İki Komite, İki Kıtâl – Kafkas Yollarında

Ahmet Refik Altınayın eski harflerle ilk baskıları 1919 yılında yapılan İki Komite, İki Kıtâl ve Kafkas Yollarında adlı kitaplarını Tarihe Yolculuk dizimiz içinde okurlarımızla buluşturuyoruz. Zafer Toprakın Sunuş yazısından: İki Komite İki Kıtâl; 1915 yılında alınan notlardan derlenmiş, önce İkdam gazetesinde yayımlanmış, ardından kitaba dönüşmüş. Bu kitapta, o tarihlerde rüzgar hangi yönden esiyorsa Ahmed Refik de o doğrultuda kalem oynatmış, İstanbul işgal altına girerken kimi çevrelere yakın durma gereği duymuş, İttihatçıları kıyasıya eleştirmiş.

Kafkas Yollarında ise Mondros Mütarekesinden önce, Talat Paşanın sadrazamlığı sırasında Alman ve Avusturyalı gazetecilerle birlikte doğuya yapılan bir inceleme seyahatinden edindiği izlenimleri kapsıyor. Trabzondan yola çıkarak Gümüşhane, Erzincan, Erzurum, Kars, Ardahan ve Artvin üzerinden Batuma uzanan ve bir aya yakın süren bu seyahat Ermeni sorununun bir başka boyutunu gündeme getiriyor. Siyasi duruş hangi doğrultuda olursa olsun, her iki kitap da dönemle ilgili ilginç gözlemleri içeriyor. Ermeni sorununun ne denli karmaşık bir yapı taşıdığı bu gözlemlerle bir kez daha kanıtlanmış oluyor.