Adil Yargılama İlkesi

Bir Türk Hukuk Tarihi çalışması olan bu eser, hukuk tarihçilerinden başka başta ceza hukukçuları olmak üzere, adil yargılama ilkesi ile ilgili araştırmalar yapan tüm hukukçulara ve araştırmacılara seslenmektedir.

Kitabın başlığı, "Osmanlı'da adil yargılama ilkesi var mıydı?" sorusunu akıllara getirebilir. Bireylerin adil yargılanma hakkının varlığı, insanlığın ortak aklının, ahlâkî değerlerinin ve temel hukuk ilkelerinin bir gereğidir. Osmanlı Devleti'nde benimsenen adil yargılama ilkesinin hukukî metinlerde ayrıca düzenlenmesine ihtiyaç duyulmamış olması, ilkenin var olmadığı anlamına gelmez; ancak ilkenin hukukî metinlerde düzenlenmiş olması, o ülkede yaşayan bireylerin adil yargılamaya ilişkin temel haklarının teminat altına alınması bakımından önemlidir. Bugün ceza muhakemesinin temel ilkesi haline gelmiş olan adil yargılama ilkesinin kapsamında bulunan birçok ilke, İslam Hukuku'nun ana kaynakları olan Kur'an ve Sünnet'te yer almıştır. Özellikle suç ve cezada kanunîlik, orantılılık, cezaların şahsîliği, tarafsızlık, aleniyet, eşitlik ve adalet ilkeleri İslam hukukunu esas alan Osmanlı Hukuku'nda yüzyıllarca uygulanmıştır.

Hukuk kuralları ile ilkeleri insanların ortak ihtiyaçlarının ürünüdür ve bir anda bunların kabul edilip, benimsendiğini düşünmek gerçeklikten uzak bir yaklaşım olup, bunların köklerinin tarihte araştırılıp ortaya çıkartılması toplum ve hukuk bilinci açısından bir gerekliliktir. Türk hukuk tarihinde adil yargılama ilkesinin temellerini başlı başına ve ayrıntılı ele alan bir çalışma yapılmamış olması, yazarı bu kitabı yazmaya yöneltmiştir.

Kitapta Osmanlı Devleti'nin tüm dönemlerinin ele alınmış olmasının nedeni, Osmanlı Hukuku'nda adil yargılama ilkesinin temellerinin her dönemde farklı şekillerde de olsa var olduğunu göstermek ve bu konuda bütünüyle fikir sahibi olunmak istenmesidir.