Akıllı Sözleşmeler

Akıllı sözleşmeler, ismini sıklıkla duymaya başladığımız fakat hukuken nerede konumlandığını bilemediğimiz yeni bir kavramdır. Bunlar, düşünüldüğünün aksine yeni bir sözleşme tipi olmadığı gibi tek bir akıllı sözleşme çeşidi de yoktur. Bu sebeple akıllı sözleşmeler, bir borçlar hukuku kitabında ayrı bir bölüm teşkil etmeyecektir.

Akıllı sözleşmeler, mevcut sözleşme tiplerinin yeni bir teknikle akdedilmesi ve otomatik olarak ifa edilmesi süreci olarak görülebilir. Bir diğer ifadeyle akıllı sözleşmeler, iki veya daha çok tarafın, üzerinde anlaştıkları ve önceden belirledikleri hükümleri, otomatik icrası için blokzincire aktarmaları sürecidir. Akıllı sözleşmeler, sözleşme kapsamındaki edimlerin ifasını otomatikleştirdiği gibi sözleşmelerin kuruluşunu da otomatikleştirebilir. Akıllı sözleşme kavramının, blokzincir üzerinde gerçekleştirilen basit işlemlerden, kompleks hukuki sözleşmelere kadar geniş bir yelpazede kullanıldığı ve genelgeçer bir tanımının bulunmadığı unutulmamalıdır.

Akıllı sözleşmelerin hukukla temas ettiği pek çok nokta vardır. Bu çalışma, akıllı sözleşmelerin Türk borçlar hukuku kuralları uyarınca genel bir değerlendirmesini yapmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, akıllı sözleşmelerin hukuki anlamda bir sözleşme olup olmadıkları, otomatikleştirilmiş irade beyanlarının geçerliliği, tarafların anonim kalabilmeleri sorunsalı, akıllı sözleşmelerde şekil şartları, irade sakatlıkları ve bunların giderilmesi, akıllı sözleşmelerin yorumu, bu çalışmada değerlendirilen konulardan bazılarıdır. Ek olarak, Avrupa ve ABD'de akıllı sözleşmelerle ilgili yapılan düzenlemeler incelenmiş ve devletlerin yaklaşımları ortaya konmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmanın amacı, akıllı sözleşmelerle ilgili, hukukçuları bekleyen sorunlar üzerine tartışmak, okuyucuları düşündürmek ve çözüm yollarına ulaşılmasına katkı sağlamaktır. Yeni bir kavram olması sebebiyle, meselenin aydınlatılması konusunda öğretiye büyük bir görev düşmektedir. Bu doğrultuda, akıllı sözleşmelere ilişkin dünyadaki farklı bakış açıları değerlendirilmiş ve Türk hukuku için en uygun yaklaşımların bulunmasına gayret edilmiştir.