III. ÇALIŞMANIN AMACI VE KAPSAMI
27
IV. İNCELEME YÖNTEMİ VE PLANI
28
Birinci BölümGENEL OLARAKFİKİR VE SANAT HUKUKUNUN GELİŞİMİFİKİR VE SANAT ESERİ VE ESER SAHİBİ
§ 1. FİKRÎ HAKKIN KORUNMASINA İLİŞKİN HUKUK KURALLARININ GELİŞİMİ
31
I. ULUSAL HUKUK DÜZENLEMELERİ YÖNÜNDEN
31
A. Eski Hukuk Sistemlerinde Fikrî Hakka Bakış Açısı
31
B. Matbaanın İcadından Sonraki Dönem
33
2. Ulusal Kanunlaştırma Hareketleri Dönemi
36
C. Türk Hukukunda Fikrî Haklarla İlgili Düzenlemelerin Evrimi
38
II. ULUSLARARASI HUKUK DÜZENLEMELERİ YÖNÜNDEN
41
A. Evrensel Nitelikli Uluslararası Düzenlemeler
42
2. Evrensel Fikrî Haklar Sözleşmesi (UCC)
44
3. WIPO-Dünya Fikrî Mülkiyet Teşkilatı Fikrî Haklar Anlaşması
45
4. Dünya Ticaret Örgütü (WTO)-Sahte Mal Ticareti Dahil Ticaretle BağlantılıFikrî Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS)
47
B. Bölgesel Nitelikli Uluslararası Düzenlemeler
49
1. Amerika Kıtası Ülkeleri Arasında Yapılan Sözleşme ve Anlaşmalar
50
2. Avrupa Topluluğu Hukukunda Fikrî Haklara İlişkin Düzenlemeler
51
III. TÜRKİYE’NİN ULUSLARARASI HUKUK KARŞISINDAKİ DURUMU
53
§ 2. FİKİR VE SANAT ESERİ KAVRAMI VE HUKUKEN KORUNAN ESER TÜRLERİ
55
A. Sübjektif Unsur (Esasa İlişkin Şart)
57
B. Objektif Unsur (Şekle İlişkin Şart)
60
III. HUKUKEN KORUNAN ESER TÜRLERİ
61
A. İlim ve Edebiyat Eserleri
62
C. Güzel Sanat Eserleri
65
§ 3. FİKİR VE SANAT ESERİ SAHİBİ
77
II. ESER SAHİPLİĞİ TÜRLERİ
78
A. Eseri Bilfiil Meydana Getirenin Eser Sahipliği
79
1. Tek Kişinin Eser Sahipliği
79
2. Birden Çok Kişinin Eser Sahipliği
80
a. Müşterek Eser Sahipliği
81
b. İştirak Halinde Eser Sahipliği
82
c. Sinema Eseri Sahipliği
83
2. Tüzel Kişilerin Eser Sahipliği
86
C. Eser Sahipliği Karineleri (Farazî Eser Sahipliği)
88
III. ESER SAHİPLERİNİN ÖRGÜTLENMESİ (MESLEKÎ BİRLİKLER)
89
İkinci BölümFİKRÎ HAKLAR VE KAPSAMI
§ 4. FİKRÎ HAKKIN TANIMI, KONUSU, ÖZELLİKLERİ, HUKUKÎ NİTELİĞİ VE İÇERDİĞİ YETKİLER
93
I. GENEL OLARAK FİKRÎ HAK KAVRAMI
93
A. Tanım ve Terminoloji
93
B. Fikrî Hakkın Niteliği
96
II. FİKRÎ HAKKIN KONUSU VE ÖZELLİKLERİ
98
B. Fikrî Hakkın Özellikleri
100
1. Gayrimaddî Şeyler Üzerinde Kurulma
100
2. Tecessüm Ettikleri Maddeden Bağımsızlık
101
3. Mutlak Haklardan Olma
102
4. Sınırlandırılabilir Olma
103
6. Antirekabetçi Nitelik
104
III. FİKRÎ HAKKIN HUKUKÎ NİTELİĞİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLER
106
A. Fikrî Hakkın Hukukî Niteliğine Dair Genel Görüşler
106
B. Fikrî Hak Konusundaki Kıta Avrupası ve Anglosakson Hukuku Yaklaşımları
110
1. Kıta Avrupası Hukuk Yaklaşımları (Droit d’auteur)
110
2. Angloamerikan Hukuku Yaklaşımları (Copyright)
113
C. Fikrî Hakkın Niteliği Konusunda Türk Hukukundaki Görüşler
118
III. FİKRÎ HAKKIN ESER SAHİBİNE VERDİĞİ YETKİLER
120
B. Türk Hukukundaki Durum
122
§ 5. MANEVÎ HAKLAR VE BU HAKLARIN ESER SAHİBİNE BAHŞETTİĞİ YETKİLER
125
I. GENEL OLARAK MANEVÎ HAK KAVRAMI
125
A. Tanım ve Terminoloji
125
B. Manevî Haklara Sağlanan Korumanın Tarihçesi
126
II. MANEVÎ HAKLARIN KAPSAMINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER
128
A. Yabancı Hukuk Düzenlemeleri
128
B. Manevî Hakların Türk Hukukunda Düzenlenişi
129
III. MANEVÎ HAKKIN ESER SAHİBİNE BAHŞETTİĞİ YETKİLER
132
A. Eseri Kamuya Sunma Hakkı (Le Droit de Divulgation)
132
1. Eseri Kamuya Sunup Sunmama Yetkisi
133
2. Eserin Kamuya Sunulma Zamanı ve Tarzını Belirleme Yetkisi
135
3. Eserin Muhtevası Hakkında Bilgi Verme Yetkisi
137
4. Eserin Kamuya Sunulmasını Menetme Yetkisi
138
B. Eser Sahipliğinin Tanınmasını İsteme Hakkı (Droit Paternité)
140
C. Eserin Bütünlüğünü Koruma Hakkı (Integrity Right)
145
D. Eserin Aslına Erişim Hakkı (Right of Access to Original Work)
152
§ 6. MALÎ HAKLAR VE BU HAKLARIN ESER SAHİBİNE BAHŞETTİĞİ YETKİLER
156
I. GENEL OLARAK MALÎ HAK KAVRAMI
156
A. Malî Hakkın Tanımı
156
B. Malî Hakların Belirleyici Özellikleri
157
II. MALÎ HAKLARIN KAPSAMINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER
159
A. Yabancı Hukuk Düzenlemeleri
159
B. Malî Hakların Türk Hukukunda Düzenlenişi
161
III. MALÎ HAKLARIN ESER SAHİBİNE BAHŞETTİĞİ YETKİLER
162
B. Çoğaltma Hakkı (Reproduction)
164
2. Çoğaltma Hakkının İçerdiği Yetkiler
165
C. Yayma Hakkı (Distribution Right)
170
2. Yayma Hakkının İçerdiği Yekiler
171
3. Yayma Hakkının Devredilmesi
176
D. Temsil Hakkı (Representation Right)
177
3. Temsil Hakkının İçerdiği Yetkiler
181
a. Eserin Umumî Mahallerde Okunması Yetkisi (Right Of Public Recitation)
181
b. Sahnelemek ve Seslendirmek (Représentation et Éxécution/Performance)
181
c. Göstermek ve Teşhir Etmek (Right Of Exhibition)
182
d. Temsilin Umuma Arz Edilmek Üzere Nakli Yetkisi
183
4. Temsil Hakkının Devri
183
E. Eseri Kamuya Elektronik Yöntemlerle İletim Hakkı (Public Communication /E-rights)
185
2. Eseri Kamuya İletim Hakkının Tanımı
187
3. Eseri Kamuya İletim Hakkının İçerdiği Yetkiler
189
a. Eseri Radyo ve Televizyon ya da Uydu ve Kablo Gibi Telli veya Telsiz Yayın Yapan Kuruluşlar Vasıtasıyla Kamuya İletme Yetkisi
190
b. Eserin Dijital İletim Dahil İşaret, Ses ve/veya Görüntü Nakline Yarayan Diğer Araçlarla Yayınlanması
191
c. Telli veya Telsiz Her Türlü Araçlarla Yayımlanmış Eserlerin Yeniden Yayınlanması
191
d. Gerçek Kişilerin, Seçtikleri Yer ve Zamanda Erişimlerine İmkan Sağlamak Suretiyle Eserin Kamuya İletimi
192
4. Eseri Kamuya İletim Hakkının Devri
194
F. Pay ve Takip Hakkı (Droit De Suite)
194
2. Yabancı Hukukta Durum
198
§ 7. BAĞLANTILI HAKLAR VE BU HAKLARIN HAK SAHİBİNE BAHŞETTİĞİ YETKİLER
199
I. GENEL OLARAK BAĞLANTILI HAKLARIN MAHİYETİ
199
B. Bağlantılı Hakların Hukukî Mahiyeti
200
II. BAĞLANTILI HAKLARA TANINAN KORUMANIN GELİŞİMİ VE BU ALANDAKİ ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER
201
C. Fonogram Yapımcıları Hakkında Cenevre Sözleşmesi
203
D. WIPO İcralar ve Fonogramlar Anlaşması
204
E. Uyduyla İletilen Program Sinyallerinin Dağıtımına Dair Brüksel Sözleşmesi
206
F. Avrupa Konseyi Öncülüğünde Yapılan Anlaşmalar
207
1. Televizyon Filmleri Vasıtasıyla Program Değişimine Dair Avrupa Anlaşması
208
2. Televizyon Yayınlarının Korunması Hakkında Avrupa Anlaşması
209
3. Korsan Yayınların Engellenmesine Dair Avrupa Anlaşması
209
4. Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi
210
III. HUKUK SİSTEMİMİZ AÇISINDAN BAĞLANTILI HAKLARIN TÜRLERİ, HAK SAHİPLERİ VE İÇERDİĞİ YETKİLER
211
B. Komşu Haklar ve Komşu Hak Sahipleri
213
1. İcracı Sanatçılar ve Hakları
214
a. İcracı Sanatçı Kavramı
214
b. İcracı Sanatçıya Tanınan Haklar
216
c. Eser Sahibinin Hakları ile İcracı Sanatçının Hakları Arasındaki İlişki
219
2. Fonogram Yapımcısı ve Hakları
222
a. Fonogram Yapımcısı Kavramı
223
b. Fonogram Yapımcısına Tanınan Haklar
224
3. Radyo ve Televizyon Yayın Kuruluşlarının Hakları
228
a. Radyo-Televizyon Kuruluşu Kavramı
228
B. Film Yapımcısının Hakları
232
2. Film Yapımcısı Kavramı
234
b. Film Yapımcısının Hakları
235
Üçüncü BölümFİKRÎ HAKLARIN SINIRLANDIRILMASI
§ 8. GENEL OLARAK FİKRÎ HAKLARIN SINIRLANDIRILMASI VE SINIRLANDIRMA TÜRLERİ
237
II. FİKRÎ HAKLARI SINIRLANDIRAN KURALLAR VE SINIRLAMA TÜRLERİ
239
§ 9. FİKRÎ HAKLARIN SÜRE YÖNÜNDEN SINIRLANDIRILMASI
241
I. FİKRÎ HAKLARIN SÜRELİ OLUŞUNUN NEDENİ VE SÜRELERİN UZUNLUĞU SORUNU
241
B. Fikrî Hakların Süre Yönünden Sınırlandırılmasının Nedenleri
242
C. Koruma Süresinin Uzunluğu Sorunu
244
1. Uluslararası Düzenlemelerde Süreler
246
2. Koruma Sürelerinin Hukuk Sistemimizde Düzenlenişi
249
II. MALÎ HAKLARA İLİŞKİN KORUMA SÜRELERİ
250
B. Malî Hakların Korunması Süreleriyle İlgili Özel Durumlar
251
1. Eser Sahipleri Yönünden
251
a. Gerçek Kişi Eser Sahipleri
251
b. Tüzel Kişilerin Eser Sahipliği
254
2. Eser Türleri Yönünden
255
a. Asıl Eser-İşlenme Eser Yönünden
255
b. Diğer Eserler Yönünden
256
III. MANEVÎ HAKLARA İLİŞKİN KORUMA SÜRELERİ
258
B. Türk Hukukunda Manevî Hakların Korunma Süreleri
259
IV. KORUMA SÜRELERİNİN HESAPLANMASI
261
V. BAĞLANTILI HAKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN SÜRELER
263
VI. KORUMA SÜRELERİNİN DOLMASININ HUKUKÎ SONUÇLARI
265
A. Malî Haklar Yönünden
265
B. Manevî Haklar Yönünden
267
§ 10. FİKRÎ HAKLARIN KAMUSAL MÜLAHAZALARLA SINIRLANDIRILMASI
268
I. KAMUSAL MÜLAHAZALARLA YAPILAN SINIRLAMALARIN MAHİYETİ
268
B. Konunun Türk Hukukunda Düzenleniş Şekli
270
II. ESER ÜZERİNDE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE TAM YARARLANMA SERBESTİSİ VEREN SINIRLANDIRMALAR
272
A. Genel Olarak Serbest Yararlanma Kavramı
272
2. Tam Yararlanma Serbestisine Konu Ürünlerin Eser Niteliği
274
3. Bu Tür Eserlerden Tam Yararlanmanın Mahiyeti
275
C. Kamuya Ait Diğer Eserlerden Yararlanma Esasları
279
III. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KISMÎ YARARLANMA SERBESTİSİ VEREN SINIRLANDIRMALAR
282
A. Eğitim ve Öğretim Amacıyla Serbest Yararlanma
2 83
2. Eğitim-Öğretim Amacıyla Eseri Temsil Serbestisi ve Şartları
284
a. Temsile Konu Eser Bakımından
285
b. Temsilin Yapılacağı Yer Bakımından
287
d. Kaynak Gösterme (Adın Belirtilmesi) Mecburiyeti Bakımından
288
3. Eğitim-Öğretim Amacıyla Seçme ve Toplama Eserler Meydana Getirmek İçin İktibas Serbestisi
288
a. Genel Olarak İktibas Kavramı
288
b. Eğitim-Öğretim Amacıyla Tanınan İktibas Serbestisinin Şartları
291
ba. İktibasa Konu Eser Yönünden
293
bc. İktibasın Nispeti Yönünden
294
bd. Kaynak Gösterme Mecburiyeti
296
4. Eserin Okullara Mahsus Radyo-Televizyon Yayınlarında Kullanılması Serbestisi ve Şartları
297
a. İktibasa Konu Eser Yönünden
297
b. İktibasın Amacı Yönünden
299
c. İktibas Nispeti Yönünden
299
d. Kaynak Gösterme Mecburiyeti
300
B. Eserden Bilimsel ve Kültürel İhtiyaçlar İçin Yararlanma Serbestisi (Genel İktibas Kuralı)
300
2. İlim ve Edebiyat Eserlerinde İktibas Serbestisi ve Şartları
303
a. İktibasa Konu Eser Yönünden
303
b. İktibasın Amacı ve Nispeti Yönünden
305
c. İktibasın Şekli Yönünden
308
d. Kaynak Gösterme Mecburiyeti
310
3. Musiki Eserlerinde İktibas Serbestisi ve Şartları
311
a. İktibasa Konu Musiki Eseri Yönünden
312
b. İktibas Serbestisinin Kapsamı Yönünden
312
c. Kaynak Gösterme Mecburiyeti
314
4. Güzel Sanat Eserlerinde İktibas Serbestisi ve Şartları
314
a. İktibasa Konu Güzel Sanat Eserleri Yönünden
314
b. İktibas Edilebilecek Eserler Yönünden
315
c. İktibasın Amacı ve Kapsamı Yönünden
316
d. Kaynak Gösterme Mecburiyeti
317
C. Haber ve Bilgi Vermek Amacıyla Yararlanma Serbestisi
318
2. Söz ve Nutukların Haber ve Bilgi Verme Maksadıyla Kullanılması Serbestisi
318
a. Basın Münderecatının Basın Tarafından İktibas Serbestisi
322
ab. Haber ve Havadisleri İktibas Serbestisi
328
b. Basının Fikir ve Sanat Eserlerinden Haber ve Bilgi Verme Kapsamında Yararlanma Serbestisi
332
D. İrade Dışı Lisanslar ve Eser Sahibine İradesi Dışında Yüklenen Bazı Külfetler
337
1. İrade Dışı Lisanslar
337
b. Türk Hukuku ve İrade Dışı Lisanslar
340
ba. Kazaî veya Zorunlu Lisanslar
340
2. Eser Sahibine İradesi Dışında Yüklenen Bazı Külfetler
342
a. Fikir ve Sanat Eserlerinin Tescili ve Tevdii Mecburiyeti
342
b. İşaret, Ses ve Görüntü Taşıyıcılarının Umumî Yerlerde Temsili İçin Bandrollenmesi Yükümlülüğü
345
c. Fikir ve Sanat Eserlerinin İşaretlenmesi ve Bazı Taşıyıcı Materyallerin İmali ve İthaline İlişkin Ödeme Yükümlülükleri
346
E. Devletin Eserden Faydalanma Yetkisi ve Eserin Kamuya Mal Edilmesi
348
IV. KAMU DÜZENİ MÜLAHAZASINA DAYANAN SINIRLAMALAR
350
C. Eser Sahibinin Haklarını Kullanmaktan Menedilmesi veya Kısıtlanması
359
II. ÇOĞALTMA HAKKININ SINIRLANDIRILMASI
362
A. Üçüncü Kişilere Tanınan Çoğaltma Yetkisinin Genel Şartları
363
1. Çoğaltmanın Şahsen Kullanmaya Mahsus Olarak Yapılması
363
2. Çoğaltmanın Eser Sahibinin Meşru Menfaatlerine Zarar Vermemesi ve Eserden Normal Yararlanmaya Aykırı Olmaması
368
a. Çoğaltılmış Eser Nüshalarının Şahsî İhtiyacın Üzerinde Olması
369
b. Şahsî İhtiyaç İçin Çoğaltılmış Eser Nüshalarının Ticarî Gaye ile Kullanılması
370
c. Çoğaltılmış Eserin Yayımlanması
371
3. Çoğaltmayı Yapan Kişi ve Çoğaltmada Kullanılan Teknikler
373
1. Genel Olarak İlim, Edebiyat ve Musiki Eserlerinin Çoğaltılması
378
2. Bilgisayar Programlarının Şahsen Kullanmaya Mahsus Olarak Çoğaltılması
378
b. Bilgisayar Programını Kullanabilecek Kişiler ve Kullanabilecekleri Yetkiler
381
ba. Bilgisayar Programını Kullanabilecek Kişiler
381
bb. Programın Hukukî Müktesibi ve Kullanma Hakkını Haiz Kişilere Tanınan Yetkiler
384
bba. Programı Normal Kullanma Yetkisi
384
bbb. Programının Düşünüldüğü Amaca Uygun Olarak Kullanılabilmesi İçin Çoğaltma ve İşleme Yetkisi
385
bbc. Programdaki Hataları Düzeltme
385
bbd. Bir Adet Yedek Kopya Çıkarma Yetkisi
385
bbe. Programın İşleyişini Gözlemleme Yetkisi
386
bbf. Ayrıştırma (Decompilation) Yetkisi
386
c. Bilgisayar Programlarının Çoğaltılması Yöntemleri ve Şahsî Yararlanma
386
ca. Bilgisayar Programının Sabit Diske Kopyalanması
388
cb. Bilgisayar Programının Sabit Olmayan Disklere Kopyalanması
389
cc. Bilgisayar Programının Ağ (Network) Üzerinde Kullanılması
390
cd. Araişlerliğin Sağlanması İçin Yapılacak Ayrıştırma (Decompilation) Kapsamında Çoğaltma
394
ce. Yazılım Kopyacılığı Yoluyla Yapılan Çoğaltmalar
397
C. Güzel Sanat Eserleri Yönünden Çoğaltma Hakkının Sınırlandırılması
3 98
2. Güzel Sanat Eserlerinin Hususî Menfaat Mülahazasıyla Çoğaltılması
400
a. Mimarî Eserlerin Hususî Menfaat Mülahazasıyla Çoğaltılması
400
b. Diğer Güzel Sanat Eserlerinin Hususî Menfaat Mülahazasıyla Çoğaltılması
402
D. Sinema Eserlerinin Hususî Menfaat Mülahazasıyla Çoğaltılması
405
III. İŞLEME HAKKININ SINIRLANDIRILMASI
406
B. İşleme Serbestisinden Yararlanma Şartları
407
C. Şahsî Kullanım Çerçevesinde İşlenebilecek Eser Türleri
408
IV. YAYMA HAKKININ SINIRLANDIRILMASI
409
B. Eseri Satım Yetkisinin Sınırlanması (İlk Satım ve Tükenme İlkesi)
411
1. İlk Satımın Eser Sahibinin İradesi Dairesinde Yapılmış Olması
412
2. İlk Satım veya Dağıtımın Ülke Toprakları İçerisinde Gerçekleşmiş Olması
414
C. Kiralama ve Ödünç Verme Hakkının Sınırlandırılması
415
1. Kiralama ve Ödünç Vermenin Tanımı
416
2. Tükenme İlkesi Karşısında Kiralama ve Ödünç Verme Hakkı
419
3. Kiralama ve Ödünç Vermeden Dolayı Eser Sahibine Yapılacak Ödeme
422
V. ESERİN TEMSİLİ VE ELEKTRONİK ARAÇLARLA KAMUYA İLETİM HAKKININ SINIRLANDIRILMASI
425
B. Eser Türüne Göre Temsilin ve Elektronik İletimin Caiz Olduğu Haller
428
1. İlim ve Edebiyat Eserleri ile Musiki Eserlerinin Temsili Serbesti
428
2. Güzel Sanat Eserlerinin Temsili Serbestisi
430
3. Sinema Eserlerinin Temsili ve İletimi Serbestisi
431
5.12.1951 TARİHLİ VE 5846 SAYILI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU
433