ULUSLARARASI VE ULUSAL BOYUTLARIYLA YAŞAMA HAKKI
§1. YAŞAMA HAKKI KAVRAMI
25
I. Yaşama Hakkının Tanımı
25
II. Yaşama Hakkının Koruma Alanı ve Koruduğu Değerler
30
III. Yaşama Hakkının Önemi ve Özellikleri
32
§2. YAŞAMA HAKKININ TARİHSEL GELİŞİMİ VE HUKUKİ TEMELLERİ
37
I. Yaşama Hakkının Tarihsel Süreç İçerisinde Gelişimi ve Uluslararası Belgelerdeki Temelleri
37
A. Yaşama Hakkının Tarihsel Süreç İçerisinde Gelişimi
37
1. Antik Yunan Dönemi’nde
37
B. Yaşama Hakkının Uluslararası Belgelerdeki Temelleri
39
II. Türk Hukuku’nda Yaşama Hakkının Tarihsel Gelişimi ve Hukuki Temelleri
44
A. Osmanlı Dönemi Yasal Gelişmeleri
44
1. Sened–i İttifak, Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanı
44
B. Cumhuriyet Anayasaları
46
§3. YAŞAMA HAKKININ BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ
58
I. Yaşama Hakkının Başlangıcı ve Yaşamın Başlangıcı ile İlgili Tartışmalı Alan: Cenin Tahliyesi İşlemi (Kürtaj)
58
A. Yaşama Hakkının Başlangıcı
58
2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Uygulamasında Yaşama Hakkının Başlangıcı
60
3. Diğer Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Uluslararası Sözleşmelerde Yaşama Hakkının Başlangıcı
63
4. Türk Hukuku’nda Yaşama Hakkının Başlangıcı
64
B. Yaşamın Başlangıcı İle İlgili Tartışmalı Alan: Cenin Tahliyesi İşlemi (Kürtaj)
66
2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Uygulamasında Cenin Tahliyesi İşelemi (Kürtaj)
67
3. Türk Hukuku’nda Cenin Tahliyesi İşlemi (Kürtaj)
70
II. Yaşama Hakkının Sona Ermesi ve Yaşamın Sona Ermesi İle İlgili Tartışmalı Alanlar
74
A. Yaşama Hakkının Sona Ermesi
74
2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Uygulamasında Yaşama Hakkının Sona Ermesi
75
3. Türk Hukuku’nda Yaşamıa Hakkının Sona Ermesi
76
B. Yaşama Hakkının Sona Ermesi İle İlgili Tartışmalı Alanlar
77
b. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Uygulamasında İntihar
79
c. Türk Hukuku’nda İntihar
82
aa. Ötanazinin Benzer Fiiller İle Arasındaki Farklar
84
bbb. Ötanazi–Talep Üzerine Öldürme
85
ccc. Ötanazi–Adam Öldürme
85
bb. Ötanazinin Türleri
86
aaa. Aktif Ötanazi–Pasif Ötanazi
86
bbb. İradeye Bağlı Ötanazi–İrade Dışı Ötanazi
87
cc. Doktrinde Yer Alan Ötanaziye İle İlgili Görüşler
89
b. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Uygulamasında Ötanazi
91
c. Türk Hukuku’nda Ötanazi
96
b. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Uygulamasında Açlık Grevi (AİHS m.2/2)
105
c. Türk Hukuku’nda Açlık Grevi
107
4. Yaşamın Sona Ermesi ile ilgili Meşru Haller (AİHS m.2/2–AY m.17/4)
109
b. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Uygulamasında Yaşamın Sona Ermesiyle İlgili Meşru Haller (AİHS m.2/2)
110
aa. Meşru Savunma Amacıyla Yaşama Hakkının İhlal Edilmesi
112
bb. Yakalama Amacıyla Yaşama Hakkının İhlal Edilmesi
113
cc. Ayaklanma veya İsyanı Bastırma Amacıyla Yaşama Hakkının İhlal Edilmesi
114
c. Türk Hukuku’nda Yaşamın Sona Ermesiyle İlgili Meşru Haller (AY m.17/4)
115
b. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Uygulamasında Ölüm Cezası
118
c. Türk Hukuku’nda Ölüm Cezası
120
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ İLE ÖNGÖRÜLEN KORUMA SİSTEMİ VE BU SİSTEM ÇERÇEVESİNDE DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE YAŞAMA HAKKI İLE İLİŞKİSİ
§1. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ İLE ÖNGÖRÜLEN KORUMA SİSTEMİ VE TÜRK HUKUKU’NDAKİ YERİ VE ETKİSİ
125
I. Avrupa Konseyi’nin İnsan Haklarının Korunması Amacı ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
125
A. Avrupa Konseyi’nin İnsan Haklarının Korunması Amacı
125
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
127
2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile Korunan Temel Hak ve Özgürlükler
129
3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin İç Hukukumuzdaki Yeri ve Etkisi
130
a. Hukuk Sistemlerinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Yeri ve Etkisi
130
b. Türk Anayasa Hukuku’nda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Yeri ve Etkisi
132
II. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile Öngörülen Koruma Sistemi: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Yargılama Usulü ve Kararlarının Bağlayıcılığı ile İnfazı
135
B. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Yargılama Usulü ve Kararlarının Bağlayıcılığı ile İç Hukuka Etkileri
136
1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne Başvuru Çeşitleri, Kabul Koşulları ve İncelemesi
136
a. Başvuru Çeşitleri ve Kabul Koşulları
136
aa. Devletlerarası Başvuru
137
b. Kabul Edilebilirlik İncelemesi ve Kabul Edilebilirlik ile İlgili İtirazlar
141
aa. Kabul Edilebilirlik İncelemesi
141
bb. Kabul Edilebilirlik ile İlgili İtirazlar
143
2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Önüne Gelen Başvurunun Esastan İncelenmesi ve Karar
144
a. Uyuşmazlığa Konu Olayların Saptanması (Soruşturma)
144
b. Dostane Çözüm ve Tek Taraflı Deklarasyon
146
c. Pilot Karar Uygulaması
149
d. Esasa İlişkin Karar ve Adil Tazminat
150
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Bağlayıcılığı ve İç Hukuka Etkileri
152
§2. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI IŞIĞINDA DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE BU YÜKÜMLÜLÜKLERİN YAŞAMA HAKKI İLE İLİŞKİSİ
154
II. Pozitif Yükümlülük Kavramı, Hukuki Temelleri ve Amacı
155
A. Pozitif Yükümlülük Kavramı
155
B. Pozitif Yükümlülük Kavramının Hukuki Temelleri
158
1. Pozitif Yükümlülüğün Genel Olarak Hukuki Temelleri
158
2. Pozitif Yükümlülüğün Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarındaki Temelleri
161
C. Pozitif Yükümlülüğün Amacı
165
D. Pozitif Yükümlülük – Negatif Yükümlülük Ayrımı
167
III. Pozitif Yükümlülüğün Doğurduğu Ödevler
169
A. Pozitif Yükümlülüğün Doğurduğu Ödevlere Genel Bir Bakış
169
B. Devletlerin Pozitif Yükümlülükleri
171
1. Maddi Yükümlülükler
172
2. Usûli Yükümlülükler
174
C. Pozitif Yükümlülükler Kapsamında Temel Hak ve Özgürlüklerin Yatay Etkisi
176
1. Yatay Etkiyi Kabul Eden Görüşler
177
2. Yatay Etkiyi Reddeden Görüşler
177
3. Yatay Etkinin Kapsamı ve Mahkeme Kararlarındaki Yeri
178
IV. Pozitif Yükümlülüklerin Yaşama Hakkı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
182
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ UYGULAMASINDA DEVLETLERİN YAŞAMA HAKKINA İLİŞKİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE TÜRKİYE İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRMELER
§1. DEVLETLERİN YAŞAMA HAKKINA İLİŞKİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİNE GENEL BİR BAKIŞ
193
§2. DEVLETLERİN YAŞAMA HAKKI KAPSAMINDA ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN EYLEMLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞU
194
II. Devletlerin Üçüncü Kişilerin Yaşama Hakkını Tehlikeye Sokan Kasıtlı Eylemlerinden Doğan Sorumluluğu
197
A. Devletlerin Yaşama Hakkı Kapsamında Üçüncü Kişilerin Suç Teşkil Eden Filleri Sonucu Meydana Gelen Ölümlerden Doğan Sorumluluğu
197
B. Devletlerin Yaşama Hakkı Kapsamında Kadına Karşı Aile İçi Şiddet Sonucu Meydana Gelen Ölümlerden Doğan Sorumluluğu
211
III. Devletlerin Üçüncü Kişilerin Kasıtlı Eylemleri Haricinde Yaşama Hakkını Tehlikeye Sokan Hallerden Doğan Sorumluluğu
222
A. Devletlerin Yaşama Hakkı Kapsamında Tehlikeli Faaliyetlerin Yürütülmesi ve Doğal Afetler Sonucu Meydana Gelen Ölümlerden Doğan Sorumluluğu
222
1. Devletlerin Yaşama Hakkı Kapsamında Tehlikeli Faaliyetlerin Yürütülmesi Sonucu Meydana Gelen Ölümlerden Doğan Sorumluluğu
222
2. Devletlerin Yaşama Hakkı Kapsamında Doğal Afetler Sonucu Meydana Gelen Ölümlerden Doğan Sorumluluğu
231
B. Devletlerin Yaşama Hakkı Kapsamında Kamu Sağlığının Korunmamasından (Sağlık Hizmetlerinin Gereği Gibi Yerine Getirilmemesinden) Doğan Sorumluluğu
243
§3. DEVLETLERİN YAŞAMA HAKKI KAPSAMINDA SUÇLULARIN İADESİ, YURTTAN ÇIKARMA VE SINIR DIŞI HALLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞU
258
Çalışmada Kullanılan Kararlar
295