I. AİHS 13. MADDESİNDE YER ALAN ETKİLİ BAŞVURU HAKKI
21
A. Tarihçe ve Terminoloji
21
B. Etkili Başvuru Hakkının Amacı ve İşlevi
25
C. Etkili Başvuru Hakkının Özellikleri
26
1. Herkese Tanınmıştır
26
2. İhlal Resmî Görevlilerden Kaynaklansa Bile İleri Sürülebilir
29
3. Tamamlayıcı ve Koruyucu Genel Bir Haktır
30
4. Tek Başına İhlal Edilebilir Maddi Bir Haktır
30
5. Sağladığı Güvence Başvurunun Sonucundan Bağımsızdır
32
D. Etkili Başvuru Hakkının Kapsamı
33
E. Etkili Başvuru Hakkına Yönelik Olarak Devletin Genel Yükümlülükleri
36
II. AİHM’İN ETKİLİ BAŞVURU HAKKINI İNCELEME YÖNTEMİ
39
A. Etkili Başvuru Hakkının İleri Sürülebilmesi Koşulları
41
1. İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi Koşulu
41
2. Diğer Haklardan Bağımsız Olarak İleri Sürülebilmesi Sorunu ve Soğurma Teorisi
44
B. Etkili Bir Hukuk Yolunun Gerekleri
55
1. Kurumsal Gereklilikler
55
a. Ulusal Makam Olması
55
b. Yeterli Bağımsızlığa ve Tarafsızlığa Sahip Olması
57
c. Yetkilerinin Geniş Olması
59
d. Usuli Güvenceleri Sağlaması
62
e. Kararlarının Hukuken Bağlayıcı Olması
63
2. Esasa İlişkin Gereklilikler
64
b. Yeterlilik /Elverişlilik/Yeterli Giderim Sağlama
68
c. Etkililik/Makul Başarı Şansı Sunma
70
A. Başvuru Yolu Olmaması
73
B. Sonradan Kurulan Başvuru Yolu
75
C. Birden Fazla Başvuru Yolunun Birleşmesi
79
D. Ulusal Güvenlik Bağlamı
81
IV. ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ DİĞER HAKLARLA İLİŞKİSİ VE ETKİLİ SORUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
85
A. Yaşam Hakkı ile İlişkisi (2. Madde)
87
B. İşkence ve Kötü Muamele Yasağı ile İlişkisi (3. Madde)
90
C. Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı ile ilişkisi (5. Madde)
94
D. Adil Yargılanma Hakkı ile İlişkisi (6. Madde)
96
V. ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ İHLALİNİN SONUÇLARI VE İÇ HUKUKA ETKİLERİ
106
TÜRK İDARE HUKUKUNDA İNSAN HAKLARINI KORUMADA BAŞVURU YOLLARI VE ETKİLİLİĞİ
A. TBMM Dilekçe Komisyonuna Yapılan Başvurular
120
B. TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonuna Yapılan Başvurular
124
C. TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonuna Yapılan Başvurular
126
D. Kamu Denetçiliği Kurumuna Yapılan Başvurular
127
A. Başvurma İradesi Bakımından İdari Başvurular
134
1. İsteğe Bağlı İdari Başvurular
134
2. Zorunlu İdari Başvurular
136
B. Hukuki Sonuçları Açısından İdari Başvurular
139
1. Etkisiz İdari Başvurular
139
2. Etkili İdari Başvurular
141
3. Etkili Başvuru Hakkı ile Etkili İdari Başvurular Arasındaki Farklar
144
C. Başvurulan Makama Göre İdari Başvurular
145
1. Düzenleyici ve Denetleyici Kurullara Yapılan Başvurular
145
2. Düzenleyici ve Denetleyici Kurul Yapısında Olmaksızın İdare ile İlişkilendirilerek Oluşturulan Kurum/Kurullara Yapılan Başvurular
152
a. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na Yapılan Başvurular
153
b. Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kuruluna Yapılan Başvurular
157
c. Kamu Görevlileri Etik Kuruluna Yapılan Başvurular
163
d. Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonuna Yapılan Başvurular
165
e. Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna Yapılan Başvurular
172
f. Taşınmaz Mal Komisyonuna Yapılan Başvurular
174
g. 27 Mayıs Askeri Darbe Mağdurlarının Zararının Tazmini Komisyonuna Yapılan Başvurular
175
h. Kolluk Gözetim Komisyonuna Yapılan Başvurular
177
3. İdare İçinde Oluşturulan Komisyon/Kurullara Yapılan Başvurular
179
a. 659 Sayılı KHK’nin 12. Maddesinde Öngörülen Sulh Başvuruları
180
b. Terör Tazminat Komisyonlarına Yapılan Başvurular
182
c. İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına Yapılan Başvurular
185
4. İlgili İdareye Yapılan Başvurular
186
a. İYUK md.10 Kapsamında Yapılan Başvurular
186
b. İYUK md.11 Kapsamında Yapılan Başvurular
189
c. İYUK 12. ve 13. Madde Kapsamında Yapılan Başvurular
193
d. Dilekçe Hakkı Kapsamında Yapılan İdari Başvurular ve CİMER Başvuruları
197
III. YARGISAL BAŞVURULAR
201
A. İdari Yargıda Etkili Başvuru Hakkı
203
1. İlk İnceleme Aşamasında Etkili Başvuru Hakkı
204
d. Diğer İlk İnceleme Konuları
209
2. Esas Aşamasında Yapılan Değerlendirme
211
B. Anayasa Yargısında Etkili Başvuru Hakkı
215
1. Kabul Edilebilirlik Aşamasında Yapılan Değerlendirme
218
a. İdari Uyuşmazlıklarda AYM’nin Kurumsal Açıdan Etkili Başvuru Yolu Kabul Ettiği Durumlar
220
b. İdari Uyuşmazlıklarda AYM’nin Kurumsal Açıdan Etkili Başvuru Yolu Olmadığını Belirttiği Durumlar
230
2. Esas Aşamasında Yapılan Değerlendirme
233
TÜRKİYE’DE ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ DURUMU
I. TÜRK İDARE HUKUKUNDA ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ ÖNÜNDEKİ ENGELLER
241
A. Mevzuattan Kaynaklı Engeller
241
1. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yapılamayan Haller
241
2. İdari Yargı Yoluna Başvurulamayan Haller
243
a. Cumhurbaşkanlığı İşlemleri
244
b. Olağanüstü Hal ve Savaş Hali KHK’leri
246
c. Milletlerarası Andlaşmalar
248
d. Yüksek Seçim Kurulu Kararları
249
e. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararları
251
f. Yüksek Askeri Şura Kararları
251
g. Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kararları
252
h. Uyarma ve Kınama Cezaları
254
ı. Spor Federasyonu Kararları
255
3. İdareye Başvuru Yapılamayan Haller
257
B. Uygulamadan Kaynaklı Engeller
259
1. Uzun Süren İdari Süreçler
259
2. İdari Makamların Farklı Usuller Uygulamasından Kaynaklı Sorunlar
261
3. Olumsuz İdari Pratikler ve Yerleşik İdari Kültür
264
4. Başvuru Yollarının Gösterilmemesi/Yanlış Gösterilmesi
266
5. Zorunlu İdari Başvurular ve Zımni Ret İşlemleri Yönünden Oluşan Hak Kayıpları
270
6. Harç, Vekalet Ücreti, Adli Yardım Gibi Konulardan Kaynaklı Sorunlar
274
7. Davanın İlk İnceleme Aşamasındaki Sorunlar
275
8. Yürütmenin Durdurulması Aşamasındaki Şeklî İncelemeler
276
9. Davanın Esasının Etkili İncelenmemesinden Kaynaklı Sorunlar
280
10. Uzun Süren Yargılamalar
282
11. Aleyhe Yerleşik İçtihatlar ve İçtihat Farklılıkları
286
12. İdari Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Kaynaklı Sorunlar
287
14. Bütçe Engelleri ve Kamu Görevlilerini Koruyucu Hükümlerin Eksikliği
290
II. ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ KORUNMASI İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR VE HAKKIN GELECEKTEKİ GÖRÜNÜMÜ
292