Robotların Yol Açtığı Zararlardan Doğan Hukuki Sorumluluk
1. Baskı,
Mayıs 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa Sayısı:
484
Kitabın Fiyatı:
550,00₺
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Robotların günümüzde günlük hayatın birçok alanında kullanıldığı görülmektedir. Gelecekte robotların kullanımının daha da yaygınlaşacağını şimdiden söylemek mümkündür. Tıp alanında, askeri alanda, sanayide, ev içinde hasta, yaşlı ve çocuk bakımında robotlar giderek daha yaygın şekilde kullanılacaktır. Robotlar bugün, hastalıkların tedavisi, salgın hastalıkların tahmini, iklim değişiklikleri ile mücadele, ölümcül nitelikteki kaza oranlarının azaltılması ve insanlığa yararlı daha birçok alanda önemli görevler üstlenmektedir.
Robot kullanımının işgücü, zaman ve masraftan kurtarıcı yönü olmakla birlikte, bazı hukuki problemlere yol açacağı da kuşkusuzdur. Özellikle robotların fiillerinin sonuçlarından sorumluluk konusunda, bir zarar ortaya çıkarsa, borçlar hukuku çerçevesindeki sözleşme sorumluluğu veya sözleşme dışı sorumluluk söz konusu olur. Ayrıca, robotların fiili nedeniyle mahremiyetin ve güvenliğin korunması konusu ile fikri mülkiyet hakları ve etik açıdan da robotlar ile ilgili sorunlar çıkabilecek-tir. Robotların yol açtığı zararlardan doğan hukuki sorumluluk, son zamanların en önemli, güncel ve aynı zamanda karmaşık konuları arasında yer almaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
Konuya İlişkin Temel Kavramlar, Yeni Robotik Teknolojilerin Hukuken İçerdiği Riskler ve Robotların Hukuki Statüsü
Robot Üreticisinin Sorumluluğu
Robot İşleticisinin Sorumluluğu
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ
VII
ÖNSÖZ
IX
İÇİNDEKİLER
XIII
KISALTMALAR CETVELİ
XXV
GİRİŞ
1
I. KONUNUN AMACI
1
II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI
8
III. TERİM
8
BİRİNCİ BÖLÜM
KONUYA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR, YENİ ROBOTİK TEKNOLOJİLERİN HUKUKEN İÇERDİĞİ RİSKLER VE ROBOTLARIN HUKUKİ STATÜSÜ
§ 1. KONUYA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR
11
I. ROBOTLAR
11
A. Robot Kavramı
11
B. Robotların Sınıflandırılması
18
II. YAPAY ZEKA
22
A. Yapay Zeka Kavramı
22
B. Yapay Zeka Sistemlerinin Gelişim Süreci
25
C. Yapay Zeka ve Öğrenme Stratejileri
26
1. Makine Öğrenmesi (Machine Learning)
26
a. Kavram
26
b. Makine Öğrenmesi Yaklaşımları
28
2. Derin Öğrenme (Deep Learning)
31
D. Yapay Zekanın Türleri
33
III. OTOMATİKLEŞME VE OTONOMİ
36
A. Otomatikleşme (Automatisierung)
36
B. Otonomi
37
C. Otomatikleşme ile Otonomi Arasındaki İlişki
41
§ 2. YENİ ROBOTİK TEKNOLOJİLERİN HUKUKEN İÇERDİĞİ RİSKLER
42
I. GENEL OLARAK
42
II. ÖĞRENME RİSKİ
44
III. OTONOMİ RİSKİ
46
IV. BAĞLANABİLİRLİK RİSKİ
48
V. OLASILIK RİSKİ
50
VI. ŞEFFAF OLMAMA (OPAKLIK) RİSKİ
51
VI. RİSKLERE İLİŞKİN ARA SONUÇ
52
§ 3. ROBOTLARIN HUKUKİ STATÜSÜ
55
I. OLAN HUKUK BAKIMINDAN: ROBOTLARI HUKUK OBJESİ OLARAK KABUL EDEN GÖRÜŞ
55
II. OLMASI GEREKEN HUKUK BAKIMINDAN ROBOTLARIN HUKUKİ STATÜSÜNE DAİR GÖRÜŞLER
57
A. Robotları Köle Statüsü ile Mukayese Eden Görüş
57
1. Kavram ve Hukuki Nitelik
57
2. Köleler İçin Öngörülmüş Statünün Robotlara Aktarılabilirliği
59
B. Robotlara İnsana Denk Bir Kişilik Tanınmasına İlişkin Görüş
61
C. Robotlara Tüzel Kişilik Tanınmasına İlişkin Görüş
64
D. Robotlara Kısmi Hak Ehliyeti (Teilrechtsfähigkeit) Tanınmasına İlişkin Görüş
68
1. Kısmi Hak Ehliyetinin Özellikleri ve Robotların İçerdiği Riskler Bakımından Getireceği Çözümler
68
2. Kısmi Hak Ehliyetinin Uygulanması
73
3. Görüşe Yöneltilen Eleştriler
73
E. Robotlara Kendine Özgü Bir E–Kişilik (E–Personhood) Tanınmasına İlişkin Görüş
75
1. Bir E–Kişinin Gerekliliği
75
2. Kişilik Tanımanın Hukuki Temeli
77
3. E–Kişilik Tanınacak Robotların Nitelikleri
79
4. E–Kişilik Modelinin Özellikleri ve Yapısı
80
a. E–Kişilik Modelinin Özellikleri
80
b. E–Kişilik Modelinin Yapısı
81
5. Eleştiri ve Değerlendirme
85
F. Ara Sonuç
93
İKİNCİ BÖLÜM
ROBOT ÜRETİCİSİNİN SORUMLULUĞU
§ 4. ÜRETİCİNİN TABİ OLDUĞU SORUMLULUK REJİMİ
97
§ 5. ROBOT ÜRETİCİSİNİN SÖZLEŞMESEL SORUMLULUĞU
99
I. ROBOT ÜRETİCİSİ İLE ALICI ARASINDA BİR SÖZLEŞMENİN VARLIĞI
99
II. ÜRETİCİNİN GARANTİ TAAHHÜDÜNÜN BULUNMASI
102
§ 6. ROBOT ÜRETİCİSİNİN SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUĞU
103
I. ÜRÜN SORUMLULUĞU
104
A. Genel Olarak
104
B. Ürün Sorumluluğunun Şartları
108
1. Ürün
108
a. Ürün Kavramı
108
aa. Yönerge Bakımından
108
bb. ÜGTDK Bakımından
110
b. Robotların Ürün Niteliği
111
c. Yazılımın Ürün Niteliği
113
aa. Ürün Olarak Yazılım
113
aaa. Yönerge Bakımından
113
bbb. ÜGTDK Bakımından
120
bb. Hizmet Olarak Yazılım
122
2. Hata (Fehler)
126
a. Hata Kavramı
126
aa. Yönerge Uyarınca
126
bb. ÜGTDK Uyarınca Uygunsuzluk (Hata) Kavramı
130
aaa. Uygunsuzluk Kavramının İçerdiği Problemler
130
bbb. Çözüm Yaklaşımları ve Görüşümüz
134
b. Haklı Güvenliğin Belirlenmesinde Kabul Edilen Ölçütler
137
aa. Ürünün Sunumu, Kullanım Amacı ve Piyasaya Sürülme Anı
138
bb. Diğer Kriterler
140
c. Hata Kavramının Robotlar Bakımından Uygunluğu Sorunu
143
aa. Yönerge Bakımından
143
bb. ÜGTDK Bakımından
147
d. Hata Çeşitleri
148
aa. Tasarım Hatası (Konstruktionsfehler)
149
aaa. Genel Olarak
149
bbb. Robotlarda Yer Alabilecek Başlıca Tasarım Hatası Halleri
150
1/a. Geleneksel Riskler ve Robotlarda Tasarım Hatası
150
1/b. Yeni Tip Riskler ve Robotlarda Tasarım Hatası
153
(i) Otonomi Riski Bakımından
153
(ii) Bağlanabilirlik Riski Bakımından
157
(iii) Şeffaf Olmama (Opaklık) Riski Bakımından
159
ccc. Robotlara Özgü Tasarım Hatası Hallerinde Haklı Güvenlik Beklentisinin Belirlenmesi
159
1/a. Tüketici Beklentileri Testi
160
1/b. Risk–Fayda Testi
162
1/c. İnsan Özenini Temel Alan Yaklaşım
164
1/d. Diğer Algoritmik Sistemlerle Mukayese Kriteri
166
1/e. İşletme Türlerini Esas Alan Yaklaşım
169
1/f. Öğretideki Diğer Görüşler ve Görüşümüz
171
(i) Öğretideki Diğer Görüşler
171
(ii) Görüşümüz
176
bb. Üretim Hatası (Fabrikationsfehler)
182
cc. Bilgilendirme Hatası (Instruktionsfehler)
183
dd. Ürün Gözleme Hatası (Produktbeobachtungsfehler)
187
e. Hatanın Belirlenme Anı: “Piyasaya Sürme Kavramının” Robotik Teknolojiler Bakımından İçerdiği Problemler
188
aa. Genel Olarak
188
bb. Robot Piyasaya Sürüldükten Sonra Gönderilen Güncellemelerin Ürün Sorumluluğu Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi
191
3. Zarar
196
a. Yönerge Uyarınca
196
aa. Kişiye Verilen Zararlar
197
bb. Mala Verilen Zararlar ve Bu Zararlara İlişkin Yönerge ile Getirilen Sınırlandırmaların Robotlar Bakımından Anlamı
198
cc. Manevi Zararlar
205
b. ÜGTDK Uyarınca
206
4. Nedensellik Bağı
207
a. Genel Olarak
207
b. Zararlı Sonuca Üçüncü Kişinin ya da Zarar Görenin veya Onun Sorumluluğundaki Kişinin Katkısı
209
C. Sorumlu Kişiler
210
1. Genel Olarak
210
2. Nihai Üreticiler ile Hammadde ve Parça Ürün Üreticileri (Gerçek Üreticiler)
212
a. Yönerge Bakımından
212
b. ÜGTDK Bakımından
215
3. Adını, Markasını veya Ayırt Edici İşaretini Ürüne Koyarak Kendini Üretici Gibi Gösterenler (Sözde Üretici)
216
4. İthalatçı
217
5. Dağıtıcı
219
6. Otonom Robotlar Alanında Üretici Kavramının Yeniden Yorumlanması Sorunu
220
D. İspat
223
1. Yönerge Bakımından
223
a. İspat Kuralı ve Robotlar Bakımından Getirdiği Zorluklar
223
b. Çözüm Önerileri ve Görüşümüz
225
2. ÜGTDK Bakımından
232
E. Üreticinin Sorumluluktan Kurtulması
234
1. Ürünün Üreticinin İradesiyle Piyasaya Sürülmemiş Olması
234
2. Ürünün Piyasaya Sürüldüğü Anda Hatalı Olmaması veya Hatanın Sonradan Meydana Gelmesi
237
3. Üreticinin Ürünü Satış veya Dağıtımın Başkaca Biçimleri İçin Ekonomik Amaçla Üretmemiş veya Ürünü Mesleki Faaliyeti Çerçevesinde Üretmemiş ya da Dağıtmamış Olması
240
4. Hatanın Emredici Normlara Uyulması Sebebiyle Doğmuş Olması
242
5. Gelişim Riski Savunması
245
a. Yönerge Uyarınca
245
b. ÜGTDK Uyarınca
251
6. Parça Ürün Üreticisinin Sorumluluktan Kurtulması
252
F. Süreler
255
G. Rücu
258
II. HAKSIZ FİİL HÜKÜMLERİ UYARINCA ROBOT ÜRETİCİSİNİN SORUMLULUĞU
258
A. Genel Olarak
258
B. Ürün Kavramı
260
C. Zarar
261
D. Üretici
264
E. Sorumluluğun Bir Şartı Olarak Üreticinin Kusuru
265
F. Üreticinin Ürün Gözleme Yükümlülüğü ve Robotik Teknolojiler Bakımından Bu Yükümlülüğün Anlamı
269
1. Alman Hukuku Bakımından
269
a. Genel Olarak
269
b. Kavram ve Hukuki Dayanak
270
c. Otonom Robotlar Bakımından Ürün Gözleme Yükümlülüğünün Kapsamı ve Sınırları
272
d. Ürün Gözlemenin Sonucu Olarak “Reaksiyon Yükümlülükleri”
275
aa. Uyarı Yükümlülükleri
275
bb. Robotlar Bakımından Yeni Bir Reaksiyon Yükümlülüğü: “Üreticinin Güncelleme Gönderme Yükümlülüğü”
277
cc. Ürünü Geri Çağırma Yükümlülüğü
282
2. Türk Hukuku Bakımından
283
§ 7. ARA SONUÇ
285
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ROBOT İŞLETİCİSİNİN SORUMLULUĞU
§ 8. GENEL OLARAK
287
§ 9. ROBOTLARIN SEBEBİYET VERDİĞİ SÖZLEŞME İHLALLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUK
289
I. SÖZLEŞMELERİN İFASINDA ROBOTLARIN KULLANILMASI
289
II. İŞLETİCİNİN ROBOTLARIN SEBEBİYET VERDİĞİ SÖZLEŞME İHLALLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞU
290
A. Robot İşleticisinin Sözleşmeye (Borca) Aykırı Davranışı
290
B. Robot İşleticisinin Kusuru
292
C. Robot İşleticisinin Sözleşmeye Aykırılık Hükümleri Uyarınca Sorumluluğunun Karşılaşabileceği Olası Zorluklar
297
III. ROBOTUN ZARARA YOL AÇAN DAVRANIŞININ BORÇLU SÖZLEŞME TARAFINA İSNAT EDİLMESİ
298
A. Genel Olarak
298
B. Robotların İfa Yardımcısı Olarak Değerlendirilmesi Sorunu
299
1. Genel Olarak
299
2. Borçlunun İfa Yardımcısı İçin Sorumluluğu
300
a. Alman Hukuku (BGB § 278)
300
b. Türk/İsviçre Hukuku (TBK m. 116,art. 101)
303
3. İfa Yardımcısı İçin Sorumluluk Hükümlerinin Robotlar Bakımından Doğrudan Uygulanabilirliği
308
4. İfa Yardımcısı İçin Sorumluluk Hükümlerinin Kıyasen Uygulanabilirliği
313
a. Genel Olarak
313
b. Kıyasın Şartlarının Değerlendirilmesi
315
aa. Kanun Boşluğu
315
bb. Unsursal Denklik ve Korunan Menfaatlerin Benzerliği
318
cc. Kıyasın Yasak Olmaması
322
c. İsnat Konusu (Zurechnungsgegenstand) ve Hükümlerin Kıyas Kabiliyeti
322
aa. Alman Hukuku Bakımından (İfa Yardımcısının Kusurlu Davranışının İsnadı)
322
aaa. Klasik Kusur Yaklaşımı ve Kıyası Mümkün Görmeyen Düşünce
322
bbb. Sui Generis Kusur Yaklaşımı ve Kıyası Mümkün Gören Düşünce
326
1/a. BGB § 278’e Göre İfa Yardımcısının Kusurunun İçerdiği Anlam
326
1/b. İfa Yardımcısının Kusur Ehliyetinin Aranmaması
328
bb. Türk/İsviçre Hukuku Bakımından
329
d. Kıyas Kapsamına Dahil Edilen Robotlar
331
C. Olması Gereken Hukuk Bakımından Diğer Çözüm Önerileri
333
1. Kısmi Hak Ehliyeti Görüşü
333
2. Yeni Bir Kusursuz Sorumluluk Önerisi
334
3. Fiksiyon Çözümü (Fiktionslösung) Önerisi
335
D. Ara Sonuç
336
§ 10. ROBOT İŞLETİCİSİNİN HAKSIZ FİİL HÜKÜMLERİ UYARINCA SORUMLULUĞU
337
I. KUSURA BAĞLI SORUMLULUK (TBK M. 49)
337
A. Genel Olarak
337
B. Robot İşleticisinin Kusuru
339
1. Genel Olarak
339
C. Nedensellik Bağının Değerlendirilmesi
347
II. KUSURSUZ SORUMLULUK HALLERİNİN ROBOT İŞLETİCİSİ BAKIMINDAN UYGULANABİLİRLİĞİ
350
A. Genel Olarak
350
B. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu Hükümlerinin Uygulanabilirliği
352
1. Genel Olarak
352
2. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu Hükümlerinin Kıyasen Uygulanabilirliği
353
C. Organizasyon Sorumluluğu Hükmünün (TBK m. 66/3) Uygulanabilirliği
360
D. Ev Başkanının Sorumluluğu Hükümlerinin Uygulanabilirliği
362
E. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu Hükümlerinin Uygulanabilirliği
367
1. Genel Olarak
367
2. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu Hükümlerinin Kıyasen Uygulanabilirliği
368
F. Yapı Malikinin Sorumluluğu Hükümlerinin Uygulanabilirliği
373
G. Hakkaniyet Sorumluluğu Hükümlerinin Uygulanabilirliği
376
H. Genel Tehlike Sorumluluğu Hükümlerinin Uygulanabilirliği
378
§ 11. AVRUPA PARLAMENTOSUNUN YAPAY ZEKA İÇİN SORUMLULUK TÜZÜĞÜ ÖNERİSİ VE BU ÖNERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
386
I. GENEL OLARAK
386
II. YÜKSEK RİSKLİ YAPAY ZEKA SİSTEMLERİ İÇİN KUSURSUZ SORUMLULUK
387
III. DİĞER YAPAY ZEKA SİSTEMLERİ İÇİN KUSUR SORUMLULUĞU
389
IV. DEĞERLENDİRME
389
§ 12. OTONOM ARAÇLAR VE MOTORLU ARAÇLARIN YOL AÇTIĞI ZARARLAR İÇİN SORUMLULUĞU DÜZENLEYEN HÜKÜMLERİN UYGULANABİLİRLİĞİ
392
I. OTONOM ARAÇLAR VE SINIFLANDIRILMASI
392
II. OTONOM ARAÇLARIN KARAYOLLARI TRAFİK HUKUKUNDAKİ YERİ
395
A. Genel Olarak
395
B. Alman Hukuku
397
1. Alman Karayolları Trafik Kanunu’nda (StVG) 2017 Yılında Gerçekleştirilen Değişiklik Sonrası Durum
397
2. Alman Karayolları Trafik Kanunu’nda (StVG) 2021 Yılında Yapılan Değişiklik Sonrası Durum
399
C. Türk Hukuku
403
III. MOTORLU TAŞIT İÇİN SORUMLULUK HÜKÜMLERİ VE BU HÜKÜMLERİN OTONOM ARAÇLAR BAKIMINDAN UYGULANABİLİRLİĞİ
405
A. Araç İşletenin Sorumluluğu ve Otonom Araçlar Bakımından Uygulanabilirliği
405
1. Genel Olarak
405
2. Otonom Araçlarda “Araç İşleten” Unsuru
406
3. Otonom Sürüş Özelliğinin Mücbir Sebep Olarak Değerlendirilmesi Sorunu
409
4. İşletenin Sigorta Yükümlülüğünün Değerlendirilmesi
411
B. Otonom Araçlarda Sürücünün Sorumluluğu
412
1. Genel Olarak
412
2. Otonom Araçlarda Sürücü Kavramı ve Sürücünün Kusurunun Belirlenmesi
413
a. Alman Hukuku
413
b. Türk Hukuku
419
§ 13. BÖLÜME İLİŞKİN ARA SONUÇ
426
§ 14. DE LEGE FERENDA ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
427
I. YENİ BİR KUSURSUZ SORUMLULUK HÜKMÜNÜN KABULÜNE İLİŞKİN YAKLAŞIM
427
A. Tehlike Sorumluluğu ve Eşlik Eden Zorunlu Sigorta Yaklaşımı
427
1. Genel Olarak
427
a. Sorumluluğun Niteliği ve Kapsamı
427
b. Sorumluluk Süjesi
430
c. Eşlik Eden Zorunlu Sigorta
432
2. Görüşün Değerlendirilmesi
433
B. Dijital Asistan Sorumluluğu (Digitale Assistenzhaftung)
435
II. SORUMLULUĞA ALTERNATİF TAZMİNAT FONU SİSTEMİ
436
III. ÜRÜN SORUMLULUĞU HUKUKU HÜKÜMLERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPMAYA İLİŞKİN GÖRÜŞ
437
SONUÇ
441
KAYNAKÇA
451
Kitabın Fiyatı:
550,00₺
Temin süresi 2-3 gündür.
Bu kitaplar da ilginizi çekebilir
Ecrimisil Davaları
Aydın Tekdoğan
Borç İlişkilerinde İhtar
Emre Can Sivrikaya
Türk Borçlar Hukukunda Adam Çalıştıranın Sorumluluğu
Özge Manleli
İlaç Üretiminden ve Kullanımından Doğan Tazminat ve Ceza Sorumluluğu
Saadet Kızıltepe
Hakkımızda
|
Uluslararası Yayınevi Belgesi|
2023 Kaynakça Dokümanı|
Kişisel Verilerin Korunması |
Üyelik|
Siparişlerim|
İade Politikası|
İletişim