DOKTOR veya SAĞLIK ÇALIŞANLARINA YÖNELİK ŞİDDET
EYLEMLERİNİN KAPSAMI, HUKUKİ BOYUTU ve SONUÇLARI
SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARINA ÖZGÜ SUÇLAR
SAĞLIK ÇALIŞANLARIYLA İLGİLİ CEZAİ KAVRAMLAR
1)Doktor yada sağlık personelinin ceza hukuku açısından konumu,
kamu görevlisi yada memur olmasının sonucu
1
2)Sağlık çalışanlarının mesleki faaliyetleri nedeniyle maruz kaldıkları
a) Kasten yaralama / öldürme
5
b.1. Yargıtay uygulamalarında doktor–sağlık çalışanlarına /
kamu görevlilerine karşı hakaret
8
b.1.1. Beddua, kaba, nezaket dışı, ağır eleştiri, hak arama
özgürlüğü kişinin uğradığını düşündüğü haksızlığı dile
getirme nedeniyle nedeniyle hakaret
8
b.1.2. Sair söz yada davranışlar nedeniyle verilen karar
b.1.3. Hastanenin acil servisinde hakaret ve aleniyet unsuru
14
b.1.4. Doktorun davranışı nedeniyle, hakaret ve tehdit
eyleminde haksız tahrik hükmünün uygulanıp
uygulanmayacağının tartışılması
17
ç) Görevi yaptırmamak için direnmek
19
3)Doktorların görevi kötüye kullanma yada ihmal suçları / örnek
3.a. Doktorlar yönünden genel olarak görevi ihmal, görevi kötüye
3.a.1. Biyoloji ve Tıbbın Uygulanması Bakımından İnsan Hakları
ve İnsan Haysiyetinin Korunması Sözleşmesi (İnsan Hakları
ve Biyotıp Sözleşmesi)
25
3.a.2. 19.02.1960 tarihli Tıbbi Deontoloji Tüzüğü
25
3.a.3. Hasta Hakları Yönetmeliği
25
3.a.4. Hekimlik Meslek Etiği Kuralları
26
3.a.5. Malpractice Bildirisi
26
3.b. Doktorların görevi kötüye kullanmaları yada ihmal suçlarına
ilişkin karar örnekleri
29
3.b.1. İcapçı doktorun çağrıya rağmen hastaneye gitmeyerek
hastanın durumunun ağırlaşmasına neden olmak suretiyle
3.b.2. İcapçı doktorun çağrıya rağmen hastaneye gitmeyerek
hastanın ölümüne neden olmak suretiyle görevi ihmal
3.b.3. Doktorun çağrıya rağmen hastaneye gitmeyerek hastanın
bebeğinin ölü doğmasına neden olarak görevi kötüye
3.b.4. İcapçı doktorun çağrıya rağmen hastaneye gitmeyerek
hastanın ölümüne neden olmak suretiyle görevi kötüye
3.b.5. Doktorun mesai saatinde görev başında bulunmayarak
görevi kötüye kullanması
31
3.b.6. İcapçı doktorun çağrıya rağmen hastaneye gitmeyerek gebe
kadının ve bebeğinin ölümüne neden olarak görevi ihmal
3.b.7. Doktorun otopsi yapmayarak görevi kötüye kullanması
31
3.b.8. Doktorun taksirle ölüme neden olması ve görevi kötüye
kullanmasının karşılaştırılması
32
3.b.9. Talep edilen ambulansın gönderilmemesi suretiyle görevi
3.b.10. Doktorun eksik tedaviyle hastanın düşük yapmasına neden
olduğunun ileri sürülmesi suretiyle görevi ihmal
34
3.b.11. Doktorun eksik tedaviyle hastanın bebeğinin ve ölümüne
neden olduğunun ileri sürülmesi suretiyle görevi ihmal
34
3.b.12. Doktorun tedavi sürecinde gerekli kontrol ve tahlilleri
yapmamak suretiyle hastanın ölümüne neden olduğunun ileri
sürülmesi suretiyle görevi ihmal
35
3.b.13. Doktorun, hastaları özel hastaneye yönlendirmek suretiyle
görevi kötüye kullanması
36
3.b.14. Doktorun hastayı, hastahane ortamında tedavi etmesi
gerekirken taburcu ederek durumunun kötüleşmesine neden
olarak görevi ihmal etmesi
36
3.b.15. Doktorun hastayı, uzmanından konsültasyon istemesi
gerektiği halde bunu yapmayarak evine göndermesinden
sonra hastanın ölmesi nedeniyle görevi ihmal etmesi
37
3.b.16. Tıbbi hata ile yaralanma yada ölüm arasında illiyet bağının
4)Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet eylemlerinin artması üzerine
yapılan yasal düzenlemeler
39
– 663 Sayılı KHK'nın 54. Maddesi: Hukuki Yardım
39
–Sağlık Bakanlığı Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle
Yapılacak Hukuki Yardımların Usül ve Esasları Hakkında
–Sağlık Bakanlığı, Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair
–Sağlık Bakanlığı, 14/05/2012 tarih ve 2012/23 sayılı ile 27/07/2012
tarih ve 2012/850 sayılı genelgeleri
41
–Sağlık Bakanlığı Beyaz Kod Birimi
41
– İçişleri Bakanlığının 26/04/2012 tarih ve 2012/22 sayılı genelgesi
41
– 3359 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu. 12.Ek Maddesi
42
5)Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet eylemlerinin soruşturma
yapmaya yetkili makamlara (cumhuriyet başsavcılığına,
emniyete, jandarmaya) bildirilmesinde (ihbar veya şikayet
edilmesinde) yasal zorunluluk var mıdır?
44
6)Doktor, sağlık çalışanlarına yönelik gerçekleşen şiddet eylemlerinde
hızlı ve etkili soruşturma yapılması uygulamadaki soruşturmalarda
7)Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet eyleminde bulunan şüphelilerin
8)Şiddet eylemlerinde, sağlık mesleği mensubunun meydana gelen
olayda etken olabilecek söz yada davranışları nedeniyle haksız
9)Hekim / sağlık çalışanlarına özgü suçlar, doktor / sağlık çalışanlarınca
işlenmesi halinde cezası artan suçlar
56
a. Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi
57
b.Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma
c. Bozulmuş veya değiştirilmiş gıda veya ilaçların ticareti
60
d. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti
61
e. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma
61
f. Gerçeğe aykırı belge düzenlemek / belgede sahtecilik
61
deftere gerçeğe aykırı kayıt yapmak
64
10) Sağlık çalışanlarının kendi aralarındaki suç teşkil eden eylemleri
65
– Şahsi, sosyal ilişkilerinden kaynaklanan eylemler
66
– Bir taraf için görevden kaynaklanan eylemler
66
– İki taraf için de görevden kaynaklanan eylemler
67
11)Sağlık mesleği mensuplarının hangi eylemleri doğrudan
soruşturmaya hangi eylemleri soruşturma iznine tabidir?
68
12)Sağlık birimleri yönetimlerinin cumhuriyet başsavcılığı –
mahkemelerle yaptıkları resmi yazışmalarında olası sorumluluklar
70
13)Diş tabipliği, sahte veya diplomasız / yetkisiz diş hekimliği
13.1. Diş hekimliği mesleğinin genel nitelikleri
74
13.2. 1219 Sayılı Kanuna göre, diş tabiplerinin idari para cezasını
13.3. Diş hekiminin muayenehanesinde yetkisiz kişileri çalıştırması
75
13.4. Yetkisiz olarak diş hekimliğini yapmak
75
13.5. Diplomasız – sahte diş hekimliği yapmak
76
13.6. Diş protez teknikerlerinin diş tabipliği faaliyetlerinde bulunması .79
14) İzinsiz – ruhsatsız sağlık kurumu açmak, sağlık hizmeti sunmak
81
–1219 Sayılı, Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair
–1262 Sayılı, İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 19.
– 3359 Sayılı, Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu
82
14.1. Sahte hekimlik yapmak
83
14.2. İzinsiz / yetkisiz hekimlik yapmak
83
14.3. İzinsiz / ruhsatsız tıbbi müstahzar imal etmek, satmak
84
14.4. Ruhsatsız – izinsiz sağlık hizmeti sunmak
86
15) Aydınlatılmış onam belgesi ve cezası
88
–Uygulamada karıştırılan bin husus: Usulüne göre hazırlanmış ve
izah edilmiş aydınlatılmış onam belgesi doktorun sorumluluğunu
– Aydınlatılmış onam belgesini düzenlememenin cezası
90
–1219 Sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarz–ı İcrasına Dair
– İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi (5.Maddesi)
91
– Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları Yönetmeliği
91
–Türk Tabipleri Birliği Hekimlik Meslek Etiği Kuralları (Madde.26.).92
16) Ebeler, sahte–diplomasız /yetkisiz olarak ebelik yapmak
95
16.1. Ebelik mesleğinin genel nitelikleri
95
16.2. Sahte ebelik yapmak
96
16.3. İzinsiz / yetkisiz ebelik yapmak
96
16.4. 1219 SK'ya göre, ebelerin idari para cezasını gerektiren
17)Hastabakıcı, diplomasız / yetkisiz olarak hastabakıcılığı yapmak
98
17.1.Hastabakıcılık mesleğinin genel nitelikleri
98
17.2. İzinsiz / yetkisiz hastabakıcılık yapmak
98
17.3. 1219 SK'ya göre, hastabakıcıların idari para cezasını gerektiren
18) Hemşireler, sahte veya diplomasız / yetkisiz hemşirelik yapmak
100
18.1. Hemşirelik mesleğinin genel nitelikleri
100
18.2. Sahte, izinsiz / yetkisiz hemşirelik yapmak
101
18.3. 6283 Sayılı Kanuna göre, hemşirelerin idari para cezasını
19) Başka doktorun kaşe ve/veya imzasını kullanmak
103
20)Bir kısım sağlık mesleği mensubunun yetkisinde olan işleri diplomasız
veya belgesiz olarak yapmak veya bu unvanları takınma suçu
106
21) Tabiplerinin idari para cezasını gerektiren eylemleri
108
21.1. Muayenehane açma yada nakil bildirimini yapmama
108
21.2. Görev yerini terk yada mesleği bırakma bildirimini yapmama
108
21.3. Kendisinde olmayan belli ünvanları kullanma, yetkisiz tıp
21.4. Ticari faaliyette bulunma
108
21.5. Tabip odasına kayıt yapmama
108
22)Özel ve kamu sağlık urum ve kuruluşlarında çalışan tabipler, diş
tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanların
sigortasının yapılmaması suçu
109
23)Bir karşılaştırma: Sağlık mesleği mensupları ile diğer kamu
görevlilerinin usulsüz olarak görev yapmaları
111
23.1. Kamu görevinin usulsüz olarak üstlenilmesi
112
23.2. Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma
112
23.3. Sahte/diplomasız tabiplik yapmak
112
23.4. İzinsiz/yetkisiz olarak tabiplik yapmak
112
23.5. Diplomasız/sahte diş tabipliğini yapmak
112
23.6. İzinsiz/yetkisiz olarak diş tabipliğini yapmak
113
23.7. Sahte/diplomasız ebelik yapmak
113
23.8. İzinsiz/yetkisiz ebelik yapmak
113
23.9. Sahte, izinsiz/yetkisiz hemşirelik yapmak
113
23.10. İzinsiz / yetkisiz hastabakıcılık yapmak
114
1)Adli rapora genel bakış
115
2)Adli raporun yasal dayanağı
116
3)Adli raporun düzenlenmesi
118
4)Adli raporun önemi, etkisi ve hukuki değeri
120
5)Adli raporun sorumluluğu
122
6)Adli raporun düzenlenmesinde görev ve takdirin kapsamı
124
8)Sonuç olarak ne yapmak gerektiği
130