CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–İ AİLE KARARNAMESİ’NE GENEL BAKIŞ
I. CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–I AİLE KARARNAMESİ’Nİ DOĞURAN SEBEPLERİN AÇISINDAN MUKAYESESİ
29
A. Cezayir Aile Kanunu Doğuran Sebepler
29
1. Cezayir Siyasi Tarihi
29
a. İslam Fethinden Önceki Aşama MÖ 4 – MS 667
29
b. İslam Fetih Aşaması MS 667'den 1518'e Kadar
30
c. Osmanlı Hâkimiyetinin Aşaması MS 1518'den 1830'a Kadar
31
d. Fransız Sömürgeciliğinin Aşaması 1830'dan 1962'ye Kadar
32
e. Ulusal Bağımsızlık Sonrası Aşama
34
2. Cezayir Devlet Yapısı
37
(1) Kanun Teklifi/Tasarısı
40
(3) Görüşme ve Oylama Aşaması
41
(5) Kanun Yayınlanması
42
(1) Cezayir'de Yargı Organının Yapısal Organizasyonu
45
(2) Cezayir'de Adli Personeli
47
4. Siyasi ve Sosyal Sebepler
53
B. Osmanlı Hukuk–ı Aile Kararnamesi’ni Doğuran Sebepler
55
2. Siyasi, Sosyal ve İktisadi Sebepler
56
3. Kadının Sosyal Statüsünde Ortaya Çıkan Değişiklikler ve Kadın
II. CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–I AİLE KARARNAMESİ’NİN HAZIRLANIŞ VE SİSTEMATİK AÇISINDAN MUKAYESESİ
59
A. Cezayir Aile Kanunu’nun Hazırlanışı ve Sistematiği
59
B. Osmanlı Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nin Hazırlanışı ve Sistematiği
61
III. CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–I AİLE KARARNAMESİ’NİN ÖZELLİKLERİ AÇISINDAN MUKAYESESİ
62
A. Cezayir Aile Kanunu’nun Özellikleri
62
1. Bağımsızlık Sonrası Aile Hükümlerini Elde Alan İlk Kanun
63
3. Cezayir Toplumunun Geleneklerine Uygunluğu
64
4. Aile ile ilgili tüm hükümleri içermektir
65
B. Osmanlı Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nin Özellikleri
65
3. Dört Sünni Mezhepten İstifade Etmesi
67
4. Yargı Birliğini Temin Etmesi
68
5. Evlenme ve boşanmada devletin kontrolünü Genişletilmesi
69
6. Kazaî Boşanma (Tefrik)
69
7. Çok Evliliğin Sınırlanması
70
IV. CEZAYİR AİLE KANUNU’NUN TADİLİ İLE OSMANLI HUKUK–I AİLE
KARARNAMESİ’NİN İLGASI
71
A. Cezayir Aile Kanunu’nun Tadili
71
CEZAYİR AİLE KANUNU VE OSMANLI HUKUK–İ AİLE KARARNAMESİ'NDE NİKAH VE HÜKÜMLERİ
I. CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–İ AİLE KARARNAMESİ’NDE UMUMİ OLARAK NİKÂH VE NİŞANLANMA
89
A. İslam Hukuku, CAK ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde Nikâh
1. Nikâh (İzdivaç) Tarifi
90
B. İslam Hukuku, CAK ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde
Nişanlanmanın Mahiyeti
96
1. Nişanlanma Fıkhi ve Hukuki Niteliği
96
a. Nişanlanmanın Tanımı
96
b. Nişanlanma Fıkhi Niteliği
97
c. Nişanlanma Hukuki Niteliği
97
2. Nişanın Bozulması ve Hukuki Sonuçları
98
a. İslam Hukukunda Nişanın Bozulması ve Hukuki Sonuçları
98
b. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde
Nişanın Bozulması ve Hukuki Sonuçları
100
(2) Hediyelerin Hükmü
101
3. Nişanı Bozulmasından Kaynaklanan Maddi ve Manevi Zararın
(1) Nişanın Bozulmasından Doğabilecek Maddi Ve Manevi
(2) Klasik Fıkıhta Nişanın Bozulmasından Kaynaklanan Maddi
ve Manevi Zararın Tazminine İlişkin Hükümler
104
(3) Modern Fıkıhta Nişanın Bozulmasından Kaynaklanan
Maddi ve Manevi Zararın Tazminatına İlişkin Hükümler
104
b. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde
106
4. Fatiha ile Nişanlanma
108
C. Nikâh Akdinin Rükünleri
109
1. İslam Hukuku, Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–i Aile
kararnamesinde Nikâh Akdinin Rükünlerinin Belirlenmesi
109
a. İslam Hukukunda Nikâh Akdinin Rükünleri
110
b. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–i Aile Kararnamesi'nde
112
2. Nikâh Akdinde Rıza Rüknü ve Bulunmamasının Etkisi
113
a. Nikâh Akdinde Rıza Rüknünün Anlamı
114
i. İcap ve Kabulün Şartları
115
ii. Nikâha Delalet Eden Lafızlar
115
(a) Üzerinde İttifak Edilen Lafızlar
116
(b) Üzerinde İhtilaf Edilen Lafızlar
116
(c) İcap ve Kabulü Açıklamak Üzere Kullanılacak Dil
117
(ç) İcap ve Kabulü Açıklamak Üzere Kelimelerin Kipi
(d) Rıza Açıklama Yolları
119
aa. Dilsizler Tarafından Yapılan İcap ve Kabul
119
bb. İcap ve kabulün Mektup (Yazışma) ve Elçi
cc. İcap ve Kabulün Modern İletişim Araçlarıyla
b. Nikâh Akdinde İcap ve Kabulün Bulunmamasının Hükümleri
122
(2) Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile
D. Nikâh Akdinin Şartları ve Bulunmamasının Hükümleri
123
1. Nikâh Akdinin Şartları
123
a. Nikâhın Esasa Ait (Objektif) Şartları
125
ii. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile
(a) Evlenme Yaşını Doldurmamış Kişi İçin Adli İzin
(2) Nikâh Akdinde Mehir
135
i. Mehrin tarifi ve hukuki dayanağı
135
(a) Ödeme Zamanı Yönünden Mehrin Çeşitleri
140
(b) Miktarına Göre Mehrin Çeşitleri
142
iiii. Mehrin Edasını Gerektiren Sebepler
143
(a) Mehrin Tamamının Edasını Gerektiren Sebepler
143
aa. Gerçek cinsî birleşme (hakiki duhul)
143
bb. Taraflardan Birinin Öümü
143
(b) Yarısının Edasını Gerektiren Sebepler
148
(c) Mehr–i Misil Verilmesi Gereken Sebep
148
(ç) Mut’a Verilmesi Gereken Sebep
153
v. Mehre İlişkin İhtilaflar
153
(a) Mehrin Türü Konusunda ihtilaf
153
(b) Mehri müsemmanın miktarında ihtilaf
154
(c) Mehr–i muaccelin tesliminde ihtilaf
154
(3) Nikâh Akdinde Velayet
157
i. Nikâh Akdinde Velayet Mefhumu ve Şartları
157
(a) Velayetin Sözlük Anlamı ve Tarifi
157
(b) Evlilikte Velayetin Amacı
158
ii. Tam Ehliyetli Kadınların Evlendirme Velayeti
160
iii. Tam Ehliyetli ve Bakire Kadının Zorla Evlendirmesi
160
iv. Tam Ehliyetli Kadının Kendini Evlendirme Meselesi
v. Velayetin Yakından Uzağa Geçmesi
167
aa. Velayetin Yakından Uzağa Geçmesinin
bb. Velayette Öncelik Hakkı
168
cc. Küçükleri Evlendirme Velayeti
170
(b) Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile
vi. Nikâh Akdinde Velî Şartının Bulunmamasının
(b) Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile
(4) Nikâh Akdinde Şahitik Şartı
173
ii. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde
176
iii. Nikahu’s–Sir (Gizli Nikâh)
177
(b) Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile
(5) Evlenme Engelinin Olmayışı
179
(a) Sürekli Evlenme Engelleri
180
(b) Geçici Evlenme Engelleri
182
ii. Cezayir Aile Kanun ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde
183
(5) Daha Önce Yapılan Bir Evliliği Olmaması Şartı
187
(a) Çok Evliliğin Delilleri
188
(b) Çok Evliliğin Şartları
188
ii. Cezayir Aile Kanunu’nda
189
(6) Nikâh Akdinde Denklik (Kefaet) Şartı
193
ii. Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde
194
(7) Tıbbi Muayene Şartı
196
ii. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde
198
(1) Evlilik Akdinin Tescil ve İspat İşlemleri
200
E. Şarta Bağlı Nikâh Akdinin Hükümleri
202
a. Fakihlerin ittifakıyla Sahih Şartlar
203
(1) Evlilik Akdinin Gereği Olan Şartlar
204
(2) Evlilik Akdinin Amacına Uygun Olan Şartlar
204
(3) Kanun Koyucunun İzin Verdiği Şartlar
205
(4) Örf Halini Almış Olan Şartlar
205
b. Fakihlerin ittifakıyla Fasit Şartlar
206
(1) Evlilik Akdinin Gereği Olmayan Şartlar
206
(2) Hukuken (Şer'an) Yasaklanan Şartlardır
206
(3) Üzerinde İhtilaf Bulunan Şartlar
206
2. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde
208
a. Çok Eşli Olmama Şartı
210
b. Kadının Çalışması Şartı
210
F. Muteberlik Açısından Nikâhın Türleri
212
a. Sahih Olmayan Evlilik
213
(1) Lazım Evlilik (Nafiz)
215
(2) Sahih Gayri Lazım Evlilik
215
2. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde
215
II. CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–I AİLE KARARNAMESİ’NDE NİKÂH AKDİNİN HÜKÜMLERİ (ETKİLERİ)
219
A. Eşlerin Hakları ve Görevleri
219
a. Müşterek Evlilik Hakları
219
2. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde
222
2. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde
226
1. Nesebi Kuran Sebepler
230
a. Evlilik İlişkisi İçinde Doğmak (Firaş)
230
b. Tüp Bebek İle Nesebin Sübutu
231
(1) Tüp Bebek Çeşitleri
232
c. Sahih Bir Evlilikten Ayrıldıktan Sonra Nesebin Sübutu
233
2. Nesebi Ortaya Çıkaran Sebepler
235
(2) Babalık veya analık ikrarı
236
(3) Kardeşlik ve amcalık ikrarı
236
c. Nesebin İspatı İçin Bilimsel Yöntemlere Başvurulması
237
(1) DNA Profili Yoluyla Nesebin Sübutu ve Reddi
237
3. Nesebin li'an yoluyla reddi
241
a. Evlilik Nafakasına Hak Kazanma Şartları
245
b. Evlilik Nafakasının Düşme Sebepleri
245
2. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde
246
CEZAYİR AİLE KANUNU VE OSMANLI HUKUK–İ AİLE
KARARNAMESİ'NDE EVLİLİGİN SONA ERMESİ VE HÜKÜMLERİ
II. EVLİLİĞİN SONA ERMESİ
254
A. Boşanma ile Evliliğin Sona Ermesi
254
1. Tek Taraflı İrade İle Boşanma
256
(1) Boşanmanın Tanımı
257
(2) Boşanmanın Meşruiyeti (Kanuniliği)
258
(3) Boşanmanın Hikmeti
258
(5) Boşanma yetkisine sahip olan kişide aranan şartlar
259
(6) Boşanılacak Kadında Aranan Şartlar
261
(8) Boşanma çeşitleri
263
ii. Ric'i Boşanma Hükümleri
265
(a) Küçük Ayrılık (el–beynûnetü’s–suğrâ)
265
(b) Büyük Ayrılık (el–beynûnetü’l–kübrâ)
266
(9) Ric'atın (Dönüş) Hüküm ve Şartları
267
b. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde
268
(1) Cezayir Aile Kanunu'nda Tek Taraflı İrade ile Boşanma
269
(2) Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde Tek Taraflı İrade ile
2. Boşanma Hakkı Kötüye Kullanılması
275
(1) Boşanma Hakkının Kötüye Kullanılması Hükmü
276
(2) Boşanma Hakkının Kötüye Kullanılması Durumları
276
b. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde
281
(1) Boşanma Hakkının Kötüye Kullanılması Nedeniyle
i. Boşanan Kadının Tazminat Hak Ettiği Durumlar
284
ii. Boşanan Kadının Tazminat Hak Etmediği Durumlar
285
3. Karşılıklı Rıza İle Boşanma Anlayışı
286
a. Tefrikte Hâkimin Rolü
289
(1) Kocanın Gaipliği Nedeniyle Tefrik
290
(2) Nafakanın Temin Edilememesi Nedeniyle Tefrik
291
i. Nafakanın Temin Edilememesi Nedeniyle Tefrik
(3) Muteber Olan Zarar Nedeniyle Tefrik
294
(4) Eşler Arasındaki Geçimsizliktir Nedeniyle Tefrik
295
i. Geçimsizliğin Kaldırılması
296
ii. İki Hakemde Bulunması Gereken Şartları
296
iii. İki Hakemin Görevleri
297
2. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde
298
a. Nafaka Verilmemesi Nedeniyle Tefrik
299
b. Evliliğin Amacına Ulaşmasını Engelleyen Kusurlar Nedeniyle
c . Uzaklaşma Nedeniyle Tefrik
303
(1) Yatakta Terk Edilme
303
(2) Gaiplik Nedeniyle Tefrik
305
d. Ahlaki Nedenlerle Tefrik
309
(1) Kocanın Aile Şerefine Karşı İşlemiş Olduğu Suçtan Dolayı
Yargılanması Nedeniyle Tefrik
309
(2) Fuhuş Suçu İşlemesi Nedeniyle Tefrik
310
e. Cezayir Aile Kanunu’nun 8. maddesi Hükümlerinin ve Evlilik
Akdinde Üzerinde Anlaşılan Şartların İhlali Nedeniyle Tefrik
310
(1) Aile Kanununun 8. maddesi Hükümlerinin İhlali Nedeniyle
(2) Evlilik Akdinde Üzerinde Anlaşılan Şartların İhlali Nedeniyle
f. Eşler Arasındaki Geçimsizliğin Devam Etmesi ve Zarar
(1) Eşler Arasındaki Geçimsizliğin Devam Etmesi
312
(2) Zarar Nedeniyle Tefrik
313
d. Hul'un Şer'i Çerçevesi
321
f. Hâkimin Kocayı Hul'e Zorlama Yetkisi
323
2. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde
324
a. Hule'de Rızanın Rolü
325
b. Hul'da Eşlerde Aranan Şartlar
329
c. Çocukların Bazı Hakları Karşılığında Hul'
329
d. Zifaftan Önce Hul'
330
II. EVLİLİK BAĞININ SONA ERMESİNİN HÜKÜMLERİ
332
A. Bekleme Süresi (iddet)
333
a. Bekleme Süresinin Hikmeti
334
b. Bekleme Süresi Çeşitleri
334
(1) Adet ve Temizlik Haline Bağlı Bekleme Süresi
334
i. Adet ve Temizlik Haline Bağlı Bekleme Süresinin
(2) Zamana Bağlı Bekleme Süresi
336
(3) Doğuma Bağlı Bekleme Süresi
338
c. Bekleme Süresi Değişimi
338
d. Bekleme Süresi (İddet) Nafakası
339
2. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde
339
a. Bekleme Süresi Nafakası
344
4. Hidanenin Düşüşü ve Geri Kazanımı
351
5. Hidane Hakkına Sahip Olanların Sıralaması
353
6. Hidane Sahibi Kadının Çalışması Nedeniyle Hidane Düşmesi
355
7. Hidane Sahibinin Konutu Veya Kira Bedeli
357
1917 Tarihli Osmanlı Hukuk–I Aile Kararnamesi
381