II. Konunun İncelenmesinde İzlenen Plan ve Yöntem
36
RÜCU HAKKI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
I. GENEL OLARAK RÜCU HAKKI VE HALEFİYET İLE
D. Halefiyet ile Rücu Hakkı Arasındaki İlişki
51
II. TÜRK SOSYAL GÜVENLİK HUKUKUNDA RÜCU
55
B. Sosyal Güvenlik Kavramı ve Sosyal Güvenlik Hakkı
56
C. Rücu Hakkına İlişkin 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve
Genel Sağlık Sigortası Kanunundan Önceki
Düzenlemelerin Tarihsel Gelişimi
63
1. 4772 Sayılı İş Kazalariyle Meslek Hastalıkları ve
Analık Sigortaları Kanunundaki Düzenlemeler
63
2. 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunundaki
3. 1479 Sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız
Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunundaki
4. 2925 Sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar
Kanunundaki Düzenlemeler
71
5. 2926 Sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına
Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunundaki
6. 5434 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı
Kanunundaki Düzenlemeler
72
D. 5510 Sayılı Kanunda Sosyal Güvenlik Kurumu’nun
Üçüncü Kişilere Rücu Hakkı
74
E. Rücu Hakkının Amacı
76
III. RÜCU HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ
82
B. Rücu Hakkının Hukuki Niteliğine Bağlı Sonuçlar
84
C. 5510 Sayılı Kanun Öncesi Dönem
87
1. 4772 Sayılı Kanun Açısından
87
2. 506 Sayılı Kanun Açısından
89
a. 506 sayılı Kanunun m. 26/2 hükmü
çerçevesinde rücu hakkının hukuki niteliği
89
bb. Yargı kararlarında benimsenen görüş
90
cc. Halefiyet ilkesini eleştiren görüşler
93
dd. Halefiyet görüşünü benimseyen görüşler
95
ee. Kurumun rücu hakkının temelinde
kanundan doğan alelade rücu hakkı olduğu
b. Anayasa Mahkemesi’nin 23.11.2006 tarihli
aa. Kararın konusu ve gerekçesi
105
bb. Karar sonrasında Yargıtay kararlarındaki
dönüşüm: Kurumun alelalede rücu hakkı
cc. Anayasa Mahkemesi kararı sonrasında
aaa. Yargıtay İçtihadı Birleştirme
Kararının bağlayıcılığının kalmadığı
bbb. Yargıtay İçtihadı Birleştirme
Kararının bağlayıcılığının devam
c. 506 sayılı Kanun m. 39 hükmü çerçevesinde
rücu hakkının hukuki niteliği
111
3. 1479 Sayılı Kanun Açısından
114
D. 5510 Sayılı Kanun Dönemi
121
1. 5510 Sayılı Kanunun m. 21/4 Hükmü Çerçevesinde
Rücu Hakkının Hukuki Niteliği
121
b. Yargı kararlarında benimsenen görüş
122
d. Basit rücu hakkı görüşü
128
2. 5510 Sayılı Kanunun m. 39 Hükmü Çerçevesinde
Rücu Hakkının Hukuki Niteliği
131
3. 5510 Sayılı Kanunun m. 76/6 Hükmü Çerçevesinde
Rücu Hakkının Hukuki Niteliği
132
SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNUN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE RÜCUUNUN KİŞİ VE KONU BAKIMINDAN KAPSAMI İLE KOŞULLARI
II. ÜÇÜNCÜ KİŞİ KAVRAMI
139
A. Üçüncü Kişinin Tanımı
139
B. Üçüncü Kişinin Çalıştıranı
147
D. Asıl İşveren ve Alt İşveren
155
1. Genel Olarak Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi
155
2. Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisinde Kurumun
3. Muvazaalı Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisinde
1. Genel Olarak Geçici İş İlişkisi
167
2. Geçici İş İlişkisinde Kurumun Rücuu
172
3. Meslek Edinilmiş Geçici İş İlişkisinin Kurulmasına
İlişkin Yasak ve Sınırlamalara Aykırılık ile Muvazaa
III. İŞ KAZASI, MESLEK HASTALIĞI İLE HASTALIK SİGORTASINDAN KAYNAKLANAN RÜCU
B. Sorumluluğun Koşulları
184
2. Zarara Üçüncü Kişinin Neden Olması
185
a. Üçüncü kişi ve üçüncü kişinin çalıştıranı
185
b. Kamu görevlileri, er ve erbaşlar ile kamu
idareleri tarafından görevlendirilen diğer kişiler
186
3. Zarara Uğrayanın Sigortalı Olması
199
bb. Sigortalı sayılanlar
199
cc. Sadece bazı sigorta kolları açısından
aaa. 5510 sayılı Kanunun m. 5 hükmü
uyarınca bazı sigorta kollarının
uygulanacağı sigortalılar
202
bbb. Sosyal güvenlik destek primine tabi
olarak çalışan sigortalılar
205
dd. Özel hükümlerle sigortalı sayılanlar
207
ee. Ev hizmetlerinde çalışanların
sigortalılığına ilişkin özel hükümler
209
ff. Sigortalı sayılmayanlar
215
4. Zararın İş Kazası veya Meslek Hastalığından ya da
aaa. İş kazası geçiren kişinin sigortalı
bbb. Sigortalının iş kazası sigorta
yardımlarından yararlanmasını
engelleyen bir durumunun olmaması
228
ccc. Sigortalının kazaya uğraması
230
bbbb. Kazanın dıştan gelen bir etkenle
cccc. İstenilmeyen olay
236
ddd. Olayın 5510 sayılı Kanunun 13.
maddesinde düzenlenen hâllerden
birinde meydana gelmesi
240
bbbb. Sigortalının işyerinde bulunduğu
sırada meydana gelen olay
242
cccc. İşveren tarafından yürütülmekte
olan bir iş nedeniyle ve sigortalı
bağımsız çalışıyorsa yürütmekte
olduğu iş nedeniyle meydana
dddd. Sigortalının, işveren tarafından
gönderilmesi yüzünden asıl işini
yapmaksızın geçen zamanlarda
eeee. Emziren kadın sigortalının
çocuğuna süt vermek için ayrılan
zamanlarda meydana gelen olay
253
ffff. İşverence sağlanan taşıtla işin
yapıldığı yere gidiş ve gelişi
sırasında meydana gelen olay
255
eee. Sigortalının bedensel veya ruhsal bir
fff. Uygun illiyet bağının bulunması
260
cc. İş kazasının bildirilmesi ve Kurum
tarafından soruşturulması
269
c. Meslek hastalığı kavramı ve unsurları
274
bbb. İşin niteliğinden ya da yürütüm
şartları sonucu meydana gelme
277
ccc. Hastalığın Yönetmelik eki listede
yer alması yahut Kurumca meslek
hastalığı olarak kabul edilmesi
278
ddd. Hastalığın Kurum Sağlık Kurulu
raporu ile tespit edilmesi
282
eee. Sigortalının bedenen veya ruhen bir
fff. Uygun illiyet bağının bulunması
284
cc. Meslek hastalığının Kuruma bildirilmesi
285
d. Hastalık kavramı ve hastalık sigortası
287
5. Zararın Üçüncü Kişinin Kusuru Nedeniyle Meydana
a. Kusura dayanan sorumluluk kavramı
291
bb. 506 sayılı Kanundaki düzenleme
294
cc. 5510 sayılı Kanunda üçüncü kişinin
kusuruna ilişkin düzenleme
295
b. Sorumluluğun tespitinde kaçınılmazlık
olgusunun dikkate alınması
301
bb. Kaçınılmazlık kavramı
303
cc. Kaçınılmazlığın mutlak veya nispi olarak
dd. Kaçınılmazlığın sorumluluğa etkisi
308
aaa. Öğretideki görüşler
308
bbb. Yargı kararlarında benimsenen
ee. Yer altı maden işyerlerinde 32 yıl kuralı ve
6. Uygun İlliyet (Nedensellik) Bağı
322
7. Kurumun Ödeme Yapması
323
b. Sağlık yardımlarının bedeli
324
c. İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından
sağlanan parasal yardımlar
325
bb. Sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği
aaa. Tanımı ve yararlanma koşulları
328
bbb. Geçici iş göremezlik ödeneğinin
başlangıcı ve ödeme süresi
331
ccc. Geçici iş göremezlik ödeneğinin
miktarı ve hesaplanması
332
ddd. Ödeneğin kesilmesi, azaltılması
cc. Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri
aaa. Tanımı ve yararlanma koşulları
341
bbb. Sürekli iş göremezlik oranının
tespiti ve iş göremezlik oranına
ccc. Gelirin miktarı, başlangıç tarihi ve
ddd. Gelirin arttırılması, azaltılması,
kesilmesi veya hiç verilmemesi
355
dd. Sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine
yapılan parasal yardımlar
356
ccc. Hak sahiplerine ölüm geliri
aaaa. Yararlanma koşulları ve
bbbb. Eşe gelir bağlama koşulları ve
cccc. Çocuklara gelir bağlama
koşulları ve gelir oranı
365
dddd. Ana ve babaya gelir bağlama
koşulları ile gelir oranı
369
eeee. Gelirlerin başlangıcı, kesilmesi
ve yeniden bağlanması
370
ee. Gelirlerin ve gelir ile aylıkların birleşmesi
376
d. Hastalık sigortasından sağlanan parasal
bb. Yararlanma koşulları
379
cc. Geçici iş göremezlik ödeneğinin
başlangıcı, ödeme süresi ve hesaplanması
381
dd. Geçici iş göremezlik ödeneğinin
verilmemesi, geri alınması veya
e. Zamanaşımına uğrayan gelirlerin Kurumca
sigortalı veya hak sahiplerine ödenmesi halinde
üçüncü kişilere rücu edilip edilemeyeceği
f. Hak düşürücü süreye tabi ödemelerin hakkın
düşmesine rağmen Kurumca sigortalı veya hak
sahiplerine ödenmesi halinde üçüncü kişilere
rücu edilip edilemeyeceği sorunu
387
IV. UZUN VADELİ SİGORTA KOLLARINDAN
KAYNAKLANAN RÜCU DAVALARI
387
B. Sorumluluğun Koşulları
394
2. Zarara Üçüncü Kişinin Neden Olması
395
b. Üçüncü kişi kavramı
396
c. Kamu görevlileri veya er ve erbaşlar ile kamu
idareleri tarafından görevlendirilen diğer kişiler
399
3. Zarar Görenin Sigortalı Olması
407
b. Uzun vadeli sigorta kolları kapsamında sigortalı
4. Zararın Üçüncü Kişinin Kasıtlı Bir Hareketi
Nedeniyle Meydana Gelmesi
411
bb. Türk Borçlar Hukukunda kast
414
cc. Türk Ceza Hukukunda kast
415
c. Kastın belirlenmesi
419
aa. Yargı kararlarında benimsenen görüş
419
bb. Öğretideki görüşler
422
d. Üçüncü kişinin dolaylı kasta (olası kast)
dayanan eyleminden sorumluluğu
427
5. Kurumun Aylık Bağlaması
431
aa. Tanımı ve yararlanma koşulları
432
bbb. Malullüğün çalışmaya başladıktan
ccc. Malullük durumunun Kurum Sağlık
Kurulunca tespit edilmesi
437
ddd. Belirli süre sigortalılık ve prim
eee. İşten ayrılma ve Kuruma başvurma
443
bb. Malullük aylığının hesaplanması,
başlangıcı ve ödenmesi
444
cc. Aylığın kesilmesi ve yeniden bağlanması
446
c. Vazife malullüğü aylığı
449
aa. Nitelikli malullük durumu olarak vazife
bb. Vazife malullüğü aylığının hesaplanması
cc. Aylığın kesilmesi ve yeniden bağlanması
453
aa. Ölen sigortalıya ilişkin koşullar
456
aaa. Sigortalının ölümü
456
bbb. Kurumla belli ilişki içinde olmak
458
bb. Hak sahiplerine ilişkin koşullar
460
aaa. Eşe ilişkin koşullar
460
bbb. Çocuklara ilişkin koşullar
460
ccc. Ana ve babaya ilişkin koşullar
461
cc. Aylığın hesaplanması, paylaştırılması ve
dd. Aylığın kesilmesi ve yeniden bağlanması
465
ee. Aylıkların birleşmesi
469
e. Zamanaşımına uğrayan aylıkların Kurumca hak
sahiplerine ödenmesi halinde üçüncü kişilere
rücu edilip edilemeyeceği sorunu
470
6. Uygun İlliyet Bağının Bulunması
470
V. GENEL SAĞLIK SİGORTASINDAN KAYNAKLANAN
B. Üçüncü Kişiye Rücuun Koşulları
475
1. Zarara Üçüncü Kişinin Neden Olması
475
2. Zarara Uğrayanın Genel Sağlık Sigortalısı veya
Bunların Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişilerden
3. Kasıt veya Suç Sayılır Hareket veya İlgili
Kanunlarla Verilmiş Bir Görevi Yapmama ya da
İhmali Nedeniyle Zarara Sebep Olma
484
4. Sağlık Harcamalarına Neden Olma
490
5. Mahkeme Kararıyla Tespit Edilmiş Olma
493
b. Öğretideki görüşler
493
c. Yargı kararlarında benimsenen görüş
494
6. Uygun İlliyet Bağının Bulunması
499
KURUMUN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE RÜCUUNDA ALACAĞIN
II. RÜCU ALACAĞININ KONUSU VE MİKTARI
502
B. 5510 Sayılı Kanun m. 21/4 Hükmü Yönünden Rücu
Alacağının Konusu ve Miktarı
503
1. Rücu Alacağının Konusu
503
2. Rücu Alacağının Miktarı
504
b. Ödemeler yönünden rücu alacağının miktarı
505
c. Gelirler yönünden rücu alacağının miktarı
506
d. Gelirin ilk peşin sermaye değerinin yarısının
rücu edilebilir olması hakkında Anayasa
Mahkemesi’nin kararı ve öğretideki görüşler
510
aa. Üçüncü kişinin sorumluluğunun gelirin ilk
peşin sermaye değerinin yarısı ile
sınırlandırılmasının haklı nedeni
bb) Üçüncü kişinin tazminatı ödemesi halinde
ekonomik olarak zor duruma düşecek
olmasının rücu davasına etkisi
515
cc. Türk Borçlar Kanununun m. 55/1 hükmü
son cümlesi uyarınca hakkaniyet sebebiyle
indirim yapılamaması karşısında Türk
Borçlar Kanununun m. 52/2 hükmünün
uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi
517
3. Üçüncü kişiye rücuun kusur oranında olup
C. 5510 Sayılı Kanun m. 39 Hükmü Yönünden Rücu
Alacağının Konusu ve Miktarı
530
1. Rücu Alacağının Konusu
530
2. Rücu Alacağının Miktarı
530
D. 5510 Sayılı Kanun m. 76/6 Hükmü Yönünden Rücu
Alacağının Konusu ve Miktarı
532
III. GELİR VE AYLIKLARDA MEYDANA GELEN
ARTIŞLARIN RÜCU EDİLİP EDİLEMEYECEĞİ SORUNU
535
IV. RÜCU ALACAĞININ HESAPLANMASINDA DIŞ TAVAN
UYGULANIP UYGULANMAYACAĞI SORUNU
540
B. Dış Tavan Uygulamasının Tarihsel Gelişimi
541
C. Üçüncü Kişilere Rücuu Bakımından Dış Tavanın
Uygulanıp Uygulanmayacağı
544
1. Yargıtay'ın Görüşü
544
2. Öğretideki Görüşler
545
D. Dış Tavanın/Üst Sınırın Hesaplanması
549
2. Bedensel Zararlarda Üst Sınırın Hesaplanması
552
a. Bedensel zarar kavramı ve kapsamı
552
b. İş görebilme çağının ve yaşam süresinin
aa. İş görebilme çağı ve yaşam süresi
bb. İş görebilme çağının ve yaşam süresinin
belirlenmesinde dikkate alınan tablolar
559
c. Meslekte kazanma gücü kaybının belirlenmesi
561
d. Zarara uğrayanın ücretinin tespiti
562
aa. Ücret kavramı ve kapsamı
562
bb. Ücretin belirlenmesi
565
aaa. Bilinen ücretin belirlenmesi
565
bbb. Bilinemeyen ücretin belirlenmesi
574
e. Tazminatın hesaplanması
576
bb. İşlemiş zarar dönemi
577
cc. İşleyecek zarar dönemi
579
f. Hesaplanan tazminattan yapılan indirimler
585
3. Sigortalının Ölümü Halinde Üst Sınırın
b. Destekten yoksun kalma tazminatı
591
d. Destekten yoksun kalma tazminatına hak
kazanabilecek kişiler
599
e. Destekten yoksunluk zararının süresi
601
f. Tazminatın hesaplanması
607
V. RÜCU EDİLEMEYECEK ÖDEMELER
610
A. Üçüncü Kişinin Kusurunun Tespiti
617
B. Sigortalının Müterafik Kusuru
623
2. Rücu Davalarında Müterafik Kusurun Etkisi
625
a. Yargıtay'ın görüşü
625
b. Öğretideki görüşler
631
C. Ceza Mahkemesince Tespit Edilen Kusur Oranının
D. Sigortalı veya Ölümü Halinde Hak Sahipleri Tarafından
Açılan Maddi Tazminat Davasında Tespit Edilen Kusur
Oranının Bağlayıcılığı
638
VII. İLK PEŞİN SERMAYE DEĞERİNDEKİ ARTIŞ VEYA
AZALMANIN RÜCU ALACAĞINA ETKİSİ
640
A. Hak Sahiplerine Bağlanan Gelir veya Aylıkların
Kesilmesi, Yeniden Bağlanması veya Yeni Bir Hak
Durumundaki Değişiklikler
649
C. Gelir ve Aylıkların Birleşmesi
661
VIII.ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE RÜCU EDİLEN GELİR VEYA
AYLIKLAR YA DA ÖDEMELERİN KURUMCA
SİGORTALI VEYA HAK SAHİPLERİNDEN GERİ
ALINMASI HALİNDE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN
YAPTIKLARI ÖDEMEYİ KURUMDAN GERİ İSTEMESİ
663
RÜCU DAVALARINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
I. KANUNLARIN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI
667
B. Rücu Hükümlerinin Zaman Bakımından Uygulanması
670
II. RÜCU DAVALARINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ
III. DAVANIN TARAFLARI
682
C. Sigorta Şirketinin ve Güvence Hesabının Sorumluluğu
686
1. Sigorta Şirketinin Rücu Sorumluluğu
686
2. Güvence Hesabının Rücu Sorumluluğu
691
3. 6111 Sayılı Kanun ile Getirilen Düzenleme
Karşısında Trafik Kazaları Nedeniyle Yapılan
Giderlerden Sorumluluk ve Rücu
694
B. Belirsiz Alacak Davası
697
D. Rücu Davalarının Belirsiz Alacak Davası veya Kısmi
VI. RÜCU DAVALARINDA İŞVEREN İLE ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN
MÜTESELSİL SORUMLULUĞU
711
A. Genel Olarak Müteselsil Sorumluluk Kavramı
711
B. Rücu Davalarında Müteselsil Sorumluluk Olup
Olamayacağına İlişkin Görüşler ve Yargıtay Uygulaması
715
C. 5510 Sayılı Kanunun m. 21/1 ve m. 21/4 Hükümleri
Bakımından Müteselsil Sorumluluk
724
1. 2015 Yılında Yapılan İçtihat Değişikliği Öncesi
2. 2015 Yılında Yapılan İçtihat Değişikliği Sonrası
D. 5510 Sayılı Kanunun m. 21/4 ve m. 23 Hükümleri
Bakımından Müteselsil Sorumluluk
734
E. 5510 Sayılı Kanunun m. 76/4 ve m. 76/6 Hükümleri
Bakımından Müteselsil Sorumluluk
736
VII. BİRDEN FAZLA RÜCU HALİNİN BİRLEŞMESİ
737
VIII. RÜCU DAVALARINDA FAİZ VE FAİZ BAŞLANGIÇ
IX. KURUMUN İLK AÇTIĞI RÜCU DAVASINDA VERİLEN
KARARIN VE İLK DAVADA ALINAN BİLİRKİŞİ
RAPORUNUN BAĞLAYICILIĞI
742
X. SİGORTALININ VEYA HAK SAHİPLERİNİN ÜÇÜNCÜ
KİŞİYİ İBRA ETMESİNİN RÜCU ALACAĞINA ETKİSİ
746
A. Genel Olarak Zamanaşımı Kavramı ve İşlevi
749
B. Rücu Davalarında Zamanaşımının Uygulanması
751
1. 506 Sayılı Kanundan Önceki Dönem
751
2. 506 Sayılı Kanun Dönemi
751
3. 1479 Sayılı Kanundaki Zamanaşımına İlişkin
Düzenleme ve Uygulaması
758
4. 5510 Sayılı Kanundaki Rücu Zamanaşımına İlişkin