GENEL OLARAK LEX MERCATORIA
II. LEX MERCATORIA’NIN HUKUKİ NİTELİĞİ
27
A. Lex Mercatoria Teorisine Genel Bir Giriş
27
B. Lex Mercatoria’nın Bağımsız Bir Hukuk Sistemi Niteliği
31
1. Goldman’ın Yaklaşımı ve Bu Yaklaşımı Destekleyen Görüşler
31
C. Lex Mercatoria’nın Milli Hukuk Sistemlerinin Bir Parçası Olan Milletlerarası Ticarete Özgü Kurallar Bütünü Niteliği
37
III. LEX MERCATORIA’NIN KAYNAKLARI
41
B. Milletlerarası Sözleşmeler Hukukunun Genel Prensipleri
44
2. Sözleşmeler Hukukunun Genel Prensiplerinden Bazıları
47
C. Ticari Âdet ve Teamüller
50
2. Milletlerarası Ticari Sözleşmelere İlişkin UNIDROIT Prensipleri
66
b. İzlenen Yöntem ve Amaç
68
c. Derleme (“Restatement”) Niteliği
71
d. UNIDROIT Prensipleri’nin Lex Mercatoria ile Bağlantısı
74
e. UNIDROIT Prensipleri’nin Önemi
77
3. Avrupa Sözleşmeler Hukuku Prensipleri
79
b. İzlenen Yöntem ve Amaç
80
c. Avrupa Sözleşmeler Hukuku Prensipleri’nin Önemi
81
4. TRANS–LEX Veri Tabanı
81
3. Akreditiflere İlişkin Yeknesak Usuller ve Uygulama Kuralları (UCP)
98
H. Model Sözleşme ve Klozlar
103
DEVLET MAHKEMELERİNDE LEX MERCATORIA’NIN
MİLLETLERARASI TİCARİ SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN
UYUŞMAZLIKLARA UYGULANMASI
I. LEX MERCATORIA’NIN SÖZLEŞME TARAFLARINCA SEÇİLMESİ
113
B. Kanunlar İhtilafı Kurallarında Yer Alan Sübjektif Bağlama Kurallarına İlişkin Bazı Düzenlemeler
114
1. Milli ve Milletlerarası Düzenlemelerde Yer Alan Bazı Sübjektif Bağlama Kuralları
114
2. Milletlerarası Ticari Sözleşmelerde Hukuk Seçimine İlişkin Prensipler (Lahey Prensipleri)
119
C. Lex Mercatoria’nın Seçilmesi Hâlinde Kapsamında Yer Alan Maddi Hükümler Açısından Değerlendirme
123
D. Lex Mercatoria Kapsamında Yer Alan Ticari Âdet ve Teamüller Açısından Değerlendirme
129
II. TARAFLARCA HUKUK SEÇİMİ YAPILMAMIŞ OLMASI VEYA YAPILAN HUKUK SEÇİMİNİN GEÇERSİZ OLMASI HÂLİNDE SÖZLEŞMEYE LEX MERCATORIA’NIN UYGULANMASI
131
A. Kanunlar İhtilafı Kurallarında Yer Alan Objektif Bağlama Kurallarına İlişkin Bazı Düzenlemeler
131
B. Mahkemelerde Lex Mercatoria’nın En Sıkı İlişkili Hukuk Kuralı Olarak Uygulanma İmkânı
134
C. Lex Mercatoria Kapsamında Yer Alan Ticari Âdet ve Teamüller Açısından Değerlendirme
138
III. TARAFLARCA UYGULANACAK HUKUK OLARAK BİR MİLLİ HUKUK İLE BİRLİKTE LEX MERCATORIA’NIN SEÇİLMESİ
138
B. Taraflarca Sözleşmenin Tamamının Bir Milli Hukuk ile Birlikte Lex Mercatoria’ya Tabi Kılınması
139
IV. YORUMLAMA VE BOŞLUK DOLDURMADA LEX MERCATORIA’NIN UYGULANMASI
142
A. Milletlerarası Antlaşmaların Yorumlanması ve Boşluklarının Doldurulmasında Lex Mercatoria’nın Uygulanması
142
B. Milli Hukuk Sisteminin Yorumlanması ve Boşluklarının Doldurulmasında Lex Mercatoria’nın Uygulanması
143
2. Milli Hukuk Sisteminin Yorumlanmasında Lex Mercatoria’nın Uygulanması
144
a. Yorum Hakkında Genel Bilgi
144
b. Yorumlamada Lex Mercatoria’nın Uygulanması
146
3. Milli Hukuk Sisteminin Boşluklarının Doldurulmasında Lex Mercatoria’nın Uygulanması
147
c. Kanun Boşluğunun Doldurulması
153
bb. Hâkimin Hukuk Yaratırken Gözeteceği İlkeler
154
cc. Boşluk Türlerine Göre Doldurma Yöntemleri
158
aaa. Açık Kanun Boşluklarının Doldurulması
158
bbb. Örtülü Kanun Boşluklarının Doldurulması
162
ccc. Kural İçi Boşlukların Doldurulması
164
d. Lex Fori’nin Kanunlar İhtilafı Kurallarının Boşluklarının Doldurulmasında Lex Mercatoria’nın Rolü
165
bb. Kanun Boşluğunun “Örf ve Âdet Hukuku” Olarak Lex Mercatoria ile Doldurulması
166
cc. Kanun Boşluğunun “Ulusötesi Kanunlar İhtilafı Kuralı” Olarak Lex Mercatoria ile Doldurulması
168
dd. Hâkimin Hukuk Yaratırken Lex Mercatoria’ya Başvurması
170
e. Lex Causae’nın Boşluklarının Doldurulmasında Lex Meratoria’nın Rolü
174
MİLLETLERARASI TAHKİMDE LEX MERCATORIA’NI
MİLLETLERARASI TİCARİ SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN
UYUŞMAZLIKLARA UYGULANMASI
I. LEX MERCATORIA’NIN LEX CAUSAE OLARAK SÖZLEŞME TARAFLARINCA SEÇİLMESİ VEYA HAKEM HEYETİNCE BELİRLENMESİ
181
A. Lex Mercatoria’nın Sözleşme Taraflarınca Seçilmesi
181
1. Genel Hatlarıyla Milletlerarası Tahkim Mevzuatında Yer Alan Tarafların Hukuk Seçimine İlişkin Düzenlemeler
181
2. Lex Mercatoria Kapsamında Yer Alan Maddi Hükümler Açısından Değerlendirme
184
b. Farklı Yaklaşımlar
187
c. Hakemlerin Altlama Faaliyetine İlişkin Değerlendirme
189
B. Esasa Uygulanacak Hukukun Hakemlerce Belirlenecek Olması Hâlinde Lex Mercatoria’nın Uygulanması
191
1. Esasa Uygulanacak Hukukun Hakemlerce Belirlenme Yöntemleri
191
2. Hakemlerin Esasa Lex Mercatoria’nın Uygulanmasına Karar Vermeleri Hâlinde Lex Mercatoria Kapsamında Yer Alan Maddi Hükümler Açısından Değerlendirme
197
3. Lex Causae Olarak Tespit Edilen Lex Mercatoria’nın Boşluklarının Doldurulması
203
C. Taraflarca Uygulanacak Hukuk Olarak Bir Milli Hukuk Sistemi ile Birlikte Lex Mercatoria’nın Seçilmesi
204
1. Bir Milli Hukuk Sistemi ve Lex Mercatoria’nın Uyuşmazlığın Esasına Birlikte Uygulanmaları
204
2. Milli Hukuk Sistemi ve Lex Mercatoria Kapsamında Yer Alan Maddi Hükümlerin Çelişmesi
205
II. LEX MERCATORIA KAPSAMINDA YER ALAN TİCARİ ÂDET VE TEAMÜLLERİN UYGULANMASI
207
B. Bazı Milletlerarası Düzenlemelerdeki İlgili Hükümler
208
C. Lex Causae Olarak Bir Milli Hukuk Sistemi ile Lex Mercatoria’nın Birlikte Seçilmesi Hâlinde Ticari Âdet ve Teamüllerin Uygulanması
211
D. Lex Causae’nın Bir Milli Hukuk Sistemi Olması Hâlinde Ticari Âdet ve Teamüllerin Uygulanması
212
E. Hakem Heyetinin Amiable Compositeur Olarak ya da Ex Aequo Et Bono Karar Verme Yetkisine Sahip Olması Hâlinde Ticari Âdet ve Teamüllerin Uygulanması
215
III. LEX MERCATORIA’NIN MİLLİ HUKUK SİSTEMİNİN YORUMLANMASINDA, BOŞLUKLARININ DOLDURULMASINDA VE ULAŞTIĞI ÇÖZÜMÜN TEYİT EDİLMESİNDE UYGULANMASI
216
A. Milli Hukuk Sisteminin Yorumlanmasında Lex Mercatoria’nın Uygulanması
216
B. Milli Hukuk Sisteminin Boşluklarının Doldurulmasında Lex Mercatoria’nın Rolü
218
1. Taraflarca Hukuk Seçimi Yapılmış Olması
218
2. Lex Causae’nın Hakem Heyeti Tarafından Belirlenecek Olması
220
a. Kanunlar İhtilafı Kurallarına İlişkin Boşluk
220
b. Hakem Heyeti Tarafından Lex Causae Olarak Tespit Edilen Milli Hukuk Sistemine İlişkin Boşluk
221
C. Milli Hukuk Sistemiyle Ulaşılan Çözümün Teyidi Amacıyla Lex Mercatoria’nın Uygulanması
223
2. Örnek Hakem Kararları
224
IV. HAKEM HEYETİNİN AMIABLE COMPOSITEUR OLARAK YA DA EX AEQUO ET BONO KARAR VERME YETKİSİNE SAHİP OLMALARI HÂLİNDE LEX MERCATORIA’NIN UYGULANMASI
226
B. Amiable Compositeur ve Ex Aequo et Bono Kavramları Arasındaki İlişki
228
C. Hakemin Amiable Compositeur Olarak ve Ex Aequo et Bono Karar Verme Yetkisinin Kapsamı
230
D. Hakemin Amiable Compositeur Olarak ve Ex Aequo et Bono Karar Verme Yetkisine İlişkin Modern Tahkim Düzenlemeleri
231
E. Lex Mercatoria’nın Uygulanması
232
EK 1: ULUSLARARASI TİCARİ SÖZLEŞMELER İÇİN UNIDROIT İLKELERİ (2016)
253
EK 2: MİLLETLERARASI MAL SATIMINA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER HAKKINDA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ANTLAŞMASI
299
EK 3: PRINCIPLES ON CHOICE OF LAW IN INTERNATIONAL COMMERCIAL CONTRACTS
325