TEMEL HAKLAR VE HUKUK SİSTEMLERİ ÇERÇEVESİNDE
1. Gerekçe ile İlişkili Kavramlar
37
b. Argümantasyon (Temellendirme)
41
f. İdari İşlemin Gerekçesi
51
C. Hukuk Sistemlerinin Gerekçe Kavramına Yaklaşımı
55
1. Anglo–Sakson (Anglo–Amerikan) Hukuk Sistemi’nde Gerekçe
57
a. Ratio Decidendi–Obiter Dictum İlkeleri Tasnifi
58
b. Stare Decisis İlkesi
59
2. Kıta Avrupası (Kara Avrupası) Hukuk Sistemi’nde Gerekçe
61
D. Gerekçenin Bağlayıcılığı
62
II. HAKKAVRAMI AÇISINDAN ‘GEREKÇELİ KARAR HAKKI’
65
A. Adil Yargılanma Hakkı ve Hak Arama Özgürlüğü Bağlamında
1. Gerekçeli Karar Hakkının Tanımı
69
2. Gerekçeli Karar Hakkının İçeriği
70
3. Gerekçeli Karar Hakkının Pozitif Hukuktaki Yansımaları ve
B. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Gerekçeli Karar
1. AİHM’e Göre Gerekçesiz Kabul Edilmeyen Yargı Kararları
76
a. “Ulusal Mahkeme Her Argümana Cevap Vermek
Zorunda Değildir”: Hiro Balani v. İspanya Kararı ve Van
de Hurk v. Hollanda Kararı
76
b. “Halk Jürisinin, Başvuranın Suçluluğuna Karar Vermiş
Olması Nedeniyle Jüri Kararın Gerekçesiz Olması
Sözleşme’ye Aykırı Değildir”: Refik Sarıc v. Danimarka
Kararı ve Taxquet v. Belçika Davası
78
c. “Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı’nın Sorduğu 768 Soruya
Jürinin Cevap Vermesi, Kararın Temelini Oluşturur. Jüri
kararının gerekçesiz olmasını telafi ettiklerine karar
verilmiştir”: Papon v. Fransa Kararı
80
2. AİHM’e Göre Gerekçesiz Kabul Edilen Yargı Kararları
81
a. “Sanığın Mahkûmiyeti Anlamaması Yetersiz Gerekçeden
Kaynaklanır”: Hadjianastassiou v. Yunanistan Kararı
81
b. “Temyiz Mahkemesinin, Sadece Davalının Savunmasına
Dayalı Yetersiz Gerekçe İle Karar Vermesi, Adil
Yargılanma Hakkının İhlalidir”: Ruiz Torija v. İspanya
Kararı ve Chevrol v. Fransa Kararı
81
C. Anayasa Mahkemesi’nin Gerekçeli Karar Hakkı ile İlgili Yaklaşımı
82
1. Anayasa Mahkemesi’nin Yüksek Mahkeme Sıfatıyla Verdiği
Kararlar ve Gerekçe İlkesi
84
2. Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararlarında
a. Kararın Niteliği Ölçütü: “Gerekçe gösterme zorunluluğunun
kapsamı kararın niteliğine göre değişebilir”
91
b. Makul Gerekçe ve Hukuki Güvenlik Ölçütü: “Davayla
doğrudan ilgili olan bu hususlara mahkemelerce makul
bir gerekçe ile yanıt verilmelidir”
92
c. Yeniden Yargılama Yapılması Ölçütü: “Gerekçeli karar
hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için
yeniden yargılama yapılması gerekir”
93
d. Anayasal Önem ve Kişisel Önem Ölçütleri: “Başvurunun
Anayasa’nın uygulanması ve yorumlanması veya temel
hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi
açısından önem taşımaması” ve “ Başvurucunun önemli
bir zarara uğramaması”
94
e. Re’sen Araştırma İlkesine Tabi Olmama Ölçütü: “Anayasa
Mahkemesi kamu gücü eylem ve işlemleri ile mahkeme
kararlarının Anayasa’ya uygunluğunun ve müdahale
gerekçelerinin denetimini kendiliğinden yapmaz”
96
f. Temyiz veya İstinaf Mercilerinin Davanın Ana
Unsurlarını Gerekçelendirmesi Ölçütü: “İtiraz ya da
temyiz mercilerinin bir şekilde itiraz veya temyizde dile
getirilmiş ana unsurları incelediğini, derece
mahkemesinin kararını inceleyerek onadığını ya da
bozduğunu göstermesidir”
97
III. GEREKÇE İLKESİNİN TÜRK HUKUKU’NDAKİ DAYANAKLARI
98
A. Anayasal Dayanakları
100
1. 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu
102
2. 2575 Sayılı Danıştay Kanunu
106
YARGI KARARININ ANATOMİSİ VE GEREKÇE
I. YARGI KARARININ ANATOMİSİ
113
A. Uyuşmazlığı Çözecek Hukuk Kuralının Tespiti
114
B. Hukuk Kuralının Olaya Uygulanması
114
D. Yorum ve Kural Boşluklarının Doldurulması
116
F. Hüküm Fıkrası ve İlâm
122
G. Muhalefet Şerhi (Azlık Oyu/Karşıoy Yazısı)– Farklı (Değişik)
II. YARGI KARARLARINDA GEREKÇE ETKİSİ VE UYGULAMA ALANI
124
B. Yargı Kararında Gerekçe İlkesinin Uygulama Alanı
127
III. GEREKÇEYE İLİŞKİN TEORİLER
128
C. Maddi ve Teknik Teori
130
E. Rasyonel Hukuki Tartışma (İletişim Rasyonalitesi) Teorisi
132
F. Hukuki Transformasyon Teorisi
133
IV. GEREKÇELENDİRMENİN İŞLEVLERİ
134
A. Gerekçelendirmenin Genel Olarak Tüm Yargı Kolları Açısından
B. Gerekçelendirmenin İdari Yargılama Usulü Hukukundaki
V. YARGIDA HEDEF SÜRE UYGULAMASIİLE GEREKÇELENDİRME
VI. GEREKÇENİN UNSURLARI
146
1. Maddi Olgu (Olay) –Uygulanan Kural İlişkisi
151
3. İddia Savunmanın Değerlendirilmesi
157
4. Delillerin Değerlendirilmesi ve Hâkimin Takdir Yetkisi
158
VII. GEREKÇENİN KALEME ALINMASINDA YORUM YÖNTEMLER İ
166
VIII. GEREKÇE TÜRLERİ
169
A. Hukuki ve Yasal Gerekçe
169
C. Makul Gerekçe–İkna Edici Gerekçe
172
IX. GEREKÇESİZLİK TÜRLERİ
172
1. İç Gerekçe Eksikliği
175
2. Dış Gerekçe Eksikliği
176
D. Salt Bilimsel İçtihatlı Gerekçe
179
İDARİ YARGIDA DAVA TÜRLERİNE VE YARGILAMA AŞAMALARINA GÖRE GEREKÇELENDİRME
I. GENELOLARAK İDARİ YARGIDA GEREKÇELENDİRME
181
A. İdari Yargılama İlkeleri–Gerekçe İlişkisi
184
B. Gerekçelendirmede İdari Yargı Metodolojisinin Bir Uygulama Şekli: Danıştay Karar Yazım Rehberi
186
C. İdari Yargı Kararlarının Metodolojisi Hakkında Düşünceler
190
II. İDARİ YARGIDA DAVA TÜRLERİ VE GEREKÇE
193
A. İptal Davasının Konusu ve Özelikleri
193
B. Tam Yargı Davasının Konusu ve Özelikleri
195
C. İptal ve Tam Yargı Davası Farkı
198
D. İptal ve Tam Yargı Davalarında Gerekçeli Karar
199
III. İDARİ YARGILAMA HUKUKU KANUN YOLLARINDA GEREKÇE
205
A. İstinaf Aşamasında Gerekçe
206
B. Temyiz Aşamasında Gerekçe
208
1. Genel Olarak Değişik Gerekçe İle Onama ve Düzelterek Onama Kararları
210
2. İdari Yargı Açısından Değişik Gerekçe ile Onama–Düzelterek Onama
211
IV. YÜRÜTMENİN DURDURULMASIKARARLARINDA GEREKÇELENDİRME
212
V. ARA KARARININGEREKÇELENDİRİLMESİ
222
VI. İDARİ YARGI KARARLARININ GEREKÇELENDİRİLMEMESİNİN