Birinci Baskının Önsözü
11
I. BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU VE ÖNEMİ
33
A. Borçlar Hukukunun Konusu
33
B. Borçlar Hukukunun Önemi
34
C. Türk Borçlar Kanunu
35
2. Borçlar Kanunu ile Medeni Kanun ve Ticaret Kanunu Arasındaki İlişki
36
D. Borçlar Hukukunun Kaynakları
38
II. BORÇLAR HUKUKUNA HÂKİM TEMEL İLKELER
39
2. Nisbilik İlkesinin İstisnaları
40
3. Nisbilik İlkesini Açıklayıcı Örnekler
41
4. Nisbi (Şahsi) Hakların Kuvvetlendirilmesi
42
B. İrade Özerkliği İlkesi
44
1. Sözleşme Özgürlüğü İlkesi
44
3. Şekil Serbestliği İlkesi
48
C. Dürüst Davranma İlkesi
48
III. BORÇLAR HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
51
A. Ana Kavram: “Borç İlişkisi”
51
2. Borç İlişkisinin Unsurları
52
3. Borç İlişkisine Ait Örnekler
56
B. “Borç” ve “Sorumluluk”
58
a. Şahıs İle Sorumluluk
60
b. Malvarlığı İle Sorumluluk
61
aa. Sınırsız Malvarlığı Sorumluluğu
61
bb. Sınırlı Malvarlığı Sorumluluğu
61
C. Eksik (Tabii) Borçlar
62
1. Kumar ve Bahisten Doğan Borç
64
2. Evlenme Tellallığından Doğan Ücret Borcu
66
3. Zamanaşımına Uğramış Borçlar
67
4. Ahlaki Görevlerden Doğan Borçlar
68
D. “Hak” Kavramı ve Özellikle Alacak Hakkı
69
2. Hakların Sınıflandırılması
71
a. Konusuna Göre Haklar
71
aa. Malvarlığı Hakları
71
bb. Kişilik (Şahıs varlığı) Hakları
72
b. Devir Kabiliyetine Göre Haklar
72
aa. Devredilebilen Haklar
72
bb. Devredilemeyen Haklar
72
c. İleri Sürülebileceği Çevreye Göre
73
d. Kullanılmasının Etkisine Göre (Yenilik Doğuran Haklar)
75
e. Kullanma Yetkisine Göre (Kişiye Bağlı Haklar)
79
f. Hakkın Bağımsızlığına Göre
80
aaa. Eşyaya Bağlı Haklar
81
bbb. Alacağa Bağlı Haklar
81
ccc. Borç İlişkisine Bağlı Haklar
81
b. Alacak ve Talep Hakkı İlişkisi
84
E. Borçlunun Savunma Yolları
85
IV. BORÇ İLİŞKİLERİNİN BORÇLAR KANUNUNDAKİ DÜZENLENME ŞEKLİ
89
A. Genel Hükümler (BK.m.1-181)
90
B. Çeşitli Sözleşmeler (BK.m.182-544)
90
Birinci BölümBORÇLARIN KAYNAKLARI Birinci KısımHUKUKİ İŞLEMDEN (SÖZLEŞMEDEN) DOĞAN BORÇLAR
B. Hukuki İşlemin Unsurları
94
C. Hukuki İşlem Türleri
96
1. Tek Taraflı ve Çok Taraflı Hukuki İşlemler
96
2. Borçlandırıcı İşlemler-Harcama İşlemleri
98
3. Sağlar Arası Hukuki İşlemler-Ölüme Bağlı Hukuki İşlemler
101
D. Hukuki İşlem Ehliyeti
102
2. Sınırlı Ehliyetliler
104
4. Sınırlı Ehliyetsizler
108
II. SÖZLEŞME -AKİT-LER
113
B. Sözleşmenin Kurulması
115
1. Sözleşmenin Tarafları
115
2. İradelerin Uyuşması
116
3. İCAP (Sözleşme Yapma Teklifi)
118
5. Sözleşmenin Tamamlanması
125
III. İLAN YOLUYLA MÜKÂFAT VAADİ
126
IV. SÖZLEŞMELERDE ŞEKİL
127
3. İradi (Kararlaştırılan) Şekil
138
C. Şekle Aykırılığın Sonuçları
139
VI. SOYUT (SEBEPSİZ) BORÇ İKRARI
142
VII. SÖZLEŞMELERİN YORUMU
143
VIII. MUVAZAA (Simulation)
144
C. Muvazaanın Hüküm ve Sonuçları
148
IX. İRADEYİ SAKATLAYAN SEBEPLER
150
2. Esaslı Sayılan Beyan Hataları
154
4. İyiniyetin Hata İddiasına Etkisi
157
5. Sözleşmenin Feshi ve Tazminat
157
E. İrade Fesadına Bağlı Hukuki Sonuçlar
163
X. SÖZLEŞMENİN KONUSU
165
A. Sözleşme İçeriğini Belirleme Serbestisi
165
B. Sözleşme Konusuna İlişkin Sınırlamalar
166
1. Emredici Hükümlere Aykırılık
166
2. Kamu Düzenine Aykırılık
167
3. Kişilik Haklarına Aykırılık
168
C. Sözleşme Konusuna İlişkin Sınırların Aşılması
172
A. Tanımı ve Unsurları
173
XII. SÖZLEŞMELERİN GEÇERSİZLİĞİ (SAKATLIĞI)
175
B. Butlan (Kesin Geçersizlik)
176
C. İptal (Fesih Kabiliyeti)
178
1. Düzelebilir Hükümsüzlük
178
2. Bozulabilir Geçerlilik
179
XIII. HUKUKİ İŞLEMLERDE TEMSİL
181
1. Dolaylı (Vasıtalı) Temsil
182
2. Doğrudan (Vasıtasız) Temsil
183
a. Mümessilin Temsil Yetkisi Bulunması
183
b. İşlemin Temsil Edilen Adına Yapılması
183
1. Vekalet ile ilişkisi
185
5. Temsil yetkisi ve iyiniyet
187
İkinci KısımHAKSIZ FİİLDEN DOĞAN BORÇLAR
A. Haksız Fiil ve Haksız Fiil Sorumluluğu
189
B. Haksız Fiil Sorumluluğu - Sözleşmeye Dayalı (Akdi) Sorumluluk Ayırımı
190
II. HAKSIZ FİİLİN UNSURLARI (Kusura Dayalı Sorumluluğun Şartları)
191
A. Hukuka Aykırı Fiil
191
2. Fiildeki Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller
193
a. Zarar Görenin (Mağdurun) Rızası
193
b. Kamu Gücüne Dayalı Bir Görevin İfası
194
c. Özel hukuka Dayalı Bir Hakkın Kullanılması
194
d. Bilimsel Eleştiriler
194
e. Meşru Müdafaa (Haklı Savunma )
195
aa. Hukuka Aykırı Bir Saldırı
195
bb. Saldırıya Uğrayanın veya Üçüncü Bir Kişinin Malına veya Şahsına Yönelik Bir Saldırı
196
cc. Saldırının Mevcut ve Devam Etmekte Olması
196
dd. Savunma saldırıyı bertaraf edecek ölçüde olmalı
196
f. Iztırar (zorunluluk) halinde verilen zarar
196
g. Fiilin Hakkı Bizzat Koruma (İhkak-ı Hak) Sayılması
199
c. Ahlaka Aykırı Bir Fiil ile Zarar Verme
200
2. Kusur (Haksız Fiil) Ehliyeti
205
b. Temyiz Kudreti Olmayanların Sorumluluğu
205
aa. Hakkaniyet Sorumluluğu
205
bb. Temyiz Kudretinin Geçici Kaybı
206
D. İlliyet Bağı (Sebep - Sonuç İlişkisi)
208
2. Uygun İlliyet Teorisi
209
3. İlliyet Bağında Nedenlerin Çokluğu
211
a. Birçok Nedenden Sadece Birinin Zarara Yol Açması
211
aa. İlliyetin Kesilmesi
211
bb. Önüne Geçilen (Geri Kalan) İlliyet
212
b. Zarara Birden Çok Nedenin Yol Açması
212
c. Alternatif İlliyet
213
III. KUSURSUZ (OBJEKTİF) SORUMLULUK
214
B. İstihdam Edenlerin (Başkalarını Çalıştıran-İşverenlerin) Sorumluluğu (BK.m.55 )
215
2. Sorumluluk Şartları
218
a. İstihdam Eden ile Zarar Veren Kişi Arasında Çalıştırma İlişkisi Bulunmalıdır
218
b. Zarar, İşin Yapılması Sırasında ve Hizmetle İlgili Olarak Meydana Gelmiş Olmalıdır
218
c. Haksız Fiil ile Zarar Arasında “Uygun İlliyet Bağı”
219
3. İstihdam Edenin Sorumluluktan Kurtulma İmkanı (Kurtuluş Beyyinesi/Kanıtı)
220
4. Başvuru (Rücu) Hakkı
222
C. Ev Başkanının Sorumluluğu
222
2. Ev Başkanının Sorumluluk Şartları
223
a. Zarara Sebebiyet Verenin, Ev Halkından Olan Küçük, Kısıtlı, Akıl Hastası Veya Akıl Zayıflığı Bulunan Kişilerden Biri Olması
223
b. Ev Başkanının Özen Görevini Yerine Getirdiğini İspat Edememiş Olması
223
3. Sorumluluğun Hükümleri
224
b. Başvuru (Rücu) Hakkı
225
D. Hayvan İdare Edenlerin Sorumluluğu
225
2. Sorumluluk Şartları
225
a. Zarar Hayvanın Hareketinden Doğmalı
225
b. Bir Kimsenin İdaresi Altında Bulunan Bir Hayvanın Hareketi Zarara Sebep Olmalı
226
3. Hayvan İdare Edenin Sorumluluktan Kurtulma İmkânı (Kurtuluş Beyyinesi)
226
4. Başvuru (Rücu) Hakkı
227
5. Hayvanın Hapsedilmesi veya Öldürülmesi
228
E. Bina ve Benzeri Yapı Maliklerinin Sorumluluğu
228
2. Sorumluluk Şartları
229
a. Bina veya Diğer Bir İnşa Eseri Bulunmalı
229
b. Binanın Yapımında Bozukluk ya da Bakımında Eksiklik Bulunmalıdır
230
c. İlliyet Bağı Bulunmalı
231
3. Sorumluluğa Bağlı Hükümler
231
b. Başvuru (Rücu) Hakkı
232
c. Zararı Önleyici Tedbirleri Alma Zorunluluğu
232
F. Taşınmaz Maliklerinin Sorumluluğu
233
2. Sorumluluk Şartları
233
a. Bir taşınmaz (Gayrimenkul) ve Malikinin Bulunması,
233
b. Mülkiyet Hakkının Aşırı Ve Kötüye Kullanılması
233
c. Zararın, Mülkiyet Hakkının Aşırı ve Kötüye Kullanılmasından Doğması
234
G. Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Zararlardan Devletin Sorumluluğu
235
IV. KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNA (KTK) GÖRE SORUMLULUK (Bir "Tehlike Sorumluluğu" Örneği)
236
A. KTK’nın Amacı ve Kapsamı
236
a. Trafik Siciline Kayıtlı Araçlar
239
b. Trafik Siciline Kayıtlı Olmayan Araçlar
240
c. Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Satışta Alıcı
240
d. Motorlu Aracın Kiracısı ya da Aracı Ariyet (Emaneten Kullanılmak Üzere/Ödünç) Alan
241
e. Motorlu Aracı Rehin Alan
241
f. Araç Üzerinde Fiilen Tasarrufta Bulunan
242
a. Motorlu Araçlarla İlgili Mesleki Faaliyette Bulunanlar
242
b. Yarış Düzenleyiciler
243
c. Motorlu Aracı Çalan Ya da Gasp Edenler
244
C. Trafik Kazası Nedeniyle Sorumluluk
245
1. İşletenin Sorumluluğu
245
2. Teşebbüs Sahibinin Sorumluluğu
247
3. Birden Çok Kişinin (Müteselsil) Sorumluluğu
248
4. İşletme Halinde Olan Aracın Sebep Olduğu Trafik Kazası Nedeniyle Sorumluluk Şartları
250
b. Bir Motorlu Aracın Olması
251
c. Motorlu Aracın İşletilmesi
253
d. İlliyet Bağının Bulunması
254
e. Zararın Karayolunda Meydana Gelmesi
255
5. İşletme Halinde Olmayan (Duran) Aracı İşletenin Sorumluluğu
256
a. Zararın "Trafik Kazası" Nedeniyle Doğması
257
b. İlliyet Bağının Bulunması
257
c. İşletenin Veya Eylemlerinden Sorumlu Olduğu Kişilerin Kusurlu Olması
257
6. Yardım Çalışmalarına Katılanların Uğradığı Zarar Nedeniyle İşletenin Sorumluluğu
258
7. İşletenin, Aracın Sürücüsü ya da Yardımcı Kişilerin Kusurundan Dolayı Sorumluluğu
259
8. İşletenin Sorumluluktan Kurtulması ya da Sorumluluğunu Azaltması Şartları
260
9. İlliyet Bağını Kesen Sebepler
261
b. Zarar Görenin Ağır Kusuru
263
c. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru
265
10. Hatır Taşımasında Sorumluluk
265
11. Zarar Görenin Beraberinde Bulunan Bagaj Ve Benzeri Eşya Dışında Araçta Taşınan Eşya Nedeniyle Sorumluluk
267
1. Eşyaya İlişkin Zararlarda Zamanaşımı
268
IV. AYNI ZARARDAN BİRDEN ÇOK KİŞİNİN SORUMLU OLMASI (MÜTESELSİL SORUMLULUK)
270
A. Tam Teselsül (Ortak kusurları ile birden çok kişinin aynı zarara sebep olması)
270
C. Farklı Hukuki Sebeple Birden Çok Kişinin Aynı Zarardan Sorumluluğu
272
V. HAKSIZ FİİLE BAĞLI HUKUKİ SONUÇLAR
273
1. Maddi Zararın İspatı
274
2. Maddi Tazminatın Şekli
275
b. Nakden (Para İle) Tazmin
275
3. Tazminatın Azaltılmasını (Tenkis) Gerektiren Haller
277
b. Mağdurun Birlikte (Müterafık) Kusuru
278
c. Failin Varlıksız Kişi Olması
279
d. Kusurun Ağırlık Derecesi
279
e. Haksız Fiilin Meydana Geldiği Hal ve Şartlar
279
VI. ÖZEL HAKSIZ FİİL HALLERİNDE MADDİ TAZMİNAT
280
1. Cenaze (Defin) Giderleri
280
2. Tedavi Giderleri ve Çalışamamaktan Doğan Kazanç Kaybı
281
3. Destekten Yoksunluk Tazminatı
281
B. Bedensel (Cismani) Zarar Halinde Maddi Tazminat
282
2. İşgücü Kaybından Doğan Zararlar
283
3. Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zararlar
283
C. Haksız Rekabet Nedeniyle Maddi Tazminat
284
B. Manevi Tazminatın Şartları (BK.m.49)
286
1. Şahsiyet Haklarına Hukuka Aykırı Bir Saldırı Olmalı
286
2. Bir Manevi Zarar Ortaya Çıkmalı
287
3. Davalının Kusuru Veya Kusursuz Sorumluluğu Bulunmalı
288
4. Haksız Fiil ile Manevi Zarar Arasında İlliyet Bağı
288
C. Yargı Kararının Uygulanmaması Halinde Manevi Tazminat
289
D. Yayın Yoluyla Kişilik Haklarına Saldırı Nedeniyle Manevi Tazminat
290
2. Hukuka Uygunluk Sebepleri
292
a. Mağdurun İzin ve Rızasına Dayanan Yayınlar
292
b. Yasal Bir Yetkiye Dayanan Yayınlar
293
c. Üstün Nitelikte Bir Kamu Yararına Dayalı Ve Gerçeğe Uygun Yayınlar
293
E. Manevi Tazminatın Miktarı ve Şekli
294
F. Ölüm ve Bedensel Zararlarda Manevi Tazminat
296
Üçüncü KısımHAKSIZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR
I. HAKSIZ ZENGİNLEŞME KAVRAMI VE UNSURLARI
299
A. Haksız Zenginleşme Kavramı
299
B. Haksız Zenginleşmenin Unsurları
300
4. Haklı Bir Sebebin Bulunmaması
301
a. Hukuki Sebebin Geçerli Olmaması
302
b. Hukuki Sebebin Gerçekleşmemiş Olması
302
c. Hukuki Sebebin Ortadan Kalkmış Olması
303
d. Borç Olmayan Şeyin (Hataen) Ödenmesi
303
II. HAKSIZ ZENGİNLEŞME SAYILMAYAN HALLER
304
A. Zamanaşımına Uğramış Bir Borcun Ödenmesi
304
B. Ahlaki Bir Görevin Yerine Getirilmesi
304
C. Hukuka veya Ahlaka Aykırı Bir Amaçla Yapılan Ödemeler
305
III. HAKSIZ ZENGİNLEŞMEDE İADE BORCUNUN KONUSU VE KAPSAMI
306
A. İade Borcunun Konusu
306
B. İade Borcunun Kapsamı
306
1. Zenginleşenin İyiniyetli Olması
306
2. Zenginleşenin Kötüniyetli Olması
308
V. HAKSIZ ZENGİNLEŞME DEF'İ
309
İkinci BölümBORÇLARIN HÜKÜMLERİ Birinci KısımBORÇLARIN İFASI
2. Üçüncü Kişinin İfası
314
A. Edimden Başka Şeyle İfa
316
2. Para Borçlarında Kısmi Ödeme
318
C. İfası Özellik Arzeden Borçlar
319
1. Bölünemeyen Edimlerin İfası
319
2. Parça ve Cins Borçlarının İfası
320
3. Seçimlik Borçların İfası
321
D. Para Borçlarının İfası
321
2. Para Borçlarında Enflasyon Tedbirleri
322
a. Altın Değeri Kaydı
322
b. Yabancı Para (Döviz) Değeri Kaydı
323
3. Para Borçlarında Faiz
325
4. Para Borçlarında Ödemenin İspatı
330
B. İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde İfa
335
2. Aynı Anda İfa Kuralı
336
3. "Önce İfa" Yükümlülüğü
336
5. Ödemede Aciz Halinde Diğer Tarafın Def'i ve Fesih Hakkı
338
VI. ALACAKLI TEMERRÜDÜ
340
B. Alacaklı Temerrüdünün Şartları
341
1. Usulünce Önerilmiş İfayı Kabulden Kaçınma
341
2. İfa Teklifini Haklı Bir Sebep Olmaksızın Reddetme
342
C. Alacaklı Temerrüdünün Sonuçları
343
2. Malı ya da Bedelini Tevdi Hakkı
344
3. Sözleşmenin Feshi İmkanı
345
İkinci KısımBORCUN İFA EDİLMEMESİNİN SONUÇLARI
II. SÖZLEŞME ÖNCESİ KUSURLU DAVRANIŞ
347
III. İFANIN ZORLA YERİNE GETİRİLMESİ (İfa Davası)
348
IV. BORÇLUNUN SORUMLU OLDUĞU (KUSURLU) İFA İMKÂNSIZLIĞI
349
A. Sözleşmeden Önceki İmkânsızlık
349
B. Sözleşmeden Sonraki İmkânsızlık
350
C. Kusurlu İfa İmkânsızlığında Borçlunun Sorumluluğu
350
2. Sorumluluk Şartları
351
a. Müsbet Zararın Tazmini
351
b. Manevi Zararın Tazmini
353
e. Sorumsuzluk Anlaşması
354
D. İfa Yardımcıları Nedeniyle Borçlunun Sorumluluğu
356
1. Borcun İfası Yardımcıya Bırakılmış Olmalı
356
2. İfanın Yardımcıya Bırakılması, Sözleşmeye Aykırı Olmamalı
357
3. Yardımcı, Borca Aykırı Bir Davranışla Zarar Vermiş Olmalı
357
4. İfayı Bizzat Borçlu Yapmış Olsaydı Bu Zarardan Sorumlu Tutulabilecek Olmalı
358
5. Bir "Sorumsuzluk Anlaşması" Bulunmamalı
359
E. Yardımcının Alacaklıya Karşı Sorumluluğu
359
F. Borçlunun Rücu Hakkı
360
G. BK.m.55 ve BK.m.100'ün Karşılaştırılması
360
V. BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ
361
A. Borçlu Temerrüdünün Şartları
362
1. Borcun İfa Zamanı Gelmiş Olmalı
362
2. Borçluya Temerrüt İhtarı Yapılmalı
362
4. Kusurun Aranmaması
363
B. Temerrüdün Sona Ermesi
363
C. Borçlu Temerrüdünün Hukuki Sonuçları
364
2. Kazara Meydana Gelen Zarardan Sorumluluk
365
D. Para Borçlarında Borçlu Temerrüdü
366
b. Temerrüt Faizi Oranı
368
2. Faizle Karşılanamayan (Munzam) Zarar
369
E. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde Borçlu Temerrüdü
370
Üçüncü BölümBORÇLARIN SONA ERMESİ
A. Taraflardan Birinin Ölümü
373
II. TECDİT (Borcun Yenilenmesi)
374
B. Yenilemenin Şartları
375
C. Yenilemenin Hükümleri
376
III. ALACAKLI VE BORÇLU SIFATININ BİRLEŞMESİ
376
IV. KUSURSUZ İMKÂNSIZLIK
377
V. TAKAS (Ödeşme/Sayışma)
379
A. Kavram ve Hukuki Niteliği
379
1. Borçların Karşılıklı Olması
381
2. Borç Konularının Özdeş (Aynı Nitelikte) Olması
383
3. Borçların İstenebilir (Muaccel) Olması
384
C. Takas Hakkından Vazgeçme (Feragat)
385
D. Takas Edilemeyen Alacaklar
385
A. Kavram ve Hukuki Niteliği
387
1. Borcun Muaccel Olması
389
C. Zamanaşımının Durması
390
D. Zamanaşımının Kesilmesi
391
E. Zamanaşımının Sonuçları
392
VII. UYGULAMA VE SORU ÖRNEKLERİ
395
A. Çözümlü Olay Örnekleri
395
2. Borç- Alacak ve Sorumluluk
405
3. İnkâr- İtiraz- Def’i
406
5. Hukuki İşlem Ehliyeti
409
7. Sözleşmelerde Şekil
412
10. Karayolları Trafik Kanununa Göre Sorumluluk
426
11. Haksız (Sebepsiz) Zenginleşme
429
13. Alacaklının Temerrüdü
436
14. Borcun İfa Edilmemesi
437
15. Borçlunun Temerrüdü
439
16. Borcun Sona Ermesi
442
Yararlanılan Kaynaklar
447