TÜZEL KİŞİLİK KAVRAMI VE TÜZEL KİŞİLİĞİN
I. TÜZEL KİŞİLİK KAVRAMI
25
A. Hukuki Bir Kavram Olarak Kişilik
25
II. TÜZEL KİŞİLİĞİN UNSURLARI
28
A. Sürekli ve Ortak Bir Amaç Unsuru
28
III. TÜZEL KİŞİLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ
30
A. Varsayım (Farazilik) Teorisi
30
C. Amaç Kişiliği Teorisi
33
IV. TÜZEL KİŞİLİK TÜRLERİ
33
A. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri
34
B. Özel Hukuk Tüzel Kişileri
35
1. Kazanç Amacı Güden Tüzel Kişiler
36
d. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket
37
2. Kazanç Amacı Gütmeyen Tüzel Kişiler
38
C. Kamu İktisadi Teşebbüsleri
40
V. TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI
44
A. Tüzel Kişiliğin Kazanılmasına İlişkin Sistemler
45
1. Serbest Kuruluş Sistemi
45
B. Tüzel Kişilerin Ehliyeti
47
a. Tüzel Kişinin Organları
49
b. Fiil Ehliyetinin Kapsamı
51
VI. TÜZEL KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ
53
A. Tüzel Kişiliğin Sona Erme Sebepleri
53
1. Tüzel Kişiliğin Kendiliğinden Sona Ermesi
53
2. Tüzel Kişiliğin Kararla Sona Ermesi
54
a. Tüzel Kişiliğin Kendi Kararı ile Sona Ermesi
54
b. Tüzel Kişiliğin Mahkeme Kararı ile Sona Ermesi
54
B. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesinin Sonuçları
54
2. Malların Özgülenmesi
55
CEZA HUKUKUNDA TÜZEL KİŞİLERİN SORUMLULUĞU
I. TÜZEL KİŞİLERİN CEZA SORUMLULUĞUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ
57
C. Kilise Hukuku ve Sonrası
59
D. İslam Hukuku ve Osmanlı Hukuku
60
F. Anglo–Sakson Hukuku
69
II. TÜZEL KİŞİLERİN CEZA SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN TEORİLER
74
A. Tüzel Kişilerin Cezalandırılabileceğini Kabul Eden Teoriler
75
1. Temsil Edilenin Sorumluluğu (Vicarious Liability/Respondeat Superior) Teorisi
75
2. Özdeşleştirme (Identification/Alter Ego) Teorisi
77
3. Beyin Takımı (The Inner Circle)
78
4. Kolektif İrade (Collective Knowledge/Aggregation) Teorisi
79
5. Kurumsal Kültür/Organizasyonel Sorumluluk (Corporate Ethos/Organisational Liability) Teorisi
80
6. Kurumsal İç Karar Yapısı (Corporate Internal Decision Structure)
83
7. Fonksiyonel Sorumluluk (Egemenlik) Teorisi
84
8. Yansıma (Dolaylı) Sorumluluk Teorisi
85
9. Tersine İsnat Edilebilirlik Teorisi
85
10. Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması Teorisi
85
B. Tüzel Kişilerin Cezalandırılabileceğini Kabul Etmeyen Teoriler ve Kabul Eden Görüşlere Yönelik Eleştiriler
86
1. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi
87
2. Topluluklar Suç İşleyemez İlkesi (Societas Delinquere Non Potest)
99
3. İşletme İlişkisi Teorisi
101
4. Hukuk ve Ekonomi Alanında Öne Çıkan Etkililik Eleştirisi
102
5. Kamu Tercihi (The Public Choice) Teorisi ve Ters Etki (Perverse Effect)
102
III. TÜRK CEZA HUKUKUNDA TÜZEL KİŞİLERİN SORUMLULUĞU
108
A. Genel Olarak Suç Genel Teorisi
108
B. Suçun Yapısal Unsurları Bağlamında Tüzel Kişilerin Sorumluluğu
109
a. Tipikliğin Maddi Unsuru
110
b. Tipikliğin Manevi Unsuru
113
C. Suçun Özel Görünüş Biçimleri Bağlamında Tüzel Kişilerin Sorumluluğu
117
D. Bazı Ceza Özel Hükümleri Bakımından Tüzel Kişilerin Sorumluluğu ve Failin Tespiti Sorunu
119
IV. AMERİKAN CEZA HUKUKUNDA TÜZEL KİŞİLERİN SORUMLULUĞU
136
B. Suçun Yapısal Unsurları Bağlamında Tüzel Kişilerin Sorumluluğu
138
1. Maddi Unsur (Actus Reus)
138
2. Manevi Unsur (Mens Rea)
139
b. Taksir (Negligence)
142
3. Netice veya Zarar (ResultInjury)
143
4. Eylem ile Netice Arasında Nedensel İlişki (Causal Relationship)
143
C. Suçun Özel Görünüş Biçimleri Bağlamında Tüzel Kişilerin Sorumluluğu
144
4. Conspiracy (Suç İşlemek Üzere Anlaşma)
147
D. Ceza Özel Hükümleri Bakımından Tüzel Kişilerin Sorumluluğu
149
2. Kasten Öldürme (Murder) ve Taksirle Ölüme Neden Olma (Manslaughter) Suçları
150
3. Beyaz Yaka Suçları (White Collar Crimes)
152
V. BAZI ÜLKELERİN CEZA HUKUKLARINDA TÜZEL KİŞİLERİN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER
155
A. Tüzel Kişilerin Cezalandırılmasını Kabul Etmeyen Bazı Ülkeler
155
B. Tüzel Kişilerin Cezalandırılmasını Kabul Eden Bazı Ülkeler
161
10. Finlandiya Hukuku
173
TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA CEZA YARGILAMASI VE
A. Ceza Muhakemesi Süjesi Olarak Tüzel Kişiler
179
1. Tüzel Kişilerin Şüpheli/Sanık Olup Olamayacağı Sorunu
180
2. Tüzel Kişilerin Mağdur Olup Olamayacağı Sorunu
184
3. Tüzel Kişilerin Ceza Yargılamasında Temsili
187
B. Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Koruma Tedbirleri
188
1. Muhafaza Altına Alma ve Elkoyma
189
2. Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini
192
C. Tüzel Kişilere Uygulanan Yaptırımlar
203
1. Tüzel Kişilere Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri
205
a. Faaliyet İzninin İptali Güvenlik Tedbiri ve Koşulları
211
aa. Bir Kamu Kurumunun Verdiği İzne Dayanarak Faaliyette Bulunan Özel Hukuk Tüzel Kişisi Olma Koşulu
212
bb. İznin Verdiği Yetkinin Kötüye Kullanılması Koşulu
214
cc. Organ veya Temsilcinin İştirakinin Bulunması Koşulu
214
dd. Tüzel Kişi Yararına İşlenme Koşulu
216
ee. Kasten İşlenebilir Bir Suç Olma ve Failin Bu Suçtan Mahkum Edilmiş Olma Koşulu
220
ff. Kanunda Gösterilmiş Olma (Kanunilik) Koşulu
221
gg. Orantılılık Koşulu
223
hh. Faaliyet İzninin İptali Güvenlik Tedbirine İlişkin Kararın İnfazı ve Sonuçları
224
aaa. Tüzel Kişiye Ait Bir Eşya Olması Koşulu
229
bbb. Eşyanın İyiniyetli Üçüncü Kişiye Ait Olmaması Koşulu
230
ccc. Kasten İşlenebilir Bir Suç Olması Koşulu
231
ddd. Suçun Tüzel Kişi Yararına İşlenmiş Olması Koşulu
232
eee. Eşyanın Suç ile İlişkili Olması Koşulu
233
fff. Kanunda Gösterilmiş Olma (Kanunilik) Koşulu
233
ggg. Orantılılık Koşulu
234
cc. Kazanç Müsaderesi
234
aaa. Suç ile İlişkili Olan Maddi Menfaat veya Ekonomik Kazancın Bulunması Koşulu
236
bbb. Maddi Menfaatin Suçun Mağduruna İade Edilememesi Koşulu
237
ccc. İyiniyetli Üçüncü Kişilere Ait Olmaması Koşulu
238
dd. Kaim Değerlerin Müsaderesi
239
ee. Müsadere Muhakemesi
239
c. Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirlerine İlişkin Öneriler
243
A. Amerikan Ceza Muhakemesinde Tüzel Kişiler
249
1. Genel Olarak Tüzel Kişi Kavramı
249
2. Ceza Muhakemesi Süjesi Olarak Tüzel Kişiler
251
B. Tüzel Kişiler Hakkında Ceza Soruşturması
252
2. Savcının Takdir Yetkisi ve Değerlendirme Kriterleri
256
a. Özel İlkelerle İlgili Hususlar
257
c. Tüzel Kişinin Geçmişi
259
d. Uyum (Compliance) Programının Mevcudiyeti
260
f. Zamanında ve Gönüllü Bildirim
266
g. Suç Delillerini Karartmaya Yönelik Eylemde Bulunulmamış Olması
267
i. Mağdurların Çıkarları
269
3. Kovuşturmaya Alternatif Uygulamalar
270
a. Kovuşturmanın Ertelenmesi Anlaşması (Deferred Prosecution Agreements)
273
b. Kovuşturmama Anlaşması (Non–Prosecution Agreements)
274
c. Özel Hukukla İlgili veya İdari Alternatifler
276
4. İddia ve Ceza Pazarlığı (Plea Bargaining)
277
C. Ceza Muhakemesinde Tüzel Kişiler Açısından Özellik Gösteren Usuli Haklar ve Bazı Anayasal Hakların İncelenmesi
282
2. İfade Özgürlüğü Bakımından
282
3. Susma Hakkı Bakımından
285
4. Arama ve Elkoyma Bağlamında Özel Hayatın Gizliliği Bakımından
287
5. Çifte Yargılama Yasağı Bakımından (The Double Jeopardy Clause)
288
6. Anayasa Değişik Madde 6’da –The Sixth Amendment– Yer Alan Haklar Bakımından
292
7. Fahiş Para Cezası Uygulanması Yasağı Bakımından
293
8. Büyük Jüri (Grand Jury) Önüne Çıkma
294
D. Tüzel Kişilere Uygulanan Yaptırımlar
296
b. Kusurluluk Puanının Hesaplanmasında Dikkate Alınacak Faktörler
300
c. Para Cezasının Belirlenmesinde Dikkate Alınacak Hususlar
303
d. Para Cezasının Uygulanması
304
2. Denetimli Serbestlik (Corporate/Organizational Probation)
305
a. Denetimli Serbestlik Uygulanabilecek Haller
307
b. Denetimli Serbestlik Kapsamında Öngörülebilecek Yükümlülükler
308
3. Suç Nedeniyle Oluşan Zararın Giderilmesi
309
a. Eski Hale Getirme (Restitution)
310
b. Düzeltici Kararlar (Remedial Orders)
311
c. Kamu Hizmeti (Community Service)
312
d. Mağdurlara Bildirim (Order Of Notice To Victims)
312
4. Etkili Uyum ve Etik Programı
312
5. Müsadere (Forfeiture)
315