Doktorların ve Hastanelerin Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukları

İnsanın en temel hakkı, yaşam hakkıdır. İnsanlar, yaşamlarını sağlıklı olarak sürdürmek isterler. Yaşam hakkı; evrensel hukuk kuralları, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Anayasa ve yasalar ile güvence altına alınmıştır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin 3. maddesinde, Yaşamak, herkesin hakkıdır hükmüne yer verilmiştir. 25. maddesinde, sağlık hakkı temel insan hakkı olarak kabul edilerek; Gerek kendisi gerek ailesi için tıbbi bakım da dâhil olmak üzere, sağlık ve refahını sağlayacak uygun bir yaşam düzeyine ve işsizlik, hastalık, sakatlık, yaşlılık veya geçim olanaklarından kendi iradesi dışında yoksun bırakacak başka durumlarda herkesin sahip olması gereken hak biçiminde tanımlanmıştır.

Anayasa’nın 17. maddesine göre; Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz, rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz. 56. maddesine göre; Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler. Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir.

Tıbbi tedavi ve müdahale hizmetlerini yürütürken doktorlar, diğer sağlık çalışanları ve sağlık kuruluşlarının mesleki, idari, cezai ve hukuki sorumlulukları ortaya çıkabilmektedir. Ülkemizde, tıbbi müdahaleden doğan sorumluluğu düzenleyen özel bir yasa yoktur. Bu nedenle doktorlar, sağlık çalışanları ve sağlık kuruluşlarının hukuki sorumlulukları, sorumluluk hukukunun genel ilkelerine göre belirlenmektedir.

Tıbbi yardım ve müdahaleden doğan hukuki sorumluluk davalarıyla ilgili olarak, adli yargı ilk derece mahkemelerinin verdikleri kararların temyiz incelemeleri, Yargıtay 4. ve 13. Hukuk Daireleri'nce yapıldığından örnek kararlar, anılan Dairelerin kararlarından seçilmiştir. Kitapta konular özellikle uygulama yönüyle ele alınmış, konuların açıklanmasından sonra, dikkatlice gözden geçirilerek seçilmiş olan Yargıtay Kararlarına bölüm sonlarında yer verilmiştir.