. Diğer Elementer Branşlarda Sigorta Primi Üretimi
128
6.1.2. Dolaylı Prim Üretimi
130
6.1.2.1. Zorunlu Trafik Sigortası Prim Üretimi
132
6.1.2.2. Kasko Sigortası Prim Üretimi
136
6.1.2.3. Yangın Sigortası Prim Üretimi
138
6.1.2.4. Diğer Elementer Branşlarda Sigorta Primi Üretimi
141
6.2.1. Doğrudan Üretilen Poliçe İptali
144
6.2.1.1. Elementer (Hayat Dışı) Branşlarda Poliçe İptali
144
6.2.2. Dolaylı Üretilen Poliçe İptali
146
6.2.2.1. Elementer (Hayat Dışı) Branşlarda Poliçe İptali
146
6.3. REASÜRANS İŞLEMLERİ
149
6.3.1. Verilen Reasürans (Sedan) Muhasebesi
150
6.3.1.1. Prim Üretimi
150
6.3.1.2. Komisyon Bedeli
151
6.3.1.3. Tazminat Bedeli
152
6.3.2. Alınan Reasürans (Reasürör) Muhasebesi
153
6.3.2.1. Prim Üretimi
153
6.3.2.2. Komisyon Bedeli
154
6.3.2.3. Tazminat Bedeli
155
6.4. KOASÜRANS İŞLEMLERİ
155
6.4.1. Poliçeyi Düzenleyen Şirket (Jeran) Açısından Muhasebe İşlemleri
155
6.4.1.1. Sigorta Primlerinin Tahakkuku ve Tahsili
155
6.4.1.2. Tazminat Ödemeleri
157
6.4.2. Poliçeye Ortak Olan Şirket (Koasürör) Açısından Muhasebe İşlemleri
159
6.4.2.1. Sigorta Primlerinin Tahakkuku ve Tahsili
159
6.4.2.2. Tazminat Ödemeleri
160
7.1. HAYAT BRANŞI HAKKINDA GENEL BİLGİ
163
7.2. HAYAT BRANŞINDA SİGORTA PRİMİ ÜRETİMİ
165
7.2.1. Doğrudan Prim Üretimi
165
7.2.1.1. Tahsilat Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi
165
7.2.1.2. Tahakkuk Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi
166
7.2.1.2.1. Aylık Tahakkuk Yapılması
166
7.2.1.2.2. Yıllık Tahakkuk Yapılması
167
7.2.2. Dolaylı Prim Üretimi
169
7.2.2.1. Tahsilat Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi
169
7.2.2.2. Tahakkuk Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi
171
7.2.2.2.1. Aylık Tahakkuk Yapılması
171
7.2.2.2.2. Yıllık Tahakkuk Yapılması
174
7.3. HAYAT BIRANŞINDA POLİÇE İPTALİ
177
7.3.1. Genel Açıklama
177
7.3.2. Doğrudan Üretilen Poliçe İptali
178
7.3.2.1. Normal İptal
178
7.3.2.2. Mebdeinden İptal
180
7.3.2.2.1. Prim Üretimleri Tahsil Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali
180
7.3.2.2.2. Prim Üretimleri Tahakkuk Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali
181
7.3.3. Dolaylı Üretilen Poliçe İptali
182
7.3.3.1. Prim Üretimleri Tahsil Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali
182
7.3.3.2. Prim Üretimleri Tahakkuk Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali
183
7.4. HAYAT BRANŞINDA TAZMİNAT ÖDEMESİ
184
HASAR İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
8.1. HASAR ÖDEME İŞLEMLERİ
187
8.1.1. Hasar Ödemesinin Yapılması
187
8.1.2. Ekspertiz Ücretinin Ödenmesi
189
8.2. SOVTAJ İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
190
8.2.1. Hasarlı Malın Sigortalıda Kalması
192
8.2.2. Hasarlı Malın Sigorta Şirketinde Kalması
193
8.3. RÜCU İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
195
8.3.1. Sigorta Şirketinin Yaptığı Rücu İşlemleri (Rücu Tahsilatı)
196
8.3.2. Sigorta Şirketine Yapılan Rücu İşlemleri (Rücu Ödemeleri)
200
SİGORTA SEKTÖRÜNDE TEKNİK KARŞILIKLAR
9.2. KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI
202
9.2.1. Gün Esasına Göre Kazanılmamış Primler Karşılığı
202
9.2.2. Götürü Hesaplama Yöntemine Göre Kazanılmamış Primler Karşılığı
205
9.2.2.1. Bir/Sekiz (1/8) Sistemi
205
9.2.2.2. Bir/Yirmi Dört (1/24) Sistemi
205
9.3. DEVAM EDEN RİSKLER KARŞILIĞI
207
9.4. MUALLAK HASAR KARŞILIĞI
208
9.5. DENGELEME KARŞILIĞI
210
9.6. AKTÜERYAL MATEMATİK KARŞILIĞI
210
9.7. İKRAMİYE VE İNDİRİMLER KARŞILIĞI
212
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
10.1. PRİM ÜRETİMİ VE PRİM İPTALİNDE DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
213
10.1.1. Prim Üretimlerinin Dönem Sonu İşlemleri
213
10.1.2. Prim İptallerinin Dönem Sonu İşlemleri
213
10.2. KOMİSYON GİDERLERİ VE HASAR ÖDEMELERİNDE DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
214
10.2.1. Komisyon Giderlerinin Dönem Sonu İşlemleri
214
10.2.2. Hasar Ödemelerinin Dönem Sonu İşlemleri
215
10.3. AKTARILAN YATIRIM GELİRLERİ
215
SİGORTA SEKTÖRÜNDE FİNANSAL TABLOLAR
11.2. FİNANSAL TABLOLAR
218
11.2.2. Gelir Tablosu
219
11.2.3. Nakit Akış Tablosu
220
11.2.4. Özsermaye Değişim Tablosu
220
11.2.5. Kâr Dağıtım Tablosu
220
11.3. YÖNETİM KURULUNUN SORUMLULUĞU
221
11.4. FİNANSAL RAPORLARIN YETKİLİ KİŞİLERCE İMZALANMASI
221
11.5. FİNANSAL RAPORLARIN SUNUMU VE YAYIMI
221
11.6. FİNANSAL TABLOLARIN YENİDEN YAYIMLANMASI
222
11.7. FİNANSAL TABLOLARIN FORMATLARI
223
11.7.2. Gelir Tablosu
238
11.7.3. Özsermaye Değişim Tablosu
245
11.7.4. Nakit Akış Tablosu
246
11.7.5. Kâr Dağıtım Tablosu
247