CEZA HUKUKUNDA HAKSIZLIK KAVRAMI VE
HUKUKA AYKIRILIK İLE İLİŞKİSİ
I. BİR NORM İHLALİ OLARAK HAKSIZLIK
25
A. Hukukun Normatif Karakteri ve Normlar
25
1. Hukuki Bir Kavram Olarak Norm
28
2. Normun Amacı Olarak Değerlerin Gerçekleştirilmesi ve Norm–Değer
3. Normların Kaynağı Sorunu
41
4. Haksızlık ve Tipiklik İlişkisi Bağlamında Norm ile Kural Arasındaki İlişki
44
B. Ceza Hukuku Dogmatiğinde Normlar: Binding ve Mayer
47
C. Norma Aykırılığın Kınanması ve Normun Muhatabı Sorunu
50
D. Normların Değerlendirici ve Buyurucu Karakteri
52
II. HAKSIZLIK KAVRAMININ CEZA HUKUKU DOGMATİĞİNDEKİ KONUMU
56
A. Hegel ve Haksızlığın Bir Kavram Olarak İfadesi
56
B. Ceza Hukuku Dogmatiğinde Haksızlık Kavramı
59
a. Objektif haksızlık yaklaşımı
59
b. Haksızlığın subjektif unsurlarının keşfi
61
c. Haksızlığın kusurdan ayrılması ve tipikliğin subjektif unsurlarının
haksızlık alanına dahil edilmesi
62
2. Kişisel Haksızlık Öğretisi
63
a. Final hareket teorisi ve kişisel haksızlık
63
b. Yükümlülük ihlalinin kişisel haksızlık teorisi çerçevesinde yeniden
c. Kişisel hareket öğretisi ve haksızlığın subjektif ifadesi
67
d. Kişisel haksızlığın çıkış noktası olarak sosyal ilişki
69
e. Kişisel haksızlık öğretisi bağlamında hareketin ve neticenin
3. Fonksiyonel Haksızlık Öğretisi
73
a. Hareketin ve neticenin haksızlığının bütünleşik yapısı
75
b. Hareketin ve neticenin haksızlığı bakımından taksirli suçların
c. Eylemin ve neticenin haksızlığı bağlamında suça teşebbüs
81
C. Haksızlık ve Ceza İlişkisi
83
3. Haksızlığın Somut Cezanın Belirlenmesi Bağlamındaki Rolü
91
5. Haksızlık Gereksinimi Temelinde “Malum Per Se”,
“Malum Prohibitum” Ayrımı
96
D. Haksızlık Kavramının Ceza Muhakemesi Hukukuyla İlişkisi
99
E. Haksızlık Kavramının Suç Politikası ile İlişkisi
103
III. TİPE UYGUN VE HUKUKA AYKIRI BİR EYLEM OLARAK CEZA HUKUKU
A. Suç Teorisinde Hareket ve Hareketin Haksızlık ile İlişkisi
106
1. Hareket Kavramının Genel Özellikleri ve İşlevi
106
2. Hareketi Açıklayan Teorilerinin Genel Hatları ve Evrimi
108
B. Tipiklik ve Hukuka Aykırılığın Maddi İçeriği
112
1. Şekli ve Maddi Hukuka Aykırılık Ayrımı ve Ceza Hukuku Haksızlığının
Tipe Uygun Hareket Olarak Belirlenmesi
112
2. Hukuka Aykırılığın Maddi İçeriğinin Belirlenmesine Yönelik
3. Suç Haline Getirmenin Temeli Olarak Norm İhlali ve Ceza Hukuku
a. Bir normlar sistemi olarak ahlak ve ceza hukuku ile ilişkisi
116
b. Ahlaka aykırılık ve hukuka aykırılık ilişkisi
124
4. Suç Haline Getirme Sebebi Olarak Diğer Bireylerin Zarara Uğratılması
127
5. Hukuksal Değerin İhlali
130
6. Suç Haline Getirme Sebebi Olarak Uluslararası Hukuktan Doğan
Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi
137
C. Haksızlık ve Hukuka Aykırılıkla Bağlantısı Kapsamında “Ceza Hukukunun
Son Çare Olması” İlkesi
139
HUKUKA AYKIRILIĞIN SUÇ TEORİSİNDEKİ KONUMU
I. SUÇ TEORİSİNDE HUKUKA AYKIRILIK
143
A. Hukuka Aykırılığın Hukuk Düzeni Bakımından Anlamı
143
a. Hukuk düzeninin birliği
143
b. Hukuk düzeninin birliğinin ceza hukuku dogmatiği bakımından
(1) Ceza hukukunun ikincil niteliği
146
(2) Hukuk düzeninin birliği bağlamında hukuka uygunluk
c. Hukuk düzeninin birliği bağlamında Türk Borçlar Kanunu’nun
zorunluluk haline ilişkin hükümlerinin değerlendirilmesi
149
2. Haksız Fiil Suç İlişkisi Temelinde Özel Hukuk Haksızlığı Ceza Hukuku
3. Suç ve Kabahat Ayrımı Çerçevesinde İdare Hukuku Haksızlığı Ceza
Hukuku Haksızlığı Ayrımı
156
B. Hukuka Aykırılığın Suçun Unsurları Arasındaki Yeri
160
1. Hukuka Aykırılığın Suçun Ayrı Bir Unsuru Olarak Değerlendirilmediği
Suçun Unsurlarının İkili Analizi
161
b. Tipikliğin Olumsuz Unsurları Teorisi
162
2. Hukuka Aykırılığın Suçun Bağımsız Bir Unsuru Olarak
Değerlendirildiği Suçun Üçlü Analizi
165
3. Hukuka Aykırılığın Karinesi Olarak Tipiklik
166
4. Tipikliğin Değerlendirilebilir Unsurları ve Hukuka Aykırılık
168
5. Haksızlık ve Kusurun Birbirinden Ayrılmasının Hukuka Aykırılık
6. Hukuka Aykırılığa Suç Tipi İçerisinde Yer Verilmesinin Anlamı
170
b. Suç tipi içerisinde hukuka aykırılık unsurunun görünüm şekilleri
171
c. Hukuka özel aykırılık yaklaşımı
174
d. Suç tipinin tümünü niteleyen unsurlar
175
e. Hukuka aykırılık ifadesinin tipikliğin unsurlarından birini
(1) Tipik eylemin nitelenmesi
176
(2) Suçun konusunun nitelenmesi
177
f. Suç tipinde hukuka uygunluk nedenine dikkat çekilmesi
178
(1) Suç tipinde yetkili makamın iznine yer verilmesi
178
(2) Suç tipinde rızaya yer verilmesi
180
7. Hukuka Aykırılığın Haksızlık Bilinci ile İlişkisi
184
a. Haksızlık bilincinin konusu bağlamında hukuka aykırılıkla ilişkisi
185
(3) Kast ve kusur teorilerinin Türk Ceza Hukuku bakımından
c. Hukuka aykırılık ile ilişkisi bağlamında tersine haksızlık yanılgısı
ve elverişsiz teşebbüs
191
(1) Tersine haksızlık yanılgısı
191
(2) Elverişsiz teşebbüs veya suçun konusunun yokluğu
192
II. HUKUKA AYKIRILIĞIN ENGELLENMESİ TEMELİNDE HUKUKA UYGUNLUK
NEDENLERİNİN GENEL TEORİSİ
193
A. Normlar Çatışması ve İzin Normları
193
B. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Sistematik Olarak Açıklanmasına
C. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Tipiklik Unsurlarından Ayrılması
D. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Nitelikleri
202
F. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Subjektifliği
209
1. Subjektif Unsurların Gerekliliğine İlişkin Tartışmalar
209
2. Subjektif Unsurların Niteliğine İlişkin Tartışmalar
211
3. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Subjektif Bir Unsuru Olarak Hukuka
Uygunluk Nedeninin Maddi Şartlarının Gerçekleştiğini İnceleme
4. Subjektif Unsurların Yokluğunun Sonuçlarına İlişkin Tartışmalar
213
5. Subjektif Unsurların Yokluğunun Suça İştirak Bağlamında Neden
F. Hukuka Uygunluk Nedenleri ve Hata
216
1. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Şartlarında Hata
216
a. Hukuka uygunluk nedenlerinin maddi şartlarında hata
bağlamında suçun olumsuz unsurları teorisi
217
b. Katı kusur teorisi
218
c. Sınırlı kusur teorisi
220
d. Hukuksal sonuçlarla sınırlı kusur teorisi
220
e. Türk ceza hukuku dogmatiğinde hukuka uygunluk nedenlerinin
maddi şartlarında hata
222
2. Hukuka Uygunluk Nedeninin Varlığında ve Sınırında Hata
228
G. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması
231
1. Hukuka uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kast Olmaksızın Aşılması
231
2. Meşru Savunmada Sınırın Mazur Görülebilecek Heyecan, Korku
veya Telaş Nedeniyle Aşılması
237
3. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sapma
240