Cinnet, Panik ve Çöküş

Dünyanın öndegelen iktisatçıları arasında sayılan les P. Kindleberger'in konusunun klasik eserleri arasına girmiş olan Cinnet, Panik ve Çöküş adlı eseri ilk kez 1978'de yayınlandı. Yazar, "kökü kurumayan döngüler" diye tanımladığı mali krizleri açıklarken; öncelikle bu konuda genel bir tanımlamaya gitmenin zor olduğunu, ancak spekülasyona yolaçan koşullarla birlikte parasal boyutlarda kredinin genişlemesi ve mali sıkıntılarla başlayıp, panik ve ardından çöküşle birlikte tamamlanan kriz modelinin analizlerle çıkarsamalara arkaplan sağladığına dikkat çekiyor.

Kindleberger bu çalışmasında, daha önce 1929 Ekonomik Buhranı ile ilgili yazdığı kitapta değindiği, krizlerin derinliği ve uzunluğuna neden olarak gösterdiği, krizlerde bir son uluslararası mercii olmaması hususunu' daha da genişleterek ele alıyor.

İlk kez 1978'de basılan bu kitap genellikle İkinci Dünya Savaşı öncesinde yaşanan krizleri ele alıyordu. Ekim 1987'de Kara Pazartesi diye bilinen borza krizinden sonra, bu gelişmeleri de içine alan ve 18801893 arasındaki döneme ilişkin araştırmayı de içeren çalışma, 1989'da ikinci kez basıldı. Ocak 1990'da patlak veren ve 90'lı yıllarda süren Japon krizi ise üçüncü baskının yapılmasına neden oldu. Yazarın ölümünden önce yapılan son baskısında ise Meksika'da ve Doğu Asya'daki krizlerin ortaya çıkardığı sorunların da yer verildiği Cinnet, Panik ve Çöküş bu alanda klasik bir eser haline geldi.

Önümüzdeki beş yıl içinde Kindleberger'in Cinnet, Panik ve Çöküş kitabını tekrar tekrar okumadığınız için kendinize çok kızabilirsiniz.

Paul A. Samuelson, Massachusetts Institute of Technology

Cinnet, Panik ve Çöküş, para ve kredinin yanlış yönetilmesinin, yüzyıllardır nasıl mali çöküşlere yol açtığına ilişkin akademik bir inceleme.

Rid Lambert, Financial Times

Bu kitap Kindleberger'in mali tarih konusundaki zeka, kavrayış ve tutkusuyla göz alıyor. Gerçekten keyif verici.

Robert Z. Aliber, Chicago University

Kindleberger'in kitabından dersler çıkaran okur, mutlaka önümüzde uzanan mali krizleri öngörecektir.

Rid Sylla, New York University

Türkiye'nin piyasa ekonomisine geçmekte yaşadığı ciddi gecikme, mali kriz tarihimizi fakir bırakmıştı. Yakın geçmişte, kısa sürede çok mali kriz çıkartarak, bu işi daha uzun süredir yapan ülkelerle aradaki farkı en azından bu konuda kapatmaya çalıştık. Ama daha yolumuz var. Yılını, ayını, gününü ve saatini veremesek de bir sonraki mali krizin kapının hemen arkalarında bir yerde heyecanla sırasını beklediğini çoğumuz biliyoruz. O açıdan bu kitabın dikkatle okunmasının ve eşe dosta önerilmesinin şu günlerde yapılacak en akıllı yatırımlardan biri olduğu kanısındayım.