Modulor Cilt: 1– 2

“Le Corbusier” mahlasıyla 20. yüzyıl mimarlığına ve şehir planlamasına damgasını vuran İsviçre kökenli ünlü Fransız mimar Charles-Édouard Jeanneret’nin (1887-1965), mimarlık tarihinde bir başyapıt olarak kabul edilen ve mimarlıktan sosyolojiye, şehircilikten siyaset bilimine pek çok disiplini içeren geniş bir perspektifte hakkında yüzlerce tez, kitap ve makale yayımlanarak uluslararası mimarlık alanında uzun yıllar tartışma konusu edilen kült kitabı Modulor nihayet Türkçede…

Éditions L’Architecture d’Aujourd’hui tarafından sırasıyla 1950 ve 1955 yıllarında iki cilt halinde basılan ve içeriğiyle olduğu kadar boyutu, görsel malzemesi, görsel malzemesinin sunumu, tipografisi, sayfa ve kapak tasarımlarıyla da son derece özgün olan bu kitabın Türkçe basımı, orijinal baskılara sadık kalınarak yayımlandı.

İlk hazırlık aşamaları daha öncesine dayanmakla birlikte, esas olarak 2. Dünya Savaşı’nın ardından Avrupa şehirlerinde yaşanan topyekûn Yeniden İnşa sürecine ve Amerika’nın başını çektiği modern sanayileşme hamlesine paralel olarak ortaya çıkan Modulor, çağın acil ihtiyaç duyduğu hızlı ve seri üretim için standartlaşmayı ve dolayısıyla tüm ülkeler ve toplumlar için standart bir ölçü sistemini önerir. Savaş sonrasında yaşanan konut sıkıntısı gözetilerek, mimarlıkta ve yapı endüstrisinde prefabrik yapı elemanlarının seri üretimini kolaylaştırmak ve evrenselleştirerek tüm dünyada uygulanabilir kılmak hedeflenir.

Le Corbusier’nin “Modulor” adını verdiği bu sistem, o dönem geçerli olan metre’ye ve İngiliz ölçü sistemi inç-foot’a (ayak-başparmak) meydan okuyarak yepyeni bir model ortaya koyar. Mimar, insan bedeninin boyutlarına ve Altın Oran hesabına dayanarak, “kolunu kaldırmış bir adam” boyu (bir insanın elini kaldırdığında erişebildiği yükseklik) olarak kabul edilen 226 cm ve onun belli bir mantıkla geliştirilen sayı dizilerinden bütünlüklü ve tutarlı bir ölçü sistemi inşa ettiğini iddia eder.

Albert Einstein’ın, sistemini inceledikten sonra sarf ettiği “kötüyü güç, iyiyi kolay kılıyor” sözünü motto olarak benimseyen Le Corbusier, Modulor kitabının 1950 tarihli ilk cildinde bu ölçü modelini tarihçesiyle birlikte anlatmaya ve uygulamalı örneklerle kanıtlamaya çalışırken, ikinci cildinde, daha ortaya atılır atılmaz oldukça sansasyon yaratan önerisine dünyanın farklı noktalarından gelen tepkileri ve yanıtları aktararak tartışmaya açar ve savını geliştirir.

Modulor kitabı Türk okurlar için de ayrı bir öneme sahip. Nitekim Le Corbusier, savını desteklemek üzere verdiği örnek çizimler içinde, 1911 yılında çıktığı Şark Seyahati sırasında geldiği İstanbul’da Ayasofya, Topkapı ve Kariye için yaptığı krokilere ve çeşitli gözlemlerine yer verir.