Bilgisayar (Excel) Destekli Uygulamalı İstatistik

Günümüzde istatistik mühendislik, ekonomi, fizik, tıp, bankacılık, ticaret, genetik, vb. gibi tüm bilimin ve insanın faaliyet alarılarında kullanılmaktadır. Örneğin mühendislikte istatistik; tasarım ve üretim prosesinde, ürtiıı güvenilirliği ve kalite kontrolde; bankacılıkta bütçe, kar, finans lıareketleri; pazrırlarnada piyasanın büyükiüğü ve geleceği ; planlamada tirün veya olayların gelecekteki durumu; yönetimde grafik şeklinde verilerin gösterilmesi ve değerlendirifmesi gibi.

Bununla beraber Ülkemizde özellikle üretim alanında istatistik hala çok az kullanılmaktadır. Örneğin rahatlıkla söylenebilir ki ISO 9000 kalite güvencesine sahip üretim birimlerinin yarısından fazlası, istatistik bilgilere dayanan Istatistik Kalite Kontrol yöntelerini uygulamamaktadırlar. Burıun başlıca nedenleri bu hususta yapılacak hesap ve grafiklerin karmaşık ve zaman alıcı olduğu ve ayrıca kısa zaman aralıklarında tekrarlanmaları gerektiğidir. Gerçekten istatistik hesapları, sayılarla ilgili belirli bir uygulama kabiliyeti ve bağıntıların doğru olarak uygulanmasırıı istemektedir.

Günümüzde bilgisayar ve bilgisayar programların gelişmesi ile, istatistik ve probabilite hesapları ve işlemleri ile ilgili özel programlar vardır. Ancak bu programlar çok pahalı olmakla beraber, istatistik konusunun çok iyi bilinmesini istemektedirler. Bunun yanı sıra, başka kullanma alanları ile birlikte, istatisük ve probabilite hesapları için de kullanılabilen, formatları hesap cetvelleri (spreadsheet) şeklinde olan Excel, Lotus_ vb. gibi genel bilgisayar programları vardır. Bu programlar; • Tüm işlemler özellikle Visual Basic dilline dayanarak program haline getirilebilir.

Bu kitap esasen, uygulamaları Excel programına dayanan Istatistik ve Probabitide kitabıdır. Buna göre kitapta her konu için, ilkin teorik esaslar verilmekte ve sonra Excel uygulamaları gösterilmektedir. Çok bol olan sayısal uygulamaların tümü Excel programı ile yapılmaktadır. Kitap on bölümden oluşmaktadır. Amacına uygun olarak bölümler sırasıyla şu şekilde düzenlenmiştir: Excel Programının Tanıtımı, İstatistiğin Temel İlkeleri ve Kavramları, Probabilite ve Probabilite Dağılımı, Ayrık Dağılım Fonksiyonları, Sürekli Dağılım Fonksiyonları, Numune Teorisi, Tahmin Teorisi; Güven Aralığı ve Numune Dağılımları, Hipotez Testleri 1; Küme Ortalamasına Göre Karar Teorisi, Hipotez Testleri Il; Küme Variansına ve Oranlarına Göre Karar Verme Teorisi; Varyans Analizi, Regresyon ve Korelasyon Analizi.

Beni ve çalışmalarımı tanıyanlar, şimdiye kadar yazmış olduğum Makina Elemanları Takım Tezgahları ve Talaş Kaldırma, CAD–CAM ve CNC Tezgahları ile ilgili kitaplara göre bu kitabı yazmış olmamı, belki biraz yadırgayacaklardır Ancak benim Istatistik ve Probabilite ile yakından ilgilenmem, 1974–1975 yıllarında Maum Konstrüksiyonunda Güvenilirlik konusunun incelenmesi ile başlamış (bu konu 1976'da benim profesörlük tezim olmuş) ve daha sonra gerek bilimsel araştırma ve geliştirme, gerekse pratik uygulamalarda sürekli olarak istatistik ilkelerin ve hesap yöntemlerinin uygulaması ile devam etmiştir. Tüm bu çalışmalarımda İstatistiğin ne kadar kuvvetli bir matematiksel araç olduğu bilincine vardım ve bu bilinci, başkalarına da aktarmaya istedim.

Kitabın tüm okuyuculara faydalı olmasını dilerim.

Gayrettepe, 26 Haziran, 1999.

Prof. Dr. Mustafa AKKURT