Birinci Bölüm KAVRAMLAR VE TARİHSEL GELİŞİM
§1. CEZA MUHAKEMESİNDE DELİL
31
II. Tarihsel Süreçte Delil
33
b. Tanık Beyanının Değeri
38
c. Tanık Beyan Delilinin Sorunları
39
2. Tarafların Açıklamaları
39
c. Suç Ortağının Beyanı
40
d. Sanıktan Başka Tarafların Açıklamaları
41
2. Belge Delillerinin Sınıflandırılması
43
3. Ses ve/veya Görüntü Kayıtlarının Delil Durumu
43
2. Belirti Delillerinin Sınıflandırılması
45
§2. TANIK, TANIKLIK VE TANIK KORUMA
45
2. AİHM ve Avrupa Konseyi Kararlarında Tanık
50
b. Dolaylı Tanıklığın Delil Değeri
53
c. Dolaylı Tanıklığın Görünüş Şekilleri
57
bb. Doğrudan Tanığın İfadesini Alan Görevlinin Tanıklığı
57
cc. Doğrudan Tanığı Dinlemiş Olan Kimsenin Tanıklığı
58
dd. Dolaylı Tanığı Dinlemiş Olan Kişinin Tanıklığı
58
B. Tanık Olarak Dinlenebilecekler
59
2. Şikayetçi ve Mağdurun Tanıklığı
60
3. Suç Ortaklarının Tanıklığı
62
4. Tanık Olarak Dinlenebilecek Diğer Kişiler
65
a. Suçtan Zarar Görenin Tanıklığı
65
b. Katılanın Tanıklığı
66
e. Sanık Müdafii veya Vekilinin Tanıklığı
67
g. Gizli Soruşturma Yapan Kolluk Görevlisi
70
h. Kamu Görevlisi Olmayan Kişiler
71
cc. Muhbir - İnformant
72
bbb. Anayasa Mahkemesinin Konuya Bakış Açısı
74
ccc. AİHM’nin Konuya Bakışı
75
ı. Adaletle İşbirliği Yapan Kişi
76
aaa. Bazı Suç Failleri Hakkında Uygulanacak Hükümlere Dair Kanun
78
bbb. Topluma Kazandırma Kanunu
78
j. Adlî Kolluk Görevlisi
79
C. Tanığın Güvenilirliği
79
2. Tanığın Kimliğinin Bilinmesinin Önemi
82
b. Tanığın Güvenilirliğinin Kontrolü
84
B. Tanıklığın Hukukî Mahiyeti
88
B. Tanığı Koruma Nedenleri
96
1. Hassas ve Savunmasız Durumda Bulunan Tanıklara Bağlı Nedenler
96
2. Tehlike Altında Bulunan Tanıklara Bağlı Nedenler
101
b. Tanıkların Korkutulma Yöntemleri
107
c. Korkutma Eyleminin Failleri
108
d. Tanıkların Korkutulma Zamanı
108
3. Suçla Mücadele Politikasına Bağlı Nedenler
108
4. Normal Tanıklara Bağlı Nedenler
109
§3. TÜRK HUKUKUNDA TANIK KORUMA HÜKÜMLERİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
110
II. Mevzuat Hükümlerinde Gelişme
110
A. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu
110
B. Milli Korunma Kanunu
110
C. Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilâtı Kanunu
111
D. Terörle Mücadele Kanunu
111
2. Anayasa Mahkemesinin Yaklaşımı
112
E. Pişmanlık Kanunları
112
1. Bazı Suç Failleri Hakkında Uygulanacak Hükümlere Dair Kanun
112
2. Topluma Kazandırma Kanunu
113
F. Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu
113
2. Tanık Koruma Tedbirleri
115
G. Kaçakçılık Mevzuatı
115
1. 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun
115
2. 4926 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu
116
3. 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu
116
H. Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu
116
I. Asayişe Müessir Bazı Fiillerin Önlenmesi Hakkında Kanun
117
J. Petrol Piyasası Kanunu
117
K. Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun
117
L. Ceza Muhakemesi Kanunu
117
M. Tanık Koruma Kanunu
119
2. Kanunun Hazırlık Süreci
120
3. Başbakanlık Süreci
120
4. TBMM’de Yürütülen Çalışmalar ve Yapılan Değişiklikler
120
b. Adalet Komisyonu’nda Yapılan Değişiklikler
122
c. TBMM Genel Kurulu’nda Yapılan Değişiklikler
124
III. Ara Değerlendirme
124
İkinci Bölüm ULUSLARARASI VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA TANIK KORUMA
§1. ULUSLARARASI HUKUKTA TANIK KORUMA
125
I. Birleşmiş Milletler
125
A. BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi
125
2. Tanık, Bilirkişi ve Mağdur Bakımından
125
B. İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı, Aşağılayıcı Muamele veya Cezaların Etkili Biçimde Soruşturulması ve Belgelendirilmesi İçin El Kılavuzu
126
C. Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesi
126
2. Sözleşmenin Kapsamı
126
b. Sınıraşan Suç Kavramı
127
3. Tanıkların Korunması
127
a. Korumanın Kişi Bakımından Kapsamı
127
D. Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesine Ek Protokoller
128
1. İnsan Ticaretinin, Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokol
128
b. Protokol’ün Sözleşme Kapsamına Aldığı Suçlar
128
2. Kara, Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokol
129
b. Protokol’ün Sözleşme Kapsamına Aldığı Suçlar
129
3. Ateşli Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mühimmatının Yasadışı Üretimine ve Kaçakçılığına Karşı Protokol
129
b. Protokol’ün Sözleşme Kapsamına Aldığı Suçlar
130
E. ÇHD Sözleşmeye Ek Çocuk Satışı, Çocuk Fahişeliği ve Çocuk Pornografisi ile İlgili İhtiyari Protokol
131
II. Avrupa Hukuk Araçları
131
1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
131
2. Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesi
132
3. Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Avrupa Sözleşmesine Ek 2. Protokol
132
B. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
132
2. Temel Kuralın Sınırlandırılması
133
a. Mevcut Olmayan Tanıklar
133
c. Savunmasız/Hassas Tanıklar
134
d. Tehdit Altında Bulunan Tanıklar
134
C. Avrupa Konseyi Kararları
143
2. Ceza Hukuku ve Ceza Yargılama Usulü Çerçevesinde Mağdurun Konumuna İlişkin Tavsiye Kararı (85)11
144
3. Aile İçi Şiddete İlişkin Tavsiye Kararı (85)4
144
4. Mağdurlara Destek Verilmesi ve Haksızlığa Uğramanın Önlenmesine İlişkin Tavsiye Kararı (87)21
144
5. Tanıkların Korkutulması ve Savunmanın Haklarına İlişkin Tavsiye Kararı (97)13
145
6. Örgütlü Suçla Mücadele İçin Rehber İlkelere İlişkin Tavsiye Kararı (2001)11
145
7. Tanıkların ve Adalet İşbirlikçilerinin Korunmasına İlişkin Tavsiye Kararı (2005)9
146
1. Uluslararası Örgütlü Suçlarla Mücadele Tanık Korumaya İlişkin Konsey İlke Kararı
146
2. Uluslararası Örgütlü Suç Mücadelesinde Adaletle İşbirliği Yapanlara İlişkin Konsey İlke Kararı
147
3. Cezai Kovuşturmalarda Mağdurun Durumuna İlişkin Konsey Çerçeve Kararı
147
III. Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi
147
B. Mahkeme Uygulaması
148
§2. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA TANIK KORUMA
148
A. Mevzuat Bakımından
149
B. Koruma Hükümlerinin Kişiler Bakımından Kapsamı
150
C. Tanığın Korunmasının Gerekçesi
150
II. Common Law Muhakemesi
150
B. Amerika Birleşik Devletleri
152
2. ABD Federal Tanık Güvenliği Programı (WITSEC)
154
2. Tanığın Kimliğinin Gizli Tutulması Tedbiri
161
b. Uygulanma Koşulları
161
III. Kıta Avrupası Muhakemesi
162
2. Üç Basamak Teorisi
166
aa. Birinci Aşama: Tanığın Duruşmada Korunması
166
bb. İkinci Aşama: Tanığın İstinabe Yoluyla Korunması
168
cc. Üçüncü Aşama: Kimliğin Gizlenmesi
168
3. Tehlike Altındaki Tanıkların Korunmasının Uyumlaştırılması Hakkında Kanun
169
a. Kanunun Uygulama Alanı
169
b. Kişiler Bakımından Uygulama Alanı
169
e. Kayıtların Tutulması
170
g. Kişisel Verilerin Kullanılması
170
h. Geçici Farklı Kimlik
170
ı. Üçüncü Kişilere Karşı Haklar
170
j. Üçüncü Kişilerin Hakları
171
k. Adlî Soruşturmalarda Tanık Koruma
171
2. Adres Bilgilerinin Gizli Tutulması - Polis veya Jandarma Karakolunun Adres Olarak Gösterilmesi
172
3. Kimliğin Gizli Tutulması Tedbiri
172
b. Telekomünikasyon Yoluyla Dinleme
174
c. Gizliliğin İhlali Suçu
174
4. Tanık Koruma Tedbiri Uygulanan Kişinin İfadesinin Muhakemedeki Değeri
174
b. Tanığın Sesinin ya da Görüntüsünün Değiştirilerek Mahkemede Dinlenmesi
177
c. Tanığın Telekonferans Yöntemiyle Özel Bir Yerde Dinlenmesi
178
d. Tanığın Kimliğinin Gizli Tutulması
179
e. Özel Güvenlik Tedbir ve Programları
179
2. AİHM İçtihatlarının Etkisi
181
Üçüncü Bölüm TANIK KORUMANIN YÖNTEM, KAPSAM VE USULÜ
§1. TANIK KORUMA TEDBİRLERİ
185
II. Koruma Tedbirlerinin Özellikleri
188
B. Tanığın Kişisel Bilgilerinin - Kimliğinin Gizli Tutulması
191
3. Avrupa Konseyi Kararları
195
5. Kişisel Bilgileri Gizli Tutulan Tanığın Bilgilerinin Muhakemeye Kazandırılması
196
b. Doğrudan Aktarma - Kişisel Bilgileri - Kimliği Gizlenen Tanığın Dinlenilmesi
197
c. Dolaylı Aktarma - Aracılı Delil Elde Etme Yolları
198
bb. Kimliği Gizlenen Tanık Açıklamalarının Bulunduğu Tutanakların Okunması
200
cc. Kimliği Gizlenen Tanığın İfadesini Alan Görevlinin Dinlenmesi
203
dd. Kimliği Gizli Tutulan Tanığın Soruşturma Evresinde Kayıt Altına Alının Ses ve Görüntüsünün Duruşmada Dinlenmesi
203
6. Kişisel Bilgileri Gizli Tutulan Tanığa Savunmanın Soru Sorma Hakkı
203
7. Kişisel Bilgileri Gizli Tutulan Tanığın Güvenilirliğinin Test Edilmesi
204
C. Tanığı Duruşma Salonu Dışında Dinleme
209
b. Mevcut ve Ağır Bir Tehlikenin Bulunması
212
c. Mevcut Tehlikenin Başka Türlü Önlenebilme İmkânının Bulunmaması
212
d. Koşulların Hâkim Tarafından Değerlendirilmesi
212
e. Maddî Gerçeğin Ortaya Çıkarılması Açısından Tehlike Oluşturması
213
3. Görüntülü ve Sesli Dinleme Kararı
213
4. Tanığın Dinlenilmesi Usulü
213
5. Görüntü ve Sesli Olarak Alınan İfadenin Kayda Alınması
214
6. Tanığa Ait Görüntü ve Ses Kayıtlarının Muhafaza Edilmesi
215
7. Savunma Hakkının Kullanımı
215
D. Tanığı Özel Ortamda Dinleme
217
2. Uygulama Yöntemleri
217
F. Tanığı İstinabe Yoluyla veya Naip Hâkim Aracılığıyla Dinleme
219
G. Duruşmada Okunmasıyla Yetinilebilecek Belgeler
220
I. Muhakemenin Sona Erdirilmesi
222
J. Tanıklık Etme Yükümlüğünün Kaldırılması
222
K. Gizli Duruşma Yapılması
223
L. Sanığın Duruşma Salonundan Çıkarılması
224
M. Duruşma Disiplinini Sağlamaya Yönelik Tedbirler
225
N. Tanığın Kendisini Suçlamaya Zorlama Yasağı
226
O. Müdafiin Dosyayı İnceleme Hakkının Sınırlanması
226
P. Suç Mağdurlarının Tanık Olarak Bir Defa Dinlenmesi
226
B. Fizikî Koruma Tedbiri
228
2. Tedbirin Uygulanması
228
C. Kimlik Bilgilerinin Değiştirilmesi Tedbiri
229
2. Kararın Alınması ve Uygulanması
229
D. Yerleşim Yerinin Değiştirilmesi Tedbiri
230
2. Yurt İçinde Yeni Yerleşim Yeri Sağlanması
230
3. Yurt Dışında Yeni Yerleşim Yeri Sağlanması
231
E. Fizyolojik Görünümün Değiştirilmesi Tedbiri
232
2. Kimlik Bilgilerinin Yenilenmesi
232
3. Değiştirilen Fizyolojik Görünümün Eski Hâle Getirilmesi
232
F. İş ve İş Alanının Değiştirilmesi Tedbiri
233
G. Eğitim ve Öğretim Kurumunun Değiştirilmesi Tedbiri
233
H. Ceza İnfaz Kurumunun Değiştirilmesi Tedbiri
234
3. Tedbirin Uygulanması
234
I. Maddî Yardım Tedbiri
235
§2. ANONİM TANIK BEYANININ HUKUKÎ DEĞERİ
239
§3. HAKKINDA TEDBİR UYGULANACAK KİŞİLER
242
IV. Hassas/Savunmasız Tanıklar
244
V. Tanık Koruma Biriminde Görev Yapan Personel ve Yakınları
244
VI. Suçla Mücadelede Görevli Kişiler ve Yakınları
245
B. Görevli Kişilerin Yakınları
247
VII. Tanığın Yakınları
249
3. Kan ve Kayın Hısımlar
251
4. Tanık ile Evlatlık Bağı Bulunanlar
251
VIII. Tanık ile Yakın İlişki İçinde Bulunan
251
IX. Muhbir ve Yakınları
252
X. Suç Ortağı ve Yakınları
253
XI. Ara Değerlendirme
253
§4. TANIK KORUMA KARARINI VERECEK MAKAM VE MERCİ
254
II. Soruşturma Evresinde
255
A. Cumhuriyet Savcısı
255
C. Tanık Koruma Kurulu
256
III. Kovuşturma Evresinde
256
A. Cumhuriyet Savcısı
256
C. Tanık Koruma Kurulu
256
2. Tanıklık Görevinin Yapılması Kavramı
257
b. Fizikî Koruma Sağlanması Tedbiri Bakımından
257
IV. Kovuşturma Evresinden Sonra
258
§5. TANIK KORUMA KARARI VERİLME KOŞULLARI
258
C. Talebin Gerekçeye Dayandırılması
260
III. Koğuşturma Konusu Eyleme İlişkin Koşullar
260
C. Belli Bir Cezayı Gerektiren Suçlar
262
IV. Tehlikeye İlişkin Koşullar
264
B. Avrupa Konseyi Kararlarında
265
C. Tehlikenin Niteliği
266
D. Korunmanın Zorunlu Olması
268
E. Tehlikenin Yöneleceği Hukukî Değer
269
V. Göz Önünde Bulundurulacak Diğer Durumlar
269
A. Değerlendirme Raporu
269
D. Alınacak Tedbirin Maliyeti
272
E. Tanığın Psikolojik Durumu
272
VI. Ara Değerlendirme
272
II. Kolluk Amiri Tarafından Verilen Karara Karşı Yargı Yolu
274
III. Cumhuriyet Savcısı Tarafından Verilen Karara Karşı Yargı Yolu
274
IV. Mahkeme Tarafından Verilen Karara Karşı Yargı Yolu
275
V. Anonim Tanık Açıklamalarının Akıbeti
275
VI. Ara Değerlendirme
276
§7. TANIK KORUMA TEDBİRİNİN UYGULANMASI
277
A. Mahkeme ve Savcılık Bakımından
277
B. Kişiler Bakımından
278
C. Kurul ve Koruma Birimi Bakımından
278
D. Diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlar Bakımından
279
E. Kamu Görevlileri Bakımından
279
G. Gizliliğin İhlali Suçu
282
II. Mutabakat Metni ve Tanık Koruma Programı
283
C. Avukattan Yararlanma
285
E. Uygulanma Koşulları
285
III. Soruşturma Usulü
286
§8. TANIK KORUMA TEDBİRİNİN SÜRESİ, DEĞİŞTİRİLMESİ VEYA KALDIRILMASI
286
II. Karar Verecek Makam veya Merci
287
III. Tanık Koruma Kararındaki Değişikliklerin Tanığa Bildirilmesi
289
§9. TANIK KORUMA SİSTEMİNİN ÖRGÜTSEL YAPISI
290
I. Tanık Koruma Kurulu
290
1. Tanık Koruma Tedbirine Karar Vermek
291
2. Başvuru ve Şikayetleri İncelemek
291
3. Tanık Koruma Tedbirlerinin Uygulanmasını Denetlemek
292
C. Kurul Tarafından Yapılacak Değerlendirme
292
II. Tanık Koruma Birimi
292
III. Soruşturma ve Kovuşturma Evresinde Görev Yapan Personelin Tanık Koruma Biriminde Görev Yapması
293
IV. Ara Değerlendirme
294
Dördüncü Bölüm TANIK KORUMA TEDBİRLERİNİN CEZA MUHAKEMESİ İLKELERİ VE SANIK HAKLARI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
§2. SORGULAMA HAKKI VE SİLAHLARIN EŞİTLİĞİ İLKESİ BAKIMINDAN
299
II. Tanık Koruma Yöntemleri Karşısında Sorgulama Hakkı ve Silahların Eşitliği
302
§3. MADDİ GERÇEĞE ULAŞMA İLKESİ BAKIMINDAN
308
II. Tanıkların Korunması ve Maddî Gerçeğe Ulaşma
309
III. Ara Değerlendirme
311
§4. DOĞRUDAN DOĞRUYALIK İLKESİ BAKIMINDAN
311
II. Tanık Bakımından Doğrudan Doğruyalık İlkesi
313
III. Kovuşturma Evresinin Önemini Yitirdiği Görüşü
315
IV. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Bakışı
316
Beşinci Bölüm İLGİLİ MEVZUAT
I. TANIK KORUMA KANUNU (Gerekçeli)
333
II. CUMHURİYET BAŞSAVCILIKLARI VE MAHKEMELERCE ALINACAK TANIK KORUMA TEDBİRLERİNE İLİŞKİN ESAS VE USULLER HAKKINDA YÖNETMELİK
367