İdari Yargılama Hukuku Prof. Dr. Ramazan Çağlayan  - Kitap

İdari Yargılama Hukuku

16. Baskı, 
Eylül 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
936
Barkod:
9789750294129
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
760,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Diğer Baskılar
15. baskı
Eylül 2023
760,00
245,00 (%68)
14. baskı
Eylül 2022
755,00
95,00 (%87)
Kitabın Açıklaması
Tanzimat dönemindeki Batıya yönelimlerin etkilerinden birisi de yargı birliği sisteminden yargı ayrılığı sistemine geçiştir. Adlî yargı yanında idarî davalara bakmak üzere, adlî yargıdan ayrı bir idarî yargının oluşturulması yönündeki ilk adım 1868 yılında Şuray-ı Devletin kurulmasıyla atılmıştır. Ancak gerçek anlamda idarî yargı, 1924 Anayasası'nda yerini alması ve akabinde 1925 tarihli 669 sayılı Kanun'un yapılarak 1927 yılında o zamanki adıyla Şuray-ı Devletin fiilen çalışmaya başlamasıyla hukukumuzda yerini almıştır.
İdarî yargı sistemimiz, 1925 tarihindeki şekliyle devam etmemiştir. Çeşitli merhalelerden geçmiştir. En köklü değişiklik ise 1980 müdahalesi sonucunda gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle olmuştur. Ancak 2014 tarihinde de esaslı yenilikler yapılmıştır. Bölge idare mahkemelerinin istinaf mahkemeleri haline getirilmesi, ivedi yargılama usulünün benimsenmesi, karar düzeltme kanun yolunun kaldırılması gibi önemli değişiklikler olmuştur.
Kitap; hem hukuk fakülteleri bakımından ders kitabı ihtiyacını karşılamak hem de araştırmacı ve uygulayıcılara yol göstermek amacıyla hazırlanmış, idarî yargılama hukukunun temel konuları, hem teorik hem de yargı içtihatlarıyla ele alınarak oluşturulmuştur.
Son baskıdan bu yana meydana gelen mevzuat değişiklikleri işlenerek ve yeni içtihatlar eklenerek eser güncellenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Türk İdari Yargı Teşkilatı ve Görev Alanı
.
İdari Yargılama Usulünde Yargılamanın Aşamaları
.
İdari Dava Çeşitleri
.
İdari Yargılama Usulünde Kanun Yolları
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Onaltıncı Baskıya Önsöz 
7
Önsöz 
9
Genel Plan 
13
Kısaltmalar 
33
Giriş 
35
Birinci Kısım
İDÂRÎ YARGININ GELİŞİMİ, TÜRK YARGI TEŞKÎLÂTI VE
GÖREV ALANI
Birinci Bölüm
İDÂRÎ YARGININ GELİŞİMİ VE TÜRK YARGI TEŞKÎLÂTININ
GENEL GÖRÜNÜMÜ
I. İDÂRENİN YARGI TARAFINDAN DENETİMİNDE SİSTEMLER VE İDÂRÎ YARGININ GEREKLİLİĞİ 
41
A. İdârenin Yargı Tarafından Denetiminde Sistemler 
41
1. Yargı Birliği Sistemi 
41
2. Yargı Ayrılığı Sistemi (İdârî Rejim) 
42
a. İdârî Rejimin Unsurları 
42
b. İdârî Yargı Sisteminde Farklı Uygulamalar 
43
B. İdârî Yargının Gerekliliği 
44
II. İDÂRÎ YARGININ DOĞUŞU VE GELİŞİMİ 
46
A. Fransa’da İdârî Yargının Doğuşu 
46
1. İdârî Yargının İhdası 
46
a. Conseil d’État’nın Kurulması 
47
b. Vilâyet Konseylerinden İdâre Mahkemelerine 
49
2. İdârî Davaların Ortaya Çıkışı 
50
a. İptal Davasının Ortaya Çıkışı 
50
b. Tam Yargı Davasının Ortaya Çıkışı 
51
B. Türkiye’de İdârî Yargının Gelişimi 
52
1. Osmanlı Klâsik Dönemi 
53
2. Osmanlı Modern Dönemi 
60
a. Şûrâ–yı Devletin Kurulması 
61
b. Taşra Meclisleri ve Yargılama Yetkisinin Gelişimi 
63
a. 1920–1924 Dönemi 
66
b. Şûrâ–yı Devletin Yeniden Kuruluşu 
67
c. Tam Yargı Davaları ve İdârenin Sorumluluğunun Doğuşu 
69
d. 1961 Anayasasında Danıştay 
70
e. 1982 Sonrası İdârî Yargı 
71
4. İl İdâre Kurullarından İdâre Mahkemelerine 
71
III. TÜRK YARGI SİSTEMİNİN GENEL GÖRÜNÜMÜ 
73
A. 1982 Anayasasına Göre Yargı Teşkîlâtı 
73
1. Anayasa Yargısı: Anayasa Mahkemesi 
73
2. Adlî Yargı: Yargıtay 
74
3. İdârî Yargı: Danıştay 
75
4. Uyuşmazlık Mahkemesi 
76
B. Niteliği Tartışmalı Kuruluşlar 
76
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulu 
76
2. Sayıştay 
78
3. Yüksek Seçim Kurulu 
81
İkinci Bölüm
TÜRK İDÂRÎ YARGI TEŞKÎLÂTI
I. DANIŞTAY 
84
A. Danıştay’ın Yapısı ve İşleyişi 
84
1. Danıştay Anayasada Düzenlenen Bir Kurumdur 
84
2. Danıştay Personeli ve Atama Usûlü 
84
a. Danıştay Üyelerinin Nitelikleri ve Atanması 
85
b. Savcılar ve Tetkik Hâkimleri 
86
3. Danıştay ve Personelinin Hukûkî Statüsü 
86
4. Danıştay’ın Yönetimi 
87
a. Danıştay Başkanı 
88
b. Danıştay Başsavcısı 
88
c. Daire Başkanları 
88
5. Danıştay’ın Karar Mercileri ve Usûlleri 
89
a. Daireler 
89
b. Danıştay Genel Kurulu 
91
c. İdârî İşler Kurulu 
92
d. İdârî ve Vergi Dava Daireleri Kurulları 
92
e. İçtihatları Birleştirme Kurulu 
94
f. Başkanlar ve Başkanlık Kurulu 
95
B. Danıştay’ın Görevleri 
97
1. Danıştay’ın İdârî Görevleri 
97
2. Danıştay’ın Yargılama Görevleri 
100
a. Danıştay’ın Temyiz Görevi 
100
b. Danıştay’ın İstînaf Görevi 
100
c. Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Görevi 
100
II. BÖLGE İDÂRE MAHKEMELERİ 
103
A. Bölge İdâre Mahkemelerinin Kuruluş ve İşleyişi 
104
1. Bölge İdâre Mahkemelerinin Kuruluşu ve Yapısı 
104
2. Bölge İdâre Mahkemelerinin İşleyişi 
107
B. Bölge İdâre Mahkemelerinin Görevleri 
110
III. İDÂRE VE VERGİ MAHKEMELERİ 
110
A. Mahkemelerin Kuruluşu ve İşleyişi 
111
1. Mahkemelerin Kuruluşu 
111
2. Mahkemelerin İşleyişi 
111
3. Mahkemelerin Personeli 
112
B. Mahkemelerin Görevleri 
115
Üçüncü Bölüm
İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANI VE UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
I. İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANI 
117
A. İdârî Yargının Görev Alanının Anayasada Korunması 
117
1. Görev ve Yetki Kavramları 
117
2. Anayasa ve İdârî Yargının Görev Alanı 
118
a. Öğretideki Yaklaşımlar 
118
b. Yargı Yerlerinin Yaklaşımı 
119
B. İdârî Dava Kavramı ve İdârî Yargının Görev Alanının Tespitinde Ölçütler 
121
1. İdârî Dava Kavramı 
121
2. İdârî Yargının Görev Alanının Tespitinde Kıstaslar 
122
a. Kamu Gücü Kıstası 
122
b. Kamu Hizmeti Kıstası 
124
c. İdârî İşlev Kıstası 
125
II. İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANINA GİREN VE GİRMEYEN KONULAR 
125
A. İdârî Yargının Görev Alanına Giren Konular 
126
1. Organik Anlamda İdârenin İdârî Faâliyetleri 
126
2. Özel Hukuk Kişilerinin İdârî Nitelikteki Faâliyetleri 
126
3. Yasama ve Yargı Organlarının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri 
128
a. Yasama Organının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri 
128
b. Yargı Organının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri 
130
4. İktisadî Kamu Kurumlarının Kamu Hukûkuna Tâbi Faâliyetleri 
133
5. İdârenin Ekonomik Kolluk İşlemleri 
134
6. Karayolları Trafik Kanûnu Uygulamasından Doğan Bâzı İşler 
135
B. İdârî Yargının Görev Alanına Girmeyen Konular 
136
1. Yasama ve Yargı İşlevine Giren Konular 
136
2. Hükûmet İşlemleri 
137
3. Kanunla Adlî Yargının Görevli Kılındığı Konular 
141
4. İktisadî Kamu Kurumlarının Özel Hukûka Tâbi Faâliyetleri 
144
5. Kamu Görevlilerinin Tazmînat Sorumluluğu 
145
6. İdârenin Kişilere Karşı Açacağı Davalar 
147
7. İdârece Yapılan Haksız Ödemelerin Geri Alınması 
148
8. İdârenin Yargı Alanına İlişkin İşlemleri 
148
9. Fiilî Yol Uygulaması Sonucu Çıkan Uyuşmazlıklar 
151
10. İdârenin Taşıt Araçlarının Sebep Olduğu Kazâlardan Doğan Davalar 
152
11. Trafik İdârî Para Cezaları 
153
12. İdârenin Özel Hukuk Eylemlerinden Doğan Davalar 
154
III. İDÂRÎ UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE YARGI DIŞI YÖNTEMLER 
155
A. Tahkim Usûlü 
156
1. Genel Olarak Tahkim Usûlü 
158
2. Tahkim Usûlüne Başvurmanın Nedenleri 
159
3. İdârî Sözleşmelerde Tahkim 
160
B. Sulh Usûlü 
163
1. Genel Olarak Sulh Usûlü 
163
2. İdârenin Taraf Olduğu Uyuşmazlıklarda Sulh Usûlü 
163
IV. YARGI DÜZENLERİ ARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLARIN GİDERİLMESİ 
166
A. Yargı Düzenleri ve Uyuşmazlık Mahkemesi 
166
1. Yargı Düzenlerinin Görev Alanları 
166
2. Uyuşmazlık Mahkemesinin Yapısı ve İşleyişi 
167
B. Uyuşmazlık Türleri ve Giderilmesi 
168
1. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarma 
168
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarmanın Şartları 
169
b. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarma ve Çözüm 
171
2. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı 
174
a. Olumsuz Görev Uyuşmazlığının Şartları 
174
b. Olumsuz Görev Uyuşmazlığının Çözüm Usûlü 
178
3. Olumlu Görev Uyuşmazlığı 
179
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığının Şartları 
179
b. Olumlu Görev Uyuşmazlığının Çözüm Usûlü 
180
4. Yargı Mercilerinin Uyuşmazlık Mahkemesine Başvurmaları 
181
a. İlk Derece Mahkemelerinin Başvurusu 
181
b. Temyiz Mercilerinin Başvurusu 
182
5. Hüküm Uyuşmazlığı 
184
a. Hüküm Uyuşmazlığının Şartları 
184
b. Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi 
186
C. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları 
187
V. YARGILAMA YETKİSİNİN KAPSAMI VE SINIRI 
188
A. Yargılama Yetkisinin Kapsamı 
188
1. Cumhurbaşkanının Tek Başına Yaptığı İşlemler 
189
2. Yüksek Askerî Şûrâ Kararları 
190
3. Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kararları 
192
4. Yüksek Seçim Kurulu Kararları 
194
5. Uyarma ve Kınama Cezaları 
194
6. Olağanüstü Hâldeki İdârî İşlemler 
194
7. Bâzı Kanunlardaki Kısıtlamalar 
195
8. Yürütmenin Durdurulması Karârında Kısıtlamalar 
197
B. Yargılama Yetkisinin Sınırı 
199
1. Hukûka Uygunluk Denetimi 
199
2. Takdir Yetkisi, Yerindelik ve Yargı Denetim 
202
İkinci Kısım
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE YARGILAMANIN AŞAMALARI
Dördüncü Bölüm
YARGILAMANIN AŞAMALARI
I. İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNÜN GENEL İLKELERİ 
223
A. İdârî Yargılama Usûlünün Kaynakları 
223
1. İdârî Yargılama Hukûkunun Temel Kaynakları 
223
2. Tartışmalı Hususlar 
224
a. Hukuk Muhâkemeleri Kanûnu’na Açıkça Yollamada Bulunulmayan Hâller 
224
b. Hukuk Muhâkemeleri Müesseselerinin İdârî Yargıda Uygulanabilirliği 
228
c. İdârî Yargının Özel Hukuk Kurallarına Başvurulabilmesi 
229
B. İdârî Yargılama Usûlünün Özellikleri ve İlkeleri 
231
1. Yazılılık İlkesi 
231
2. Basit ve Az Masraflı Oluşu 
232
3. Savcılık Kurumu 
233
4. Tasarruf İlkesi–Yargının Pasifliği İlkesi 
233
5. Re’sen Araştırma İlkesi 
235
a. Re’sen Araştırma İlkesinin İçeriği 
235
b. Re’sen Araştırma Yetkisinin Sınırı 
237
6. Usûl Ekonomisi İlkesi 
239
7. Âdil Yargılama İlkesi 
241
8. Taleple Bağlılık İlkesi 
247
9. Aleyhe Hüküm Verme Yasağı 
250
10. Aleyhe Bozma Yasağı 
252
11. Usûlî Kazanılmış Hak İlkesi 
252
12. Usûl Kurallarının Derhal Uygulanması İlkesi 
254
13. Usûl Kurallarının Esnek Yorumlanması İlkesi 
255
C. Hâkimin Tarafsızlığı 
255
1. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı 
256
2. Hâkimin Reddi 
257
3. Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması 
258
a. Danıştay’da Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması 
258
b. Mahkemelerde Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması 
259
II. DAVANIN AÇILMASI VE DAVA DİLEKÇESİ 
260
A. Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Hususlar 
260
1. Mahkemenin Adı 
260
2. Taraflar 
261
3. Davanın Konusu 
261
4. Bildirim Târihi 
266
5. Davanın Sebepleri ve Deliller 
267
6. Sonuç 
268
7. İmza 
268
8. Dilekçe Nüshaları ve Ekleri 
269
B. Dava Dilekçesinin Verileceği Yerler 
270
1. Dava Açılan Mahkeme 
270
2. İdâre veya Vergi Mahkemesi 
270
3. Asliye Hukuk Hâkimliği 
271
4. Konsolosluklar 
271
5. En Yakın Âmirler 
272
C. Dava Açmada Farklı Durumlar 
274
1. Bir Dilekçe İle Birden Fazla İşleme Karşı Dava Açılması 
274
2. Bir İşleme Karşı Birlikte Dava Açılması 
277
3. İptal ve Tam Yargı Davasının Birlikte Açılması 
279
D. Dilekçenin Verilmesi Üzerine Yapılacak İşlemler 
280
1. Dilekçenin Kaydı 
280
2. Harç veya Posta Ücretlerinde Eksiklik 
281
E. Davanın Açılmasının Sonuçları 
281
1. Zamanaşımı 
281
2. Derdestlik 
282
3. Hüküm Verme Zorunluluğu 
283
4. İddia ve Savunmaların Sınırlandırılması 
284
III. DAVA DİLEKÇESİ ÜZERİNDE İLK İNCELEME 
286
A. Görev ve Yetki 
286
1. Görevsiz Yargı Yerinde Dava Açılması 
287
a. Yargı Düzeni Açısından Görev 
287
b. İdârî Yargı Düzeni İçinde Görev 
292
2. İdârî Yargı Yerlerinde Yetki Kuralları 
295
a. İptal Davalarında Yetki 
295
aa. Genel Yetki Kuralı 
295
bb. Özel Yetki Kuralları 
296
b. Tam Yargı Davalarında Yetki 
299
c. Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki 
301
3. İdârî Yargıda Yetki ve Görev Uyuşmazlığının Çözümü 
301
B. İdârî Merci Tecâvüzü 
305
1. İdârî Merci Tecâvüzü Tanımı ve Niteliği 
305
2. İdârî Merci Tecâvüzü Hâlinde Yapılacak İşlem 
307
C. Ehliyet 
309
1. Taraf Ehliyeti 
310
2. Dava Ehliyeti 
311
3. İdârî Davalara Özgü Şartlar 
313
a. İptal Davasında Menfaat İhlâli Şartı 
313
b. Tam Yargı Davalarında Hak İhlâli Şartı 
314
4. Davaya Vekâlet 
315
5. Davanın Taraflarında Değişme 
316
D. Kesin ve Yürütülmesi Gerekli Bir İşlemin Varlığı 
318
E. Süre Aşımı 
320
1. Dava Açma Süresinin Niteliği 
321
2. Genel ve Özel Dava Süreleri 
325
3. Sürelerin Başlangıcı 
326
a. İptal Davalarında Süre 
326
aa. Bireysel İşlemlerde 
326
bb. Düzenleyici İşlemlerde 
331
cc. Mâlî Yükümlülük Getiren İşlemlerde 
333
dd. Îlân Sûretiyle Bildirilen İşlemlerde 
333
ee. İdâreye Başvuru Hâlinde 
334
b. Tam Yargı Davalarında 
342
aa. İdârî İşlemden Doğan Tam Yargı Davalarında 
342
bb. İdârî Eylemden Doğan Tam Yargı Davalarında 
343
cc. İdârî Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Davalarında 
347
4. Dava Süresinin Hesaplanması 
349
5. Sürenin Durması ve Ek Süreler 
350
a. Sürenin Durması 
350
b. Ek Süreler 
353
F. Husûmet 
354
1. Davalı Gösterilmemesi veya Yanlış Gösterilmesi 
356
2. Husûmet Açısından Kamu Kuruluşlarının Durumu 
358
a. Cumhurbaşkanlığı 
359
b. Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kuruluşlar 
360
c. Bakanlıklar 
361
d. Merkezin Taşra Kuruluşları 
361
e. Meclis Başkanlığı 
361
f. Yargı Organı 
362
g. Vesâyet Makamları 
362
h. Diğer Kamu Tüzel Kişileri 
363
i. Birden Fazla Kamu Kuruluşu 
363
j. Örgütte Değişme 
363
k. İdârî Sözleşmelerde 
364
G. Dava Dilekçesinin Usûl ve Şekle Uygunluğu 
364
IV. DOSYANIN TEKEMMÜLÜ 
366
A. Dava Dilekçesinin Tebliği ve Cevap 
366
1. Dilekçenin Tebliği ve Cevap 
367
2. Cevap Süresine Uymamanın Sonuçları 
368
B. Bilgi ve Belgelerin İstenmesi 
369
1. Yargı Yerinin Bilgi ve Belge İstemesi 
369
2. Ara Karârının İdârece Yerine Getirilmemesi 
370
V. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN TARAFLAR YANINDA YER ALMASI 
372
A. Davanın İhbarı 
372
1. Genel Olarak Davanın İhbarı 
372
2. İdârî Yargılama Usûlünde Davanın İhbarı 
373
B. Davaya Müdâhale 
376
1. Genel Olarak Davaya Müdâhale 
376
a. Aslî Müdâhale 
376
b. Fer’î Müdâhale 
377
2. İdârî Yargılama Usûlünde Davaya Müdâhale 
377
VI. DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ 
379
A. Davadan Ferâgat 
380
1. Genel Olarak Davadan Ferâgat 
380
2. İdârî Yargılama Usûlünde Davadan Ferâgat 
383
B. Davanın Kabûlü 
388
1. Genel Olarak Davanın Kabûlü 
388
2. İdârî Yargılama Usûlünde Davanın Kabûlü 
388
VII. BAĞLANTILI DAVALAR 
391
1. Bağlantılı Dava Kavramı 
392
2. Davalar Arasında Bağlantı Hâlleri 
395
3. Bağlantı Nedeniyle Gönderme Karârı ve Sonuçları 
396
5. Bağlantı Konusunda Karar Verecek Merciler 
397
VIII. İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE İSPAT VE DELİLLER 
400
A. İspat ve Delil Kavramları 
401
1. İspat Kavramı 
401
a. İspatın Tanımı ve Konusu 
401
b. İspat Yükü 
402
c. İdârî Yargılama Usûlünde İspat Yükü 
404
2. Delil Kavramı 
405
a. Delilin Tanımı 
406
b. Delilin Özellikleri 
406
c. Delil Türleri 
407
d. Delillerin Elde Edilmesi ve Zamanı 
408
e. Delil Tespiti 
409
f. Delillerin İstinabe Yoluyla Toplanması 
411
B. İdârî Yargılama Usûlünde Deliller 
412
1. Bilirkişi İncelemesi 
412
a. Bilirkişilik Müessesesi ve Şartları 
412
b. Bilirkişi Raporunun Hukûkî Niteliği 
414
2. Keşif 
414
a. Keşif Müessesesi ve Şartları 
414
b. Keşfin Hukûkî Değeri 
415
3. Belge Delili 
415
a. Belge Delili ve Şartları 
415
b. İdârî Yargılama Usûlünde Belge Delili 
416
4. Tanık 
417
a. Genel Olarak Tanık Delili 
417
b. İdârî Yargılama Usûlünde Tanık Delilinin Yeri 
418
5. Kesin Hüküm 
420
a. Genel Olarak Kesin Hüküm 
420
b. İdârî Yargılama Usûlünde Kesin Hüküm Delili 
421
6. Yemin ve İkrar Delilleri 
422
a. Genel Olarak Yemin ve İkrar Delilleri 
422
b. İdârî Yargılama Usûlünde Yemin ve İkrar 
423
IX. DURUŞMA 
423
A. Duruşma Karârı 
423
B. Kanun Yolları Aşamasında Duruşma 
425
C. Duruşmanın Usûlü 
425
X. DAVANIN SONUÇLANDIRILMASI 
426
A. Davanın Hüküm Dışında Sonuçlandırılması 
426
1. Davanın Konusuz Kalması 
426
2. Davanın Açılmamış Sayılması 
432
B. Hüküm 
433
1. Mahkeme Kararlarının Türleri 
433
a. Ara Kararları 
433
b. Nihâî Kararlar 
433
2. İdârî Yargılama Usûlünde Hüküm 
434
a. Karar Verilme Usûlü 
434
b. Kararlarda Bulunacak Hususlar 
435
c. Karârın Yazım Tarzı ve Şekli 
437
d. Kararların Saklanması ve Tebliği 
440
C. Yargılama Giderleri 
440
1. Yargılama Giderlerinin Kapsamı 
441
2. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk 
443
3. Yargılama Giderleriyle İlgili Diğer Hususlar 
445
D. Açıklama ve Yanlışlıkların Düzeltilmesi 
447
1. Açıklama 
447
a. Tanımı ve Hukûkî Mâhiyeti 
447
b. Açıklama Konuları 
449
c. Açıklama Usûlü 
450
2. Yanlışlıkların Düzeltilmesi 
451
a. Tanımı ve Mâhiyeti 
451
b. Konusu 
451
c. Yanlışlıkların Düzeltilmesi Usûlü 
452
XI. VERGİ USÛL KÂNÛNU’NA ATIF YAPILAN HUSUSLAR 
453
A. Dava Ehliyetine İlişkin Düzenlemeler 
454
B. Dava Konusuna İlişkin Düzenlemeler 
454
C. Duruşmaya İlişkin Düzenlemeler 
455
XII. İVEDİ YARGILAMA USÛLÜ 
455
A. İvedi Yargılama Usûlü 
457
1. İvedi Yargılama Usûlüne Tâbi Konular 
458
2. İvedi Yargılamada Usûl Kuralları 
459
B. Merkezî Sınavlara İlişkin Yargılama Usûlü 
465
1. Bu Usûle Tâbi Konular 
466
2. Hızlandırmaya İlişkin Usûl Kuralları 
468
C. İvedi Yargılama Usûlünün Uygulanabilirliği 
470
Üçüncü Kısım
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE DAVA ÇEŞİTLERİ
Beşinci Bölüm
İPTAL DAVASI
I. İPTAL DAVASINDA GENEL İLKELER 
477
A. İptal Davasının Tanımı ve Özellikleri 
477
1. İptal Davasının Tanımı 
477
2. İptal Davasının Özellikleri 
478
B. İptal Davasının Konusu 
481
1. İdârî İşlemler İptal Davasına Konu Olabilir 
481
2. İdârî Sözleşmeler ve İptal Davası 
494
C. İptal Davasında Menfaat İhlâli Şartı 
503
1. Menfaat İhlâli Kavramı 
503
2. Menfaat İhlâlinin Özellikleri 
505
a. Menfaat Meşrû Olmalıdır 
505
b. Menfaat Güncel Olmalıdır 
506
c. Menfaat Kişisel Olmalıdır 
508
II. İPTAL DAVASINDA İPTAL SEBEPLERİ 
516
A. Yetki Yönünden Hukûka Aykırılık 
519
1. Yetki Unsurunun İptal Davası Bakımından Özellikleri 
520
2. Yetki Çeşitleri Bakımından Hukûka Aykırılıklar 
526
a. Kişi Bakımından Yetkisizlik 
527
b. Konu Bakımından Yetkisizlik 
530
c. Yer Bakımından Yetkisizlik 
532
d. Zaman Bakımından Yetkisizlik 
532
B. Biçim Yönünden Hukûka Aykırılık 
535
1. Şekil Bakımından Hukûka Aykırılık 
535
2. Usûl Bakımından Hukûka Aykırılık 
539
C. Sebep Yönünden Hukûka Aykırılık 
546
1. Sebep Unsurunda Sakatlık Hâlleri 
549
2. Sebeplerin Çokluğu ve Sebep İkâmesi 
552
a. Sebeplerin Çokluğu 
552
b. Yasal Temel İkâmesi– 
554
c. Sebep İkâmesi 
557
D. Konu Yönünden Hukûka Aykırılık 
562
1. İmkânsız Bir Konuda İşlem Yapılması 
562
2. Kanûna Aykırı İşlem Tesis Edilmesi 
563
3. Üst Kurala Aykırı İşlem Yapılması 
564
4. Hukuk Kuralının Kapsamının Genişletilmesi 
565
5. Kesin Hükme Aykırı İşlem Yapılması 
565
6. Kazanılmış Hakları İhlâl Eden İşlem Yapılması 
566
7. Eşitlik İlkesine Aykırı İşlem Yapılması 
567
8. Geriye Yürümezlik Kuralının İhlâl Edilmesi 
567
9. Sebep– Konu İlişkisinde Sakatlık 
568
E. Maksat Yönünden Hukûka Aykırılık 
570
1. Kamu Yararına Yabancı Amaçla Hareket Edilmesi 
571
2. Kanûnun Özel Maksadının Dışına Çıkılarak İşlem Yapılması 
574
3. Usûl Saptırması 
575
4. Maksatların Çokluğu 
576
III. İPTAL DAVASININ SONUÇLARI 
576
A. Davanın Reddedilmesinin Sonuçları 
582
1. Dava Konusu İşlem Bakımından Sonuçları 
582
2. Taraflar Bakımından Sonuçları 
582
a. Davanın Usûlden Reddedilmesi 
583
b. Davanın Esastan Reddedilmesi 
584
3. Üçüncü Kişiler Bakımından Sonuçları 
585
B. İptal Karârı Verilmesinin Sonuçları 
585
1. İptal Karârının Hukûkî Niteliği 
585
2. İptal Karârının Sonuçları 
586
a. İptal Karârı İşlemin Varlığına Son Verir 
586
b. İptal Karârı Geçmişe Etkilidir 
587
aa. İptal Karârı İle İşlemden Önceki Durum Geri Gelir 
588
bb. İptal Edilen İşlem Hiç Yapılmamış Sayılır 
590
cc. İşlemin Yapıldığı Zamandaki Duruma Göre Yargılama Yapılır 
590
c. İptal Karârı Genel Etkilidir 
591
3. İptal Karârının Yerine Getirilmesi 
592
a. Kendiliğinden Sonuç Doğuran İptal Kararları 
593
aa. Düzenleyici İşlemin İptali 
593
bb. Birel (Bireysel) İşlemin İptali 
598
b. Aynı Nitelikte Yeni Bir Karar Alınmasını Engellemeyen İptal Kararları: İptal Edilen İşlemin Yenilenmesi 
600
aa. İşlemin Yetki Unsuru Yönünden İptali 
601
bb. İşlemin Biçim Unsuru Yönünden İptali 
602
cc. İşlemin Sebep Unsuru Yönünden İptali 
602
c. Tersine İşlem Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları 
603
d. Hukûkî Durumlarda Değişiklik Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları: İdârenin Başka İşlemler Yapma Zorunluluğu 
604
e. İptal Karârının Yerine Getirilmesinde İmkânsızlık 
609
aa. Hukûkî ve Fiilî İmkânsızlık 
609
bb. Kamu Düzeninin Bozulması Tehlikesi 
610
cc. Yasal Geçerlik Sağlama 
611
Altıncı Bölüm
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI MÜESSESESİ
I. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI MÜESSESESİNİN GEREKLİLİĞİ, HUKÛKÎ NİTELİĞİ VE ŞARTLARI 
613
A. Yürütmenin Durdurulması Müessesesinin Gerekliliği, Sistemler ve Hukûkî Niteliği 
613
1. Gerekliliği ve Sistemler 
613
2. Hukûkî Niteliği 
615
B. Yürütmenin Durdurulması Karârının Şartları 
618
1. Usûle İlişkin Şartlar 
618
2. Esasa İlişkin Şartlar 
625
C. Yürütmenin Durdurulması Talebi Hakkında Verilen Kararlar ve Îtiraz 
628
1. Yürütmenin Durdurulması Talebi Hakkında Verilen Kararlar 
628
2. Olumsuz İşlemlerde Yürütmenin Durdurulması 
629
3. Vergi Davalarında Yürütmenin Durdurulması 
630
4. Temyiz ve İstînaf Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 
631
5. Yürütmenin Durdurulması Karârına Îtiraz 
634
a. Îtiraz Mercileri 
634
b. Îtiraz Usûlü 
636
II. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARÂRININ SONUÇLARI VE UYGULANMASI 
639
A. Yürütmenin Durdurulması Karârının Sonuçları 
639
2. İptal Davasının Ret veya İptalle Sonuçlanmasının Yürütmenin Durdurulması Karârına Etkisi 
641
B. Yürütmenin Durdurulması Karârının Uygulanması 
641
1. Yürütmenin Durdurulması Karârı Geçmişe Etkili Olarak Uygulanır 
641
Yedinci Bölüm
TAM YARGI DAVALARI
I. TAM YARGI DAVASININ HUKÛKÎ MAHİYETİ, ÇEŞİTLERİ VE KONUSU 
647
A. Genel Olarak Tam Yargı Davası 
647
1. Tam Yargı Davasının Hukûkî Niteliği 
648
2. Tam Yargı Davasının Özellikleri 
649
3. Tam Yargı Davası ile İptal Davası Arasındaki Farklar 
651
4. Tam Yargı Davasının Çeşitleri 
652
B. Tam Yargı Davasında Taraflar ve Hâkimin Yetkileri 
655
1. Tam Yargı Davasında Hak İhlâli Şartı 
655
2. Tam Yargı Davasında Hâkimin Yetkileri 
656
C. Tam Yargı Davasının Konuları 
657
1. İdârî İşlemlerden Doğan Tam Yargı Davaları 
657
2. İdârî Eylemlerden Doğan Tam Yargı Davaları 
661
3. İdârî Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Davaları 
663
II. TAM YARGI DAVASINDA SORUMLULUK ESASLARI 
665
A. Sorumluluk ve İdârenin Sorumluluğu Kavramları 
665
1. Genel Olarak Sorumluluk Kavramı 
665
2. İdârenin Hukûkî Sorumluluğu Kavramı 
666
3. İdârî Sorumluluğun Doğuşu, Hukûkî Temeli ve Bağımsızlığı 
668
a. İdârî Sorumluluğun Doğuşu 
668
b. İdârî Sorumluluğun Hukûkî Temeli 
670
c. İdârî Sorumluluğun Bağımsızlığı 
672
B. İdâre Hukûkunda Sorumluluk Türleri 
673
1. Kusur Sorumluluğu 
673
a. İdâre Hukûkunda Kusur Kavramı 
674
b. Hizmet Kusûru–Kişisel Kusur Ayrımı 
683
2. Kusursuz Sorumluluk 
693
a. Risk İlkesi Gereğince Sorumluluk 
696
b. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi Gereğince Sorumluluk 
708
3. Özellik Arzeden Bâzı Sorumluluk Hâlleri 
716
a. Yasama Faâliyetinden Dolayı Sorumluluk 
716
b. Uluslararası Sözleşmelerden Dolayı Sorumluluk 
718
c. Yargılama Faâliyetlerinden Doğan Sorumluluk 
719
C. İdârenin Sorumluluğunun Şartları 
722
1. İdârî Davranış 
722
2. Zarar 
724
3. İlliyet Bağı 
730
D. İdârenin Sorumluluğunu Etkileyen Hâller 
730
1. Mücbir Sebep 
731
a. Şartları 
731
b. Sonuçları 
737
2. Beklenilmeyen Hâl 
738
a. Şartları 
738
b. Sonuçları 
739
3. Zarar Görenin Davranışı 
739
a. Şartları 
740
b. Sonuçları 
743
4. Üçüncü Kişinin Davranışı 
744
a. Şartları 
744
b. Sonuçları 
747
E. Zarârın Tazmini 
747
1. Sorumlu İdârenin Tespiti 
747
2. Zarârın Tazminine İlişkin İlkeler 
749
3. Zarar Miktarının Tespitinde İlkeler 
753
III. TAM YARGI DAVASININ SONUÇLARI VE UYGULANMASI 
759
A. Tam Yargı Davasının Sonuçları 
759
1. Davanın Reddi 
759
2. Davanın Kabûlü 
759
B. Tam Yargı Kararlarının Uygulanması 
760
1. İflas Uygulaması 
760
2. Haciz Uygulaması 
760
a. Devlet Tüzel Kişisinin Malları Haczedilemez 
761
b. Kanunlarında Hüküm Olan Kamu Tüzel Kişilerinin Malları Haczedilemez 
762
c. Kamu Tüzel Kişilerinin Özel Emlâki Haczedilebilir 
763
Sekizinci Bölüm
TESPİT DAVASI
I. İDÂRÎ YARGIDA TESPİT DAVASININ YERİ 
767
A. Hukuk Yargılamasında Tespit Davası 
767
B. İdârî Yargılama Usûlünde Tespit Davası 
768
1. Öğretinin Yaklaşımı 
769
2. Yargı Yerlerinin Yaklaşımı 
770
II. İDÂRE HUKÛKUNDA YOKLUĞUN TESPİTİ 
771
A. Genel Olarak Yokluk Teorisi 
771
B. Türk Hukûkunda Yokluk ve Tespit Davası 
773
1. Yokluk Konusundaki Yaklaşımlar 
773
2. Yokluğun Tespiti Davası Konusundaki Yaklaşımlar 
776
Dokuzuncu Bölüm
YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASINDAN
DOĞAN SORUMLULUKLAR
I. KARARLARININ YERİNE GETİRİLMESİ ZORUNLULUĞU 
779
A. Yargı Kararlarının Bağlayıcılığı ve Uygulama 
779
1. Yargı Kararlarının Bağlayıcılığı 
779
2. Uygulama Süresi 
780
B. Sorumluluğa Yol Açan Uygulamama Halleri 
782
1. Karârın Hiç Uygulanmaması 
782
2. Karârın Geç Uygulanmaması 
782
3. Karârın Eksik Uygulanmaması 
782
4. Karârın Hatalı Uygulanmaması 
783
5. Karârın Şeklen Uygulanmaması 
783
II. KARARLARININ UYGULANMASINDAN DOĞAN SORUMLULUKLAR 
783
A. İdârenin veya Görevlinin Sorumluluğu 
784
1. İdârî Sorumluluk 
785
a. Yargı Karârını Uygulamamak Hizmet Kusûru Oluşturur 
786
b. Tazmînatın Ödenmesi Uygulama Yükümünü Kaldırmaz 
787
c. Uygulamada İmkânsızlık ve Sorumluluk 
787
2. Kamu Görevlisinin Sorumluluğu 
788
a. Hukûkî Sorumluluk 
788
b. Ceza Sorumluluğu 
789
c. Disiplin Sorumluluğu 
791
B. Dava Usûlü 
791
1. Dava Açma Süresi 
792
2. Davanın Açılacağı Mahkeme 
794
3. Davanın Kime Karşı Açılacağı 
794
4. Tazmînat Konusu 
794
Dördüncü Kısım
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE KARARLARA KARŞI
BAŞVURU YOLLARI
Onuncu Bölüm
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE KANUN YOLLARI
I. İSTÎNAF 
802
A. Genel Olarak İstînaf 
802
1. Tanımı ve Hukûkî Mâhiyeti 
802
2. İstînaf ve Diğer Kanun Yolları 
804
B. İstînafa Tâbi Kararlar 
804
1. Genel Kural 
804
2. İstînaf Yolu Kapalı Kararlar 
806
C. İstînafa Başvuru Usûlü 
810
1. İstînaf Başvurusunun Süresi ve Şekli 
810
2. İstînaf Sebepleri 
813
3. Ön İnceleme 
813
D. İstînaf İncelemesi 
816
1. İstînafta Görevli Merci 
816
2. İstînaf İncelemesi 
816
E. İstînaf İncelemesi Sonunda Verilen Karârın Kesinliği 
830
1. İstînaf İncelemesi Sonunda Verilen Kesin Kararlar 
830
2. İstisnâî Durumlar 
831
3. İstînaf Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 
831
II. TEMYİZ 
832
A. Temyiz Edilebilecek Kararlar 
833
1. Yargılamaya İlişkin Nihâî Kararlar Temyiz Edilebilir 
833
2. Danıştay Dava Dairelerinin Nihâî Kararları Temyiz Edilebilir 
834
3. Bölge İdâre Mahkemelerinin Nihâî Kararları Temyiz Edilebilir 
834
4. Israr Kararları Temyiz Edilebilir 
838
B. Temyiz Usûlü 
839
1. Temyiz Süresi 
839
2. Temyiz Talebinde Taraflar 
841
3. Temyiz Başvurusu 
844
a. Talep Şartı 
844
b. Temyiz Dilekçesi 
844
c. Temyiz Dilekçesinin Verileceği Yerler 
845
d. Temyiz Dilekçesi Üzerinde Ön İnceleme 
846
e. Temyiz Mercileri 
850
C. Temyiz Sebepleri 
850
1. Görev ve Yetki Dışında Bir İşe Bakılmış Olması 
851
2. Hukûka Aykırı Karar Verilmiş Olması 
853
3. Usûl Hükümlerine Uyulmaması 
854
D. Temyiz İncelemesi 
858
1. Temyiz İncelemesinin Niteliği 
858
2. Temyiz İncelemesinin Sonuçları 
860
a. Onama Karârı 
860
b. Bozma Karârı 
861
c. Esastan Karar Verme 
862
d. Bozma Karârının Mahkeme Kararlarına Etkisi 
864
E. Derece Mahkemesinin Tutumu 
866
1. Bozmaya Uyma Karârı 
866
2. Israr Karârı 
867
F. Temyiz Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 
869
1. Genel Kurallar 
869
2. Yürütmeyi Durdurma Karârı 
869
G. Kanun Yararına Temyiz 
870
1. Kanun Yararına Temyize Konu Olabilecek Kararlar 
870
2. Kanun Yararına Temyiz Talebinde Yetki 
873
3. Kanun Yararına Temyizde Süre ve Başvuru Biçimi 
873
4. Kanun Yararına Temyiz Sebepleri 
874
5. Kanun Yararına Temyiz Başvurusunun Sonuçları 
874
III. YARGILAMANIN YENİLENMESİ 
875
A. Yargılamanın Yenilenmesine Tâbi Kararlar 
876
1. Yargılamanın Yenilenmesine Konu Olan Kararlar 
876
2. Yargılamanın Yenilenmesine Konu Olmayan Kararlar 
877
B. Yargılamanın Yenilenmesi Usûlü 
879
1. Yargılamanın Yenilenmesinde Süre 
879
2. Yargılamanın Yenilenmesini İsteyebilecekler 
880
3. Yargılamanın Yenilenmesine Başvuru 
881
4. Yetkili Mahkeme 
882
C. Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri 
883
1. Karardan Sonra Yeni Bir Belgenin Ortaya Çıkması 
883
2. Hükme Esas Alınan Belgenin Sahteliğinin Anlaşılması 
884
3. Hükme Esas Alınan Îlâmın Kesin Bir Hükümle Kalkması 
885
4. Bilirkişinin Gerçeğe Aykırı Rapor Vermesi 
886
5. Hîle Kullanılmış Olması 
886
6. Yetkisiz Kimselerin Huzurunda Davanın Görülmesi 
887
7. Davaya Bakması Yasak Olan Hâkimin Hüküm Vermesi 
887
8. Çelişik Hükümlerin Varlığı 
888
9. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Karârı 
889
D. İstemin Karâra Bağlanması 
890
1. İlk İnceleme ve Esastan İnceleme 
890
2. Karârın Sonuçları 
893
EKLER
 İPTAL DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK I) 
895
 YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEBİNİ İÇEREN İPTAL DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK II) 
896
 TAM YARGI DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK III) 
897
 İPTAL DAVASI İLE TAM YARGI DAVASI BİRLİKTE DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK IV) 
898
 İDÂRÎ YARGI YERLERİ VE YARGI ÇEVRELERİ (EK V) 
899
 ÖRNEK BİR KARAR YAZIMI (EK VI) 
900
Yararlanılan Kaynaklar 
905
Kavramlar Dizini 
931