§1. KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI
23
III. Konunun Sınırlandırılması
25
SAĞ KALAN EŞ, YASAL MİRASÇI KAVRAMLARI, SAĞ KALAN EŞİN YASAL MİRASÇILIĞININ KOŞULLARI, MİRAS HUKUKUNDA ZÜMRE SİSTEMİ, SAĞ KALAN EŞİN ZÜMRE SİSTEMİNDEKİ YERİ, ZÜMRE SİSTEMİNE GÖRE SAĞ KALAN EŞİN SAKLI PAY ORANLARI
§.2. SAĞ KALAN EŞ, YASAL MİRASÇI KAVRAMLARI, SAĞ KALAN EŞİN YASAL MİRASÇILIĞININ KOŞULLARI ve SAĞ KALAN EŞİN İRADİ MİRASÇILIĞI
27
I. Sağ Kalan Eş Kavramı
27
II. Yasal Mirasçı Kavramı ve Yasal Mirasçılığın Dayanakları
33
A. Yasal Mirasçı Kavramı
33
B. Yasal Mirasçılığın Dayanakları
33
3. Evlatlık İlişkisine Dayalı Yapay Soy Bağı
34
III. Türk Medeni Kanunu’na Göre Yasal Mirasçılar
35
IV. Sağ Kalan Eşin Yasal Mirasçılığının Türk Toplumundaki Tarihi Gelişimi
35
V. Sağ Kalan Eşin Yasal Mirasçılığının Koşulları
37
A. Mirasbırakanın Öldüğü Tarihte Eşin Sağ Olması
38
B. Mirasbırakanın Öldüğü Tarihte Devam Eden ve Yasal Olarak Geçerli Bir Evliliğin Bulunması
38
1. Boşanma Davası Devam Ederken Eşlerden Birisinin Ölümü Halinde Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı
40
2. Boşanma Kararının Kesinleşmesinden Sonra Eski Eşlerden Birisinin Ölümü Halinde Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı
51
3. Evliliğin Butlan Sebebi İle İptali Halinde Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı
52
4. Yabancı Mahkeme Tarafından Verilen Kesinleşmiş Boşanma Kararına Göre Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı
55
5. Mahkeme Tarafından Verilen Ayrılık Kararının Devamı Süresince Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı
57
6. Eş Hakkında Verilen Gaiplik Kararı Halinde Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı
58
7. Muvazaalı Evlilik Halinde Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı
60
8. Ölen Eşin Birden Fazla Sağ Kalan Eşinin Varlığı
60
C. Sağ Kalan Eşin Mirasçılık Sıfatını Kaybetmemiş Olması
61
1. Sağ Kalan Eşin Mirastan Feragati, Mirastan Yoksunluk Hali, Mirası Reddi Halleri
61
2. Sağ Kalan Eşin Mirasçılıktan Çıkarılması Hali
62
a. TMK m. 510 b.1’de Düzenlenen Mirasçılıktan Çıkarma Sebeplerinin Sağ Kalan Eş Bakımından Uygulanması
64
b. TMK m. 510 b.2’deki Mirasçılıktan Çıkarma Sebeplerinin Sağ Kalan Eş Bakımından Uygulanması
65
VI. Sağ Kalan Eşin İradi Mirasçılığı
67
§.3. MİRAS HUKUKUNDA ZÜMRE SİSTEMİ ve SAĞ KALAN EŞİN ZÜMRE SİSTEMİNDEKİ YERİ
70
I. Miras Hukukunda Zümre (Derece) Sistemi
70
A. Zümre Sisteminin Prensipleri
71
B. Yasal Mirasçı Zümreleri
72
1. Birinci Zümre Mirasçılığı
72
2. İkinci Zümre Mirasçılığı
73
3. Üçüncü Zümre Mirasçılığı
73
4. Yarım Kan Hısımlığı ve Evlilik Dışında Doğan Hısımların Mirasçılığı
74
5. Evlatlık İlişkisine Dayanan Yasal Mirasçılık
74
6. Devletin Yasal Mirasçılığı
75
1. Sağ Kalan Eşin Birinci Zümre ile Mirasçılığında Yasal Miras Payı
80
2. Sağ Kalan Eşin İkinci Zümre ile Mirasçılığında Yasal Miras Payı
80
3. Sağ Kalan Eşin Üçüncü Zümre ile Mirasçılığında Yasal Miras Payı
80
§.4. ZÜMRE SİSTEMİNE GÖRE SAĞ KALAN EŞİN SAKLI PAY ORANLARI
81
II. Türk Medeni Kanunu’na Göre Saklı Paylı Mirasçılar
82
A. 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi Sürecinde Saklı Paylı Mirasçıların Saklı Pay Oranları
82
1. eMK. m. 453 Hükmünde 3678 sayılı Kanun Değişikliği Yapılmadan Önceki Dönemde Sağ Kalan Eşin Saklı Pay Oranları
83
2. eMK. m. 453 Hükmünde 3678 sayılı Kanun Değişikliği Yapıldıktan Sonraki Dönemde Saklı Pay Oranları
86
B. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na Göre Saklı Paylı Mirasçıların Saklı Pay Oranları
88
1. Sağ Kalan Eş Dışındaki Saklı Paylı Mirasçıların Saklı Pay Oranları
88
2. Sağ Kalan Eşin Saklı Pay Oranları
90
§.5. SAĞ KALAN EŞİN MİRASÇILIĞINI ETKİLEYEN HALLER
91
II. Mirasbırakanın Eşini Mirasçı Olarak Ataması
91
III. Mirasbırakanın Altsoyunun Tamamının Mirası Reddetmesi
91
IV. Zümre Mirasçılarının Mirasçılık Sıfatını Yitirmeleri
93
V. Eşlerin Mal Rejimi Sözleşmesi ile Artık Değere Katılma Oranını Kararlaştırmaları
93
VI. Sağ Kalan Eşin Zina veya Hayata Kast Hali Sebebi İle Açılan Boşanma Davası Sırasında Eşin Ölümü Hali
95
VII. Mirasbırakanın Ölüme Bağlı ve Sağlararası Tasarrufları Sebebi İle Sağ Kalan Eşin Tenkis Davasının Tarafı Olması
98
A. Tenkis Davası Yolu ile
98
B. Tenkis Def’i İleri Sürülmesi
99
VIII. Sağ Kalan Eşin Türk Vatandaşı Olmaması
100
MAL REJİMİ KAVRAMI VE TÜRLERİ, EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE EŞLERİN MALVARLIKLARI, EŞLERİN BU MALVARLIKLARI ÜZERİNDE YÖNETİM, YARARLANMA, TASARRUF YETKİLERİ VE BU YETKİLERİNE İLİŞKİN SINIRLAMALAR, EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN SONA ERMESİ VE MAL REJİMİNİN TASFİYESİ
§.6. MAL REJİMİ KAVRAMI VE TÜRLERİ
101
I. Mal Rejimi Kavramı
101
II. Yasal Mal Rejimi, Seçimlik Mal Rejimi ve Olağanüstü Mal Rejimi Ayrımı
102
B. Seçimlik Mal Rejimi
106
1. Mal Rejimi Sözleşmesi ile Seçimlik Mal Rejiminin Uygulanması
106
2. Seçimlik Mal Rejimi Türleri
113
a. Mal Ayrılığı Rejimi
114
b. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi
115
c. Mal Ortaklığı Rejimi
118
C. Olağan / Olağanüstü Mal Rejimi
121
III. Yasal Mal Rejimi Olan Edinilmiş Mallara Katılma Rejimine İlişkin Kanaatimiz
124
§.7. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE EDİNİLMİŞ MAL KAVRAMI ve UNSURLARI, EŞLERİN MALVARLIKLARI, BUNLAR ÜZERİNDEKİ YÖNETİM, YARARLANMA, TASARRUF YETKİLERİ VE BU YETKİLERİNE İLİŞKİN SINIRLAMALAR
125
I. Edinilmiş Mal Kavramı ve Unsurları
125
A. Mal Rejiminin Devamı Süresince Edinilmeli
126
B. Karşılığı Verilerek Edinilmiş Olmalı
131
C. Mal Rejimi Sona Erdiği Tarihte Edinilmiş Mallar Mevcut Olmalı
131
II. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Kapsamında Eşlerin Malvarlıkları
132
A. Eşlerin Edinilmiş Malları
132
1. Çalışma Karşılığı Olan Edinimler
133
2. Sosyal Güvenlik veya Sosyal Yardım Kurum ve Kuruluşlarının veya Personele Yardım Amacı ile Kurulan Sandık ve Benzerlerinin Yaptığı Ödemeler
135
3. Çalışma Gücünün Kaybı Sebebi İle Ödenen Tazminatlar
151
4. Kişisel Malların Gelirleri
152
5. Edinilmiş Malların Yerine Geçen Değerler (İkame İlkesi):
158
6. Eşlerin Üçüncü Kişilerden Olan Alacakları
159
B. Eşlerin Yasal Kişisel Malları
161
1. Eşlerden Birinin Yalnız Kişisel Kullanımına Yarayan Eşya
162
2. Mal Rejiminin Başlangıcında Eşlerden Birine Ait Bulunan veya Bir Eşin Sonradan Miras Yoluyla ya da Herhangi Bir Şekilde Karşılıksız Kazanma Yoluyla Elde Ettiği Malvarlığı Değerleri
164
3. Eşlerin Manevi Tazminat Alacakları
185
4. Kişisel Malların Yerine Geçen Değerler (İkame İlkesi)
185
5. TMK m. 228/II Hükmü Gereği Kanunen Kişisel Mal Kabul Edilen Ödeme ve Tazminatlar
187
C. Eşlerin Sözleşme ile Belirledikleri Kişisel Malları
188
1. Bir Meslek İcrasına veya İşletme Faaliyetine Özgülenen Edinilmiş Malların Kişisel Mal Olarak Kabul Edilmesi
188
2. Kişisel Malların Gelirleri
189
D. Her İki Eşin Ortak Malları
189
E. Malvarlığı Değerlerinin Edinilmiş Mal ve Kişisel Mal Olarak Ayrılmasında İspat Yükü
190
III. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Kapsamında Eşlerin Malvarlıkları Üzerinde Yönetim, Yararlanma ve Tasarruf Yetkileri ve Bu Yetkilerine İlişkin Sınırlamalar
193
B. Eşlerin Malvarlıkları Üzerinde Yönetim, Yararlanma ve Tasarruf Yetkilerine İlişkin Sınırlamalar
193
1. Eşlerin Paylı Mülkiyet Konusu Mallarına İlişkin Sınırlamalar
193
2. Eşlerin Üçüncü Kişilere Karşı Sorumlulukları
196
3. Aile Konutu İle İlgili Sınırlamalar
197
4. Aile Hukukundan Kaynaklanan Diğer Sınırlamalar
200
§.8. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN SONA ERMESİ VE MAL REJİMİNİN TASFİYESİ
201
I. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Ermesi
201
A. Eşlerin Mal Rejimi Sözleşmesi İle Başka Bir Mal Rejimini Seçmeleri
204
B. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Hâkim Kararı ile Mal Ayrılığına Dönüştürülmesi
204
C. Evliliğin İptali veya Boşanma Sebebi ile Mal Rejiminin Sona Ermesi
205
D. Eşlerden Birinin Ölümü Halinde Mal Rejiminin Sona Ermesi
208
E. Eşlerden Birlikte Ölmeleri Halinde Mal Rejiminin Sona Ermesi
209
F. Eşlerden Birisi Hakkında Gaiplik Kararı Verilmesi Durumunda Mal Rejiminin Sona Ermesi
210
II. Mal Rejimi Tasfiyesi Davasına Özgü Kavramlar ve Tasfiye Aşaması
211
A. Mal Rejimi Tasfiyesine Özgü Temel Kavramlar ve Farkları
211
B. Mal Rejimi Tasfiyesi
214
C. Eşlerin Mallarının Tarih ve Değer Bakımından Belirlenmesi: Eşlerin Mallarını Geri Alması
224
D. Artık Değer Hesaplanması İçin Gereken İşlemler
227
1. Malların Aktif Değerlerinin Hesaplanması
228
a. Tasfiye Anında Mevcut Olan Edinilmiş Mallar
228
b. Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması (TMK m. 227)
232
aa. Değer Artış Payı Alacağı Kavramı
232
bb. Değer Artış Payı Alacağının Unsurları
235
cc. Değer Artış Payı Alacağı Hesabının Artık Değere Katılma Alacağının Hesabına Etkisi Bakımından Mal Gruplarına Özgülenmesi
251
aaa. Eşin Kişisel Malından Diğer Eşin Kişisel Malına Yapılan Katkı
251
bbb. Eşin Kişisel Malından Diğer Eşin Edinilmiş Malına Yapılan Katkı
252
ccc. Eşin Edinilmiş Malından Diğer Eşin Kişisel Malına Yapılan Katkı
253
ddd. Eşin Edinilmiş Malından Diğer Eşin Edinilmiş Malına Yapılan Katkı
255
dd. Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması
255
aaa. Katkı Yapılan Mal Tasfiye Davası Aşamasında Değer Kaybetmişse
256
bbb. Katkı Yapılan Mal Tasfiye Davası Aşamasında Değer Kazanmışsa
256
ccc. Katkı Yapılan Mal Tasfiye Davası Aşamasında Mevcut Değilse
257
c. Hesaplamaya Eklenecek Değerler (TMK m. 229)
259
aa. Diğer Eşin Onayı Olmaksızın Yapılan Karşılıksız Kazandırmalar
266
bb. Eşin Katılma Alacağına Zarar Vermek Kastıyla Yapılan Devirler
267
cc. Eklenecek Değerleri Kazanan Üçüncü Kişilerin Durumu
271
d. Denkleştirme Alacağı (TMK m. 230)
276
2. Malların Pasif Değerlerinin Hesaplanması
278
a. Değer Artış Payı Borcunun Hesaplanması (TMK m. 237)
278
b. Denkleştirme Borcu (TMK m. 230)
279
c. Diğer Borçlar (TMK m. 231)
279
E. Artık Değerin Hesaplanması
280
F. Katılma Alacağının Eşlere Ödenmesi
284
G. Eşin Artık Değere Katılma Alacağını Talep Edebilme Süresi
289
III. Mal Rejimi Tasfiyesinin Tasfiye Sözleşmesi İle Yapılması
291
B. Tasfiye Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
291
C. Tasfiye Sözleşmesinin Şekli
292
D. Tasfiye Sözleşmesinin Kapsamı
293
E. Tasfiye Sözleşmesine Uygulanan Zamanaşımı Süresi
293
F. Tasfiye Sözleşmesinin Diğer Aile Hukuku Sözleşmelerinden Farkı
293
G. Tasfiye Sözleşmesinin Geçersizliği
294
SAĞ KALAN EŞİN MİRASÇILIĞINA EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN ETKİSİ VE ARABULUCULUK ÇÖZÜM YOLUNUN BU KAPSAMDA UYGULANABİLİRLİĞİ
§.9. SAĞ KALAN EŞİN MİRASÇILIĞINA İLİŞKİN EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN KAPSAMI
295
II. Mal Rejimi Tasfiyesinde Sağ Kalan Eşin Katılma Alacağının Belirlenmesi
296
III. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimine İlişkin Yapılan Tasarrufların Mirasta Denkleştirme Yapılmasında Sağ Kalan Eşin Taraf Olması
298
A. Sağ Kalan Eşin Katılma Alacağı Alacaklısı Olması
298
B. Sağ Kalan Eşin Katılma Alacağı Borçlusu Olması
301
C. Sağ Kalan Eşin İntikal Alacaklısı Olması
303
1. Sağ Kalan Eşin TMK m. 645’ten Kaynaklanan Alacak Hakkı
303
2. Sağ Kalan Eşin TMK m. 643’ten Kaynaklanan Alacak Hakkı
304
IV. Eşler Arasında Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Tasfiyesine İlişkin Yapılan Anlaşmaların Saklı Paya Etkisi
304
§.10. SAĞ KALAN EŞİN MALIN KENDİSİNE ÖZGÜLENMESİ TALEBİNE İLİŞKİN TÜRK MEDENİ KANUNU’NDA YER ALAN DÜZENLEMELER
307
II. TMK m. 240 ve TMK m. 652 Hükümlerinin İncelenmesi
308
III. Aile Konutu ve Ev Eşyasının Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi
311
A. Aile Konutu ve Ev Eşyası Kavramları
314
B. Aile Konutu ve Ev Eşyasının Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi Talebinin Hukuki Niteliği
327
C. TMK m. 240 Hükmü Gereği Aile Konutu ve Ev Eşyasının Sağ Kalan Eşe Özgülenmesinin Şartları
328
1. Evlilik Birliğinin Ölüm Sebebi İle Sona Ermesi
328
2. Aile Konutu ve Ev Eşyasının Mülkiyeti Ölen Eşe Ait Olmalı
329
3. Sağ Kalan Eşin Aile konutu veya Ev Eşyasının Kendisine Özgülenmesini Talep Etmiş Olması
332
4. Sağ Kalan Eşin Eski Yaşantısını Devam Ettirebilmesi
333
5. Sağ Kalan Eşin Mirasbırakanın Mirasçısı Olma Koşulunun Bulunmaması
333
6. Sağ Kalan Eşin Mal Rejimi Tasfiyesinden Alacak Hakkı Olmalı
334
7. Aile Konutu ve Ev Eşyası Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Geçerli İken Edinilmiş Olmalı
341
8. Sağ Kalan Eşin Aile Konutu ve Ev Eşyasının Kendisine Özgülenmesine İlişkin Ayni Hak Talebinde Bulunması
341
9. Sağ Kalan Eşin Aile Konutu Üzerinde Mülkiyet Hakkı Talep Etmesi
343
10. Sağ Kalan Eşin Ev Eşyası Üzerinde Mülkiyet Hakkı Talep Etmesi
344
11. Sağ Kalan Eşin veya Diğer Yasal Mirasçılardan Birisinin Haklı Bir Sebebe Dayanarak Aile Konutu Üzerinde İntifa veya Oturma Hakkı Talep Etmiş Olması
345
D. TMK m. 652 Hükmü Gereği Aile Konutu ve Ev Eşyasının Sağ Kalan Eşe Özgülenmesinin Şartları
346
1. Evlilik Birliğinin Ölüm Sebebi İle Sona Ermesi
346
2. Sağ Kalan Eşin Ölen Eşin Mirasçısı Olması
347
3. Aile Konutu ve Ev Eşyasının Ölen Eşin Mülkiyetinde ve Dolayısıyla Terekesinde Yer Alması
348
4. Sağ Kalan Eşin Miras Payına Mahsuben Özgüleme Talebinde Bulunması
349
5. Sağ Kalan Eşin Aile Konutu veya Ev Eşyasının Kendisine Özgülenmesini Talep Etmiş Olması
354
6. Özgüleme Talep Edilen Konutun Birlikte Yaşanılan Konut Olması
355
7. Sağ Kalan Eşin Talebinin İntifa, Oturma veya Mülkiyet Hakkı Olması
355
E. Aile Konutu ve Ev Eşyasının Sağ Kalan Eşe Özgülenmesine İlişkin Sınırlamalar
358
2. Mirasbırakanın Aile Konutunda Bir Meslek İcra Etmesi ve Altsoyundan Birisinin de Aynı Mesleği İcra Etmesi
359
3. İçerisinde Aile Konutu da Bulunan Tarımsal Taşınmazın Bölünmeden İşletmenin Devamını Sağlayacak Ehil Bir Mirasçıya Özgülenmesi
360
4. Mirasbırakanın Ölüme Bağlı Tasarrufunda Yer Alan Sınırlamalar
363
§.11. SAĞ KALAN EŞİN AİLE KONUTU VE EV EŞYASININ ÖZGÜLENMESİ TALEPLERİNE İLİŞKİN EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ TASFİYESİ İLE TEREKE TASFİYESİ HÜKÜMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
364
I. Mal Rejimi Tasfiyesi ve Tereke Tasfiyesi Arasındaki Temel Farklılıklar
364
II. Mal Rejimi Tasfiyesi ve Tereke Tasfiyesinde Görevli ve Yetkili Mahkemeler
368
III. Mal Rejimi Tasfiyesi ve Tereke Tasfiyesi Davalarında Taraflar
377
IV. Mal Rejimi Tasfiyesi ve Tereke Tasfiyesi Davaları Kapsamındaki Mallar ve Değerleme Anı
378
VI. Katılma Alacağı Hakkı ve Miras Hakkının Hukuki Nitelikleri ve Talep Edilmeleri
380
VIII. Mal Rejimi Tasfiyesi ile Tereke Tasfiyesi Arasında Öncelik Durumu
387
B. Mirasbırakanın Terekesinin Tasfiyesi
388
C. Sağ kalan Eşin Hakları Bakımından Mal Rejimi Tasfiyesi ile Tereke Tasfiyesi Arasındaki Öncelik Durumu ve Tasfiyelerin Uygulanma Usulü
390
§.12. SAĞ KALAN EŞİN MİRASÇILIĞINA EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN ETKİSİ KAPSAMINDA ARABULUCULUK ÇÖZÜM YOLUNUN UYGULANABİLİRLİĞİ
394
II. Arabulucuya İlişkin Nitelik ve Özellikler
397
III. Arabuluculuk Sürecinin Özellikleri
398
IV. Uygulanacak Kanun Hükümlerine Göre Arabuluculuk Türleri
400
A. İhtiyari Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi Olarak Arabuluculuk
400
B. Dava Şartı (Zorunlu) Olarak Uygulanan Arabuluculuk Yöntemi
401
V. Aile Hukukundan Doğan Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Çözüm Yolunun Uygulanmasına İlişkin Yasal Düzenlemeler
402
VI. Arabuluculuk Çözüm Yolunun Aile Hukukundan Doğan Uyuşmazlıklar Bakımından Uygulanması
404
A. Arabuluculuk Çözüm Yoluna Başvurulamayan Aile Hukuku Uyuşmazlıkları
404
B. Arabuluculuk Çözüm Yoluna Başvurulabilen Aile Hukuku Uyuşmazlıkları
406
1. Aile Hukuku Kapsamındaki Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Sürecinin Aşamaları
410
2. Aile Hukuku Kapsamında Arabuluculuğa Elverişli Uyuşmazlığın Çözümü Sonrasında Anlaşma Belgesinin İmzalanması
412
VII. Arabuluculuk Çözüm Yoluna Başvurulabilen Miras Hukuku Uyuşmazlıkları
414
B. Miras Paylaşma (Taksim) Sözleşmesi (TMK m. 676 vd.)
415
C. Mirasta Denkleştirme (TMK m. 669–675)
416
D. Miras Ortaklığından Kaynaklanan Davalar
417
VIII. Eşlerden Birinin Ölümü Sebebi İle Evliliğin Sona Ermesi Halinde Mal Rejimi ve Miras Tasfiyesinden Doğan Uyuşmazlıkların Arabuluculuk Yolu İle Çözümü
418