Garanti Sözleşmeleri

Sözleşmesel ilişkilerde karşılaşılan risklerin gerek nitelik gerekse de nicelik yönünden zamanla artması, borçlunun ödeme gücünün yanı sıra pek çok riskin teminat altına alınması ihtiyacını doğurmuştur. Söz konusu ihtiyacın karşılanmasına cevaben doğan ve temel olarak bir kimsenin malvarlığındaki azalma riskini ortadan kaldırmayı amaçlayan garanti sözleşmeleri, borçlunun ödeme gücü haricindeki pek çok atipik riski temin edebilmesi ve ayrıca likidite sağlayabilmesi sayesinde, uygulamada en sık tercih edilen kişisel teminat sözleşmelerinden biri haline gelmiştir.

Buna karşın garanti sözleşmeleri kanun koyucu tarafından tanımlanmamış ve düzenlenmemiş olduğundan; tanımı, unsurları, hukuki niteliği, türleri, benzer hukuki ilişkilerden ayırt edilmesi ile hüküm ve sonuçları öğreti ve içtihatlardaki tartışmalar çerçevesinde şekillenmiştir. Garanti sözleşmelerinin özel bir görünümü olan banka teminat mektuplarının ticari hayatta daha fazla tercih edilmesiyle beraber, bunlarla ilgili uyuşmazlıkların artması sonucunda Yargıtay içtihatlarında konunun detaylı olarak ele alınması da uygulanacak hukuki rejimin belirlenmesinde önemli rol oynamıştır. Ayrıca garanti sözleşmeleri her ne kadar kanunda detaylı olarak düzenlenmemiş olsa da Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) tarafından yayımlanan "Talep Garantileri için Birörnek Kurallar (URDG 758)" gibi çeşitli uluslararası düzenlemelerin de konusunu oluşturmuştur.

Bu kapsamda çalışmanın ilk bölümünde garanti sözleşmesinin tanımı, unsurları, hukuki niteliği, kurulması, tarafları, geçerlilik koşulları, türleri ve garanti sözleşmesinin özel bir görünümü olan banka teminat mektupları ele alınmış, ikinci bölümünde garanti sözleşmesiyle muhtelif benzerlikler gösteren kefalet sözleşmesinden, müteselsil borçluluktan, teminat amacıyla borca katılmadan, şartlı bağışlamadan, avalden, vekalet ve sigorta sözleşmesinden ayırt edilmesine, ayrımda kullanılan kıstaslara ve söz konusu hukuki ilişkilerle barındırdıkları farklılıklara yer verilmiş, üçüncü bölümünde ise garanti sözleşmesinde tarafların hak ve yükümlülükleri, sözleşmelerde taraf değişiklikleri ve bu değişikliklerin garanti sözleşmesine etkileri, garanti sözleşmesinin sona ermesi ve zamanaşımı konulan incelenerek öğreti ve içtihatlardaki tartışmalara ayrıntılı şekilde değinilmiştir.