Türk Harp Edebiyatında Çanakkale Mektupları

Çanakkale Muharebeleri tarihî açıdan olduğu gibi edebî açıdan da ele alınması gereken bir savaştır. Zira söz konusu savaşla ilgili çeşitli türlerde kaleme alınmış birçok edebî eser bulunmaktadır. Bunlar; şiirler, hikâyeler tiyatrolar, romanlar, hatıra ve günlükler, menkıbeler, mektuplar şeklinde sıralanabilir. Bu kitapta, Çanakkale Muharebeleri ile ilgili mektuplar ele alınmaya çalışılmıştır. Geniş bir tarama neticesinde tespit edilen mektuplar önce "asker mektupları", "esâret mektupları", "muhabir mektupları", "edebiyatçı mektupları" ve "kurmaca mektuplar" şeklinde tasnif edilmiş; ardından bolca mektup örneğine yer verilmiştir. Dah asonra ise Çanakkale mektupları; "şekil", "yapı", "muhteva", "dil ve üslup" bakımından incelenmeye gayret edilmiştir.

"Türk Harp Edebiyatında Çanakkale Muharebeleri" denildiğinde busavaşla ilgili mektupların dışarıda tutulması mümkün değildir. Hatta birçoğu bizzat savaşanlar tarafından yazılmış olması bakımından diğer metinlere göre mektupların ayrı bir yeri ve önemi vardır. Çanakkale mektupları, tarih kitaplarında pek anlatılmayan, savaşın devrin insanının duygu, düşünce ve hayal dünyasındaki akislerini okumamıza imkân vermektedir.

"Çok şükür askerlerim pek cesur ve düşmandan daha kuvvetlidirler. Bundan başka hususi inançları, çok defa ölüme sevk eden emirlerimi yerine getirmelerini çok kolaylaştırıyor. Fiilhakika onlara göre iki semâvî netice mümkün: Ya gâzî veya şehit olmak." (Mustafa Kemal Paşa'nın Çanakkale Cephesi'nden Madam Corinne'ye yazdığı mektuptan)

"Aman Yâ Rabbi, meleklerini insan kıyafetinde Çanakkele'ye mi gönderdin? Bedir ve Huneyn gazalarında düşen şühedâ–yı Müslimîn kudret–i ulûhiyetinle hayat–ı nevîn bularak Hazret–i Muhammed'in füyûz–u kudsiyesini Osmanlı ordusuna mı getirdiler?" (Ali Ekrem'in Çanakkale Cephesi'ndeki Ömer Adil Bey'e yazdığı mektuptan)