KORUMA TEDBİRLERİ KAVRAMI, HUKUKİ NİTELİĞİ,
ÖN ŞARTLARI İLE KORUMA TEDBİRLERİ NEDENİYLE
TAZMİNATIN TARİHSEL GELİŞİMİ
I. Koruma Tedbiri Kavramı ve Hukuki Niteliği
19
II. Koruma Tedbirlerinin Ortak Özellikleri
20
III. Koruma Tedbirlerinin Ön Şartları
22
A. Yasal Düzenlemeyle Belirlenmiş Olması
23
B. Suç Şüphesinin Bulunması
23
C. Gecikmesinde Sakınca Bulunması
24
E. Orantılılık, Gereklilik ve Elverişlilik Bulunması
26
IV. Tazminatın Hukuki Dayanağı Hakkında Görüşler
26
A. Şahsi Kusur Teorisi
27
C. Kamulaştırma Teorisi
28
D. Kusursuz Sorumluluk Teorisi
29
E. Kamunun Hukuki Tazmin Borcu Teorisi
30
F. Hak Esası ve Haksız Fiil Teorisi
30
İ. Hukuk Devleti ve Adalet Duygusu İlkesi
31
V. Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminatın Tarihi Gelişimi
32
A. Anayasalardaki Düzenlemeler
34
B. Uluslararası Metinlerdeki Düzenlemeler
35
1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
35
2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
36
3. Diğer Uluslararası Metinler
38
C. Kanunlardaki Düzenlemeler
39
1. 12 Şubat 1339 Tarihli Kanun
39
2. 1956 Tarihli Suçlu Olmadığı Halde Tevkif Edilenlere Tazminat
Verilmesi Hakkındaki Kanun Teklifi
39
3. 466 Sayılı Kanun Dışı Yakalanan veya Tutuklanan Kimselere
Tazminat Verilmesi Hakkında Kanun
41
5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNA GÖRE
I. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Tazminat Nedenleri
43
A. Kanunlarda Belirtilen Koşullar Dışında Yakalama, Tutuklama veya
Tutukluluğunun Devamına Karar Verilmesi (m.141/1–a)
43
1. Kanunlarda Belirtilen Koşullar Dışında Yakalama
43
2. Kanunlarda Belirtilen Koşullar Dışında Tutuklama
47
3. Kanunlarda Belirtilen Koşullar Dışında Tutukluluğun Devamına
B. Kanuni Gözaltı Süresi İçinde Hâkim Önüne Çıkarılmama (m.141/1–b)
55
C. Kanuni Hakları Hatırlatılmadan veya Hatırlatılan Haklarından
Yararlandırılma İsteği Yerine Getirilmeden Tutuklama (m.141/1–c)
56
D. Kanuna Uygun Olarak Tutuklandığı Hâlde Makul Sürede Yargılama
Mercii Huzuruna Çıkarılmama ve Bu Süre İçinde Hakkında Hüküm
E. Kanuna Uygun Olarak Yakalandıktan veya Tutuklandıktan Sonra
Haklarında Kovuşturmaya Yer Olmadığına veya Beraatlerine Karar
1. Kanuna Uygun Olarak Yakalandıktan veya Tutuklandıktan Sonra
Haklarında Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar Verilmesi
65
2. Kanuna Uygun Olarak Yakalandıktan veya Tutuklandıktan Sonra
Haklarında Beraatlerine Karar Verilmesi
66
F. Mahkûm Olup da Gözaltı ve Tutuklulukta Geçirdiği Sürelerin,
Hükümlülük Sürelerinden Fazla Olması veya İşlenen Suç İçin
Kanunda Öngörülen Cezanın Sadece Para Cezası Olması Nedeniyle
Zorunlu Olarak Bu Cezayla Cezalandırılması (m.141/1–f)
68
1. Gözaltı ve Tutuklulukta Geçirdiği Sürelerin Hükümlülük
Sürelerinden Fazla Olması
69
2. Kanunda Öngörülen Cezanın Sadece Para Cezası Olması
70
G. Yakalama veya Tutuklama Nedenleri ve Haklarındaki Suçlamaların
Kendilerine, Yazıyla veya Bunun Hemen Olanaklı Bulunmadığı
Hâllerde Sözle Açıklanmaması (m.141/1–g)
71
H. Yakalanmaların veya Tutuklanmaların Yakınlarına Bildirilmemesi
İ. Arama Kararının Ölçüsüz Bir Şekilde Gerçekleştirilmesi (m.141/1–i)
75
J. Eşyasına veya Diğer Malvarlığı Değerlerine, Koşulları Oluşmadığı
Halde El konulması veya Korunması İçin Gerekli Tedbirlerin
Alınmaması ya da Eşyasının veya Diğer Malvarlığı Değerlerinin Amaç
Dışı Kullanılması veya Zamanında Geri Verilmemesi (m.141/1–j)
78
1. Koşulları Oluşmadığı Hâlde El Konulması
81
2. Korunması İçin Gerekli Tedbirlerin Alınmaması
82
3. Amaç Dışı Kullanılması
83
4. Zamanında Geri Verilmemesi
83
K. Yakalama veya Tutuklama İşlemine Karşı Kanunda Öngörülen
Başvuru İmkânlarından Yararlandırılmaması (m.141/1–k)
84
L. Yargılamanın Yenilenmesi Sonucunda Beraat veya Ceza Verilmesine
Yer Olmadığı Kararının Verilmesi (CMK m. 323/3)
86
TAZMİNATA BAŞVURU, YARGILAMA VE MAHKEME
KARARLARININ İCRASI, TAZMİNATIN GERİ ALINMASI VE RÜCU,
I. Tazminat Hakkının Bildirilmesi
89
III. Görevli ve Yetkili Mahkeme
92
V. Dilekçeyle Başvuru Zorunluluğu ve Dilekçenin İçeriği
98
A. Yargılamada Uygulanacak Hükümler
99
B. Tazminat Davasının Usulü
100
C. Duruşmanın Yapılması
102
D. Zararın Belirlenmesi ve Tazminat Miktarının Hesaplanması
103
VII. Mahkemenin Vereceği Kararların Türleri
111
A. Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararı
111
B. Dilekçenin Reddi Kararı
112
1. İstemin Süre Yönünden Reddi
112
2. İstemin Husumet Yönünden Reddi
113
3. Kararın Kesinleşmemesi Nedeniyle Reddi
113
4. Zarar Yokluğundan Talebin Reddi
114
D. Davanın Kabulü Kararı
114
E. Davanın Kısmen Kabulü ve Kısmen Reddi
114
F. Harç, Yargılama Gideri ve Vekâlet Ücreti
114
H. Tazminata İlişkin Mahkeme Kararlarının İcra Takibine Konulması
121
İ. Tazminatın Geri Alınması
121
J. Tazminatın Geri Alınabildiği Haller
122
1. Kovuşturmaya Yer Olmadığına İlişkin Kararın Sonradan Kaldırılıp
Kamu Davası Açılarak Mahkûm Edilmesi
122
2. Yargılamanın Aleyhte Yenilenmesi Sonucu Beraat Kararının
Kaldırılıp Mahkûm Edilmesi
123
K. Tazminatın Geri Alınma Usulü
123
1. Hâkim ve Cumhuriyet Savcılarına Rücu
125
2. İftira Konusunu Oluşturan Suç veya Yalan Tanıklık Nedeniyle
Gözaltına Alınma ve Tutuklama Halinde; İftira Eden veya Yalan
Tanıklıkta Bulunan Kişiye Rücu
127
M. Tazminat Engelleri
128
1. Tazminata Hak Kazanmadığı Hâlde, Sonradan Yürürlüğe Giren ve
Lehte Düzenlemeler Getiren Kanun Gereği, Durumun Tazminat
İstemeye Uygun Hâle Dönüşmesi
129
2. Genel veya Özel Af, Şikâyetten Vazgeçme, Uzlaşma Gibi
Nedenlerle Hakkında Kovuşturmaya Yer Olmadığına veya
Davanın Düşmesine Karar Verilmesi veya Kamu Davasının Geçici
Olarak Durdurulması veya Kamu Davası Ertelenmesi veya
a) Kamu Davasının Düşmesi
130
e) Hükmün Açıklamasının Geri Bırakılması
134
3. Kusur Yeteneğinin Bulunmaması Nedeniyle Hakkında Ceza
Verilmesine Yer Olmadığına Karar Verilmesi
136
4. Adli Makamlar Huzurunda Gerçek Dışı Beyanla Suç İşlediğini
veya Suça Katıldığını Bildirerek Gözaltına Alınmasına veya
Tutuklanmasına Neden Olmak
137
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARLARI
145
Maddi ve Manevi Tazminat Hesabı
145
Eksik Araştırma Yapılması
152
Taleple Bağlılık İlkesi
157