Cezai şart, Borçlar Kanunu'nun 158 ila "1. maddelerinde düzenlenmiştir. Geniş uygulama alanı sebebiyle Borçlar Kanunu'nda yer alan cezai şarta dair hükümlerin yeterli çözüm üretemediği yerlerde, Doktrin ve Yüksek Yargıtay tarafından benimsenen görüş ve uygulamalarla doldurulmaya çalışılan boşluğun, doktrin ve uygulama açısından cezai şartı her yönüyle inceleme konusu yaparak açıklayan bu kitap, tüm hukukçulara sunulmuştur.

Kitabın Konu Başlıkları

Cezaî Şartın: Tanımı ve Unsurları – Amacı

Hukukî Niteliği

Doğuran İşlemler

Uygulama Alanı

Cezaî Şart Türleri ve Hükümleri

Teminata Bağlanması

Benzer Hukukî Kurumlardan Farklılıkları

Fahiş Cezaî Şartın İndirilmesi

Munzam Zararların Tazmini

Sona Ermesi

Kitapla İlgili Kategoriler

Hukuk Kitapları>Borçlar Hukuku>Borçlar Genel Hukuku

Yorumlar

Kitabın İçindekileri

Önsöz

Kısaltmalar

Giriş

Birinci Bölüm CEZAÎ ŞART KAVRAMI

§1. GENEL OLARAK CEZAÎ ŞART, TANIM VE UNSURLARI

I. Terim Sorunu

II. Tanım

III. Cezaî Şartın Unsurları

A. Bir Asıl Borcun Varlığı

1. Borç Hukuken Geçerli Olmalıdır

2. Borç Hâlen Mevcut Olmalıdır

3. Asıl Borcun Konusu

4. Para Borçlarında Cezaî Şart Kararlaştırılabilmesi Mümkün Müdür?

5. Asıl Borcu Doğuran Kaynaklar

B. Esas Borca İlâve Edilen veya Onu Artıran Bir Edimin Varlığı

C. Cezaî Şartın Asıl Borca Bağlı Ayrı ve Bağımsız Bir Edim Olarak Kararlaştırılması

D. Cezaî Şartın Sağlar Arası Bir Akit ile Kararlaştırılmış Olması

IV. Cezaî Şartın Hukukî Niteliği

B. Cezaî Şartın Sigorta Olduğu Görüşü

C. Cezaî Şartın Ceza- Tazminat Karışımı Olduğu Görüşü

D. Cezaî Şartın Götürü Tazminat Olduğu Görüşü

V. Cezaî Şartın Amacı

VI. Cezaî Şartı Doğuran İşlemler

A. Sözleşmeler

B. Dernek Tüzükleri ve Şirket Ana Sözleşmeleri

C. İşletme Yönergeleri

D. Toplu İş Sözleşmeleri

VII. Cezaî Şartın Özellikleri

A. Cezaî Şartın Fer'i Bir Anlaşma Olması

1. Asıl Borcun Kesin Hükümsüz Olması

2. Asıl Borcun İptal Edilebilir Olması

3. Asıl Borcun Geçerliliğinin Şekle Bağlı Olması

B. Cezaî Şartın Şahsî Teminat Sözleşmesi Olması

C. Muhtemel Borç Niteliği

VIII. Cezaî Şartın Hükümsüzlüğü

A. Asıl Borca Bağlı Olarak Cezaî Şartın Hükümsüzlüğü

1. Asıl Borcun Butlan

2. Asıl Borcun Emredici Bir Kurala Aykırı Olması

3. Asıl Borcun Ahlâka Aykırı Olması

4. Asıl Borcun İmkânsız Olması

B. Asıl Borçtan Ayrı Olarak Cezaî Şartın Hükümsüzlüğü

8 8

1. Cezaî Şartın Butlanı

XIV. Uygulama Alanı

A. Borçlar Hukukunda

B. Ticaret Hukukunda

C. İş Hukukunda

1. Genel Olarak

2. İş Hukukunda Cezaî Şart Uygulamalarına İlişkin Yargıtay İçtihatları

D. Medenî Hukukta

103

İkinci Bölüm CEZAÎ ŞARTIN ÇEŞİTLERİ

§2. SEÇİMLİK CEZAÎ ŞART

107

I. Tanım

107

II. Terim Sorunu

108

III. Seçimlik Cezaî Şartı Doğuran Muamele

109

A. Akdi Mahiyet

109

B. Seçimlik Cezaî Şartın Yorumu

110

C. Seçimlik Cezaî Şartın Tarafları

114

D. Seçimlik Cezaî Şartın Şekli ve Yapılma Ânı

115

E. Konusu

115

1. Para

116

2. Paradan Başka Şeyler ve Fiiller

117

IV. Hukukî Niteliği

118

V. Seçimlik Cezaî Şartın İşlevi ve Gayesi

120

B. Teminat ya da Borçluyu İfaya Zorlama Amacı

121

VI. Seçimlik Cezaî Şart Alacağının Teminata Bağlanması

122

A. Asıl Borçtan Bağımsız Olarak Teminata Bağlanması

122

B. Asıl Borçla Birlikte Teminata Bağlanması

123

VII. Seçimlik Cezaî Şartın Benzer Hukukî Kurumlardan Ayırt Edilmesi

125

A. Seçimlik Cezaî Şartın Seçimlik Borçtan Farkı

125

1. Seçimlik Borç Kavramı

125

2. Seçimlik Cezaî Şartla Benzerlikler ve Farklılıkları

126

a. Kusursuz İmkânsızlık Durumunda

128

b. Kusurlu İmkânsızlık Durumunda

128

B. Seçimlik Cezaî Şartın Seçimlik Yetkiden Farkı

129

1. Seçimlik Yetki Kavramı

129

2. Seçimlik Cezaî Şartla Benzerlikleri ve Farklılıkları

130

C. Seçimlik Cezaî Şartla Kefalet Arasındaki Farklar

131

1. Kefalet Sözleşmesi Kavramı

131

2. Seçimlik Cezaî Şart ile Ayrıldığı Noktalar

132

VIII. Seçimlik Cezaî Şarta İlişkin Yargıtay Kararları

133

§3. İFAYA EKLENEN CEZAÎ ŞART

150

II. Tanım

151

III. İfaya Eklenen Cezaî Şartı Doğuran Muameleler

151

A. Hukukî İlişkinin Niteliği ve Amacı

153

B. Cezaî Şart Miktarının Çok Az Olması

155

C. Genel Nitelikteki İfadeler

155

IV. Terim Sorunu

156

V. İfaya Eklenen Cezaî Şartın İşlevi ve Amacı

156

B. Tazminatın Götürü Olarak Belirlenmesi İşlevi

157

C. Değerlendirme

158

VI. İfaya Eklenen Cezaî Şartın Benzer Müesseselerden Farkı

158

A. Temerrüt Faizinden

158

1. Temerrüt Faizinin Tanımı

159

2. İfaya Eklenen Cezaî Şartla Benzer Yönleri

160

3. Farklılıkları

160

4. İfaya Eklenen Cezaî Şart ve Temerrüt Faizine ilişkin Yargıtay Kararları

162

B. Gecikme Zammından

173

1. Gecikme Zammının Tanımı ve Kısaca Hükümleri

173

2. İfaya Eklenen Cezaî Şartla Benzer Yönleri

173

3. Farklılıkları

174

C. Götürü Tazminattan

174

1. Götürü Tazminatın Tanımı ve Kısaca Hükümleri

174

2. İfaya Eklenen Cezaî Şartla Benzer Yönleri

175

3. Farklılıkları

175

4. İfaya Eklenen Cezaî Şartla İlgili Yargıtay İçtihatları

176

§4. DÖNME CEZASI

188

I. Genel olarak

188

II. Tanım

189

III. Dönme Cezasının Doğumu

189

IV. Dönme Cezasının İşlevi

191

A. Sözleşmeden Kolayca Dönülmesini Sağlama

191

1. Sözleşmeden Dönme Kavramı

191

2. Dönme Cezasının Borçluya Sağladığı Kolaylıklar

192

B. Borçlunun Sorumluluğunu Sınırlandırma Gayesi

193

V. Dönme Cezasının Benzer Sözleşmelerden Farkı

194

A. Pişmanlık Akçesi

194

1. Tanım

194

2. Pişmanlık Akçesi ile İlgili Yargıtay İçtihatları

195

3. Dönme Cezası ile Aralarındaki Farklar

201

a. Benzerlikleri

201

b. Farklılıkları

201

4. Dönme Cezası ile İlgili Yargıtay İçtihatlar

203

B. Pey Akçesi

213

1. Tanım

213

2. Dönme Cezasıyla Aralarındaki Farklar

214

3. Pey Akçesi Konusunda İçtihatlar

215

C. Seçimlik Borç-Yedek Edim

218

Üçüncü Bölüm CEZAÎ ŞARTIN HÜKÜMLERİ

§5. CEZAÎ ŞARTIN MUACCEL OLMADAN ÖNCEKİ HÜKÜMLERİ

219

I. Alacağın Temliki

219

II. Borcun Nakli

222

III. Miras

222

IV. Haciz ve İflas

223

A. Haciz

223

B. İflas

223

1. Borçlunun İflası

223

2. Alacaklının İflası

225

V. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları

226

§6. CEZAÎ ŞARTIN MUACCEL OLMASI İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR

239

I. Genel Olarak

239

II. Asıl Borcun İfa Edilmemesi

241

III. Borçlunun Kusurlu Olması

246

IV. ispat Yükü

247

A. Genel olarak

247

B. Cezaî şartın muaccel olmasının ispatı

248

C. Kusurun ispatı

249

V. Konuya İlişkin Yargıtay İçtihatları

250

§7. CEZAÎ ŞARTIN MUACCEL OLDUKTAN SONRAKİ HÜKÜMLERİ

271

I. Genel Olarak

271

II. Seçimlik Cezaî Şartın Hükümleri

273

A. Seçim Beyanı

273

1. Seçim Beyanının Hukukî Niteliği

274

2. Seçim Beyanının Yapılması ve Yorumlanması

274

a. Şekli

274

b. Seçim Beyanının Yorumu

275

c. Seçim Beyanının Yapılma Süresi

276

3. Seçim Beyanının Hüküm İfade Ettiği Zaman

276

4. Seçim Beyanının Bağlayıcılığı ve Dönülememesi

277

a. Aynen İfayı Talepten Sonra Alacak Elde Edilemezse Cezanın İstenmesini Mümkün Gören Görüş

277

b. Seçim Beyanının Her Durumda Bağlayıcı Olduğu Görüşü

278

B. Seçim Beyanının Sonuçları

279

1. Asıl Edimin İfasının İstenmesi

280

a. Asıl Edimin İfasıyla Birlikte Tazminat Talep Edilmesi

280

b. Asıl Edimin İfasının Borçlunun Kusuruyla İmkânsızlaşması

280

c. Masrafı Borçluya Ait Olmak Üzere Asıl Edimin Alacaklı Tarafından Yapılması

281

2. Cezaî Şartın İstenmesi

281

a. Kısmî İfa Hâlinde Cezaî Şart Talebi

282

b. Cezaî Şart Alacağına Faiz Yürütülmesi

283

c. Kısmî İfa ve Cezaî Şart Alacağına Faiz Yürütülmesi Konusunda Yargıtay İçtihatları

284

III. İfaya Eklenen Cezaî Şartın Hükümleri

292

A. Genel Olarak

292

B. Cezaî Şart Talebinden Feragat

292

1. Açık Vazgeçme

293

2. Örtülü Vazgeçme

293

3. Edayı Kabul

294

C. Cezaî Şart Talebinin Saklı Tutulması

29 5

D. Konuya İlişkin Yargıtay İçtihatları

297

§8. CEZAÎ ŞART İLE ZARAR ARASINDAKİ İLİŞKİ VE CEZAÎ ŞARTIN SONA ERMESİ

309

I. Genel Olarak

309

II. Munzam Zararın Tazmini

309

A. Borçlunun Kusurlu Olması

311

B. Cezaî Şart Miktarını Aşan Bir Zararın Varlığı

311

C İlliyet Bağı

312

D. Kusur ve Zararın İspatı

313

2. Kusurun İspatı

313

E. Munzam Zararların Tazmini Konusunda Yargıtay İçtihatları

314

III. Cezaî Şartın İndirilmesi

321

B. İndirme Hakkının Hukukî Niteliği

321

C. Cezaî Şartın İndirilmesi İçin Gerekli Şartlar

322

1. Geçerli Bir Cezaî Şart Akdinin Varlığı

322

2. Cezaî Şartın Muaccel Olması

323

3. Cezaî Şartın Aşırı Oranda Yüksek Olması

323

a. Alacaklının Menfaatleri

324

b. Borçlunun Kusurunun Ağırlık Derecesi

325

c. Tarafların Ekonomik Durumu

325

d. Aşırılığın Belirlenmesinde Esas Alınacak An

325

4. Borçlunun İndirme Talebinde Bulunması

327

1. Borçlu ve Alacaklının Menfaat Durumu

328

2. Borca Aykırılıktan Doğan Zarar Miktarı

329

3. Borçlunun Kusuru

329

4. Tarafların Ekonomik Durumu

330

5. Akde Aykırılık Nedeniyle Temin Edilen Menfaatler

330

E. Cezanın Tamamen Kaldırılması

330

F. Cezanın İndirilmesi Hususunda Yargıtay İçtihatları

332

IV. Cezaî Şartın Sona Ermesi

363

A. Cezaî Şartın Asıl Borca Bağlı Olarak Sona Ermesi

364

B. Cezaî Şartın Asıl Alacağa Bağlı Olmaksızın Sona Ermesi

364

C. Cezaî Şartın Sona Ermesi Hususunda Yargıtay İçtihatları

366

Sonuç

373

Kaynakça

375

Dizin

381

Baskısı tükenmiştir.

Bu kitaplar da ilginizi çekebilir

Borçlar Hukuku - Genel Hükümler (THD)

Oğuz Sadık Aydos

Borçlar Hukuku Genel Hükümler

Mehmet Akçaal

Borçlar Hukuku Genel Hükümler

Fikret Eren

Borçlar Hukuku Dersleri (Genel Hükümler)

Özcan Günergök, Şaban Kayıhan

Hakkımızda

Uluslararası Yayınevi Belgesi

2023 Kaynakça Dokümanı

Kişisel Verilerin Korunması

Profil