Refah İktisadı Bağlamında Optimal Vergi Arayışı

Günümüz ekonomilerinde vergileme kapsamında hangi kriterin esas alınacağı, genellikle ülkelerin öncelikli makroekonomik amaçlarından hareketle belirlenmektedir. Büyümenin öncelikli amaç olduğu ekonomilerde, kıt kaynakların verimli bir şekilde tahsis edilmesi ön planda tutulmakta ve vergileme bu amaç doğrultusunda yapılmaktadır. Gelir eşitsizliklerinin ön planda tutulduğu ekonomilerde ise adaletin tesisine ilişkin politikalar geliştirilmekte ve vergiler yeniden dağıtım amacı kapsamında kullanılmaktadır. Ancak toplum tercihlerinin esas alınmadığı durumlarda, makroekonomik kaygılarla yürütülen vergi politikaları, sosyal refahın en üst düzeye çıkarılmasında etkili olamamaktadır. Toplumsal açıdan en iyiye ulaşılabilmesi için esas olan toplum tercihinin belirlenmesidir. Toplum tercihlerinden hareketle geliştirilen politika önerileri, sosyal refah maksimizasyonunu sağlamakta ve aynı zamanda vergiye uyumu da arttırabilmektedir. Buradan hareketle çalışmanın amacını; optimal vergilemeye in toplum tercihinin belirlenmesi ve bunun sosyal refah üzerindeki etkisinin tespit edilmesi oluşturmaktadır.

Bu kapsamda çalışmada anket yönteminden faydalanılarak Türkiye genelinde bir araştırma yapılmış. Optimal vergileme bağımlı değişken, etkinlik temelli vergileme, adalet temelli vergileme ve mali amaçlı vergileme bağımsız değişken olarak ele alınmış ve buna yönelik regresyon modeli kurulmuş. Bu modelden hareketle, toplumun vergilemeye ilişkin tercihi ve bunun optimal vergileme üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmış. Devamında sosyal refah maksimizasyonu bağımlı değişken, optimal vergileme, kaynak dağılımında etkinlik ve kaynak dağılımında adaletin bağımsız değişken olarak alındığı ikinci bir regresyon modeli kurulmuş. Bu modelden hareketle de bu bağımsız değişkenlerin sosyal refah maksimizasyonuna etkisi belirlenmeye çalışılmış.

Araştırma sonucunda elde edilen bulgulardan hareketle, Türk vergi sistemine ilişkin toplum tercihleriyle uyumlu vergi politikası önerileri geliştirilmeye çalışılmış.

(Tanıtım Bülteninden)