Marmara Hukuk Yorumu Cilt: V/1 Borçlar Hukuku Genel Hükümler Ders Kitabı Prof. Dr. O. Gökhan Antalya, Prof. Dr. Faruk Acar, Dr. Öğr. Üyesi Çisil Durgun Arslan, Dr. Öğr. Üyesi Başak Görgeç, Dr. Öğr. Üyesi Işıl Yelkenci - Kitap
Marmara Hukuk Yorumu Cilt: V/1

Borçlar Hukuku Genel Hükümler Ders Kitabı

1. Baskı, 
Ocak 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
816
Barkod:
9789750298547
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Yayınevi:
Seçkin Yayıncılık
Fiyatı:
890,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Bu çalışma Prof. Dr. O. Gökhan ANTALYA'nın hem yazarlığını hem de editörlüğünü yaptığı "Marmara Hukuk Yorumu Borçlar Hukuku Genel Hükümler" adlı dört ciltlik serisinden türetilmiştir.
İçerik, kapsam ve inceleme metodu olarak bilimsel amacın önplanda tutulduğu söz konusu serinin, öğrencilerin eğitim ve öğretimi çerçevesinde ders kitabı ihtiyacına göre kısaltılmasından ibaret olan eldeki eserde , yazarın (dördüncü cilt itibariyle Prof. Dr. Faruk ACAR'ın) görüşleri ile yaygın görüşlere kısaca yer verilmeye çalışılmış, daha çok genel hükümlerin temel bilgileri ile kavramlarına odaklanılmıştır.
Çalışmanın hukuk eğitimine, öğrencilere yararlı olması yazarların ortak dilediğidir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Cilt: V–1,1 – Temel Kavramlar ve Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri, Prof. Dr. O. Gökhan Antalya–Dr. Öğr. Üyesi Işıl Yelkenci
.
Cilt: V–1,2–Haksız Fiilden Doğan Borç İlişkileri ve Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borç İlişkileri, Prof. Dr. O. Gökhan Antalya–Dr. Öğr. Üyesi Başak Görgeç
.
Cilt: V–1,3 – Borçların İfası ve Borçların İfa Edilmemesinin Sonuçları, Prof. Dr. O. Gökhan Antalya–Dr. Öğr. Üyesi Çisil Durgun Arslan
.
Cilt: V–1,4 – Borç İlişkilerinin Üçüncü Kişilere Etkisi, Borçların ve Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, Zamanaşımı, Borç İlişkilerinde Özel Durumlar ve Taraf Değişiklikleri, Prof. Dr. O. Gökhan Antalya–Prof. Dr. Faruk Acar
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
V
Giriş:
BORÇLAR HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
§ 1. BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU, TARİHÇESİ VE KAYNAKLARI 
1
I. BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU 
1
II. BORÇLAR HUKUKUNUN TARİHÇESİ 
1
III. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NUN YÜRÜRLÜĞÜ VE ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 
1
IV. ÖZEL HUKUKUN BÜTÜNLÜĞÜ İLKESİ IŞIĞINDA TÜRK BORÇLAR KANUNU’NUN YERİ VE ÖNEMİ 
2
§ 2. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİSİ 
4
I. DAR ANLAMDA BORÇ (BORÇ) 
4
II. GENİŞ ANLAMDA BORÇ (BORÇ İLİŞKİSİ) 
4
§ 3. BORÇ İLİŞKİSİNİN BORÇLULAR YÖNÜNDEN KAPSAMI: YÜKÜMLÜLÜK (BORÇ) 
6
I. BİRİNCİ DERECE YÜKÜMLÜLÜKLER 
6
A. Asli Edim Yükümlülükleri 
6
B. Yan Edim Yükümlülükleri 
7
C. Yan Yükümlülükler 
7
1. İfaya Yardımcı Yan Yükümlülükler 
7
2. Koruma Yükümlülükleri 
8
a. Genel Olarak 
8
b. Edim Yükümlülüğünden Bağımsız Borç İlişkisi 
8
II. İKİNCİ DERECE (TALİ) YÜKÜMLÜLÜKLER (İFA YERİNE TAZMİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ) 
8
III. YÜKLEME (MÜKELLEFİYET) VE YÜKÜM (KÜLFET) 
9
§ 4. BORÇ İLİŞKİSİNİN ALACAKLILAR YÖNÜNDEN KAPSAMI: ALACAK HAKKI 
10
I. ESAS HAK: ALACAK HAKKI 
10
A. Alacak Hakkının Nisbiliği İlkesi 
10
1. Kural: Alacak Hakkının Nisbiliği İlkesi 
10
2. Alacak Hakkının Nisbiliği İlkesinin İstisnaları 
10
a. Üçüncü Kişilerin Ahlaka Aykırı Davranıştan Sorumluluğu 
10
b. Borç İlişkisinin Üçüncü Kişilere Etkili Olduğu Durumlar 
11
aa. Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme 
11
bb. Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme 
11
c. Borç İlişkisinden Doğan Alacak Hakkının İleri Sürülebileceği Çevrenin Genişlemesi 
11
aa. Eşyaya Bağlı Borçlar 
11
bb. Tapu Kütüğüne Şerh Edilen Kişisel Haklar 
12
B. Alacak Hakkı ve Talep Hakkı 
12
1. Talep Hakkı 
12
2. Taleplerin Yarışması 
12
3. Eksik (Tabii) Borçlar 
13
a. Kavram 
13
b. Çeşitleri 
13
aa. Kumar ve Bahis Borçları 
13
bb. Evlenme Simsarlığı Sözleşmesinden Doğan Ücret Ödeme Borcu 
13
cc. Ahlaki Vazifeden Doğan Borçlar 
14
dd. Sözleşmeden Doğan Eksik Borçlar 
14
ee. Zamanaşımına Uğramış Borçlar 
14
ff. Konkordato Dışı Borçlar 
14
II. FER’İ (BAĞLI) HAKLAR 
14
III. TALİ (İKİNCİL) HAKLAR 
15
A. Yenilik Doğuran Haklar 
15
1. Kavram 
15
2. Çeşitleri 
15
a. Konularına Göre 
15
aa. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 
15
bb. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 
16
cc. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 
16
b. Kullanma Şekline Göre 
16
aa. (İradi) Yenilik Doğuran Haklar 
16
bb. Yenilik Doğuran Dava Hakları 
16
3. Yenilik Doğuran Hakların Ortak Özellikleri 
16
B. Def’iler (Karşı Haklar) 
17
1. Kavram 
17
a. (Dar Anlamda) Def’iler 
17
b. İtirazlar 
17
2. (Dar Anlamda) Def’i ile İtiraz Arasındaki Farklar 
18
C. Yönetim (Temsil) Hakları 
18
§ 5. BORCUN UNSURLARI: TARAFLARI VE KONUSU (EDİM) 
19
I. BORCUN TARAFLARI 
19
II. BORCUN KONUSU: EDİM 
19
A. Kavram 
19
B. Edimin Geçerlilik Unsurları 
19
1. Edim Hukuken Korunan Yarar Sağlamalı 
19
2. Edim Belirli veya En Azından Belirlenebilir Olmalı 
19
3. Edim İmkânsız, Hukuka, Ahlaka ve Kişilik Hakkına Aykırı Olmamalı 
20
C. Edimin Görünüş Şekilleri: Edim Davranışı ve Edim Sonucu 
20
D. Çeşitleri 
20
1. Davranış Şekli Bakımından 
20
a. Olumlu Edim 
20
b. Olumsuz Edim 
21
2. İfa Süresi Bakımından 
21
a. Ani Edim ve Sürekli Edim Ayrımı 
21
b. Ani Edim ve Sürekli Edim Ayrımının Hukuki Sonuçları 
22
c. Dönemli (Aralıklı) Edim 
22
3. Bölünebilirliği Bakımından 
22
E. Parça ve Çeşit (Cins) Borcu 
22
1. Kavram 
22
2. Ayrımın Misli Eşya ve Gayri Misli Eşya Ayrımı ile İlişkisi 
23
3. Ayrımın Hukuki Sonuçları 
23
F. Seçimlik Borçlar 
23
§ 6. BORÇ VE SORUMLULUK 
25
I. KAVRAM 
25
A. “… İle” Sorumluluk 
25
B. “…den” Sorumluluk 
25
II. SORUMLULUK HUKUKUNA HÂKİM OLAN İLKELER 
25
A. Kişisel Sorumluluk İlkesi 
25
B. Malvarlığı ile Sorumluluk İlkesi 
25
C. Parasal Değer ile Sorumluluk İlkesi 
25
III. MALVARLIĞI İLE SORUMLULUK İLKESİ 
26
A. Kural: Borçlunun Malvarlığı ile Sınırsız Sorumluluğu 
26
B. İstisna: Sınırlı Sorumluluk 
26
IV. SORUMLULUK VE TEMİNAT 
26
Birinci Bölüm
BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARI
§ 7. BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARINA GENEL BAKIŞ 
27
I. TBK’NIN GENEL HÜKÜMLERİNDE SAYILAN BORÇ İLİŞKİSİNİN TEMEL KAYNAKLARI 
27
II. BORÇ İLİŞKİSİNİN DİĞER KAYNAKLARI 
27
Birinci Ayırım
HUKUKİ İŞLEMDEN (SÖZLEŞMEDEN) DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ
§ 8. HUKUKİ İŞLEM 
28
I. HUKUKİ İŞLEM KAVRAMI 
28
A. Kavram 
28
B. Hukuki İşlemin Kurucu Unsuru: İrade Açıklaması 
28
1. Hukuki İşlemle İrade Açıklaması Arasındaki İlişki 
28
2. İrade Açıklaması Kavramı 
29
3. İrade Açıklamasının Unsurları 
29
a. İrade 
29
b. Açıklama 
29
4. İrade Açıklamasının Türleri 
30
a. Açık ve Örtülü İrade Açıklaması Ayrımı 
30
aa. Açık İrade Açıklaması 
30
bb. Örtülü İrade Açıklaması 
30
b. Ulaşması Gerekli Olan ve Ulaşması Gerekli Olmayan İrade Açıklaması Ayrımı 
31
C. Hukuki İşlemin Geçerlilik Unsurları 
31
1. Kesin Geçerlilik Unsurları 
31
2. Dayanılabilir Geçerlilik Unsurları 
32
D. Hukuki İşlemin Tamamlayıcı (Etkinlik) Unsurları 
32
II. HUKUKİ İŞLEM ÇEŞİTLERİ 
33
A. İşleme Katılan Kişi Sayısı Bakımından: Tek Taraflı Hukuki İşlemler ile İki veya Çok Taraflı Hukuki İşlemler 
33
1. Tek Taraflı Hukuki İşlemler 
33
2. İki veya Çok Taraflı Hukuki İşlemler 
33
a. Sözleşmeler 
33
b. Kararlar 
33
B. İşlemin Malvarlığına Yaptığı Etki Bakımından: Kazandırma İşlemi, Borçlandırıcı İşlem ve Tasarruf İşlemi 
34
1. Kazandırma İşlemi 
34
a. Kazandırma İşlemi Çeşitleri 
34
b. Kazandırma İşleminin Hukuki Sebebi 
34
aa. İfa Sebebi 
35
bb. Alacak Sebebi 
35
cc. Bağışlama Sebebi 
35
dd. Teminat Sebebi 
35
ee. Diğer Sebepler 
35
2. Borçlandırıcı İşlem ve Tasarruf İşlemi 
36
a. Borçlandırıcı İşlem 
36
aa. Genel Olarak 
36
bb. Sebepten Soyut Borçlandırıcı İşlem: Soyut Borç Tanıması 
36
b. Tasarruf İşlemi 
37
aa. Genel Olarak 
37
bb. Tasarruf İşleminin Sebebe Bağlılığı (İlliliği) veya Sebepten Soyutluğu (Mücerretliği) 
37
aaa. Genel Olarak 
37
bbb. Önemli Uygulama Alanları 
38
c. Borçlandırıcı İşlem ve Tasarruf İşleminin Ayrılığı İlkesi 
38
C. Sonuçlarını Doğurduğu An Bakımından: Sağlararası Hukuki İşlemler ve Ölüme Bağlı Hukuki İşlemler 
38
§ 9. HUKUKİ İŞLEMİN GEÇERSİZLİĞİ 
39
I. YOKLUK 
39
II. MODERN GEÇERSİZLİK TEORİSİ: KESİN GEÇERSİZLİK VE İPTAL EDİLEBİLİRLİK AYRIMININ AŞILMASI 
39
III. GEÇERSİZLİK (HÜKÜMSÜZLÜK) 
40
A. Kesin Hükümsüzlük 
40
1. Kavram 
40
2. Kesin Hükümsüz İşlemin Tahvil (Dönüştürme) Yoluyla Hüküm ve Sonuç Doğurması 
41
3. Kesin Hükümsüz İşlemin Dürüstlük Kuralı Vasıtasıyla Hüküm ve Sonuç Doğurması 
41
4. Kesin Hükümsüzlük Sebepleri 
41
5. Tam Kesin Hükümsüzlük – Kısmi Kesin Hükümsüzlük 
42
a. Kural: Geçerli Hükümlerle Sözleşmenin Bağlayıcılığı 
42
b. İstisna: Sözleşmenin Tamamının Hükümsüzlüğü 
43
6. Esnek Geçersizlik Hâlleri 
43
a. Geçersizliği İleri Sürebilecek Olan Çevrenin Daralması 
44
b. Geçersizliğin Etkisinin Ağırlaşması 
45
c. Geçersizliğin Etkisinin Yürürlüğe Girdiği Anın Değişmesi 
45
B. Düzeltilebilir Geçersizlik (Düzeltilebilir Hükümsüzlük) 
45
1. Kavram 
45
2. Hukuki Sonuçlar 
46
C. Askıda Geçersizlik (Askıda Hükümsüzlük) 
46
1. Kavram 
46
§ 10. TEK TARAFLI HUKUKİ İŞLEMDEN DOĞAN BORÇLAR: DUYURU YOLUYLA ÖDÜL SÖZÜ VERME 
48
I. GENEL OLARAK TEK TARAFLI HUKUKİ İŞLEMDEN DOĞAN BORÇLAR 
48
II. DUYURU YOLUYLA ÖDÜL SÖZÜ VERME 
48
A. Hukuki Niteliği 
48
B. Duyuru Yoluyla Ödül Sözü Vermenin Unsurları 
48
C. Duyuru Yoluyla Ödül Sözü Vermenin Sonuçları 
49
D. Duyuru Yoluyla Verilmiş Ödül Sözünden Cayma veya Sonucun Engellenmesi 
50
E. Ödüllü Yarışma 
50
§ 11. SÖZLEŞME GÖRÜŞMELERİ 
51
I. SÖZLEŞME GÖRÜŞMELERİ SÜRESİNCE DÜRÜSTLÜK KURALINDAN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ 
51
A. Sözleşme Görüşmelerinde Kusurlu Davranıştan Doğan Sorumluluk (Culpa in Contrahendo) 
51
1. Kavram 
51
2. Unsurları 
51
a. Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Yükümlülüklere Aykırı Davranış 
51
b. Diğer Unsurlar: Kusur, Zarar ve Uygun Nedensellik Bağı 
52
3. Hukuki Sonuçları 
52
B. Güven İlişkisinden Doğan Sorumluluk (Güven Sorumluluğu) 
53
1. Kavram 
53
2. Unsurları 
53
a. Taraflar Arasında Güven İlişkisi Söz Konusu Olmalı 
53
b. Güvenin Boşa Çıkmış Olması 
54
c. Diğer Unsurlar: Kusur, Zarar ve Uygun Nedensellik Bağı 
54
3. Hukuki Sonuçları 
54
4. Örnek: Swissair Kararı 
54
II. SÖZLEŞME GÖRÜŞMELERİ ANLAŞMALARI 
55
A. Görünüm Şekilleri 
55
B. Sözleşme Görüşmeleri Anlaşmalarının Konuları 
55
III. ASIL SÖZLEŞMENİN KURULMASINI SAĞLAYAN VEYA ONUN HÜKÜMLERİNİ BELİRLEYEN SÖZLEŞMELER 
56
A. Asıl Sözleşmenin Kurulmasını Sağlayan Sözleşmeler 
56
B. Asıl Sözleşmenin Hükümlerini Belirleyen Sözleşmeler (Çerçeve Sözleşmeler) 
56
§ 12. SÖZLEŞME KAVRAMI VE TÜRLERİ 
57
I. SÖZLEŞME KAVRAMI 
57
II. SÖZLEŞME TÜRLERİ 
57
A. Bir Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler 
57
B. İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler (İki Taraflı Sözleşmeler) 
57
1. Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler (Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmeler) 
58
2. Eksik İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler 
58
§ 13. SÖZLEŞMENİN KURULMASI 
59
I. İRADE AÇIKLAMALARININ BİRBİRİNE UYGUN OLMASI 
59
A. Fiili Uygunluk ve Varsayımsal Uygunluk 
59
B. İrade Açıklamalarının Anlamlandırılması: Yorum 
60
C. İrade Açıklamalarının Uygunluğu ile İrade Bozukluğu Arasındaki İlişki 
61
D. İrade Açıklamalarının Birbirine Uygunluğunun Kapsamı 
61
1. Esaslı Noktalar 
62
a. Objektif Esaslı Noktalar 
62
b. Subjektif Esaslı Noktalar 
62
2. İkinci Derecedeki Noktalar 
62
a. Objektif İkinci Derecedeki Noktalar 
63
b. Subjektif İkinci Derecedeki Noktalar 
63
E. Özel Bir Sorun: Sözleşme Taraflarının Kullandıkları Genel İşlem Koşullarının Çatışması 
63
II. İRADE AÇIKLAMALARININ KARŞILIKLI OLMASI 
64
A. Öneri 
64
1. Öneri Kavramı ve Unsurları 
64
2. Öneriden Ayrılması Gereken Bir Kavram: Öneriye Davet 
64
3. Açık veya Örtülü Öneri 
65
4. Önerinin Hüküm ve Sonuçları 
65
a. Süreli Öneride Bağlılık Süresi 
66
b. Süresiz Öneride Bağlılık Süresi 
66
aa. Hazırlar Arasındaki Süresiz Öneri 
66
bb. Hazır Olmayanlar Arasındaki Süresiz Öneri 
67
aaa. Önerinin Karşı Tarafa Geç Ulaşması (TBK m. 5/II) 
67
bbb. Zamanında Gönderilen Kabulün Geç Ulaşması (TBK m. 5/III) 
67
5. Önerinin Geri Alınması 
68
a. Hazırlar Arasındaki Öneriler 
68
b. Hazır Olmayanlar Arasındaki Öneriler 
68
6. Bazı Özel Durumlar 
69
a. Ismarlanmamış Şeyin Gönderilmesinin Öneri Sayılmaması 
69
b. Fiyatını Göstererek Mal Sergilemenin veya Fiyat Listesi Benzeri Göndermenin Herkese Açık Öneri Sayılması 
69
aa. Fiyat Listesi ve Benzerlerinin Gönderilmesi 
69
bb. Fiyatını Göstererek Mal Sergilemek 
70
c. Elektronik Ortamda Öneri 
70
B. Kabul 
71
1. Kabul Kavramı ve Unsurları 
71
2. Açık ve Örtülü Kabul 
71
a. Açık Kabul 
71
b. Örtülü Kabul 
71
aa. İşin Özelliği ve Durumun Gereği Olarak Susmanın Kabul Sayılması 
72
bb. Kanun Gereği Susmaya Kabul Sonucu Bağlanması 
72
3. Kabulün Hüküm ve Sonuçları 
72
4. Kabulün Geri Alınması 
72
III. SÖZLEŞMENİN KURULDUĞU AN 
72
IV. SÖZLEŞMENİN HÜKÜM VE SONUÇLARINI MEYDANA GETİRDİĞİ AN 
73
§ 14. İRADE İLE AÇIKLAMANIN BİRBİRİNE UYGUN OLMAMASI HALLERİ 
74
I. İRADE İLE AÇIKLAMANIN BİRBİRİNE UYGUN OLMADIĞI HALLERE GENEL BAKIŞ 
74
II. ZİHNİ KAYIT 
74
III. LATİFE BEYANI (CİDDİ OLMAYAN AÇIKLAMA 
75
IV. MUVAZAALI İŞLEM (DANIŞIKLI İŞLEM) 
75
A. Kavram 
75
B. Unsurları 
75
1. Görünürdeki İşlem 
75
2. Muvazaa Anlaşması 
75
3. Aldatma Kastı 
76
4. Gizli İşlem 
76
C. Muvazaa Çeşitleri 
76
1. Basit Muvazaa (Mutlak Muvazaa) 
76
2. Nitelikli Muvazaa (Nisbi Muvazaa) 
76
D. Yaptırımı 
77
1. Görünürdeki Sözleşmenin Geçersizliği 
77
a. Kural: Kesin Hükümsüzlük 
77
b. İstisna: Özel Kanun Hükümleri 
78
2. Gizli Sözleşmenin Geçerliliği 
78
3. Özel Bir Durum: Kısmi Muvazaa Durumunda Geçersizlik 
79
E. Muvazaa ile İnançlı İşlemin Karşılaştırılması 
79
1. İnançlı İşlem Kavramı ve Unsurları 
79
2. İnançlı İşlem ile Muvazaanın Benzerlikleri ve Farklılıkları 
80
F. Muvazaa ile Namı Müstearın Karşılaştırılması 
81
G. Muvazaa ile Kanuna Karşı Hilenin Karşılaştırılması 
81
V. İRADE BOZUKLUKLARI 
82
A. Yanılma (Hata) 
82
1. Kavram 
82
2. Esaslı Yanılmanın Koşulları 
82
a. Açıklamada Yanılmanın Esaslı Olması 
82
aa. Sözleşmenin Niteliğinde Yanılma 
83
bb. Sözleşmenin Konusunda Yanılma 
83
cc. Sözleşmenin Karşı Tarafının Kimliğinde Yanılma 
84
dd. Sözleşmede Dikkate Alınan Kişinin Kimliğinde Yanılma 
84
ee. Miktarda Yanılma 
84
b. Saik Yanılmasının Esaslı Olması (Temel Yanılması) 
85
aa. Genel Olarak Saik Yanılması 
85
bb. Saik Yanılmasının Esaslı Olmasının (Temel Yanılmasının) Koşulları 
85
aaa. Subjektif Unsur 
86
bbb. Objektif Unsur 
86
cc. Gelecekteki Olgulara İlişkin Yanılmanın Temel Yanılması Teşkil Edip Edemeyeceği Sorunu 
86
c. İletmede Yanılmanın Esaslı Olması 
87
3. Esaslı Yanılmanın Sonuçları 
87
a. Sözleşmeye Etkisi: Yanılanın Onama veya Onamama Hakkı 
87
aa. Yanılanın Sözleşmeyi Onaması veya Onamış Sayılması 
88
bb. Yanılanın Sözleşmeyi Onamaması 
88
b. Tazminat: Karşı Tarafın Uğradığı Olumsuz Zararın Tazmini 
88
B. Aldatma (Hile) 
89
1. Kavram 
89
2. Koşulları 
90
a. Aldatma Davranışında Bulunulmuş Olması 
90
b. Aldatma Davranışının Karşı Sözleşen veya Onun Yardımından Yararlandığı Kişi Tarafından Yapılmış Olması 
90
c. Aldatma Kastı Bulunması 
91
d. Aldatmanın Hukuka Aykırı Olması 
91
e. Uygun Nedensellik Bağı: Sözleşme Aldatmanın Etkisiyle Kurulmuş Olmalı 
91
3. Sonuçları 
91
a. Sözleşmeye Etkisi: Aldatılanın Onama veya Onamama Hakkı 
91
b. Tazminat: Aldatılanın Uğradığı Zararın Tazmini 
92
C. Korkutma (İkrah) 
92
1. Kavram 
92
2. Koşulları 
92
a. Korkutma Davranışında Bulunulmuş Olması 
92
b. Korkutma Davranışının Karşı Sözleşen veya Onun Yardımından Yararlandığı Kişi Yahut Üçüncü Kişi Tarafından Yapılmış Olması 
92
c. Korkutmanın Tehlike Doğurması 
93
d. Korkutulanın İçinde Bulunduğu Durum Bakımından Tehlikenin Doğduğuna İnanmakta Haklı Olması 
93
e. Korkutma Kastı Bulunması 
93
f. Korkutma Hukuka Aykırı Olmalı 
93
g. Uygun Nedensellik Bağı: Sözleşme Korkutmanın Etkisiyle Kurulmuş Olmalı 
94
3. Sonuçları 
94
a. Sözleşmeye Etkisi: Aldatılanın Onama veya Onamama Hakkı 
94
b. Tazminat 
95
aa. Korkutulanın Uğradığı Zararın Tazmini 
95
bb. Karşı Tarafın Uğradığı Zararın Tazmini 
95
§ 15. AŞIRI YARARLANMA (GABİN) 
96
I. KAVRAM 
96
II. KOŞULLARI 
96
A. Objektif Unsur: Sözleşmede Karşı Edimler Arasında Açık Oransızlık Olması 
96
B. Subjektif Unsur 
97
C. Sömürme Kastı 
97
V. YAPTIRIMI 
97
A. Sözleşmeye Etkisi 
97
B. Zarar Görenin Seçimlik Hakkı 
97
1. İptal Hakkı 
98
2. Kısmi İptal Hakkı: Edimler Arasındaki Oransızlığın Giderilmesini Talep Hakkı 
98
3. Hakkın Kullanılabileceği Süre 
98
C. Zarar Görenin Zararının Tazmini 
99
§ 16. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ 
100
I. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMI 
100
II. SÖZLEŞME KURMA VEYA KURMAMA ÖZGÜRLÜĞÜ VE İSTİSNALARI 
100
A. Kanundan Doğan Sözleşme Kurma Zorunluluğu 
100
1. Özel Hukuk Kökenli Kanunlardan Doğan Sözleşme Yapma Zorunluluğu 
100
2. Kamu Hukuku Kökenli Kanunlardan Doğan Sözleşme Yapma Zorunluluğu 
101
B. Hukuki İşlemden Doğan Sözleşme Yapma Zorunluluğu 
101
1. Önsözleşme 
101
2. Opsiyon Sözleşmesi 
102
III. SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİNİ DÜZENLEME ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLARI 
103
A. Sözleşmenin İçeriğini Düzenleme Özgürlüğünü Sınırlayan Hâller 
103
1. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılık 
103
2. Ahlaka, Kamu Düzenine ve Kişilik Hakkına Aykırılık 
104
a. Ahlaka Aykırılık 
104
b. Kamu Düzenine Aykırılık 
104
c. Kişilik Hakkına Aykırılık 
105
3. Konusu Başlangıçta Objektif Olarak İmkânsız Olan Sözleşmeler 
105
C. Sınırlara Aykırılığın Yaptırımı: Kesin Hükümsüzlük 
106
§ 17. GENEL İŞLEM KOŞULLARI 
107
I. GENEL OLARAK 
107
A. Bireysel Sözleşmeden Standart Sözleşmeye Geçiş 
107
B. İdari ve Yargısal Denetim 
107
C. Yargısal Denetime Genel Bakış 
108
II. KONUSU 
109
III. UYGULAMA ALANI 
109
A. TBK m. 20–25’in Tüketici Standart Sözleşmelerine Uygulanması 
109
B. TBK m. 20–25’in Ticari Standart Sözleşmelere Uygulanmaması 
110
C. TBK m. 20–25’in Katılmalı Sözleşmelere Uygulanması 
111
IV. YARGISAL DENETİM AŞAMALARI 
111
A. Ön Kontrol Aşaması: Genel İşlem Koşulu Nitelendirmesi 
112
B. Kapsam Denetimi: Genel İşlem Koşulunun Sözleşme Kapsamına Girip Girmediğine İlişkin Denetim 
113
1. Genel Kapsam Denetimi 
113
a. İlişkilendirme (Dahil Olma) Denetimi 
113
b. Yürürlük Denetimi 
114
2. Özel Kapsam Denetimi 
115
3. Kapsam Denetimine Aykırılığın Yaptırımı: Yazılmamış Sayılma 
116
C. Yorum Denetimi 
116
D. İçerik Denetimi 
117
1. Genel İçerik Denetimi 
117
a. Genel Olarak 
117
b. Konusu 
117
c. Unsurları 
118
aa. Karşı Sözleşenin Aleyhine veya Onun Durumunu Ağırlaştırıcı Bir Kayıt Olması 
118
bb. Dürüstlük Kuralına Aykırılık 
118
d. Genel İçerik Denetimine Aykırılığın Yaptırımı: Kısmi Kesin Hükümsüzlük 
118
2. Özel İçerik Denetimi: Değiştirme Yasağı 
119
a. Kavram 
119
b. Özel İçerik Denetimine Aykırılığın Yaptırımı: Yazılmamış Sayılma 
119
V. GENEL BAKIŞ 
119
§ 18. ŞEKİL ÖZGÜRLÜĞÜ 
125
I. GENEL OLARAK 
125
II. ŞEKLİN ÇEŞİTLERİ 
125
A. Amaçlarına Göre Şekil Çeşitleri 
125
1. Geçerlilik Şartı Olarak Şekil (Geçerlilik Şekli) 
125
a. Yasal Geçerlilik Şekli 
126
b. İradi Geçerlilik Şekli 
126
2. İspat Şartı Olarak Şekil (İspat Şekli) 
126
B. Yapılış Tarzına Göre Şekil Çeşitleri 
126
1. Sözlü Şekil 
127
2. Adi Yazılı Şekil 
127
a. Adi Yazılı Şeklin Unsurları 
127
aa. Metin 
127
bb. İmza 
128
aaa. Borç Altına Girenin İmzasının Gerekli ve Yeterli Olması 
128
a’. Kural: El Yazılı İmza 
128
b’. İstisna: Güvenli Elektronik İmza 
129
c’. İstisna: El Yazısı Dışında Başka Bir Araçla Atılan İmza 
129
d’. İstisna: İmza Yerine Geçen Parmak İzi, İşaret ve Mühür 
130
bbb. İmzanın Yeri 
130
ccc. Görme Engellilerin İmzası 
130
b. Yazılı Şekil Yerine Geçen Metinler 
131
3. Nitelikli Yazılı Şekil 
131
4. Resmi Şekil 
131
a. Kavram 
131
b. Resmi Sözleşme Düzenlemeye Yetkili Kişiler 
132
III. ŞEKLİN KAPSAMI 
132
IV. ŞEKLE TÂBİ SÖZLEŞMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI 
133
A. Geçerliliği Şekle Tâbi Sözleşmelerde Değişiklik 
133
B. İspatı Şekle Tâbi Sözleşmelerde Değişiklik 
133
V. ŞEKLE UYULMAMASININ SONUÇLARI 
133
A. Kural: Kesin Hükümsüzlük/Esnek Geçersizlik 
133
B. Hukuki İşlemin İstisnaen Hüküm ve Sonuçlarını Doğurması 
134
1. Tahvil (Dönüştürme) 
134
2. Şekil Noksanı Sebebiyle Geçersizliği İleri Sürmenin Dürüstlük Kuralına Aykırı Olması (Hakkın Açıkça Kötüye Kullanılması) 
135
a. Dürüstlük Kuralına Aykırı Olan (Hakkın Kötüye Kullanıldığı) Haller 
135
b. Dürüstlük Kuralının Aykırılığı Düzeltmesi: Şekil Eksikliği Bulunan Sözleşmenin Geçerli Sayılması 
136
§ 19. SÖZLEŞMELERİN YORUMU 
137
I. GENEL OLARAK 
137
II. KURAL: GERÇEK VE ORTAK İRADEYE UYGUN YORUM 
137
III. YORUM ARAÇLARI 
137
IV. YORUM İLKELERİ 
138
§ 20. TEMSİL 
139
I. KAVRAM 
139
II. UYGULAMA ALANI 
139
III. BENZER KAVRAMLARDAN FARKI 
140
IV. ÇEŞİTLERİ 
141
A. Dolaylı Temsil 
141
B. Doğrudan Temsil 
141
V. YETKİLİ TEMSİL 
141
A. Temsil Olunan Adına ve Hesabına Hareket 
142
1. Kural: Temsilci Olduğunu Açıklama 
142
2. İstisna: İlgili İçin Açık/Örtülü İşlem 
142
a. İlgili İçin Açık İşlem 
142
b. İlgili İçin Örtülü İşlem 
143
B. Temsil Yetkisinin Bulunması 
143
1. Temsil Yetkisi Verilmesi 
143
a. Temsil Yetkisinin Açık veya Örtülü Olarak Verilmesi 
143
b. Temsil Yetkisi Verilmesinin Şekli 
144
2. Temsil Yetkisinin Temel İlişkiden Bağımsızlığı 
145
3. Temsilde Ehliyet 
145
a. Temsil Olunan Açısından 
145
b. Temsilci Açısından 
146
4. Temsil Yetkisinin Çeşitleri 
146
a. Veriliş Şekline Göre: İç Temsil Yetkisi – Dış Temsil Yetkisi 
146
b. Yetkili Olan Kişilere Göre: Tek Başına Temsil Yetkisi – Birlikte Temsil Yetkisi 
147
c. Alt Temsil Yetkisi 
147
5. Temsil Yetkisinin Kapsamı 
148
a. Konusuna Göre Temsil Yetkisi 
148
aa. Genel Temsil Yetkisi 
148
bb. Özel Temsil Yetkisi 
148
b. Temsil Yetkisinin Sınırlanması 
150
c. Temsilcinin Temsil Yetkisini Talimatlara Uygun Kullanması 
150
d. Özel Durumlar: Temsilcinin Kendi Kendisiyle veya İki Tarafın Temsilcisi Olarak İşlem Yapması 
151
6. Temsil Yetkisinin Sona Ermesi 
151
a. Sona Erme Sebepleri 
151
aa. Yetkinin Geri Alınması (Azil) 
152
bb. Diğer Sona Erme Sebepleri 
152
b. Sona Ermenin Sonuçları ve İyiniyetli Üçüncü Kişinin Korunması 
153
aa. İyiniyetli Temsilcinin Yaptığı Hukuki İşlemde İyiniyetli Üçüncü Kişinin TBK m. 45 Hükmü Uyarınca Korunması (Çifte İyiniyet) 
154
bb. Temsil Yetkisi Geri Alınmış Olan Kötüniyetli Yetkisiz Temsilcinin Yaptığı Hukuki İşlemde İyiniyetli Üçüncü Kişinin Korunması 
154
aaa. Temsil Yetkisi Alınmadan Önce Yetki Belgesi İbraz Edilen İyiniyetli Üçüncü Kişinin TBK m. 42/III Hükmü Uyarınca Korunması 
154
bbb. Temsil Yetkisi Alındıktan Sonra Yetki Belgesi İbraz Edilen İyiniyetli Üçüncü Kişinin TBK m. 41/II Hükmü Uyarınca Korunması 
155
cc. İyiniyetli Üçüncü Kişinin TBK m. 44 Hükmü Uyarınca Tazminat Vasıtasıyla Korunması 
155
VI. YETKİSİZ TEMSİL 
156
A. Yetkisiz Temsil Kavramı ve Görünüm Biçimleri 
156
B. İşlemin Askıda Geçersiz Olması 
156
C. Temsil Olunanın İşlemi Onaması veya Onamaması 
157
1. Temsil Olunanın İşlemi Onaması Hâlinde 
157
a. Sözleşmeyle Bağlı Olma 
157
b. Tazminat 
157
2. Temsil Olunanın İşlemi Onamaması Hâlinde 
158
a. Sözleşmeyle Bağlı Olmama 
158
b. Tazminat 
158
aa. Üçüncü Kişinin Yetkisiz Temsilciden Tazminat Talebi 
158
aaa. Yetkisiz Temsilcinin Kusuru Aranmaksızın Üçüncü Kişinin Olumsuz Zararının Tazmini (TBK m. 47/I) 
158
bbb. Yetkisiz Temsilcinin Kusuruyla Sebebiyet Verdiği Üçüncü Kişinin Olumlu Zararının Tazmini: Hakkaniyet Tazminatı (TBK m. 47/II 
159
bb. Üçüncü Kişinin Temsil Olunandan Tazminat Talebi 
159
aaa. Temsil Olunanın TBK m. 44/II Uyarınca Sorumluluğu 
159
bbb. Temsil Olunanın İfa Yardımcısının Davranışından Dolayı Sorumluluğu 
159
c. Sebepsiz Zenginleşme 
160
D. Temsil Olunanla Yetkisiz Temsilci Arasındaki İlişki ve Bu İlişkiden Doğan Hak ve Yükümlülükler 
160
VII. TEMSİL YETKİSİNİN DÜRÜSTLÜK KURALINA AYKIRI OLARAK KULLANILMASI (TEMSİL YETKİSİNİN KÖTÜYE KULLANILMASI) 
160
İkinci Ayırım
HAKSIZ FİİLDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİSİ
§ 21. HAKSIZ FİİL VE HUKUKİ SORUMLULUK 
161
I. GENEL OLARAK 
161
II. AMACI 
161
III. SORUMLULUK VE SİGORTA ARASINDAKİ İLİŞKİ 
162
IV. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUK HUKUKUNDAKİ GELİŞMELER 
162
V. İSVİÇRE HUKUKUNDA SORUMLULUK HUKUKUNDAKİ GELİŞMELER 
162
VI. HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNUN DAYANDIĞI ESASLAR VE SORUMLULUK ÇEŞİTLERİ 
163
A. Kusur Sorumluluğu 
163
B. Kusursuz Sorumluluk 
164
1. Genel Olarak 
164
a. Hakkaniyet Düşüncesi 
164
b. Hakimiyet (Objektif Özen Yükümünün İhlali) Düşüncesi 
164
c. Tehlike Düşüncesi 
165
2. Kusursuz Sorumluluk Halleri 
165
VII. BENZER TALEPLERLE OLAN İLİŞKİSİ 
165
A. Hukuki İşlemlerden Doğan Taleplerle 
165
B. Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Taleplerle 
165
C. Vekaletsiz İşgörmeden Doğan Taleplerle 
166
§ 22. DAR ANLAMDA HAKSIZ FİİL (KUSUR) SORUMLULUĞU 
167
I. KUSUR SORUMLULUĞU 
167
II. FİİL (DAVRANIŞ) 
167
A. Kavram 
167
B. Çeşitleri 
168
1. Olumlu Fiil (Davranış) 
168
2. Olumsuz Fiil (Davranış) 
168
§ 23. KUSURLU FİİL 
170
I. KUSUR KAVRAMI 
170
II. KUSURUN FONKSİYONU 
171
A. Zarar Verenin Sorumluluğunu Doğurması 
171
B. Tazminatın Kapsamının Belirlenmesi 
171
C. Zarar Verenin Sorumluluğunu Sona Erdirmesi 
171
D. İç İlişkide Zararın Paylaştırılması 
171
III. KUSURUN SUBJEKTİF YÖNÜ: KUSUR EHLİYETİ 
171
IV. KUSURUN OBJEKTİF YÖNÜ 
172
A. Kusuru Açıklayan Görüşler 
172
1. Subjektif Teori 
172
2. Objektif Teori 
172
B. Kusurun Objektif Yönden Çeşitleri 
173
1. İstem 
173
a. Kast 
173
b. Direkt İstem 
173
c. Muhtemel İstem 
173
2. Kast 
174
a. Kastın Unsurları 
174
aa. Öngörme (Tasavvur) 
174
bb. İsteme (İrade) 
174
b. Kastın Çeşitleri 
175
aa. Doğrudan Kast 
175
bb. Dolaylı Kast 
175
3. İhmal 
175
a. Kavram 
175
b. İhmalin Belirlenmesi (İhmalin Objekleştirilmesi) 
176
c. İhmalin Belirlenmesinde Yararlanılacak Yardımcı Unsurlar 
176
d. İhmalin (Kusurun) Hukuka Aykırılıktan Ayırt Edilmesi 
177
e. İhmal Çeşitleri 
177
aa. Ağır İhmal – Hafif İhmal 
177
bb. Bilinçli İhmal – Bilinçsiz İhmal 
178
4. Ağır Kusur – Hafif Kusur 
178
§ 24. HUKUKA AYKIRI FİİL 
179
I. KAVRAM 
179
II. HUKUKA AYKIRILIĞI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 
179
A. Subjektif Hukuka Aykırılık Görüşü 
179
B. Objektif Hukuka Aykırılık Görüşü 
179
III. TANIM 
180
IV. HUKUKA AYKIRI DAVRANIŞLAR 
181
A. Yasak Kuralı 
181
1. Yasak Kuralı Bir Davranış Kuralı Olmalı 
181
b. Ahlaka Aykırılık 
181
aa. Ahlaka Aykırılıktan Sorumluluğun Şartları 
182
aaa. Ahlaki Yasak Kuralına Aykırı Fiil 
182
bbb. Başkasına Kasten Zarar Veren Fiil 
182
ccc. Zarar 
183
ddd. Uygun Nedensellik Bağı 
183
bb. Uygulama Örnekleri 
183
cc. Yaptırımı 
183
2. Yasak Kuralın Amacı Doğrudan Doğruya Malvarlığı veya Kişi Varlığı Değerlerini Zarardan Koruma Olmalı 
183
a. Mutlak Hakkı Koruma Kuralı ile Koruma 
184
b. Koruma Kuralı ile Koruma 
185
aa. Genel Olarak 
185
bb. Koruma Kuralının Belirlenmesi 
185
cc. Kuralın (Normun) Koruma Amacı Görüşü 
185
aaa. Genel Olarak 
185
bbb. Kuralın Koruma Amacının Korunacak Kişileri Belirlemesi 
187
ccc. Kuralın Koruma Amacının Korunacak Malvarlığı ve Kişi Varlığı Değerlerini Belirlemesi 
188
c. Tehlike Kuralı 
188
d. Yalın (Diğer) Malvarlığı Zararlarında Hukuka Aykırılık 
189
e. Nisbi Hakka Aykırılıkta Hukuka Aykırılık 
189
f. Dürüstlük Kuralına Aykırılık 
189
B. Yasak Kuralına Aykırı Fiil 
190
1. Olumlu Fiille Hukuka Aykırılık 
190
2. Olumsuz Fiille Hukuka Aykırılık 
190
a. Yazılı Bir Hukuk Kuralı Olumsuz Bir Davranışta Bulunmamayı Yasak Kuralı Olarak Öngörüyorsa 
190
b. Kaçınma Fiili Ahlaka Aykırı Fiil Teşkil Ediyorsa 
191
c. Kaçınma Fiili Tehlike Kuralına Aykırılık Teşkil Ediyorsa 
191
C. Hukuka Aykırılık Bağı 
191
V. HUKUKA AYKIRILIĞI ORTADAN KALDIRAN HALLER 
192
A. Genel Olarak 
192
B. Yasal Bir Yetkinin Kullanılması 
192
C. Zarar Görenin Rızası 
193
D. Üstün Nitelikte Özel ve Kamusal Yarar 
194
E. Hakkını Kendi Gücüyle Koruması 
195
1. Kavram 
195
2. Şartları 
195
a. Hakkın Korunması 
195
b. Diğer Yasal Koruma Yollarıyla Korunmanın Zamanında Yapılabilmesinin Mümkün Olmaması 
196
c. Fiili Gücün Kullanılmaması Durumunda Hakkın İleri Sürülmesinin Güçleşecek Olması 
196
d. Fiili Gücün Kullanılması Hakkı Korumaya Elverişli ve Orantılı Olmalı 
196
3. Sonuçları 
196
F. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa 
196
1. Kavram 
196
2. Şartları 
196
a. Savunanın veya Üçüncü Bir Kişinin Şahıs ve Mallarına Saldırı Olmalı 
196
b. Saldırı Mevcut Olmalı 
197
c. Saldırı Devam Etmeli 
197
d. Saldırı Hukuka Aykırı Olmalı 
197
e. Savunma Bizzat Saldırana Karşı Yapılmalı 
197
f. Saldırının Onunla Orantılı Savunma ile Ortadan Kaldırılması Zorunluluğu 
198
3. Sonuçları: Sorumsuzluk 
198
G. Zorunluluk (Iztırar Hali) 
198
1. Kavram 
198
2. Şartları 
198
a. Kendisinin veya Başkasının Şahıs ve Malları İçin Açık Ya Da Yakın Bir Zarar Tehlikesi Söz Konusu Olmalı 
198
b. Tehlike Bir Kişinin Mallarına Zarar Verme Tehlikesinin Önlenmesi İçin Gerekli Olmalı 
199
c. Diğer Bir Kişinin Malına Verilen Zarar Tehlike ile Orantılı Olmalı 
199
3. Sonuçları: Giderim Sorumluluğu 
199
§ 25. ZARAR VERİCİ DAVRANIŞ 
201
I. ZARAR KAVRAMI 
201
II. ZARAR ÇEŞİTLERİ 
201
A. Maddi Zarar 
201
1. Kavram 
203
2. Hesaplama Yöntemleri 
204
a. Objektif Hesaplama Yöntemi 
204
b. Subjektif Hesaplama Yöntemi 
204
3. Maddi Zararın Belirlenme Anı 
205
4. Maddi Zararın Görünüm Şekilleri 
206
a. Fiili Zarar ve Yoksun Kalınan Kar 
206
aa. Fiili Zarar 
206
bb. Yoksun Kalınan Kazanç/Kar 
207
b. Doğrudan Zarar ve Dolaylı Zarar 
208
aa. Doğrudan Zarar 
208
bb. Dolaylı Zarar 
209
c. Dolayısıyla Zarar Görenin Zararı: Yansıma Zarar 
209
d. Normatif Zarar 
210
aa. Genel Olarak 
210
bb. Zarar Görenin Şeyi Kullanma İmkanından Mahrum Kalmasından Doğan Zararı 
211
e. Mevcut Zarar, Müstakbel (Gelecekteki) Zarar, Muhtemel (Olası) Zarar 
212
f. Ölüm ve Bedensel Zarar, Eşyaya İlişkin Zarar ve Diğer Zararlar 
212
aa. Ölüm ve Bedensel Zarar 
212
aaa. Bedensel Zarar 
213
a’. Genel Olarak 
213
b’. Geçici Bedensel Zarar – Sürekli Bedensel Zarar 
214
c’. Bedensel Zarar Kalemleri 
214
aa’. Tedavi Giderleri 
214
bb’. Kazanç Zararları 
215
cc’. Çalışma Gücünün Azalmasından ya da Yitirilmesinden Doğan Zararlar 
216
dd’. Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zararlar 
218
bbb. Ölüm Halinde Uğranılan Zararlar 
218
a’. Ölenin Mirasçılarının Uğradığı Zararlar 
219
aa’. Cenaze Giderleri 
219
bb’. Ölüm Hemen Gerçekleşmemişse 
219
aaa’. Tedavi Giderleri 
219
bbb’. Çalışma Gücünün Azalmasından ya da Yitirilmesinden Doğan Zararlar 
219
b’. Ölenin Desteğinden Yoksun Kalan Kişilerin Uğradığı Zararlar (Destekten Yoksun Kalma Tazminatı 
219
aa’. Genel Olarak 
219
bb’. Özellikleri 
220
cc’. Unsurları 
220
aaa’. Destek Görenin Bakım/Destek İlişkisinin Sona Ermesi 
221
a’’. Destek İlişkisi 
221
aa’’. Destek Tarafından Bakılması 
221
aaa’’. Destek Kavramı 
221
bbb’’. Destek Çeşitleri 
221
ccc’’. Desteğin Destek Görene Bakması (Bakım Yardımı) 
222
ddd’’. Destek Tipleri 
223
bb’’. Destek Görenin Bakım İhtiyacı 
223
aaa’’. Destek Gören 
223
bbb’’. Bakım İhtiyacı Unsuru 
224
b’’. Bakım İlişkisinin Desteğin Ölmesi Sebebiyle Sona Ermesi 
224
bbb’. Bakım İlişkisinin Sona Ermesi Sebebiyle Destek Görenin Zarara Uğraması (Destek Zararı) 
224
ccc’. Ölüm Sebebiyle Sorumluluğun Söz Konusu Olması 
224
dd’. Destekten Yoksun Kalma (Destek) Zararının Belirlenmesi 
224
aaa’. Genel Olarak 
224
bbb’. Destek Zararının Belirlenmesi 
225
a’’. Genel Olarak 
225
b’’. Desteğin Gelirinin ve Diğer Gelir Değerlerinin Belirlenmesi 
225
c’’. Desteğin Gelirinin Netleştirilmesi 
226
d’’. Destek Görene Gelirden Ayrılacak – Destek – Payın Belirlenmesi 
226
e’’. Bakım Yardım Süresinin ve İhtiyaç Süresinin Belirlenmesi (Destek Süresi) 
226
aa’’. Desteğin Bakım Süresi 
227
bb’’. Destek Görenin İhtiyaç Süresi 
227
f’’. Zararın İndirilmesi 
228
aa’’. Genel Olarak 
228
bb’’. Zarardan İndirim Kalemleri 
228
aaa’’. Miras Kazanımları 
228
bbb’’. Mal Rejiminin Tasfiyesinden Doğan Alacaklar 
229
ccc’’. Sigorta Tazminatları 
229
a’’’. Sosyal Güvenlik Kurumu Ödemeleri 
229
b’’’. İfa Amacını Taşımayan Ödemelerin Tazminattan İndirilememesi 
230
c’’’. Özel Sigorta Ödemeleri 
230
ddd’’. Eşin Evlenme Şansı 
230
ccc’. Denkleştirme 
230
ddd’. Tazminatın Belirlenmesi (Zararı Azaltan ve Kaldıran Hallerin Dikkate Alınması) 
231
a’’. Genel Olarak 
231
b’’. Hesaplanan Tazminat Miktarından Hakkaniyet Sebebiyle İndirim Yapılamaması 
231
eee’. Tazminatın Şekli 
231
bb. Eşyaya İlişkin Zarar 
232
aaa. Kavram 
232
bbb. Eşyanın Zarara Uğraması 
232
a’. Eşyanın Hasara Uğraması 
232
b’. Eşyanın Yok Olması veya Fonksiyonun Ortadan Kalkması 
232
ccc. Zararın Tazmini Yöntemleri 
233
a’. Objektif Yöntem 
233
b’. Subjektif Yöntem 
233
c’. Zararı Belirleme Yöntemi 
233
d’. Zararın Belirleneceği An 
234
e’. Zararın Belirleneceği Yer 
234
cc. Diğer Zararlar 
234
B. Manevi Zarar 
234
1. Kavram 
234
2. Manevi Tazminatın Amacı 
235
a. Giderim Görüşü 
235
b. Cezalandırma Görüşü 
235
c. Önleme Görüşü 
235
d. Tatmin Görüşü 
235
e. Karma Görüş: Denkleştirme Amacı 
236
3. Manevi Zararın Niteliği 
236
a. Subjektif Görüş 
236
b. Objektif Görüş 
237
c. Karma Görüş 
237
4. Manevi Zararın Görünüm Şekilleri 
238
a. Genel Olarak 
238
b. Kişilik Hakkının Zedelenmesi Halinde Manevi Tazminat 
238
aa. Genel Olarak 
238
bb. Kişilik Hakkına Saldırı Sebebiyle Manevi Zararın Giderimi 
239
aaa. Bir Kişinin Kişilik Hakkının Hukuka Aykırı Olarak Zedelenmesi 
239
a’. Genel Olarak 
239
b’. Kişilik Varlığı Değerleri 
239
aa’. Genel Olarak 
239
bb’. Kişisel Alanın İhlali Şekli Olarak Özel ve Gizlilik Alanı İhlali 
239
cc’. Şeref ve Haysiyet İhlali 
240
dd’. Cinsel Yaşam İhlalinde, Cinsel Tacizde ve Psikolojik Tacizde 
241
ee’. Eşyanın Zarara Uğramasında 
242
c’. Kişilik Varlığı Değerlerinin Korunması 
243
bbb. Manevi Zararın Bulunması 
244
a’. Genel Olarak 
244
b’. Ağır Kişilik Hakkı Zedelenmesinin Aranmaması 
244
c’. Manevi Zararın Başka Surette Giderilmesinin Gerekmemesi 
244
ccc. Manevi Zarar ile Fiil Arasında Uygun Nedensellik (İlliyet) Bağının Bulunması 
244
ddd. Sorumlunun Kusuru veya Kusursuz Sorumluluk Halinden Sorumlu Olması 
244
cc. Değerlendirme Anı 
245
dd. Giderim Biçimi 
245
aaa. Kural: Nakden Ödeme 
245
a’. Para Ödemesi 
245
b’. Para Ödeme Miktarının Belirlenmesi 
245
aa’. Genel Olarak 
245
bb’. Manevi Tazminatın Hesaplanması Yöntemleri 
245
aaa’. Klasik Yaklaşımlar 
246
a’’. Somut Olayın Özelliklerini Değerlendirme Yöntemi 
246
b’’. Emsal Karar Karşılaştırma Yöntemi 
246
c’’. Tarife Cetveli Yöntemi 
246
bbb’. İki Aşamalı Yöntem 
246
a’’. İlk Aşama: Kişilik Değeri Değerinin İhlalinin Objektif Değerlendirilmesi 
247
b’’. İkinci Aşama: Elem ve Izdırabın Olayın Özelliklerine Göre Subjektif Değerlendirilmesi 
247
ccc’. Ekonomik Analiz Yöntemi 
247
cc’. Miktarın Belirlenmesinde Dikkate Alınacak Faktörler 
248
aaa’. Olayın Özellikleri 
248
bbb’. Manevi Zararın ve İhlalin Şiddeti (Ağırlığı) 
248
ccc’. Kusurun Ağırlığı 
249
ddd’. Diğer Faktörler 
249
dd’. Paranın Miktarı 
250
ee’. Tazminatın Üçüncü Kişiye Ödenmesi 
250
bbb. Tazminat Miktarı Yerine Diğer Bir Giderim Biçimi Kararlaştırılması veya Bunların Tazminata Eklenmesi 
250
a’. Genel Olarak 
250
b’. Diğer Tazminat Biçimleri 
251
aa’. Kınama Kararı 
251
bb’. Kınama Kararının Yayınlanması 
251
cc'. Diğer Giderim Biçimleri 
251
c. Bedensel Bütünlüğü Zedeleme ve Ölüm Halinde Manevi Tazminat 
252
aa. Bedensel Bütünlüğü Zedelenenin Manevi Tazminatı 
252
aaa. Genel Olarak 
252
bbb. Özel Hallerin Manevi Tazminatın Hukuki Olgusu Olmadığı 
252
ccc. Kişinin Bedensel Bütünlüğünün Zedelenmesi 
252
bb. Ağır Bedensel Zarar Görenin veya Ölenin Yakınlarının Manevi Tazminatı 
253
aaa. Genel Olarak 
253
bbb. Yakın Kavramı 
253
a’. Genel Olarak 
253
b’. Derecelendirme Teorisi 
254
ccc. Ölüm ve Ağır Bedensel Bütünlüğün İhlali 
255
a’. Ölüm 
255
b’. Ağır Bedensel Zarar 
255
ddd. Ölümün/Ağır Bedensel İhlalin Yakın Üzerinde Sürekli ve Ağır Şekilde Etkili Olması 
255
eee. Tazmini Gereken Manevi Zarar: Şok Zarar 
256
cc. Tazminatın Şekli: Nakden Tazmin 
256
d. Sözleşmeye Aykırılıkta Manevi Tazminat 
256
C. Haksız Rekabet 
256
III. ZARARIN DENKLEŞTİRİLMESİ 
257
A. Genel Olarak 
257
B. Şartları 
257
1. Tazmini Gereken Bir Zarar Bulunmalı 
257
2. Zararla Denkleştirilebilecek Bir Yarar Bulunmalı 
258
a. Üçüncü Kişiler Tarafından Yapılan Yardım ve Ödemeler 
258
b. Sigorta Ödemeleri 
258
c. Zarar Görenden Kaynaklanan Yararlar 
258
d. Diğer Yararlar 
259
3. Elde Edilen Yararla Zarar Verici Davranış Arasında Uygun İlliyet Bağı Bulunmalı 
259
4. Tarafların İradesi veya İşin Niteliği Zararın Denkleştirilmesine Engel Olmamalı 
259
IV. ZARARIN İSPATI 
259
V. AYIRT ETME GÜCÜNÜN GEÇİCİ KAYBI 
260
§ 26. NEDENSELLİK (İLLİYET) BAĞI 
261
I. NEDENSELLİK (İLLİYET) BAĞI KAVRAMI 
261
II. NEDENSELLİK (İLLİYET) BAĞI KAVRAMININ DEĞİŞİK ANLAMLARI 
261
III. UYGUN NEDENSELLİK (İLLİYET) BAĞI KAVRAMI 
262
A. Şart Teorisi 
262
B. Uygun Nedensellik (İlliyet) Bağı Teorisi 
262
1. Genel Olarak 
262
2. Uygun Nedensellik Bağının Zorunlu Şartlar İçinden Belirlenmesi 
264
a. Genel Olarak 
264
b. Uygun Nedenlerin Objektifleştirilmesi 
264
c. Uygun Nedenlerin Genelleştirilmesi 
264
d. Uygun Nedenlerin Objektif Sonradan Tahmin Görüşüne Göre Belirlenmesi 
265
IV. UYGUN NEDENSELLİK BAĞI İLE HUKUKA AYKIRILIK BAĞI ARASINDAKİ İLİŞKİ 
266
V. NEDENLERİN TOPLANMASI 
267
A. Ortak Nedensellik 
267
1. Kusurlu Ortak Nedensellik 
267
2. Yalın Ortak Nedensellik (Neden Ortaklığı) 
267
B. Yarışan Nedensellik 
268
C. Seçimlik (Alternatif) Nedensellik 
268
VI. BİRDEN ÇOK SEBEPTEN YALNIZ BİRİNİN ZARARI DOĞURMASI 
269
A. Farazi Nedensellik 
269
B. Nedensellik Bağının Kesilmesi 
270
1. Kavram 
270
2. Kesilme Sebepleri 
271
a. Mücbir Sebep 
271
aa. Kavram 
271
bb. Mücbir Sebep Teşkil Eden Olayın Unsurları 
271
aaa. Olağanüstü Bir Olay Olması 
271
bbb. Harici Bir Olay Olmalı 
272
ccc. Kaçınılmaz Bir Olay Olmalı 
272
ddd. Olayın Sonuçları Öngörülemez Olmalı 
272
cc. Beklenmeyen Halden Farkı 
272
b. Zarar Görenin Ağır Kusurlu Fiili 
273
c. Üçüncü Kişinin Ağır Kusurlu Fiili 
274
§ 27. KUSURSUZ SORUMLULUK 
275
I. GENEL OLARAK KUSURSUZ SORUMLULUĞUN ORTAK NOKTALARI 
275
II. KUSURSUZ SORUMLULUK ÇEŞİTLERİ 
275
III. KUSURSUZ SORUMLULUKTA EK (MUNZAM) KUSURUN ROLÜ 
276
IV. İSPAT YÜKÜ 
276
§ 28. HAKKANİYET SORUMLULUĞU 
277
I. YASAL DAYANAĞI 
277
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 
277
III. SORUMLULUĞU DOĞURAN HUKUKİ OLGULAR 
277
A. Zarar Veren Ayırt Etme Gücünden Yoksun Olmalı 
277
B. Kusur Hariç Haksız Fiil Sorumluluğunun Unsurları Gerçekleşmeli 
278
C. Somut Olayın Özellikli Koşulları Hakkaniyet Gereği Tazminatı Gerekli Kılmalı 
278
1. Tarafların Ekonomik Durumları 
278
2. Somut Olayın Diğer Özellikli Koşulları 
279
IV. HAKKANİYET SORUMLULUĞUNUN SÖZLEŞMEYE AYKIRILIK DURUMUNA UYGULANMASI 
279
§ 29. SEBEP (ÖZEN) SORUMLULUĞU 
280
§ 30. ADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞU 
282
I. YASAL DAYANAK 
282
II. SORUMLU KİŞİ: ADAM ÇALIŞTIRAN 
282
A. Terim 
282
B. Kavram 
282
III. TBK. m. 66’DAKİ (ÇALIŞANIN VERDİĞİ ZARARDAN) SORUMLULUK İLE TBK m. 116’DAKİ (YARDIMCI KİŞİNİN FİİLİNDEN) SORUMLULUĞUN KARŞILAŞTIRILMASI 
283
IV. NİTELİĞİ 
284
V. ÇEŞİTLERİ 
285
A. Adam Çalıştıranın Çalışandan Genel Sorumluluğu 
285
B. Adam Çalıştıranın Çalışandan Özel Sorumluluğu 
285
VI. SORUMLULUĞU DOĞURAN HUKUKİ OLGULAR 
285
A. Adam Çalıştıranın Çalışanın Fiilinden Sorumluluğu (Adam Çalıştıranın Genel Sorumluluğu) 
285
1. Sorumluluğu Doğuran Hukuki Olgu: Çalışanın Kendisine Verilen İşin Yapılması Sırasında Zarar Doğması 
285
a. Çalışan Kavramı 
285
b. Çalışanın Adam Çalıştıranla Bir Çalıştırma İlişkisinin Bulunması 
286
aa. Genel Olarak 
286
bb. Çalışanın Adam Çalıştırana Bağımlı Olarak İşgörmesi 
287
c. Zararın İşin Görülmesi Sırasında Meydana Gelmiş Olması 
287
aa. Fonksiyonel Bağın Bulunması 
287
bb. Çalışanın Fiili ile Zarar Arasındaki Nedensellik Bağının Kesilmesi 
288
2. Adam Çalıştıranın Özenli Davranışına İlişkin Kurtuluş Kanıtı Getirememesi (Özel Kurtuluş Kanıtı 
288
a. Özene İlişkin (Özel) Kurtuluş Kanıtları 
289
aa. Çalışanın Seçiminde Özen (cura in eligendo) 
289
bb. Talimat Vermede Özen (cura in instruendo) 
289
cc. Denetlemede ve Gözetimde Özen (cura in custodio) 
289
b. Çalışanın Fiili ile Zarar Arasındaki Nedenselliğin Kesilmesi (Genel Kurtuluş Kanıtı) 
290
B. Adam Çalıştıranın Çalışanın İşletme Faaliyetlerinden Sorumluluğu (Adam Çalıştıranın Özel Sorumluluğu) 
290
1. Sorumluluğu Doğuran Hukuki Olgular: İşletmenin Faaliyetinden Zarar Doğması 
291
2. Adam Çalıştıranın Kurtuluş Kanıtı Getirememesi: Çalışma Düzenine Özen 
293
VII. ÇALIŞANA RÜCU HAKKI 
293
VIII. DEVLETİN KAMU GÖREVLİLERİNİN VERDİKLERİ ZARARLARDAN DOLAYI SORUMLULUĞU 
294
§ 31. HAYVAN BULUNDURANIN SORUMLULUĞU 
295
I. YASAL DAYANAK 
295
II. SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ 
295
III. SORUMLU KİŞİ: HAYVAN BULUNDURAN 
295
A. Terim 
295
B. Kavram 
296
IV. SORUMLULUĞUN ŞARTLARI 
296
A. Sorumluluğu Doğuran Olgu: Hayvanın Zarar Vermesi Olgusu 
296
1. Hayvanı Bulundurma İlişkisi 
296
a. Hayvan Kavramı 
296
b. Hayvan Bulundurma İlişkisi 
297
2. Hayvanın İçgüdüsel Fiili 
297
3. Hayvanın Üçüncü Kişiye Zarar Vermesi 
298
4. Hayvanın Fiili ile Zarar Arasında Nedensellik Bağı Bulunması 
298
B. Kurtuluş Kanıtı Getirememe: Zararın Doğmasını Engellemek İçin Gerekli Özen 
298
V. RÜCU HAKKI 
299
A. Zarara Neden Olan Hayvanın Başka Bir Hayvan Tarafından Ürkütülme Hali 
299
B. Zarara Neden Olan Hayvanın Bir Başkası Tarafından Ürkütülme Hali 
299
VI. TAŞINMAZ ZİLYEDİNİN HAYVANI ALIKOYMA HAKKI 
299
A. Genel Olarak 
299
B. Taşınmazın Zilyedinin Hakları 
300
§ 32. HAYVANI SAHİPLENENİN SORUMLULUĞU 
301
I. YASAL DAYANAK 
301
II. SORUMLU KİŞİ: HAYVANI SAHİPLENEN 
301
III. SORUMLULUĞUN ŞARTLARI 
301
IV. SORUMLULUĞUN YAPTIRIMI 
302
A. Önleyici Tedbirlerin Alınmasını Hakimden İsteme 
302
B. Zararın Tazmini 
302
§ 33. YAPI VE ESER MALİKİNİN SORUMLULUĞU 
303
I. YASAL DAYANAK 
303
II. TAŞINMAZ MALİKİNİN SORUMLULUĞU İLE İLİŞKİSİ 
303
III. NİTELİĞİ 
304
IV. SORUMLU KİŞİLER 
304
A. Yapı veya Diğer Eser “Maliki” 
304
1. Genel Olarak 
304
2. Malikin Belirlenmesi 
305
B. İntifa ve Oturma Hakkı Sahipleri 
306
1. Genel Olarak 
306
a. İntifa Hakkı Sahibi 
307
b. Oturma Hakkı Sahibi 
307
c. Yapı Eserini Diğer Kullananlar 
307
2. Sorumluluk Olgusunun Bakım Eksikliği ile Sınırlı Olması 
308
3. Müteselsil Sorumluluk 
308
V. SORUMLULUK OLGUSU: YAPI (BİNANIN VEYA DİĞER YAPI) ESERLERİNİN YAPIMINDAKİ BOZUKLUKLARDAN VEYA BAKIMINDAKİ EKSİKLİKLERDEN ZARAR DOĞMASI 
308
A. Yapı Eserlerinin Yapımında Bozukluk veya Bakımda Eksiklik Olması 
308
1. Yapı Eseri 
308
a. Kavram 
308
b. Unsurları 
309
aa. Sabitlik Unsuru 
309
bb. Yapaylık Unsuru 
309
cc. Tamamlanma 
309
c. Yapı Eseri Çeşitleri 
310
aa. Bina 
310
bb. Diğer Yapı Eseri 
310
2. Yapımdaki Bozukluk veya Bakımdaki Eksiklik 
311
a. Yapımdaki Bozukluk 
311
b. Bakımdaki Eksiklik 
312
B. Yapımında Bozukluk veya Bakımdaki Eksiklikten Doğan Zarar 
312
C. Uygun Nedensellik Bağı 
312
VI. YAPI MALİKİNİN RÜCU HAKKI 
313
VII. ZARAR TEHLİKESİNİN ÖNLENMESİ İSTEMİ 
314
§ 34. 4708 SAYILI YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUN AÇISINDAN YAPI DENETİM ŞİRKETİ VE İLGİLİLERİNİN SORUMLULUĞU 
315
I. YASAL DAYANAK 
315
II. SORUMLU KİŞİLER 
315
III. SORUMLULUĞUN NİTELİĞİ 
315
IV. SORUMLULUĞUN HUKUKİ OLGULARI 
315
§ 35. 1512 SAYILI NOTERLİK KANUNU’NA GÖRE NOTERİN ÇALIŞANININ NOTERLİK BELGELEME İŞLEM VE EYLEMİNDEN SORUMLULUĞU 
317
I. YASAL DAYANAK 
317
II. SORUMLU KİŞİ: NOTER 
317
III. NİTELİĞİ 
317
IV. SORUMLULUĞUN ŞARTLARI 
318
A. Sorumluluğu Doğuran Hukuki Olgu: Zararın Noterin Görevi Kapsamında Belgelenen İşlemden veya Noterlik İşinden Doğması 
318
B. Noterin Kurtuluş Kanıtı Getirememesi: Özene İlişkin Genel Kurtuluş Kanıtı Getirememesi 
319
V. NOTERİN ÇALIŞANINA RÜCU HAKKI 
319
§ 36. TEHLİKE SORUMLULUĞU 
320
I. TEHLİKE SORUMLULUĞU KAVRAMI 
320
II. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN DAYANDIĞI ESASLAR 
321
A. Yarar Görüşü 
321
B. Tehlikeye Hakimiyet Görüşü 
322
III. TEHLİKE SORUMLULUĞUNDA NEDENSELLİK BAĞI UNSURU 
322
IV. GENEL TEHLİKE SORUMLULUĞU 
322
A. Yasal Dayanağı 
322
B. TBK’da Tehlike Sorumluluğunun İstisna Olmaktan Çıkarılması 
322
C. Temel Özellikleri 
323
D. Sorumlu Kişi (Tehlike Sorumlusu) 
323
1. İşletme Sahibi 
323
2. İşleten 
323
3. Müteselsil Sorumluluk 
324
E. Sorumluluğu Doğuran Hukuki Olgular 
324
1. Önemli Ölçüde Tehlike Yaratan Bir İşletme Olması 
324
a. Objektif Unsur 
324
b. Subjektif Unsur 
325
2. İşletmenin Faaliyetinden Zarar Doğması 
325
F. Denkleştirme 
325
G. Özel Tehlike Sorumluluğu 
326
§ 37. MOTORLU ARAÇ İŞLETENİN VE ARAÇ İŞLETİCİSİNİN BAĞLI OLDUĞU TEŞEBBÜS SAHİBİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 
327
I. GENEL OLARAK 
327
II. YASAL DAYANAK 
327
III. MOTORLU ARAÇ İŞLETENİN VE ARAÇ İŞLETİCİSİNİN BAĞLI OLDUĞU TEŞEBBÜS SAHİBİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 
328
A. Motorlu Araç Sürücüsün Sorumluluğu 
328
1. Genel Olarak 
328
2. Sorumluluğun Niteliği 
329
3. Sorumlu Kişiler 
329
a. Motorlu Araç İşleteni 
329
aa. İşleten Kavramı 
329
bb. İşletenin Belirlenmesine İlişkin Kriterler 
330
cc. İşleten Çeşitleri 
331
aaa. Gerçek İşleten Araç Sahibi 
331
bbb. Varsayılan İşleten 
332
dd. İşletenin Sorumluluk Alanına Giren Kişiler 
333
aaa. Aracın Sürücüsü 
333
bbb. İşletmeye Katılan Yardımcı Kişiler 
333
ccc. Motorlu Araca Binmesine Müsaade Edilen Kişiler 
333
ee. İşleten Olarak Sorumlu Tutulan Diğer Kişiler 
333
b. Motorlu Araç İşletenin Bağlı Bulunduğu Teşebbüs 
334
c. Sorumlu Kişilerin Birden Fazla Olması 
334
4. Sorumluluğun Hukuki Olguları 
334
a’. Motorlu Araç 
334
b’. Motorlu Aracın İşletilmesi 
336
bbb. Motorlu Aracın Karayolunda Trafik Kazasına Sebep Olması 
338
b’. Kaza 
338
c’. Karayolu Üzerinde Trafik Kazası 
338
bb. Trafik Kazasından Zarar Doğması 
339
cc. Trafik Kazası ile Zarar Arasında Uygun Nedensellik Bağının Bulunması 
340
b. İşletenin veya Araç İşleticisinin Bağlı Olduğu Teşebbüs Sahibinin Kurtuluş Kanıtı Getirememesi 
340
5. Kazaya Yardım Edenin Zararlarından Sorumluluk 
341
a. Yasal Dayanak 
341
b. Hukuki Niteliği 
341
c. Sorumlu Kişi 
342
d. Sorumluluğu Doğuran Hukuki Olgular 
342
aa. Zararın Kaza Sonrası Yardım Faaliyetinden Doğmuş Olması 
342
bb. Hakimin Hal ve Şartları Dikkate Alarak Yardım Edenin Uğradığı Zararları Tazmine Karar Vermesi 
343
C. İşletilme Halinde Olmayan Aracın Sebep Olduğu Trafik Kazasından Sorumluluk 
343
1. Yasal Dayanak ve Hukuki Niteliği 
343
2. Sorumlu Kişi 
343
3. Sorumluluğu Doğuran Hukuki Olgu 
344
a. İşletilme Halinde Olmayan Bir Motorlu Araç Kazaya Sebebiyet Vermiş Olmalı 
344
b. Meydana Gelen Kaza Sonucunda Zarar Doğmuş Olmalı 
344
c. Kazanın Meydana Gelmesinde İşleten veya Eylemlerinden Sorumlu Olduğu Kişilerin Kusuru Bulunmalı veya Kazaya Araçtaki Bozukluk Sebep Olmalı 
344
d. Nedensellik Bağı 
345
D. Yardımcı Kişinin Kusurundan Sorumluluk 
345
IV. GENEL HÜKÜMLERİN UYGULANACAĞI HALLER 
345
A. Hatır İçin Karşılıksız Taşımadan ve Hatır İçin Karşılıksız Verilmiş Araçtan Sorumluluk 
345
B. Motorsuz Taşıtlar ve Motorlu Bisiklet Sürücüsünün Sorumluluğu 
345
C. İşletenler veya Araç İşleticisinin Bağlı Olduğu Teşebbüs Sahipleri Arasında Zararın Tazmini 
345
V. ÖZEL DURUMLAR 
346
A. Motorlu Araç Römork Çekicisinin Sorumluluğu 
346
B. Motorlu Araçlarla İlgili Mesleki Faaliyette Bulunanın Sorumluluğu 
346
C. Yarış Düzenleyenin Sorumluluğu 
346
D. Devlete ve Kamu Kuruluşlarına Ait Araçlardan Sorumluluk 
347
E. Aracı Çalan veya Gasbedenin Sorumluluğu 
347
VI. TAZMİNATIN KAPSAMI, ŞEKLİ VE BELİRLENMESİ 
347
VII. SİGORTACININ MALİ SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNDEN SORUMLULUĞU 
348
A. Mali Sorumluluk Sigortasının Zorunluluğu 
348
1. İşletenin Mali Sigorta Yaptırma Zorunluluğu 
348
2. Sigorta Şirketinin Sigorta Sözleşmesi Yapma Zorunluluğu 
348
2. Tazminatın Azaltılması veya Kaldırılması Sonucunu Doğuran Haller 
349
VIII. SORUMSUZLUK ANLAŞMALARI 
349
IX. ZAMANAŞIMI 
350
A. Kısa, Uzun ve Ceza Zamanaşımı Süreleri 
350
B. Rücu Talebinde Zamanaşımı 
350
X. GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 
350
§ 38. TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNU KAPSAMINDA HAVA ARACI İŞLETENİN SORUMLULUĞU 
351
I. GENEL OLARAK 
351
II. SİVİL HAVA ARACI İŞLETENİN SORUMLULUĞU 
351
A. Yasal Dayanak 
351
B. Sorumluluğun Niteliği 
351
C. Sorumlu Kişiler 
351
D. Sorumluluğu Doğuran Hukuki Olgu: Üçüncü Kişinin Hava Aracı Kazası Nedeniyle Zarar Görmesi 
352
1. Hava Aracının Kullanılması 
352
2. Hava Aracı Kazasının Meydana Gelmiş Olması 
352
E. Zarar Gören: Üçüncü Kişi 
352
F. Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk Sigortası Yaptırılması Zorunluluğu 
353
§ 39. ÇEVREYİ KİRLETENİN SORUMLULUĞU 
354
I. GENEL OLARAK 
354
II. ÇEVREYİ KİRLETENİN SORUMLULUĞU 
354
A. Yasal Dayanak 
354
1. Kirletenin Kusursuz Sorumluluğu 
354
2. Kirletenin Genel Hükümlere Göre Sorumluluğu 
354
B. Sorumluluğun Niteliği 
355
C. Sorumlu Kişiler: Çevreyi Kirletenler/Çevreye Zarar Verenler 
355
D. Sorumluluğun Hukuki Olguları 
356
1. Sorumluluğu Doğuran Hukuki Olgu: Çevreyi Kirletme (veya Çevreyi Bozma 
356
a. Çevre Kirliği Kavramı 
356
b. Çevreyi Kirletme Yasağı 
356
2. Çevreyi Kirletme veya Bozmadan Zarar Doğması (Çevre Zararı) 
356
3. Çevreyi Kirletme ile Zarar Arasında Nedensellik Bağının Bulunması 
357
E. Çevre Kanununda Özel Olarak Düzenlenen Çevre Kirlenmesi veya Çevrenin Bozulmasına İlişkin Olgular 
357
1. Atıkların Arıtılmamasının veya Bertaraf Edilmemesinin Çevreyi Kirletmesi 
357
a. Atık Kavramı ve Çeşitleri 
357
b. Atıklarla Çevrenin Kirletilmesinden Sorumluluk 
357
2. Tesis, İşletme ve Yerleşim Yerlerinin Arıtma ve Bertaraf Edilmemesinden Sorumluluk 
358
3. Üreticinin Tehlikeli Atığı Bertaraf Etmemesinden Sorumluluk 
358
4. Gürültülü Faaliyette Bulunanın Sorumluluğu 
358
III. TEHLİKELİ KİMYASAL VEYA TEHLİKELİ ATIK FAALİYETİNDE BULUNANLARIN SORUMLULUĞU 
358
A. Yasal Dayanak 
358
B. Sorumlu Kişiler 
359
1. Tehlikeli Kimyasal Faaliyette Bulunanlar 
359
2. Tehlikeli Atık Faaliyetinde Bulunanlar 
359
C. Sorumluluğun Niteliği 
359
D. Sorumluluğun Hukuki Olguları 
359
1. Sorumluluğu Doğuran Hukuki Olgu 
359
2. Tehlikeli Kimyasal/Atık Faaliyetinden Çevre Zararı Doğması 
359
E. Tehlikeli Kimyasal ve Tehlikeli Atık Mali Sorumluluk Sigortası Yaptırılması Zorunluluğu 
359
F. İdarenin Tehlikeli Kimyasalları Toplama ve İmha Yetkisi 
360
IV. TEHLİKELİ ATIK (MADDE) VEYA TEHLİKELİ KİMYASAL İTHAL EDENİN SORUMLULUĞU (GENEL HÜKÜMLERE GÖRE SORUMLULUĞU) 
360
A. Tehlikeli Atıkların veya Maddelerin (Kimyasalların) İthalat Yasağı 
360
B. İthalatçının Sorumluluğu 
360
V. ZAMANAŞIMI 
360
§ 40. “GDO’LU ÜRÜNLER” İLE İLGİLİ FAALİYETTE BULUNANIN, “GDO” FAALİYETİNDE BULUNANIN VE “GDO’LU ÜRÜNLERİ” PİYASAYA SÜRENLERİN SORUMLULUĞU 
361
I. GENEL OLARAK 
361
II. GDO’LU ÜRÜNLER İLE İLGİLİ FAALİYETTEN SORUMLULUK 
361
A. Sorumluluğu Doğuran Olay: GDO’lu Ürünler ile İlgili Faaliyette Bulunma 
361
1. GDO’lu Ürünleri Kavramı 
361
2. GDO Kavramı 
361
3. GDO’lu Ürünler ile İlgili Faaliyetler ve Bu Faaliyetlerden Sorumlu Kişiler 
362
B. Zarar 
362
C. Uygun Nedensellik Bağı 
362
III. GDO FAALİYETLERDEN SORUMLULUK 
362
A. Genel Olarak 
362
B. Sorumluluğu Doğuran Olay: GDO Faaliyetinden Sorumluluk 
363
IV. GDO’LU ÜRÜNLERİNİN PİYASAYA SÜRÜLMESİNDEN DOĞAN SORUMLULUK 
363
A. Genel Olarak 
363
B. Sorumluluğu Doğuran Olay: GDO’lu Ürünlerinin Piyasaya Sürülmesi 
363
C. Zarar 
363
D. Uygun Nedensellik Bağı 
364
V. ZAMANAŞIMI 
364
§ 41. SİVİL AMAÇLI NÜKLEER SANTRAL İŞLETENİN VE NÜKLEER MADDE TAŞIYANIN SORUMLULUĞU 
365
I. YASAL DAYANAK 
365
II. NÜKLEER İŞLETMEDEN VE NÜKLEER MADDE TAŞINMASINDAN DOĞAN SORUMLULUĞUN NİTELİĞİ 
365
III. SORUMLU KİŞİ 
366
A. Nükleer Santrali İşleten 
366
B. Nükleer Madde Taşıyan 
366
IV. SORUMLULUĞUN ŞARTLARI 
366
A. Sorumluluğu Doğuran Olay: Sivil Amaçlı Nükleer Tesiste veya Nükleer Maddenin Taşınması Sırasında Meydana Gelen Nükleer Kaza 
366
1. Sivil Amaçlı Nükleer Tesisten Meydana Gelen Nükleer Kaza 
366
a. Nükleer Tesis Kavramı 
366
b. Nükleer Kazaya Sebebiyet Veren Nükleer Madde 
367
c. Sivil Amaçlı Nükleer Tesis 
367
2. Nükleer Tesiste Meydana Gelen Nükleer Kaza 
368
a. Yüksek Risk Olgusu 
368
b. Işıma Kaynaklı Risk Olgusu 
368
B. Nükleer Zarar 
368
C. Nükleer Zarar ile Nükleer Kaza Arasında Uygun Nedensellik Bağının Bulunması 
369
1. Genel Olarak 
369
2. Uygun Nedensellik Bağının Kesilmemesi 
369
V. ZAMANAŞIMI 
369
VI. TAZMİNATIN MİKTARININ SINIRLANDIRILMASI 
370
§ 42. TAZMİNAT 
371
I. GENEL OLARAK 
371
II. TAZMİNATIN KAPSAMI 
371
A. Genel Olarak 
371
B. Tazminatın Kapsamının Belirlenmesi 
372
1. Genel Olarak 
372
2. Durumun Gereği 
372
a. Üçüncü Kişinin Kusuru 
372
c. Zarar Verenin Kusuru 
372
C. Tazminatın İndirilmesi veya Kaldırılması 
373
1. Genel Olarak 
373
2. İndirim Sebepleri 
374
3. Zarar Sorumlusuna İlişkin İndirim Sebepleri 
374
a. Zarar Verenin Hafif Kusuru 
374
b. Zarar Verenin Yoksulluğa Düşecek Olması 
374
aa. Zarar Verenin Hafif Kusurlu Olması 
374
bb. Zarar Verenin Tazminatı Ödediğinde Yoksulluğa Düşecek Olması 
374
cc. Hakimin Takdiri: Hakkaniyetin Gerektirmesi 
375
4. Zarar Görene İlişkin İndirim Sebepleri 
375
a. Zarar Görenin Zarar Doğuran Fiile Rızası 
375
b. Zarar Görenin Kusuru 
377
aa. Zarar Görenin Zararın Doğmasında ya da Artmasında Etkili Olması 
378
aaa. Zarara Engel Olacak Tedbiri Almama: Özen Göstermeme 
378
bbb. Zarar Tehlikesini Göze Alma 
378
bb. Tazminat Yükümlüsünün Durumunu Ağırlaştırma 
379
aaa. Zarar Görenin Meslek Değiştirmekten Kaçınması 
379
bbb. Zarar Görenin Bir Ameliyat veya Tedaviden Kaçınması 
380
c. Zarar Görenin Bedensel Yatkınlığı 
380
5. Takdire Bağlı İndirim Sebepleri 
380
a. Tarafların Ekonomik Durumu 
381
aa. Genel Olarak 
381
bb. Zarar Görenin Alışılmamış Yüksek Gelir Elde Etmesi 
381
b. Hatır (Yardım) Fiilleri 
381
c. Beklenmeyen (Umulmayan) Hal 
381
d. Üçüncü Kişinin Kusuru 
382
e. Diğer İndirim Sebepleri 
383
6. Tazminatın İndirilmesi veya Kaldırılması 
383
a. Tazminatın İndirilmesi 
383
b. Tazminatın Kaldırılması 
384
c. Hesaplanan Tazminat Miktarından Hakkaniyet Sebebiyle Artırma veya İndirme Yapılamaması 
384
III. TAZMİNAT ŞEKLİNİN BELİRLENMESİ 
385
A. Genel Olarak 
385
B. Aynen Tazmin 
386
C. Nakden Tazmin 
386
D. Ödeme Biçiminin Belirlenmesi 
387
1. Peşin (Sermaye Şeklinde) Ödeme 
388
2. İrat Şeklinde Ödeme 
389
a. Genel Olarak 
389
b. İrada Güvence Verilmesi 
389
c. Sürekli Zararın Sermaye Çevrilmesi (Sermayeleştirilmesi 
390
IV. TAZMİNATA UYGULANACAK FAİZ 
391
§ 43. ZAMANAŞIMI 
392
I. GENEL OLARAK 
392
II. ZAMANAŞIMINDAN FERAGAT 
392
III. ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 
393
A. Kısa Zamanaşımı Süresi 
393
1. Zararın Öğrenildiği Tarih 
393
2. Tazminat Yükümlüsünün Öğrenildiği Tarih 
395
B. Uzun (Mutlak) Zamanaşımı Süresi 
395
C. Ceza Davası Zamanaşımı Süresi 
396
1. Genel Olarak 
396
2. Uygulama Şartları 
397
a. Fiilin Bir Ceza Kuralında Suç Olarak Belirlenmesi 
397
b. Ceza Dava Zamanaşımı Süresinin Hukuk Zamanaşımı Süresinden Uzun Olması 
397
4. Ceza Dava Zamanaşımının Durması veya Kesilmesi 
397
D. Borcu İfadan Kaçınma Defi 
398
§ 44. YARGILAMA 
399
I. CEZA HUKUKU İLE İLİŞKİSİ 
399
A. Bağımsızlık İlkesi 
399
1. Genel Olarak 
399
2. Ayırt Etme Gücünün Varlığı Bakımından 
399
3. Kusurun Varlığı Bakımından 
400
4. Zarar Sorumlusunun Belirlenmesi Bakımından 
400
5. Kusurun Ağırlığı Bakımından 
400
6. Zararın Belirlenmesi Bakımından 
401
B. Bağımsızlık İlkesinin İstisnaları 
401
1. Maddi Olayların Varlığı Bakımından 
401
2. Hukuka Aykırılık Bakımından 
402
II. TAZMİNAT HÜKMÜNÜN DEĞİŞTİRİLMESİ 
402
III. GEÇİCİ ÖDEMELER 
402
A. Genel Olarak 
402
B. Tanım 
403
C. Hukuki Niteliği 
403
D. Şartları 
403
1. Zarar Görenin Davada Geçici Ödeme İsteminde Bulunması 
403
2. Dava Tarafları Arasında (Haksız Fiilden Kaynaklanan) Borç İlişkisinin Bulunması 
403
3. Zarar Görenin İddiasının Haklılığını Ortaya Koyan İnandırıcı Delilleri Mahkemeye Sunması 
404
4. Zarar Görenin Ekonomik Durumunun Geçici Ödemeyi Gerekli Kılması 
404
E. Geçici Ödeme Şekli ve Miktarı 
405
F. Ön Ödemenin Hükme Etkisi 
405
1. Hükmedilen Tazminata Ön Ödemenin Mahsubu 
405
2. Davanın Reddi Halinde Ön Ödemelerin İadesi 
405
§ 45. SORUMLULUK SEBEPLERİNİN ÇOKLUĞU 
407
I. SORUMLULUK SEBEPLERİNİN YARIŞMASI 
407
II. ZARARDAN BİRDEN ÇOK KİŞİNİN SORUMLULUĞU: BİRLİKTE SORUMLULUK (TESELSÜL) 
408
A. Genel Olarak 
408
B. Teselsül Halleri 
408
1. Birden Çok Kişinin Birlikte Bir Zarara Sebebiyet Vermeleri (Tam Teselsül) 
408
a. Kavram 
408
b. Haksız Fiile Katılma Şekli 
409
c. Birden Çok Kişinin Birlikte Bir Zarardan Sorumlu Olması 
409
aa. Genel Olarak 
409
bb. Birlikte Sebebiyet 
409
cc. Birlikte Kusur: Kusur Ortaklığı 
410
aaa. Kavram 
410
bbb. Görünüm Şekilleri 
410
a’. Kasıt Ortaklığı 
410
b’. İhmal Ortaklığı 
410
c’. Yoğun Birlikte Sorumluluk 
411
2. Birden Çok Kişinin Aynı Zarardan Çeşitli Sebeplerden Dolayı Sorumlu Olmaları (Eksik Teselsül) 
411
3. Diğer Teselsül Halleri 
411
a. TBK. m. 61 Kapsamındaki Diğer Durumlar 
411
b. Özel Hükümler 
412
C. Dış İlişkinin Hukuki Sonuçları 
412
1. Müteselsil Sorumluluk 
412
2. Dış İlişkide Kusur Dağılımı Yapılmaması 
413
a. Genel Olarak 
413
b. Birlikte Sorumlu Olanların Tazminattan İndirim Sebepleri Dikkate Alınarak Tazminatın Belirlenmesi 
414
aa. Borçtan Kurtulma 
414
bb. Borçluların Savunması 
414
aaa. Ortak Def’iler 
414
bbb. Kişisel Def’iler 
414
cc. Zamanaşımının Kesilmesi 
415
D. İç İlişkideki Hukuki Sonuçları 
416
1. Kendisinden Tazminat İstenen Kişinin Durumu Bildirim Yükümü 
416
2. Müteselsil Sorumluların Birbirlerine Rücu Hakkı ve Yasal Halefiyet 
416
a. Genel Olarak 
416
b. Rücu Hakkı 
416
c. Yasal Halefiyet 
417
d. Rücu İsteminde Zamanaşımı 
417
aa. Genel Olarak 
417
bb. Zamanaşımı Süreleri 
417
aaa. Kısa Zamanaşımı Süresi 
417
bbb. Uzun Zamanaşımı Süresi 
418
3. Tazminatın Müteselsil Borçlular Arasında Paylaşımı 
418
a. Genel Olarak 
418
b. Paylaşmada Göz Önünde Tutulacak Hususlar 
419
aa. Tarafların Kusurlarının Ağırlığı 
419
bb. Tarafların Yarattıkları Tehlikenin Yoğunluğu 
420
cc. Diğer Durum ve Koşullar 
421
III. KARŞILIKLI SORUMLULUK 
421
Üçüncü Ayırım
SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ
§ 46. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ 
422
I. TERİM 
422
II. AMACI 
422
III. KOŞULLARI 
422
A. Genel Olarak 
422
B. Edimle veya Başka Yolla Bir Başkasının Malvarlığından veya Emeğinden Zenginleşme 
423
1. Bir Başkasının Malvarlığından veya Emeğinden Zenginleşme 
423
a. Zenginleşme Kavramı 
423
aa. Malvarlığından Zenginleşme 
423
bb. Emekten Zenginleşme 
424
b. Zenginleşme Biçimleri 
424
c. Zenginleşmenin Belirlenmesi 
424
d. Zenginleşmenin Esnek ve Soyut Malvarlığı Değeri Olması 
424
2. Başkasından Zenginleşme 
425
a. Yetki İçeriği Görüşü 
425
b. Hukuk Alanının İhlali Görüşü 
426
c. Hukuka Aykırılık Görüşü 
426
3. Edimle veya Başka Yolla Zenginleşme 
426
C. Haklı Bir Sebebin Bulunmaması 
426
D. Nedensellik Bağı 
426
IV. ÖZELLİKLERİ 
427
A. Nisbi Bir Hak Olması 
427
V. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMENİN DİĞER TALEPLERLE İLİŞKİSİ 
427
A. İstihkak Talebi İle 
427
B. Zilyetlikten Doğan Taleplerle 
428
C. Sözleşmeden Doğan Taleplerle 
429
D. Haksız Fiilden Doğan Taleplerle 
429
E. Vekaletsiz İşgörmeden Doğan Taleplerle 
429
VI. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME ÇEŞİTLERİ 
430
A. Edim Dolayısıyla Zenginleşme 
430
1. Kavram 
430
a. İcra Hukukunda 
431
b. İflas Hukukunda 
431
2. Sebebe Bağlılık İlkesinin Edim Yoluyla Zenginleşmeyi Engellemesi 
431
3. Görünüm Şekilleri 
431
a. Zenginleşmenin Geçerli Olmayan Bir Sebebe Dayanması 
432
aa. Genel Olarak 
432
bb. Borçlanılmamış Edimin İfası 
432
aaa. Genel Olarak 
432
bbb. Unsurları 
433
a’. Borcun Geçerli Olmaması 
433
b’. Borcun Yerine Getirilmesi 
433
c’. Kendisini Borçlu Sanarak İfa 
433
d’. Kendi İsteğiyle İfa 
433
b. Zenginleşmenin Gerçekleşmemiş Bir Sebebe Dayanması 
434
c. Zenginleşmenin Sonradan Sona Ermiş Bir Sebebe Dayanması 
434
B. Edim Dışı Zenginleşme 
435
1. Kavram 
435
2. Müdahaleden Doğan Haksız Zenginleşme 
436
a. Zenginleşenin Davranışından Kaynaklananlar 
436
b. Üçüncü Kişinin Davranışından Kaynaklananlar 
437
c. Fakirleşenin Davranışından Kaynaklananlar 
437
3. Harcamadan Doğan Zenginleşme 
437
4. Rücu Hakkı Veren Edim Dışı Zenginleşmeler 
437
5. Kazadan Kaynaklanan Edim Dışı Zenginleşmeler 
437
C. Kanunun Zenginleşme Hükümlerine Tabi Tuttuğu Kurumlar 
438
1. Kusursuz İfa İmkansızlığında Geri İstem 
438
2. Elden Çıkarılan Nişan Hediyesinin Geri İstemi 
438
3. Özel Kanunların Sebepsiz Zenginleşme Hükümlerine Tabi Tuttuğu Kurumlar 
438
VII. GERİ VERME 
438
A. Genel Olarak 
438
B. Fakirleşenin Geri İsteme Hakkı (Zenginleşenin Geri Verme Yükümlülüğü) 
439
1. Genel Olarak 
439
2. İyiniyetli Sebepsiz Zenginleşenin Geri Verme Yükümlülüğü 
440
a. Zenginleşmenin Ortadan Kalktığı Savunması 
440
b. Zenginleşme Sebebiyle Zenginleşenin Malvarlığının Azalması 
440
aa. Fark Teorisi 
440
bb. Fark Teorisinin Sınırlandırılması 
441
3. Kötüniyetli Sebepsiz Zenginleşenin Geri Verme Yükümlülüğü 
441
C. Geri İstenememenin Sınırlandırılması 
442
1. Kendi İsteğiyle Borç Olmayan Şeyin İfası 
442
2. Hukuka ve Ahlaka Aykırı Amaçla Yapılan Kazandırmalar 
442
a. Genel Olarak 
442
b. TBK m. 27/I ile Olan İlişkisi 
443
c. Uygulama Alanı 
443
d. Yaptırımı 
443
3. Ahlaki Ödevin İfası 
444
4. Zamanaşımına Uğramış Borcun İfası 
444
5. Diğer Eksik Borçların İfası 
444
D. Zenginleşenin Giderleri İsteme Hakkı 
444
1. Genel Olarak 
444
2. Giderleri İsteme Hakkı 
444
a. İstenebilecek Giderler 
444
b. Fakirleşenin Sorumluluğu 
445
3. Ayırıp Alabilme Hakkı 
445
VIII. ZAMANAŞIMI 
446
A. Zamanaşımı Süreleri 
446
B. Borcu İfadan Kaçınma 
446
İkinci Bölüm
BORÇ İLİŞKİSİNİN HÜKÜMLERİ
Birinci Ayırım
BORÇLARIN İFASI
§ 47. SÖZLEŞMEYE UYGUN İFA 
447
I. İFA KAVRAMI 
447
II. İFANIN UNSURLARI 
448
III. İFA KURALLARININ UYGULAMA ALANI 
448
IV. İFANIN HUKUKİ NİTELİĞİ 
448
§ 48. İFANIN TARAFLARI 
450
I. İFAYI GERÇEKLEŞTİRECEK KİŞİ 
450
II. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN İFASININ SONUÇLARI 
451
A. Kanunda Açık Bir Hâlefiyet Düzenlemesinin Bulunmadığı Durumlar 
451
B. Kanunda Açık Bir Hâlefiyet Düzenlemesinin Bulunduğu Durumlar 
451
1. Kanuni Hâlefiyet Hâlleri 
452
2. Hâlefiyetin Hüküm ve Sonuçları 
453
a. Hâlefiyetin Borçtan Kurtarıcı Etkisi 
453
b. Üçüncü Şahsın Alacaklının Yerine Geçmesi 
453
3. İfanın Gerçekleştirileceği Kişi 
454
§ 49. İFA YERİ 
455
I. İFA YERİNİN BELİRLENMESİ 
455
A. Götürülecek Borçlar 
456
B. Aranılacak Borçlar 
457
C. Alınacak Borçlar 
457
D. Gönderilecek Borçlar 
457
II. İFA YERİNE BAĞLANAN HUKUKİ SONUÇLAR 
457
§ 50. İFA ZAMANI 
458
I. İFA ZAMANININ BELİRLENME ŞEKİLLERİ 
459
II. BORCUN VADEYE BAĞLI OLMASI 
459
III. BORCUN VADEYE BAĞLANDIĞI DURUMLARDA VADENİN HESABI 
460
A. Ay Olarak Belirlenmiş Süre 
461
B. Gün Olarak Belirlenmiş Süre 
461
C. Hafta Olarak Belirlenmiş Süre 
461
D. İfa Zamanının Tatil Günlerine İsabet Etmesi Durumunda 
461
E. İş Saatlerinde İfa 
462
IV. KARŞILIKLI BORÇ YÜKLEYEN SÖZLEŞMELERDE İFA 
462
A. İfadan Kaçınma Def’i (Ödemezlik Def’i) 
462
1. İfadan Kaçınma Def’inin Şartları 
462
a. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşme Bulunmalı 
463
b. Tarafların İfa Yükümlülükleri Karşılıklı Değişim İlişkisi İçinde Olmalı 
463
c. Karşı Edimin İfası Talep Edilebilir Olmalı ve Önceden İfa Yükümlülüğü Bulunmamalı 
463
d. Kendi Borcunu İfa Etmiş veya İfa Önerisinde Bulunmuş Olmalı 
463
2. Ödemezlik Def’inin Kullanılması ve Sonuçları 
464
B. İfa Güçsüzlüğü 
464
1. Karşılıklı Borç Yükleyen Bir Sözleşme Bulunmalı 
465
2. Sözleşme Tarafı Ödeme Güçsüzlüğüne Düşmeli 
465
3. Karşı Tarafın Alacak Talebi Fiilen Tehlikeye Düşmeli 
465
C. İfa Güçsüzlüğüne Düşen Alacaklının Hukuki İmkanları 
466
1. Borçludan Güvence Verilmesini Talep Etme 
466
2. Güvence Gösterilinceye Kadar İfadan Kaçınma (Ödemezlik) Defi 
466
3. Sözleşmeden Dönme 
466
§ 51. İFANIN KONUSU 
467
I. BORCUN KONUSUNA (EDİME) UYGUNLUK 
467
A. Seçimlik (Alternatif) Yetki 
467
B. İfa Yerini Tutan Başka Bir Şeyle İfa (İfa Yerine Edim) 
468
C. Asıl Edimi Hedefleyen Başka Bir Şeyle İfa (İfa Uğruna Edim) 
469
II. EDİMİN KONUSUNUN TARAFLAR VEYA ÜÇÜNCÜ KİŞİ TARAFINDAN BELİRLENMESİ 
470
A. Sözleşme ile Kararlaştırılması 
471
B. Kanun ile Belirlenmesi 
471
1. Parça Borcu ve Çeşit (Cins) Borçları 
471
a. Parça Borçları 
471
b. Çeşit Borçları 
472
c. Çeşit Borçlarına İlişkin Özellikler 
472
aa. Edimi Seçme ve İçeriğini Belirleme Yetkisinin Borçluda Olması 
472
bb. Seçimin Niteliği ve Geri Alınması 
472
2. Seçimlik Borçlar 
473
III. BORCUN KONUSUNUN TAMAMEN İFA EDİLMESİ GEREKLİLİĞİ 
475
A. Kural: Borcun Tamamının İfası 
475
B. İstisna: Kısmi İfanın Kabul Zorunluluğu 
476
1. Sözleşme Hükmü Gereği 
476
2. Kanun Hükmü Gereği 
476
a. Tartışmasız Bakiye Kısmın İfası 
476
b. Bölünemeyen Edimlerde İfa 
477
c. Kısmi Ödeme 
477
3. İşin Niteliği Gereği 
478
4. Dürüstlük Kuralı Gereği 
478
IV. PARA BORÇLARININ ÖDENMESİ 
478
A. Kavram 
478
B. Para Borcunun Anlamları 
479
1. İlk Anlamı: Değer Borcu Olması 
479
2. Diğer Anlamı: Miktarı Belirli Birim Borcu Olması 
479
C. Para Borcunun Ödenmesi ve Hukuki Sebep 
479
1. Hukuki Sebep Olmaksızın Ödeme 
479
2. Hukuki Sebebe Dayanarak Ödeme 
480
a. Genel Olarak 
480
b. Birden Çok Borçta Ödemenin Hangi Borca Yapıldığının Belirlenmesi 
480
aa. Borçlu ve Alacaklının Bildirimine Göre 
480
aaa. Borçlunun Bildirimi 
480
bbb. Alacaklının Makbuzdaki Beyanı 
480
bb. Kanun Hükmüne Göre 
480
D. Ödeme 
481
1. Ülke Parası Birimi ile Nakit Ödeme 
481
a. Ülke Parası ile Ödeme 
481
b. Nakit Ödeme 
481
c. Ödemenin Kapsamı 
482
aa. Nominal/İtibari Değer Kuralı 
482
bb. İstisnası: Gerçek Denkleştirilmiş Değerin Ödenmesi 
482
2. Yabancı Ülke Parası Birimi ile Nakit Ödeme 
483
a. Kural: Borcun Ülke Parası Birimiyle Ödenmesi 
483
b. İstisna: Borcun Yabancı Para Birimiyle Ödenmesi 
484
3. Yabancı Para Borcunun Ödenmesinin Alacaklı Tarafından Talep Edilebilirliği 
484
E. Faiz Yükümlülüğü 
484
1. Faiz Kavramı ve Fer’i Niteliği 
484
2. Faiz Yükümlülüğünün Kaynakları 
485
a. Sözleşmeden Doğan Faiz: Sözleşme Faizi 
485
b. Kanun Hükmünden Doğan Faiz: Kanuni Faiz 
486
3. Faiz Oranının Belirlenmesi 
486
a. Faiz Oranı 
486
aa. Ülke Parası Borcunda Faiz 
486
aaa. Faiz Oranı 
486
bbb. Faiz Alacağının Hesaplanması 
486
bb. Yabancı Para Borcunda Faiz 
487
b. Sözleşmesel Faiz Oranı 
487
aa. Genel Sınır 
487
bb. Üst Sınır 
487
4. Faize Faiz Yasağı 
487
F. Kısmi Ödeme 
488
1. Kural: Ana Borçtan Mahsup 
488
2. Kural: Daha Az Güvenceliye Mahsup 
489
3. Alacaklının İtiraz Hakkı 
489
G. Borcunu Ödeyen Borçlunun Hakları 
489
1. Makbuz Verilmesi ve Senetlerin Geri Verilmesi veya İptali 
490
a. Makbuz Verilmesi 
490
aa. Makbuz Kavramı, Niteliği ve Kapsamı 
490
bb. Makbuzun İspat Gücü 
491
b. Senedin Geri Verilmesi 
491
aa. Kısmi Ödemenin Senede İşlenmesi 
491
bb. Senedin Geri Verilememesi 
491
2. Ödemenin İspatına İlişkin Karineler 
492
a. Dönemsel Ödemelere Makbuz Verilmesi 
492
aa. Bir Dönem İçin Makbuz Verilmesi 
492
bb. Anaparanın Tamamı İçin Makbuz Verilmesi 
492
cc. Borç Senedinin Geri Verilmesi 
492
§ 52. ALACAKLININ TEMERRÜDÜ 
494
I. ALACAKLININ İFAYA BİRLİKTE KATILIMI 
494
A. Alacaklının İfaya Katılımının Niteliği 
494
1. Külfet Niteliği 
494
2. Borç Niteliği 
494
B. Alacaklının İfaya Katılım Şekilleri 
495
1. İfa Davranışları 
495
a. Hazırlık Davranışları 
495
b. Birlikte Kabul Davranışları 
495
c. İfaya Eşlik Eden Davranışlar 
496
aa. Makbuz ve Senetlerin Geri Verilmesi 
496
bb. Senedin İptal Edildiğine ve Borcun Olmadığına Dair Belge Verilmesi 
496
II. ALACAKLININ TEMERRÜDÜ 
496
A. Genel Olarak 
496
B. Şartları 
496
1. Borçlu Borçlanılan Edimin İfasını Borca Uygun Olarak Önermeli 
497
a. Borçlanılan Edim İfaya Hazır Olmalı 
497
b. Borçlu Borçlandığı Şekliyle İfayı Önermeli 
497
2. Alacaklı Haksız Olarak İfaya Katılmaktan Kaçınmalı 
497
a. Alacaklı İfaya Katılmaktan Kaçınmalı 
497
b. Alacaklının İfayı Kabulden Kaçınması Haksız Olmalı 
497
3. Alacaklının Temerrüdüne Bağlanan Genel Sonuçlar 
498
4. Borçlunun Borcundan Kurtulabilmesi İçin Kullanabileceği Haklar 
499
a. Bir Şeyin Teslimini Gerektiren Borçlarda (Verme Borçlarında) 
499
aa. Tevdi Edilebilen Eşyayı Konu Alan Borçlarda 
499
bb. Tevdi Edilemeyen Eşyayı Konu Alan Borçlarda 
501
b. Bir Şeyin Teslimini Gerektirmeyen Borçlarda 
502
§ 53. DİĞER İFA ENGELLERİNDE 
503
I. KAVRAM 
503
II. ŞARTLARI 
503
A. Borçlunun Kusuru Bulunmamalı 
503
B. Alacaklıdan Kaynaklanan Kişisel Sebepler Söz Konusu Olmalı 
503
1. Alacaklının Kimliğinde Duraksama Olmalı 
503
2. Alacaklıdan Kaynaklanan Diğer Kişisel Sebeplerin Varlığı 
504
III. HUKUKİ SONUÇ 
504
İkinci Ayırım
BORÇLARIN İFA EDİLMEMESİNİN SONUÇLARI
§ 54. GENEL OLARAK İFA İHLÂLLERİ 
505
I. BORÇLANILAN EDİME AYKIRILIK (İFA İHLÂLLERİ) 
505
A. Genel Olarak 
505
B. Yasal Dayanak 
506
C. İfa İhlâllerine Bağlanan Hukuki Sonuçlar 
507
D. Uygulama Alanı 
509
E. İfa İhlâllerine Genel Bakış 
509
II. EDİMİN İFA EDİLMESİNİN SAĞLANMASI 
510
A. Kural: İfanın Konusu Olan Edimin Yerine Getirilmesinin İstenmesi 
510
1. Genel Olarak: Edimin Aynen İfası 
510
2. Kural: Alacaklının İfayı Talep Hakkı 
511
a. Birincil Talep: Aynen (Real) İfayı Talep Hakkı 
511
b. TBK’nın Aynen (Real) İfa Talebini Düzenleyen Hükümleri 
512
aa. Yapma ve Yapmama Borçlarının İfası ve İfanın İhlâli 
512
aaa. Yapma Borçlarının İfasının İhlâli 
512
bbb. Yapmama Borçlarının İfasının İhlâli 
514
III. İFAYA ZORLAMA VE İFANIN İCRASI 
514
A. İfa Davası Yargılaması 
515
B. İfa Kararının İcrası 
515
IV. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN TAZMİNAT SORUMLULUĞUNUN TEMEL KURALI (TBK m. 112) 
516
§ 55. İFA İMKÂNSIZLIĞI 
518
I. GENEL OLARAK 
518
II. OBJEKTİF VE SUBJEKTİF İMKÂNSIZLIK AYRIMI 
518
A. Subjektif İmkânsızlık Olarak Nitelendirilebilecek Hâller 
520
1. Sözleşme Konusu Malın Sonradan Rızaen Elden Çıkması 
520
2. Sözleşme Konusu Malın Sonradan Rıza Dışı Elden Çıkması 
520
B. Subjektif İmkânsızlıktan Ayrılması Gereken Durumlar 
521
1. Kişiye Mutlak Surette Bağlı Edimlerin İmkânsızlığı 
521
2. Cins (Çeşit) ve Parça Borçlarının İmkânsızlığı 
521
3. Yapmama Borçlarının İmkânsızlığı 
522
4. Aşırı İfa Güçlüğü 
522
a. İşlem Temelinin Çökmesinin Hukuki Olguları 
524
aa. İşlem Temelini Oluşturan Olgunun Dürüstlük Kuralına Aykırı Düşecek Şekilde Sonradan Esaslı Derecede Değişmesi 
524
bb. İşlem Temelinin Çökmesine İlişkin Durumun Öngörülemez ve Olağanüstü Nitelik Taşıması 
524
cc. İşlem Temelinin Çökmesine Esas Teşkil Edecek Hukuki Olgunun Borçludan Kaynaklanmaması ve Borçlunun Borcunu Henüz İfa Etmemiş veya Saklı Tutarak İfa Etmiş Olması 
526
b. İşlem Temelinin Çökmesinin Hukuki Sonucu 
526
c. Aşırı İfa Güçlüğünün İfa İmkânsızlığı ile Olan İlişkisi ve Ayırt Edilmesi 
526
III. BORÇLUNUN SORUMLU OLDUĞU İMKÂNSIZLIK – BORÇLUNUN SORUMLU OLMADIĞI İMKÂNSIZLIK AYRIMI 
527
A. Genel Olarak 
527
B. Borçlunun Sorumlu Olduğu ya da Sorumlu Olmadığı İmkânsızlık Ayrımının Sözleşme İlişkisine Etkisi 
528
C. Borçlunun Sorumlu Olduğu İmkânsızlık (TBK m. 112) 
528
1. Hukuki Olguları 
528
a. Sözleşmeye Aykırılık 
528
b. Sonraki Objektif İmkânsızlık 
528
aa. Sonraki İmkânsızlık Söz Konusu Olmalı 
528
bb. Objektif İmkânsızlık Söz Konusu Olmalı 
529
c. Borçlunun Sorumlu Olması 
529
aa. Borçlunun Kusurundan Sorumluluğu 
529
aaa. Borçlunun Sorumluluğunun Kapsamı 
531
a’. Sorumluluğun Kapsamının İşin Özelliğine Göre Belirlendiği Hâller 
531
b’. Sorumluluğun Kapsamının Haksız Fiil Hükümleri ile Tamamlanması 
531
bbb. Kusurun İspatı 
532
bb. Borçlunun Kusuru Olmaksızın Sorumluluğu 
533
cc. Borçlunun Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluğu 
533
aaa. Zarar Verenin Borçlunun Rıza Verdiği Yardımcı Kişisi Olması 
533
a’. Yardımcı Kişi Kavramının Çalışandan Farkı 
534
bbb. Borç İlişkisinde Yardımcı Kişi ile Borcun İfasının Mümkün Olması 
535
ccc. Yardımcı Kişinin Kendisine Bırakılan İşin İfası Esnasında Alacaklıya Zarar Vermesi 
536
ddd. Yardımcı Kişinin Davranışının Borçluya Farazi Olarak Yüklenebilir Olması (Farazi Kusur) 
536
eee. Borçlunun Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluğunun Kaldırılmamış veya Sınırlandırılmamış Olması (Sorumsuzluk Anlaşması/Kaydı) 
537
d. Alacaklının Zararı 
537
aa. Klasik Zarar Kavram 
537
bb. Zarar Çeşitleri 
538
aaa. Sözleşmeye Olan Güven Zararı (Olumsuz Zarar) 
539
bbb. Sözleşmenin İfa Edilmemesinden Doğan Zarar (İfa Yararı Zararı / Olumlu Zarar) 
539
a’. Somut Zarar Yöntemi 
540
b’. Soyut Zarar Yöntemi 
540
ccc. Üçüncü Kişinin (Yansıma) Zararının Tazmini 
541
e. Uygun Nedensellik Bağı 
541
2. Borçlunun Sorumlu Olduğu İmkânsızlığın Hukuki Sonuçları 
541
a. Zararın Tazmini (Tazminat) 
541
aa. Maddi Zararın Tazmini (Maddi Tazminat) 
541
aaa. Zararın ve Zarar Miktarının İspatı 
542
bbb. Zararı Hesaplama Anı 
542
ccc. Maddi Tazminatın Hesaplanması 
543
a’. Tazminatın Kapsamının Belirlenmesi 
543
b’. Tazminatın Ödenme Biçiminin Belirlenmesi 
543
c’. Tazminatın İndirilmesi 
543
d’. Alacaklının Yararlarının Denkleştirilmesi 
543
ddd. Tazminat Miktarının Hesaplanması 
544
eee. Ceza Koşulu 
544
bb. Kaim Değerin Talep Edilmesi 
544
cc. Manevi Tazminat 
545
dd. Zamanaşımı 
545
b. Sözleşmeden Dönme 
545
c. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde Karşı Edimin Durumu 
546
aa. Mübadele (Değişim) Teorisi 
546
bb. Fark Teorisi 
546
cc. Alacaklının Seçimlik Hakkı Görüşü 
546
3. Borçlunun Sorumluluğunun Kaldırılması veya Sınırlandırılması (Sorumsuzluk Anlaşması/Kaydı) 
546
a. Sorumsuzluk Anlaşmasının Hukuki Olguları 
547
aa. Anlaşmanın Sözleşme Hükmünde Yer Alması ve Borçlunun Sözleşmeye Aykırı Fiilinden Önce Yapılmış Olması 
547
bb. Anlaşmanın Borçlunun Ağır Kusurunu Düzenlememesi 
548
b. Sorumsuzluk Anlaşmasının Hukuki Sonucu: Kesin Hükümsüzlük 
548
c. Sorumsuzluk Anlaşmasına İlişkin Özel Durumlar 
548
aa. Hizmet Sözleşmesinde 
548
bb. Kanun ya da Yetkili Makamlar Tarafından Verilen İzinle Yürütülen Uzmanlığı Gerektiren Bir Hizmet, Meslek veya San’atla İlgili Anlaşmalarda 
549
cc. Yardımcı Kişinin Fiilinden Doğan Sorumluluk ile İlgili Anlaşmalarda 
550
D. Borçlunun Sorumlu Olmadığı İmkânsızlık (TBK m. 136) 
550
1. Genel Olarak 
550
a. Sözleşme Riski 
550
b. Risk Türleri 
551
aa. Edim Riski (Hasarı) 
551
bb. Karşı Edim Riski (Hasarı) 
551
2. Borçlunun Yan Yükümlülükleri 
552
3. Hukuki Olguları 
552
a. Geçerli Bir Borcun Bulunması 
552
b. Sonraki Objektif İmkânsızlığın Gerçekleşmesi 
552
c. Borçlunun Sorumlu Olmaması 
553
4. Hukuki Sonuçları 
553
a. Genel Olarak 
553
aa. Kural: Borçlunun Borcunun Sona Ermesi (Edim Riskinin/Hasarının Alacaklıda Olması) 
553
aaa. Edim Yükümlülüğünün Sona Ermesi (Edim Riskinin/Hasarının Alacaklıda Olması) 
553
bbb. Sözleşmenin Durumu 
554
ccc. Asli Edime Bağlı Hak ve Borçların Durumu 
554
ddd. İfanın Sonradan Mümkün Hâle Gelmesi 
555
bb. İstisna: Sözleşmeden Doğan İstisna: Edim Hasarına Borçlunun Katlanacağının Kararlaştırılması 
555
cc. Alacaklının Kaim Değeri Talep Etmesi 
555
b. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerdeki Hukuki Sonuçları 
555
aa. Kural: Karşı Edimi Talep Hakkının Sona Ermesi (Karşı Edim Riskinin/Hasarının Borçluda Olması) 
555
bb. İstisnalar 
556
aaa. Sürekli Edimli Sözleşmelerde 
556
bbb. Sözleşmeden Doğan İstisna: Karşı Edim Hasarına Alacaklının Katlanacağının Kararlaştırılması 
556
ccc. Kanundan Doğan İstisna: Hukuk Kuralının Karşı Edim Hasarına Alacaklının Katlanacağını Düzenlemesi 
556
c. İfa Edilmiş Karşı Edimin İadesi 
557
E. Kısmi İmkânsızlık – Tam İmkânsızlık Ayrımı 
558
1. Kısmi İfanın Çeşitleri 
558
2. Yasal Düzenleme 
558
3. Kısmi İmkânsızlığın Hukuki Olguları 
559
a. Edimin Bölünebilir Olması 
559
b. Alacaklının Kısmi Edimi Ret Hakkının Bulunmaması 
559
4. Kısmi İmkânsızlığın Sonuçları 
559
a. Kural: Borcun Kısmen Sona Ermesi 
559
b. Tam İmkânsızlık Hükümlerinin Uygulanması 
560
c. Alacaklının Kaim Değeri Talep Hakkı 
560
§ 56. SÖZLEŞMENİN OLUMLU İHLÂLİ 
561
I. KAVRAM 
561
II. HUKUKİ OLGULARI 
561
A. Sözleşmenin Olumlu İhlâli 
561
1. Edim Yükümlülüğünün İhlâli: Kötü İfa 
561
a. Kötü İfa (Gereği Gibi İfa Etmeme) 
561
b. Kötü İfanın Yanlış Edimle (Aliud) İfadan Ayrılması 
562
2. Yan Yükümlülüklerin İhlâli 
563
3. Yapmama Yükümlülüğünün İhlâli 
563
B. Zarar 
563
C. Uygun Nedensellik Bağı 
564
D. Borçlunun Sorumlu Olması 
564
III. HUKUKİ SONUÇLARI 
564
A. Zararın Tazmini 
564
B. Dönme Hakkı 
564
C. İspat Yükü 
565
§ 57. BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ 
566
I. GENEL OLARAK VE DİĞER İFA İHLÂLLERİ İLE OLAN İLİŞKİSİ 
566
A. Yasal Dayanak 
566
B. Uygulama Alanı: Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde 
567
II. BORÇLU TEMERRÜDÜNÜN HUKUKİ OLGULARI 
567
A. Genel Olarak 
567
1. Edimin (Borcun) İfası Mümkün Olmalı 
568
2. Borç Muaccel Olmalı 
568
3. Borçluya İhtar Yapılmış Olmalı 
568
a. Kural: Alacaklının İhtarı 
568
aa. Genel Olarak 
568
bb. İhtarın Kapsamı 
569
cc. İhtara Bağlanabilen Ek Olgular 
569
dd. Hukuki Niteliği 
570
ee. İhtarın Şekli 
570
ff. İhtar Yerine Geçen İşlemler 
570
gg. İhtarın Hukuki Sonuçlarını Doğurduğu An: Uygun Tepki Süresi Sonu 
570
b. İstisna: İhtara Gerek Olmayan (İhtar Yerine Geçen) Durumlar– Borca Aykırılıkta Borçlunun İhtarsız Temerrüde Düşmesi 
571
aa. Belirli Vadeli Borçlar 
571
bb. İhtar Yapılmasının Dürüstlük Kuralına Göre Beklenemeyeceği Hâller 
572
cc. Borçlunun Borcunu Ödemeyeceğini Kesin Olarak Bildirmesi 
572
4. Borçlunun Borcunu İfa Etmemesi Yükümlülüğüne Aykırı Olmalı 
572
a. Alacaklı İfayı Kabule Hazır Olmalı 
573
b. Borçlunun İfadan Kaçınma İmkânı Bulunmamalı 
573
III. BORÇLUNUN TEMERRÜDÜNÜN SONA ERMESİ 
573
IV. HAKSIZ FİİLDE BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ 
573
V. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDE BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ 
574
VI. BORÇLU TEMERRÜDÜNÜN HÜKÜMLERİ 
574
A. Genel Olarak 
574
1. Gecikme Tazminatı 
574
a. Gecikme Tazminatı İçin Ek Hukuki Olgu: Borçlunun Kusurlu Olması 
574
b. Gecikme Zararının Niteliği 
575
c. Gecikme Zararının Kapsamı 
575
d. Gecikme Zararının İspatı 
575
B. Beklenmedik Hâlden Sorumluluk 
575
1. Genel Olarak 
575
2. Hukuki Olguları 
576
a. Borçlunun Temerrüdü Durumunda Borcun İhlâline Neden Olan Beklenmeyen Bir Hâlin veya Mücbir Bir Sebebin Gerçekleşmesi 
576
b. Borcun İhlâlinin Kaçınılmaz Olması 
577
c. Uygun Nedensellik Bağı 
577
d. Borçlunun Sorumluluğuna İlişkin Kurtuluş Kanıtı Getirememesi 
577
3. Hukuki Sonucu 
578
§ 58. ÖZEL DURUMLAR 
579
I. PARA BORÇLARINDA TEMERRÜT: TEMERRÜT FAİZİ 
579
A. Genel Olarak 
579
1. Para Borçlarında Fiksiyon (Varsayım) Kuralı 
579
2. Faizin Borçlunun Kusurundan Bağımsızlığı 
580
B. Faizin Hesaplanması 
580
1. Genel Olarak 
580
a. Temerrüt Faizinin Başladığı An: Tepki Süresi 
580
b. Temerrüt Faizinin Tazminat Faizi ile Olan İlişkisi 
581
c. Faizin Zamanaşımı 
581
2. Temerrüt Faizinin Hukuki Olguları 
581
a. Temerrüt Faizi Oranları 
581
aa. Ülke Parası Borçlarında Temerrüt Faizi 
581
aaa. Sözleşmesel (Akdi) Faiz 
581
bbb. Yasal Faiz 
582
a’. Ticari Olmayan İşlerde Gecikme Faizi 
582
b’. Ticari İşlerde Temerrüt Faizi 
582
bb. Yabancı Para Borcunda Gecikme Faizi 
583
cc. Gecikme Faiz Oranının Üst Sınırı 
583
dd. Bileşik Faiz Yasağı 
583
C. Aşkın (Munzam) Zararın Tazmini 
584
1. Genel Olarak 
584
2. Borçlunun Kurtuluş Kanıtı: Kusurlu Olmadığının İspatı 
585
3. Esas Alacağın Yargılamasında Beklenen Aşkın Zararın Talep Edilebilmesi 
585
II. KARŞILIKLI BORÇ YÜKLEYEN SÖZLEŞMELERDE TEMERRÜT 
585
A. Genel Olarak 
585
B. Uygulama Alanı: Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmeler 
586
C. Temerrüdün Hukuki Olguları 
587
1. Esaslı Yükümlülüğün İfasında Temerrüde Düşülmesi 
587
2. Temerrüt Olgularına Ek Hukuki Olgu: Borçluya Uygun Süre Verilmesi 
587
a. Verilen Sürenin Niteliği, Uygunluğu ve Şekli 
587
b. Süre Verilmesini Gerektirmeyen Durumlar 
589
aa. Borçluya Süre Verilmesi Anlamsızsa 
589
bb. Borcun İfası Alacaklı İçin Yararsızsa 
590
cc. Borcun İfasının Belirli Bir Zamanda veya Belirli Bir Süre İçinde Gerçekleşmemesi Üzerine İfanın Artık Kabul Edilmeyeceği Sözleşmeden Anlaşılıyorsa 
590
aaa. Kesin Vadeli İşlem Kavramı 
590
bbb. Nispi Kesin Vadeli İşlem 
590
ccc. Diğer Durumlar ve Özel Düzenlemeler 
591
D. Alacaklının Üç Aşamalı Seçimlik Hakkı 
591
1. Genel Olarak 
591
a. Alacaklının Üç Aşamalı Seçim Hakkı 
591
b. Seçim Hakkının İçeriği ve Niteliği 
592
c. Seçim Hakkının Geri Alınabilirliği 
592
2. Alacaklının İlk Seçim Hakkı 
593
3. Alacaklının İkinci Seçim Hakkı 
594
a. Seçim Beyanının Yapılacağı An 
594
aa. Uygun Süre Verilen Hâllerde 
594
bb. Süre Verilmesi Gerekmeyen Hâllerde 
595
aaa. TBK m. 124 b. 1’e Göre Süre Verilmesinin Anlamsız Olması Durumunda 
595
bbb. TBK m. 124 b. 2’ye Göre Süre Verilmesinin Yararsız Olması Durumunda 
595
ccc. TBK m. 124 b. 3’e Göre Kesin Vadeli İşlem Olması Durumunda 
596
b. İkinci Seçim Hakkı ve Seçilen Hakka Bağlanan Sonuçlar 
596
aa. Alacaklının İfadan Vazgeçerek Borcun İfa Edilmemesinden Doğan İfa Menfaati Zararının (Olumlu Zararının) Tazminini İstemesi 
596
aaa. Olumlu Zarar Kalemleri 
597
bbb. İfa Menfaati (Olumlu) Zararının Hesaplanacağı An 
598
4. Alacaklının Karşı Edim Yükümlülüğünün Durumu ve Üçüncü Seçim Hakkı 
598
5. Olumlu Zararı Hesaplama Yöntemine İlişkin Fark Metodunu Tercih Eden Alacaklının Dördüncü Seçim Hakkı 
599
a. Somut Fark Metoduyla Hesaplama 
600
b. Soyut Fark Metoduyla Hesaplama 
600
6. Alacaklının İkinci Seçim Hakkı Çerçevesinde Sözleşmeden Dönmesi 
600
a. Yasal Düzenlemenin Amacı ve Uygulama Alanı 
600
aa. Amacı 
600
bb. Uygulama Alanı 
601
cc. Dönme Hakkının Kullanılamayacağı Durumlar 
602
dd. Dönme Hakkının Niteliği 
602
ee. Dönme Hakkının Kullanılması 
602
ff. Dönme Hakkının Şekli 
603
gg. Alacaklının Seçimini Geri Alması 
603
b. Sözleşmeden Dönmenin Hukuki Sonuçları 
603
aa. Genel Olarak 
603
bb. Dönmenin Sözleşmeye Etkisi Konusundaki Görüşler 
603
aaa. Klasik Dönme Görüşü 
603
bbb. Ayni Etkili Dönme Görüşü 
604
ccc. Dönüşüm Görüşü 
604
cc. Karşılıklı İfa Yükümlülüğünden Kurtulma ve İfa Edilen Edimlerin Geri İstemi 
605
aaa. Sözleşmedeki Borçların Geçerliliğine Etkisi: Borçtan Kurtarıcı Etki 
605
bbb. İfa Edilmiş Edimlerin Geri Verilmesi (İadesi) 
606
dd. Geri Verilecek Edimin İmkânsızlaşması 
607
aaa. İşgörme Ediminin, Kaçınma ve Özellikle Katlanma Ediminin İmkânsızlaşması 
607
bbb. Maddi (Eşya) Ediminde 
607
ee. Sözleşmenin Hükümsüz Kalması Sebebiyle Uğradığı (Sözleşmeye Güvenden Doğan / Olumsuz) Zararın Giderilmesi İstemi 
608
aaa. Sözleşmeye Güvenden Doğan (Olumsuz) Zararın Talep Edilebilmesi 
608
bbb. İfa Menfaati (Olumlu) Zararının Talep Edilememesi 
608
ccc. Borçlunun Kusuru 
609
ddd. Hesaplanma Anı 
609
eee. Sözleşmeye Güvenden Doğan (Olumsuz) Zarar Kalemleri 
609
a’. Fiili Olumsuz Zarar Kalemleri 
609
b’. Yoksun Kalınan Kazanç/Kâr 
610
aa’. Başka Bir Sözleşme Yapma Fırsatının Kaçırılması 
610
bb’. Alacaklının Kendi Edimini İfa Etmeseydi Elde Edeceği Yararlar 
611
fff. Gecikme Tazminatının Talep Edilmesi 
611
ggg. Olumsuz Zararın Olumlu Zararla Sınırlandırılmaması 
612
hhh. Zararın İspatı 
612
III. SÜREKLİ EDİMLİ SÖZLEŞMELERDE TEMERRÜT 
612
A. Sürekli Borç İlişkisi Kavramı 
612
B. Sürekli Edimli Borç İlişkisinin Sona Ermesi 
613
1. Sürekli Edimli Sözleşmenin Kendiliğinden (Doğrudan) Sona Ermesi 
613
a. Sürenin Sona Ermesi 
613
b. Diğer Kendiliğinden Sona Erme Sebepleri 
613
aa. Ölüm 
613
bb. Fiil Ehliyetinin Kaybı veya Sınırlandırılması 
613
cc. Ödemeden Aciz 
613
dd. İflas 
614
2. Sürekli Edimli Sözleşmenin Hukuki İşlemle (Dolaylı Şekilde) Sona Ermesi 
614
a. Fesihle Sona Erdirme 
614
aa. Olağan Fesihle Sona Erdirme 
614
aaa. Genel Olarak 
614
bbb. Olağan Fesih Hakkının Sınırları 
615
a’. Fesih Süresi ve Fesih Dönemleri 
615
b’. Dürüstlük Kuralına Aykırı Kullanım 
615
bb. Olağanüstü Fesihle Sona Erdirme 
616
aaa. Genel Olarak 
616
bbb. Haklı Sebebin Hukuki Dayanağı 
616
ccc. Haklı Sebeple Fesihle Sona Erdirme 
617
a’. Kanuni Haklı Sebeple Sona Erme 
617
aa’. Tipik (İsimli) Sözleşmelerde 
617
bb’. Atipik (İsimsiz) Sözleşmelerde 
617
b’. Genel Haklı Sebeple Sona Erdirme 
617
c’. Sözleşmede Belirlenen Haklı Sebeple Sona Erdirme 
617
ddd. Haklı Sebep 
618
a’. Kavram 
618
b’. Fesih Hakkının Kullanılması 
619
b. Sona Erdirme (İkale) Sözleşmesi ile Sona Erdirme 
619
C. Sürekli Borç İlişkisinde Temerrüt 
619
D. Sürekli Edimli Sözleşmelerde, Borçlunun Temerrüdü Hâlinde, Alacaklının Sahip Olduğu Seçimlik Haklar 
620
1. Kural: İfa ve Gecikme Tazminatı İstemi 
620
2. Seçimlik Hak: Sözleşmenin Feshi ve Sözleşmenin Süresinden Önce Sona Ermesi Yüzünden Uğradığı Zararın Giderilmesi İstemi 
620
Üçüncü Ayırım
BORÇ İLİŞKİLERİNİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ
§ 59. ALACAKLIYA HALEF OLMA (HALEFİYET) 
622
I. GENEL OLARAK HALEFİYET 
622
II. İRADEYE DAYANAN–YASAYA DAYANAN HALEFİYET 
623
A. İradeye Dayanan Halefiyet 
623
B. Yasaya Dayanan Halefiyet 
623
III. HALEFİYETE BAĞLANAN SONUÇLAR 
624
§ 60. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİLİNİ ÜSTLENME 
625
I. GENEL OLARAK 
625
II. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİ ÜSTLENMENİN TANIMI 
626
III. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİ ÜSTLENMENİN HUKUKSAL NİTELİĞİ 
626
IV. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİ ÜSTLENMENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ 
627
A. Sözleşme 
627
B. Üçüncü Kişi 
628
C. Fiil 
629
D. Bağımsızlık 
629
E. Karşılık (İvaz) 
630
V. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİ ÜSTLENMENİN HÜKÜM VE SONUÇLARI 
630
A. Fiili Üstlenen İle Alacaklı Arasındaki İlişki Bakımından 
630
B. Fiili Üstlenen ile Üçüncü Kişi Arasındaki İlişki 
631
VI. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİN SONA ERMESİ 
632
§ 61. ÜÇÜNCÜ KİŞİ YARARINA SÖZLEŞME 
634
I. GENEL OLARAK 
634
II. HUKUKSAL NİTELİK VE YAPISI 
635
III. ÜÇÜNCÜ KİŞİ YARARINA SÖZLEŞME TÜRLERİ VE BUNLARIN HÜKÜMLERİ 
636
A. Eksik Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme ve Hükümleri 
637
B. Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme ve Hükümleri 
638
VI. SORUMLULUK SİGORTALARINDA DURUM 
640
Üçüncü Bölüm
BORÇLARIN VE BORÇ İLİŞKİLERİNİN SONA ERMESİ, ZAMANAŞIMI
Birinci Ayırım
SONA ERME HALLERİ
§ 62. İFA VE ASIL BORCA BAĞLI HAK VE BORÇLARIN SONA ERMESİ 
641
I. GENEL OLARAK 
641
II. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİLERİNİN SONA ERMESİ SEBEPLERİ 
642
III. BORCUN VE BORÇ İLİŞKİSİNİN SONA ERMESİNİN ETKİLERİ 
643
IV. İFA 
644
§ 63. İBRA 
645
I. TANIM VE ÖZELLİKLERİ 
645
A. Tanım 
645
B. İbranın Sözleşme Olması 
645
C. İbranın Tasarruf İşlemi Olması 
646
II. İBRANIN KOŞULLARI 
646
A. Anlaşma 
646
B. Ehliyet 
647
C. Şekil Serbestisi 
647
III. İBRANIN HÜKMÜ 
647
§ 64. YENİLEME 
648
I. YENİLEMENİN TANIMI 
648
II. YENİLEME İŞLEMİNİN ÖZELLİKLERİ 
648
III. YENİLEME İŞLEMİNİN UNSURLARI 
648
A. Sona Erdirilen Borç (Alacak) 
648
B. Yeni Borcun Kurulması 
649
C. Anlaşma 
649
IV. YENİLEMENİN HUKUKİ ETKİLERİ 
651
V. CARİ HESAP İLİŞKİSİNDE YENİLEME 
651
§ 65. BİRLEŞME 
653
I. GENEL OLARAK 
653
II. ALACAKLI VE BORÇLU SIFATLARININ BİRLEŞMESİNİN KOŞULLARI 
653
III. ALACAKLI VE BORÇLU SIFATLARININ BİRLEŞMESİNİN ETKİLERİ 
654
§ 66. İFA İMKANSIZLIĞI 
655
I. GENEL OLARAK 
655
II. İFA İMKANSIZLIĞININ BORCU SONA ERDİRMESİNİN KOŞULLARI 
655
A. Mevcut ve Geçerli Bir Borcun Varlığı 
655
B. İfanın Sonradan İmkansızlaşması 
656
C. Bu İmkansızlıktan Borçlunun Sorumlu Olmaması 
658
D. Borçlunun İmkansızlık Durumunda Gerekli Önlemleri Alması ve Durumu Alacaklıya Bildirmesi (İhbar) 
659
III. İFA İMKANSIZLIĞINA BAĞLANAN SONUÇLAR 
659
A. Dar Anlamda Borcun Sona Ermesi 
659
B. Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde Durum 
660
IV. SONRAKİ KISMİ İFA İMKANSIZLIĞI 
661
§ 67. TAKAS 
663
I. GENEL OLARAK 
663
II. TAKAS TÜRLERİ 
663
III. TAKAS HAKKININ YENİLİK DOĞURAN HAK OLMASI 
664
IV. TAKAS AÇIKLAMASININ TASARRUF İŞLEMİ KARAKTERİ 
664
V. TAKAS İRADESİNİN AÇIKLANMASI (TAKAS BEYANI) 
664
VI. TAKAS HAKKININ KOŞULLARI 
665
A. Genel Olarak 
665
B. Takasın Olumlu Koşulları 
666
1. Karşılıklılık 
666
2. Özdeşlik 
667
3. Muacceliyet 
668
4. Dava Edilebilirlik 
668
C. Takasın Olumsuz Koşulları 
669
VII. TAKASIN ETKİSİ 
669
İkinci Ayırım
ZAMANAŞIMI
§ 68. ZAMANAŞIMI 
671
I. GENEL OLARAK 
671
II. ALACAĞIN ZAMANAŞIMINA UĞRAMASI 
672
A. Alacak 
672
B. Zamanaşımına Tabi Olmayan Alacak 
672
C. Zamanaşımı Süreleri 
673
1. Zamanaşımı Bakımından Genel Süre 
673
2. Zamanaşımı Bakımından İstisnai Özel Süreler 
674
D. Zamanaşımına Uğrama 
674
1. Sürenin Başlangıcı 
674
2. Sürenin Durması 
676
3. Sürenin Kesilmesi 
677
4. Sürenin Dolması 
678
III. ZAMANAŞIMI BAKIMINDAN İRADE ÖZGÜRLÜĞÜ 
678
IV. ZAMANAŞIMININ GERÇEKLEŞMESİNE BAĞLANAN SONUÇLAR 
680
A. Temel Sonuç (Zamanaşımı Defi) 
680
B. Diğer Sonuçlar 
680
Dördüncü Bölüm
BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR
Birinci Ayırım
TESELSÜL
§ 69. MÜTESELSİL BORÇLULUK 
683
I. GENEL OLARAK 
683
II. MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN NİTELİK VE ÖZELLİKLERİ 
684
A. Müteselsil Borçluluğun Niteliği 
684
B. Müteselsil Borçluluğun Yapısal Unsurları 
686
1. Borçluların Bireysel Olarak Edimin Tamamını İfa Etmekle Yükümlü Olması 
686
2. Alacaklının Edimin Tamamının İfasını Dilediği Bir Borçludan Talep Edebilmesi 
686
3. Bir Borçlunun İfasının Diğer Borçluları Alacaklıya Karşı Borçtan Kurtarması 
687
III. MÜTESELSİL BORÇLULUĞU DOĞURAN SEBEPLER 
687
A. Kanun Hükmü 
687
B. İrade Açıklaması 
688
IV. MÜTESELSİL BORÇLULUKTA İLİŞKİLER 
689
A. Dış İlişki 
689
1. Alacaklı Yönünden Dış İlişki 
690
2. Borçlular Yönünden Dış İlişki 
690
B. İç İlişki 
692
V. MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN SONA ERMESİ 
694
A. İfa ile Takas ve Bunların Etkisi 
694
B. Borcu Sona Erdiren Diğer Durumlar ve Etkisi 
694
§ 70. MÜTESELSİL ALACAKLILIK 
696
I. GENEL OLARAK 
696
II. MÜTESELSİL ALACAKLILIK 
696
A. Genel Olarak 
696
B. Müteselsil Alacaklılığın Yapısal Unsur ve Özellikleri 
696
İkinci Ayırım
KOŞULLAR
§ 71. KOŞULA BAĞLI BORÇLAR 
698
I. KOŞUL KAVRAMI 
698
II. KOŞULUN YAPISI 
699
III. KOŞUL TÜRLERİ 
701
A. Geciktirici Koşul 
701
B. Bozucu Koşul 
701
C. Diğer Ayrımlar 
701
IV. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ VE KOŞUL 
702
A. Koşul Açısından (Yasak Koşullar) 
702
B. Koşulun Dahil Olduğu İşlem Açısından (Koşula Bağlanamayan İşlemler) 
703
V. KOŞULA BAĞLANAN ETKİ VE SONUÇLAR 
703
A. Geciktirici Koşula Bağlanan Etki ve Sonuçlar 
703
1. Geciktirici Koşulun Askıda Olduğu Evre (Bekleme Durumu) 
703
2. Yararlar 
705
3. Geciktirici Koşulun Gerçekleşmesinin Etkisi 
705
B. Bozucu Koşula Bağlanan Etki ve Sonuçlar 
706
1. Bozucu Koşulun Gerçekleşmesinden Önceki Evre 
706
2. Bozucu Koşulun Gerçekleşmesinin Etkisi 
706
C. Taraflardan Birinin Ölümü 
707
D. Dürüstlük Kuralının Etkisi 
708
Üçüncü Ayırım
BAĞLANMA PARASI, CAYMA PARASI VE CEZA KOŞULU
§ 72. BAĞLANMA PARASI, CAYMA PARASI VE CEZA KOŞULU 
709
I. BAĞLANMA PARASI 
709
A. Bağlanma Parasının Yapısı 
709
B. Bağlanma Parasının Hükmü 
710
II. CAYMA PARASI 
711
A. Cayma Parasının Yapısı 
711
B. Cayma Parasının Hükmü 
711
III. CEZA KOŞULU 
712
A. Genel Olarak 
712
B. Ceza Koşulunda Amaç ya da İşlev 
713
C. Ceza Koşulunun Niteliği 
714
D. Ceza Koşuluna Dair Temel Özellikler 
715
E. Sözleşme Cezası Türleri 
717
F. Sözleşme Cezasının İndirilmesi 
718
Beşinci Bölüm
BORÇ İLİŞKİLERİNDE TARAF DEĞİŞİKLİĞİ
Birinci Ayırım
ALACAĞIN DEVRİ
§ 73. ALACAĞIN DEVRİ 
719
I. ALACAĞIN DEVRİ VE ÖZELLİKLERİ 
719
A. Genel Olarak 
719
B. Alacağın Devrinin Özellikleri 
719
II. ALACAĞIN DEVRİNİN TÜRLERİ 
720
A. İradi/Sözleşmesel Devir 
720
1. İradi Devrin Koşulları 
720
2. Devir İşleminin (Sözleşmenin) Geçerli Surette Kurulması 
720
3. Geçerli Bir Hukuki Sebebin Varlığı 
721
4. Borçlunun Rızasının Aranmaması 
721
5. Devredilebilir Bir Alacağın Varlığı veya Devir Engelinin Bulunmaması 
721
6. Devir İşleminin Yasal Şekle Uygun Yapılması 
723
B. Kanuna Dayanan Alacağın Devri 
724
C. Yargısal Devir 
725
III. ALACAĞIN DEVRİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI 
725
A. Dış İlişki Bakımından Sonuçlar 
725
1. Genel Olarak 
725
2. Devrin Bildirimi ve İyiniyetle İfa 
726
3. Çekişmeli Alacaklar 
727
4. Savunmaların İleri Sürülmesi 
728
B. İç İlişki Bakımından Sonuçlar 
730
1. Öncelik Hakları ve Bağlı Haklar ile Faizler 
730
2. Senet ve Belgelerin Teslimi ve Bilgi Verilmesi 
731
3. Garanti Sorumluluğu 
732
a. Genel Olarak 
732
b. Edim Karşılığı Devir (İvazlı Devir) 
732
c. Edim Karşılığı Olmaksızın Devir 
733
d. İfaya Yönelik Devir 
733
İkinci Ayırım
BORCUN ÜSTLENİLMESİ
§ 74. BORCUN ÜSTLENİLMESİ 
735
I. GENEL OLARAK 
735
II. BORCUN İÇ ÜSTLENİLMESİ 
736
A. Borcun İç Üstlenilmesi Sözleşmesi ve Yapısı 
736
B. Borcun İç Üstlenme Sözleşmesinin Koşulları 
737
C. Borcun İç Üstlenme Sözleşmesinin İfası ve İfa Edilmemesi 
738
III. BORCUN DIŞ ÜSTLENİMİ 
740
A. Genel Olarak 
740
B. Borcun Dış Üstlenilmesinin Koşulları 
740
1. Genel Olarak 
740
2. Geçerli Surette Kurulmuş Dış Üstlenim Sözleşmesi 
740
3. İç Üstlenim Sözleşmesinin Zorunlu Olmayışı 
742
4. Borçlunun Rızasının Aranmaması 
742
5. Devredilebilir Bir Borcun Varlığı 
743
C. Sözleşmenin Hüküm ve Sonuçları 
743
1. Borçlunun Değişmesi 
743
2. Bağlı Hak ve Borçlar 
743
3. Savunmalar 
744
D. Sözleşmenin Hükümsüzlüğü 
746
E. Özel Hükümlerin Saklı Tutulmuş Olması 
747
IV. BORCA KATILMA 
747
V. MALVARLIĞININ VEYA İŞLETMENİN DEVRALINMASI 
748
VI. TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİ 
749
A. Genel Olarak 
749
B. Şartları 
750
1. Ticari İşletmenin Devri Sözleşmesi 
750
2. Tescil ve Kamusal İlan 
751
VII. İŞLETMELERİN BİRLEŞMESİ 
752
VIII. MALVARLIĞI YA DA İŞLETME DEVRİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 
752
A. Malvarlığının veya İşletmenin Aktif ve Pasiflerinin Devri 
752
B. Devredenin Sınırlı Süreli Müteselsil sorumluluğu 
755
Üçüncü Ayırım
SÖZLEŞMENİN DEVRİ VE SÖZLEŞMEYE KATILMA
§ 75. SÖZLEŞMENİN DEVRİ VE SÖZLEŞMEYE KATILMA 
756
I. SÖZLEŞMENİN DEVRİ 
756
II. SÖZLEŞMEYE KATILMA 
757
HakkımızdaUluslararası Yayınevi BelgesiKaynakça Dosyası Kişisel Verilerin Korunması ÜyelikSiparişlerimİade Politikasıİletişim
 
Ana Sayfa
Kategori
Sipariş
Sepetim
Profil