2. Sığınmacı ve Mülteci Kavramları
21
3. Uluslararası Koruma
25
5. Sınır Güvenliği Yönetimi
29
B. İDARİ GÖZETİM TEDBİRİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
32
C. ULUSLARARASI DÜZENLEMELERDE İDARİ GÖZETİM
33
D. İDARİ GÖZETİM VE GÖZALTINA ALMA
40
E. İDARİ GÖZETİM TEDBİRİ VE GÜVENLİK TEDBİRLERİ
42
F. İDARİ GÖZETİM VE İDARİ YAPTIRIMLAR
44
G. BİR İDARİ İŞLEM OLARAK İDARİ GÖZETİMİN HUKUKİ NİTELİĞİ
48
1. İdari Gözetimin İdari İşlem Niteliği
48
a. İdari İşlemin Özellikleri Bakımından İdari Gözetim
48
b. İdari İşlemin Unsurları Bakımından İdari Gözetim
49
(1) İdari Gözetim Kararının Yetki Unsuru
50
(2) İdari Gözetim Kararının Şekil Unsuru
52
(a) Hakkında Sınır Dışı Kararı Verilen Yabancıların İdari Gözetiminde Şekil
52
(b) Uluslararası Koruma Talep Eden Yabancıların İdari Gözetiminde Şekil
53
(3) İdari Gözetim Kararının Sebep Unsuru
54
(4) İdari Gözetim Kararının Konu Unsuru
55
(5) İdari Gözetim Kararının Amaç Unsuru
55
c. İdari İşlemin Sakatlık Halleri Bakımından
56
(1) Yetki Unsurundaki Sakatlık Halleri
57
(2) Şekil Unsurundaki Sakatlık Halleri
59
(3) Sebep Unsurundaki Sakatlık Halleri
60
(4) Konu Unsurundaki Sakatlık Halleri
61
(5) Amaç Unsurundaki Sakatlık Halleri
61
2. İdari Gözetimin Tedbir Niteliği Sorunu
62
H. İDARİ GÖZETİM YETKİSİ BAĞLAMINDA BİREYSEL HUKUKİ GÜVENCELER
62
a. Uluslararası Adalet Divanı Statüsünde Sığınma Hakkı
66
b. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde Sığınma Hakkı
67
c. 1951 Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi’nde Sığınma Hakkı
67
d. İşkencenin ve Diğer Zalimane Onur Kırıcı İnsanlık Dışı Muamele ve Cezanın Önlenmesi Sözleşmesinde Sığınma Hakkı
68
e. Avrupa İnsan Haklarını Koruma ve Temel Özgürlükler Sözleşmesi ve Ek Protokollerde Sığınma Hakkı
68
f. Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’nde Sığınma Hakkı
69
2. Geri Gönderme Yasağı (Non–Refoulement)
69
3. BMMYK Yürütme Komitesi Kararı İle Getirilen Yedi Temel Standart Güvenceleri
70
4. Anayasadan Doğan Güvenceler
71
5. Yabancıların Hakları
72
a. Ülke İçinde Serbest Dolaşım ve Ülkeyi Terk Özgürlüğü
74
6. Yabancıların Haklarının Sınırlandırılması
76
İDARİ GÖZETİMİN HUKUKİ REJİMİ
A. YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU ÖNCESİNDE İDARİ GÖZETİM
77
1. İdari Gözetime İlişkin Ulusal Mevzuat
78
a. 5683 Sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun (YİSHK)
78
b. Anayasada İdari Gözetim
79
c. Mülteci Misafirhaneleri Yönetmeliği
81
d. Yasadışı Göçle Mücadele Genelgesi
81
e. İltica ve Göç Yönetmeliği
81
2. YUKK Öncesinde İdari Gözetim Kararının Yargısal Denetimi Sorunu
82
3. İdari Gözetim Yerleri
83
B. YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU KAPSAMINDA İDARİ GÖZETİM
84
1. YUKK’ta İdari Gözetimin Hukuki Rejimi
85
a. İdari Gözetimin Sebepleri
85
(1) Hakkında Sınır Dışı Kararı Verilen Yabancıya Uygulanan İdari Gözetimin Sebepleri
86
(a) Kaçma ve Kaybolma Riskinin Bulunması
87
(b) Türkiye’ye Giriş ve Çıkış Kurallarını İhlal Etmesi
87
(c) Sahte ya da Asılsız Belge Kullanması
88
(d) Kabul Edilebilir Bir Mazereti Olmaksızın Türkiye’den Çıkması İçin Verilen Sürede Çıkmaması
88
(e) Kamu Düzeni, Kamu Güvenliği veya Kamu Sağlığı Açısından Tehdit Oluşturması
89
(f) YUKK Uygulama Yönetmeliğinde Yer Alan İdari Gözetim Sebebi
91
(2) Uluslararası Koruma Talep Eden Yabancıların İdari Gözetiminin Sebepleri
91
(3) Türkiye’ye Girişlerine İzin Verilmeyen ve Sınır Kapılarında Tutulan Yabancıların İdari Gözetim Altına Alınıp Alınamayacağı Meselesi
92
b. İdari Gözetim Kararı
93
(1) Kararı Vermeye Yetkili Makam
93
(3) Kararın Denetlenmesi
96
c. İdari Gözetimin Süresi
97
d. İdari Gözetime Karşı Kanun Yolları
99
(a) İtiraz Mercii, Süresi, Başvuruda Bulunabilecek Kişiler ve Karar
100
(b) İtirazın Yürütmeyi Durdurup Durdurmayacağı
102
i. Yürütmenin Kendiliğinden Durup Durmayacağı
104
ii. Sulh Ceza Hâkimlerinin Yürütmeyi Durdurma Kararı Verip Veremeyeceği
104
(c) İtirazın Hukuksal Sonucu
108
(d) YUKK Kapsamında İdare Mahkemelerinde Açılan Davaların İstinafa Taşınması
110
(2) Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Yolu
111
(3) AİHM’e Başvuru Yolu
112
e. Kanun Yolları Dışındaki Diğer Hak Arama Yolları
113
(1) Kamu Denetçiliği Kurumu’na Başvuru
113
(2) Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na Başvuru
114
(3) İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulu’na Başvuru
114
(4) Bilgi Edinme Başvurusu
114
(5) Dilekçe Hakkının Kullanılması
115
2. İdari Gözetimin Sonlandırılması
116
a. Adli Makamlarca Sınır Dışı Kararının İptal Edilmesi
116
b. İdari Gözetimin Sonlandırılması Kararı
116
c. İdari Gözetim Süresinin Dolması
117
d. Yabancının Geri Dönüş Talebinde Bulunması
118
3. İdari Gözetim Yerine Uygulanabilecek Tedbirler
119
a. Hakkında Sınır Dışı Kararı Verilen Yabancılara Uygulanan İdari Gözetim Yerine Uygulanabilecek Tedbirler
119
b. Uluslararası Koruma Başvurusu Sahiplerine Uygulanan İdari Gözetim Yerine Uygulanabilecek Tedbirler
120
c. International Detention Coalition (IDC)’ın İdari Gözetime Alternatifler İsimli Çalışması Hakkında
120
4. İdari Gözetim Sayılmayan Haller
121
a. Kapsamlı Kontrol Sebebiyle Bekletme Tedbiri
121
b. Davete Uymama Sebebiyle Bekletme Tedbiri
122
5. YUKK’un Geri Gönderme Merkezlerine ve Kabul ve Barınma Merkezlerine İlişkin Hükümleri
123
a. Kabul ve Barınma Merkezleri İle Geri Gönderme Merkezlerinin Kurulması, Yönetimi, İşletilmesi, İşlettirilmesi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik
124
b. Geri Gönderme Merkezlerinde Sağlanacak Hizmetler
124
6. 676 sayılı KHK’nın 35. Maddesi İle Sınır Dışı Kararına İtirazın Yürütmeyi Durdurması Konusunda Getirdiği Değişiklik
125
TÜRKİYE’DE İDARİ GÖZETİM UYGULAMALARI
A. İDARİ GÖZETİM İLE İLİŞKİLİ KURUM VE KURULUŞLAR
127
1. Kamu Denetçiliği Kurumu
127
2. Türkiye İnsan Hakları Eşitlik Kurumu
129
3. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü
129
4. İl Göç İdaresi Müdürlükleri
130
5. İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulları
130
6. Geri Gönderme ve Kabul ve Barınma Merkezi Müdürlükleri
131
B. TÜRKİYE’DEKİ GERİ GÖNDERME MERKEZLERİ
131
2. Mevcut Geri Gönderme Merkezleri
131
3. Geri Gönderme Merkezlerine İlişkin TBMM Raporları
132
a. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonunun Edirne, İstanbul, Kırklareli GGM’lerine İlişkin 2012 Tarihli Raporu
133
b. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonunun İzmir ve Aydın GGM’lerine İlişkin 2017 Tarihli Raporu
136
c. TBMM İnsan Hakları Komisyonu Raporları Üzerine Değerlendirme
138
C. İDARİ GÖZETİME İLİŞKİN ULUSAL YARGI KARARLARI
138
1. İdari Gözetime İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararları
139
a. Başvurudan Feragat Edilen Kararlar
139
b. Tutulma Koşulları Nedeniyle Kötü Muamele Yasağının İhlali İddiasına İlişkin Kararlar
140
d. İdari Gözetim Altında Tutulmanın Hukuki Olmaması Nedeniyle Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Hakkının İhlali İddiasına İlişkin Kararlar
146
e. Adil Yargılanma Hakkının İhlali İddiasına İlişkin Kararlar
148
f. Aile Hayatına Saygı Hakkının İhlali İddiasına İlişkin Kararlar
149
g. Anayasa Mahkemesinin Birçok Hak İhlali İddiaları Bakımından İçtihat Değişikliğine Gittiği B.T. Kararı
149
h. Anayasa Mahkemesi Kararlarına İlişkin Kısa Bir Değerlendirme
150
2. İdari Gözetime İlişkin Bölge İdare Mahkemesi Kararları
152
3. Sulh Ceza Hâkimliği Kararları
154
D. İDARİ GÖZETİME YÖNELİK ELEŞTİRİLER
157
1. İdari Gözetim Tedbirinin Varlığına Yönelik Eleştiriler
158
2. Başvuru Mercilerinin Tutumuna Yönelik Eleştiriler
159
3. Mevcut İdari Teşkilatlanmanın Yetersizliği ve Personelin Bilgisizliğine Yönelik Eleştiriler
160
4. Hukuksal İmkânlara Erişimin Zorluğuna Yönelik Eleştiriler
161
5. Yabancılara Yapılan Muameleye Yönelik Eleştiriler
162