Türkiye’de Militarizm

Militarizmi ve militarist zihniyeti açıklamaya çalışırken, öncelikle bir kurum olarak ordu ve ordunun işlevleri üzerinde durulur; bunların toplumsal tezahürlerine dayanarak genel sonuçlara gidilir. Oysa bugün militarizm farklı boyutlara sahip bir kavram olduğu için her ülkede kendini değişik biçimlerde gösterirken, topluma benimsetilen militarist değerler giderek toplumun sıradan popüler öğeleriyle birleştirilerek, günlük hayatın olağan akışı içinde kendini yeniden yaratıyor. Bu, yıllarca askerî darbelerle “malûl” bir ülke olan Türkiye’de kendini daha açık bir biçimde ortaya koyarken; kuşaktan kuşağa aktarılan “asker millet”, “her Türk asker doğar” gibi yanılsamalar da militarist zihniyeti canlı tutmakta. İşte daha önce yayınlarımız arasında Türkiye’de Çocukluğun Politik İnşası adlı eseri basılmış olan Güven Gürkan Öztan, Türkiye’de Militarizm - Zihniyet, Pratik ve Propaganda adlı bu kitabında, ülkemizde militarizmin köklerini, millî kimliğin oluşumunu, “millî dava”lar çerçevesi içinde Kore Savaşı’nı Kıbrıs’ı, askerî darbeleri temel alıp, günümüze kadar yaşamın her alanında şekillenmiş, militarist zihniyeti, değişik boyutlarıyla inceliyor.

Türkiye, militarist zihniyet ve pratiklerin toplumun her alanına sindiği bir ülke. Bu olgu toplumsal ve siyasal kültürün hiyerarşik, baskıcı ve cinsiyetçi yapısını pekiştirdiği gibi siyaseti salt dost-düşman karşıtlığı üzerinden yürütülen otoriter, kirli bir sürece dönüştürüyor. Militarizmi derinlemesine ve çok yönlü bir analize tabi tutan Öztan, militer zihniyet ve uygulamaların öyle basitçe “askeri vesayet”in geriletilmesiyle ortadan kalkmayacağını gözler önüne seriyor. “Korku kültürü”nün yarattığı “güvenlik ideolojisi” ve baskıcı ataerkil yapıların militarizmle ilişkisini; devlete itaat eden erkekler ile erkeklere boyun eğen kadın ve çocukların nasıl yaratıldığını; bu itaatler uğruna ölme ve öldürmenin nasıl meşrulaştırıldığını anlamak ve bunlarla mücadele etmek isteyen herkesin okumak isteyeceği bir kitap