§ I. BİR SOSYOLOJİK OLGU OLARAK TRAFİK
27
§ II. CEZA HUKUKUNUN KARAYOLLARI TRAFİĞİNDEKİ ROLÜ
28
§ III. KRİMİNOLOJİK YÖNDEN TRAFİK SUÇLULUĞU
29
I. Genel Olarak Suçluluğu Açıklayan Teoriler
29
II. Karayolu Trafiğinde İşlenen Suçların Nedenleri
32
A. Kasten İşlenen Suçlar
32
B. Taksirle İşlenen Suçlar ve Kabahatler
33
C. Trafik Güvenliği Sistemi
36
§ IV. TRAFİK CEZA HUKUKUNDA KULLANILAN KAVRAMLAR
37
I. Karayoluna İlişkin Olanlar
37
II. Araçlara İlişkin Olanlar
40
III. Trafiğe Katılan Kişilere İlişkin Olanlar
42
IV. Karayolu Çevresine İlişkin Olanlar
43
V. Karayolundaki Eylemlere İlişkin Olanlar
44
VI. Taşımaya İlişkin Olanlar
44
VII. Trafik İşaretlerine İlişkin Olanlar
45
VIII. Belgelere İlişkin Olanlar
45
§ V. TRAFİK CEZA HUKUKU KAYNAKLARI
46
I. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu (KTK)
46
II. Karayolları Trafik Yönetmeliği
46
CEZA ÖZEL HUKUKU TRAFİKTE İŞLENEN SUÇLAR
§ I. KORUNAN HUKUKİ DEĞERE ETKİSİNE GÖRE SUÇLAR
49
III. Karma Nitelikli Tehlike Suçları
53
§ II. TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇU (m.179)
54
I. Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçuna İlişkin Kanuni Düzenleme
54
II. Maddede Yer Alan Suçların Unsurları
54
A. Ulaşımı Düzenleyen İşaretlere ve Teknik İşletim Sistemine Müdahale
54
1. Suçla Korunan Hukuki Değer
54
2. Tipe Uygunluk Unsuru
55
ccc. Nedensellik Bağlantısı ve Objektif İsnadiyet
58
3. Hukuka Aykırılık Unsuru
59
4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri
59
5. Yaptırım ve Muhakeme
60
B. Ulaşım Araçlarını Tehlikeli Olabilecek Şekilde Sevk Etme
60
1. Suçla Korunan Hukuki Değer
60
2. Tipe Uygunluk Unsuru
60
4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri
65
5. Yaptırım ve Muhakeme
66
C. Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisi Altında Araç Sevk Etme Suçu
66
1. Suçla Korunan Hukuki Değer
66
2. Tipe Uygunluk Unsuru
66
3. Hukuka Aykırılık Unsuru
70
4. Suçun Özel Görünüş Şekilleri
70
5. Yaptırım ve Muhakeme
77
§ III. TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TAKSİRLE TEHLİKEYE SOKMA SUÇU (TCK m.180)
77
B. Tipe Uygunluk Unsuru
78
a. Taksirli Suçta Hareket: Objektif Özen Yükümlülüğünün İhlali
78
2. Manevi Unsur: Neticenin Sübjektif Olarak Öngörülebilir Olması
80
3. Suçun Özel Görünüş Şekilleri
81
§ IV. KASTEN ÖLDÜRME VE YARALAMA SUÇLARI
81
§ V. TAKSİRLE ÖLDÜRME SUÇU (TCK m.85)
83
I. Suçla Korunan Hukukî Değer
83
II. Tipe Uygunluk Unsuru
83
4. Eylem (Hareket– Netice– Nedensellik Bağlantısı)
84
a. Taksirli Suçlarda Hareket: Objektif Özen Yükümlülüğü İhlali
84
bb. Objektif Özen Yükümlülüğünü Sınırlandıran Bir Unsur Olarak Güven İlkesi
86
c. Nedensellik Bağlantısı– Objektif İsnadiyet
89
aa. Nedensellik Bağlantısı
89
bbb. Şart Teorisi (Şartların Eşitliği Teorisi)
90
ccc. Uygun Sebep Teorisi
91
bb. Objektif İsnadiyet Teorisi
93
bbb. Objektif İsnadiyet Kriterleri
95
bbbb. Riskin Hukuken Önemli Derecede Yükseltilmiş Olması
95
cccc. Neticenin Normun Koruma Alanı Dışında Gerçekleşmiş Olması
97
dddd. Yükümlülüğe Aykırılık İlişkisinde Eksiklik Bulunmaması
97
eeee. Neticeye Failin Hükmedebilir Olması (Hükmedebilirlik)
98
aaaaa. Atipik Nedensel Gelişmenin Söz Konusu Olması
99
bbbbb. Mağdur veya Üçüncü Kişinin Neticeye Neden Olması
100
bbbbbb. Mağdurun veya Mağdurdaki Hastalıkların Neticeye Neden Olması
101
cccccc. Üçüncü Kişinin Hareketinin Neticeye Neden Olması
105
dddddd. Değerlendirme
107
1. Manevî Unsur İçerisinde Taksir
112
2. Basit Taksir– Bilinçli Taksir Ayrımı
114
3. Örnek Olaylar Üzerinden Taksirin Tespiti
115
a. Hızlı Araç Kullanımı ve Hız Yarışına İlişkin Örnekler
115
aa. Alman Federal Yüksek Mahkemesi’nin “Berlin’deki Hız Yarışı” Kararı
115
aaa. Alman Federal Yüksek Mahkemesi’nin Bu Olayla İlgili Verdiği İlk Karar (1 Mart 2018)
115
bbb. Alman Federal Yüksek Mahkemesi’nin Bu Olayla İlgili Verdiği İkinci Karar (18 Haziran 2020)
117
bb. İsviçre Federal Yüksek Mahkemesi’nin “Gelfingen’deki Hız Yarışı” Kararı
119
cc. Yargıtay’ın Hız Yarışı Kararı
121
b. Alkollü Araç Kullanımına İlişkin Örnekler
124
c. Hızlı Alkollü ve Sürücü Belgesi Olmaksızın Araç Kullanımına İlişkin Örnekler
127
d. Hızlı, Alkollü ve Makas Atma Olarak Tabir Edilen Şekilde Araç Kullanma Örneği
128
e. Karayolundaki Kontrol Yükümlülüğünü İhlal Eden Personele İlişkin Örnekler
132
f. Yayaların Gerçekleştirdiği Eylemlere İlişkin Örnekler
133
g. Hatalı Sollama Fiiline İlişkin Örnekler
136
h. Geri Manevra ile İlgili Örnekler
138
ı. Hızlı Araç Kullanma Örnekleri
140
i. Diğer Özen Yükümlülüğü İhlallerine İlişkin Örnekler
140
V. Hukuka Aykırılık Unsuru
142
B. İlgilinin Rızası ve Mağdurun Kendisini Tehlikeye Soktuğu Haller
143
B. Kusur Yeteneği ve Sebebinde Serbest Hareket Kuramı (ALIC)
145
VII. Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep (TCK m.22/6)
148
A. Hukuki Niteliğinin Tespiti Sorunu
148
B. Fail ile Mağdur Arasında Ailevî Bir Bağın Bulunmadığı Durumlar
150
C. Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar
150
VIII. Suçun Özel Görünüş Şekilleri
153
B. Trafikte İşlenen Suçlarda Cezanın Belirlenmesi Sorunu
156
C. Uygulanacak Güvenlik Tedbiri
163
§ VI. TAKSİRLE YARALAMA SUÇU (TCK m.89)
164
I. Suçla Korunan Hukukî Değer
164
II. Tipe Uygunluk Unsuru
164
3. Eylem (Hareket– Netice– Nedensellik Bağlantısı)
165
a. Taksirli Suçlarda Hareket: Objektif Özen Yükümlülüğü İhlali
165
c. Nedensellik Bağlantısı– Objektif İsnadiyet
168
bb. TCK m.89/2’deki Nitelikli Haller
169
cc. TCK m.89/3’teki Nitelikli Haller
171
dd. TCK m.89/4’teki Nitelikli Hal
172
III. Hukuka Aykırılık Unsuru
177
V. Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep (TCK m.22/6)
178
A. Uygulanacak Ceza ve Güvenlik Tedbiri
179
B. Cezanın Belirlenmesi
181
2. Nitelikli Haller Bakımından
182
§ VII. İHMAL SURETİYLE KASTEN ÖLDÜRME SUÇU (TCK m.83)
183
I. Suçla Korunan Hukukî Değer
183
II. Tipe Uygunluk Unsuru
183
2. Eylem (Hareket – Netice – Nedensellik Bağlantısı)
184
a. Hareket: Kişinin Yükümlü Olduğu İcraî Davranışı Yerine Getirmemiş Olması
184
c. Nedensellik Bağlantısı– Objektif İsnadiyet
188
1. İhmalî Hareketin Ölüm Neticesine Yönelik Kasten Gerçekleştirilmiş Olması Gerekir
188
2. Failin Gerçekleştirmekle Yükümlü Olduğu Yardım Mağdurun Ölümüne Engel Olmaya Elverişli Olmalıdır
190
III. Hukuka Aykırılık Unsuru
192
V. Suçun Özel Görünüş Şekilleri
194
§ VIII. YARDIM VEYA BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ İHLAL SUÇU (TCK m.98)
197
§ IX. RESMİ BELGENİN DÜZENLENMESİNDE YALAN BEYAN SUÇU (TCK m.206)
200
§ X. BAŞKASINA AİT KİMLİK VEYA KİMLİK BİLGİLERİNİN KULLANILMASI SUÇU (TCK m.268)
204
§ XI. GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇU (TCK m.265)
206
B. Suçla Korunan Hukuki Değer
207
a. Objektif (Maddi) Unsur
207
aaa. Cebir Kullanmak veya Tehdit Etmek
208
bbb. Görevin Yapılmasını Engellemek
210
b. Sübjektif (Manevi) Unsur
211
D. Suçun Özel Görünüş Şekilleri
212
§ XII. İZİNSİZ PARK ÜCRETİ ALMA VEYA TALEP ETME SUÇU (KTK m.79/2)
214
I. Suçla Korunan Hukukî Değer
214
II. Tipe Uygunluk Unsuru
215
2. Eylem (Hareket– Netice– Nedensellik Bağlantısı)
215
c. Yetkili İdare Tarafından Verilen İzin Olmadan Park Ücreti Almak
217
aa. Yetkili İdare Tarafından Verilen İzin
217
bb. Park Ücretinin Alınması
218
cc. Park Ücretinin Mağdur Tarafından Herhangi Bir Zorlama Olmadan Gönüllü Olarak Verilmiş Olmasının Önemsizliği
219
d. Yetkili İdare Tarafından Verilen İzin Olmadan Park Ücreti Almaya Teşebbüs Etmek
219
III. Hukuka Aykırılık Unsuru
220
V. Suçun Özel Görünüş Şekilleri
222
KABAHATLER HUKUKU VE İDARİ CEZALAR
§ II. İDARİ PARA CEZASI
227
I. İdari Para Cezası ve Adli Para Cezası Ayrımı
227
II. Kusur ve Cezaların Şahsiliği Prensiplerinin İdari Para Cezası Sorumluluğuna Etkisi
230
III. Kabahatlerde Manevî Unsur
233
IV. Kabahatlerde Kusuru Etkileyen Haller
236
V. İdari Para Cezalarının Ödenmesi
237
VI. İdari Para Cezalarında Zamanaşımı
238
VII. Şirket Araçlarına Trafik Cezası Uygulanması
238
VIII. Trafik Cezası Uygulanmasında “Kişiye Özgü” Uygulamalar
239
IX. Fahri Trafik Müfettişlerinin Uyguladıkları İdari Para Cezaları
240
§ III. SÜRÜCÜ BELGESİNİN GERİ ALINMASI
243
§ IV. TRAFİKTE İŞLENEN KABAHATLERDEN BAZILARI
247
I. Alkollü ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Araç Kullanma
247
II. Trafik Kazalarına Karışanlar ile İlgili Kabahatler
250
III. Sürücü Belgesi Olmaksızın Araç Kullanımı
251
IV. Hız Sınırının Aşılması
252
V. Elektrikli Skuter (E–Scooter) Kullanımından Kaynaklanan Kabahatler
256
A. KTK’da Düzenlenen Elektrikli Skuter (E–Scooter) Kullanımı Şartları
256
B. Kurallara Aykırı Şekilde Elektrikli Skuter (E–Scooter) Kullanımında Uygulanabilecek Yaptırımlar
258
VI. Motorlu Bisiklet (Moped) Kullanımından Kaynaklanan Kabahatler
259
A. KTK ve KTY’de Düzenlenen Motorlu Bisiklet (Moped) Kullanımı Şartları
259
B. Kurallara Aykırı Şekilde Motorlu Bisiklet (Moped) Kullanımında Uygulanabilecek Yaptırımlar
259
§ V. TESCİL PLAKASINA GÖRE TUTANAK DÜZENLENMESİ (KTK m.116)
260
§ VI. CEZA PUANI UYGULAMASI
263
§ VII. TRAFİKTE İŞLENEN KABAHATLERDE İÇTİMA
263
§ VIII. İDARİ YAPTIRIM KARARLARINA KARŞI BAŞVURULACAK KANUNYOLLARI
264
I. Adli Yargı Kolunda Başvurulacak Kanunyolları
264
A. Sulh Ceza Hakimliğine Başvuru (Kabahatler Kanunu m.27)
264
2. Başvurunun İncelenmesi
265
3. Başvuru Üzerine Verilecek Kararlar
267
B. İtiraz (Kabahatler Kanunu m.29)
268
II. İdarî Yargı Kolunda Başvurulacak Kanunyolu
269
III. Adlî Yargı ile İdarî Yargı Arasında Ortaya Çıkan Görev Uyuşmazlığı
270
IV. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Yolu
271
TRAFİKTE İŞLENEN SUÇLARA İLİŞKİN CEZA MUHAKEMESİ
§ I. SORUŞTURMA EVRESİ
275
I. Delillerin Toplanması
275
A. Olay Yeri İnceleme
275
B. Alkol ve Uyuşturucu Maddenin Tespiti
277
C. Trafikte Önleme Araması
283
D. Tüm Delillerin Eksiksiz Toplanması
286
A. Görüntü Kaydeden Cihazlardan Elde Edilen Kayıtlar
288
1. Hakim Tarafından Görüntülerin İncelenmesi
288
2. Kayıtların Hukuki Dayanağı Sorunu
289
3. Görüntülerin Delil Değeri
291
B. Trafik Kaza Tespit Tutanağı
295
III. Trafik Bilirkişiliği
299
IV. Trafik Suçlarında Tutuklama Tedbiri
303
V. Seri Muhakeme Usulü
304
B. Bilgilendirme ve Teklif aşaması:
305
C. Yaptırımın Belirlenmesi
306
D. Yaptırımın Bireyselleştirilmesi
306
F. Kanun Yolu: İtiraz
308
§ II. KOVUŞTURMA EVRESİ
308
I. Yetkili Mahkemenin Belirlenmesi
308
A. Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi
309
B. Nedensellik Bağlantısının İspatı
311
III. Ceza Mahkemesinin Hükmünün Özel Hukuk Yargılamasına Etkisi
312
IV. Elkoyma ve Müsadere
313
B. Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Kullanılan Taşıtlar
314
D. Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda Yer Alan Suçlarda Kullanılan Taşıtların Müsaderesi
320
TRAFİK CEZA HUKUKUNUN GELECEĞİ: SÜRÜCÜSÜZ ARAÇLAR
§ II. SÜRÜCÜSÜZ ARAÇLAR VE CEZAİ SORUMLULUK
326
II. Aracın (Robotun) Kendisinin Cezai Sorumluluğu
327
A. Cezai Sorumluluğun Genel Gereklilikleri
327
B. Kast ve Taksirin Alternatifleri
330
III. Aracın Sahibinin veya İşleticisinin Cezai Sorumluluğu
331
IV. Üretici Firmanın, Sahibinin veya Çalışanlarının Cezai Sorumluluğu
335
Trafik Kaza Tespit Tutanağı
341