AKILLI SÖZLEŞMELERİN HUKUKİ NİTELİĞİ
I. AKILLI SÖZLEŞME KAVRAMI
19
B. Tanımı ve Özellikleri
20
1. Akıllı Sözleşmelerin Tanımı
20
2. Blokzincir Teknolojisi Kullanılarak Kurulan Akıllı Sözleşmeler
24
a. Blokzincir Teknolojisi Nedir?
24
b. Blokzincir Teknolojisinin Özellikleri
25
c. Akıllı Sözleşmelerin Kullanıldığı Alanlar
27
d. Akıllı Sözleşmeler ile “Geleneksel” Sözleşmelerin Karşılaştırılması
28
3. Akıllı Sözleşmelerin Özellikleri
31
a. Otomatik Uygulanabilirlik
31
c. Akıllı Sözleşmelerin Aracısız Yürütülebilmesi
32
d. Akıllı Sözleşmeler ve Psödonimlik
33
4. Akıllı Sözleşmelerin Olumlu ve Olumsuz Yanları
34
a. Akıllı Sözleşmelerin Olumlu Yanları
34
b. Akıllı Sözleşmelerin Olumsuz Yanları
34
5. Akıllı Sözleşmelerin Türleri
35
a. Dar Anlamda Akıllı Sözleşmeler ve Geniş Anlamda Akıllı Sözleşmeler
35
b. Akıllı Sözleşme Kodu ve Akıllı Hukuki Sözleşmeler
36
c. off–chain Akıllı Sözleşmeler ve on–chain Akıllı Sözleşmeler
37
d. Tanımlı Akıllı Sözleşmeler ve Modül Akıllı Sözleşmeler
38
II. AKILLI SÖZLEŞMELERİN KURULMASI
38
A. Geleneksel Sözleşmelerin Kurulması
38
B. Geleneksel Sözleşmelerin Kurulmasına İlişkin Aranan Koşulların Akıllı Sözleşmelerin Kurulmasına Uygulanması
39
III. AKILLI SÖZLEŞMELERDEN DOĞABİLECEK İHTİLAFLARDA YABANCILIK UNSURUNUN TESPİTİ
43
A. Akıllı Sözleşmelerden Doğabilecek İhtilaf Olasılıkları
43
B. Milletlerarası Özel Hukuk Bakımından Yabancılık Unsuru Kavramı
45
C. Akıllı Sözleşmelerde Yabancılık Unsuru Yaratan Olgular
49
IV. AKILLI SÖZLEŞMELERİN VASIFLANDIRILMASI
54
B. Akıllı Sözleşmeleri “Sözleşme” Olarak Nitelendiren Görüş
56
C. Akıllı Sözleşmeleri “Yazılım Kodu” Olarak Nitelendiren Görüş
59
D. Milletlerarası Özel Hukuk Açısından Akıllı Sözleşmelerin Vasıflandırılması
60
TÜRK MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUNDA AKILLI SÖZLEŞMELERE UYGULANACAK HUKUKUN BELİRLENMESİ
I. SÖZLEŞMELERE UYGULANACAK HUKUKA İLİŞKİN KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARININ AKILLI SÖZLEŞMELERE UYGULANMASI
65
A. Sözleşmelere Uygulanacak Hukukun Taraflarca Belirlenmesi
65
2. Hukuk Seçiminin Şekli
68
4. Hukuk Seçiminin Zamanı
69
5. Taraflarca Seçilen Hukuk, Bir Devlet Hukuku Olmalı mıdır?
69
6. Akıllı Sözleşmelerde Taraf İradesine Nasıl Yer Verilecektir?
71
B. Taraf İradesi Yokluğunda Sözleşmeye Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi
75
C. Taraf İradesi Yokluğunda Sözleşme ile Daha Sıkı İlişkili Hukukun Uygulanması
80
D. Sözleşmeye Uygulanacak Hukuku Sınırlayan Faktörler
83
1. Akıllı Sözleşmelerde Bir Tarafın Zayıf Taraf Olması Halinde Uygulanacak Hukuk
83
b. Tüketici Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk
84
c. İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk
87
2. Kamu Düzenine Aykırılığın Akıllı Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk Açısından Değerlendirilmesi
88
3. Doğrudan Uygulanan Kuralların Akıllı Sözleşmelere Uygulanacak Hukuka Etkisi
91
E. Sözleşme Statüsünün Dışında Kalan Hususlar
94
1. Sözleşmenin Şekline Uygulanacak Hukuk
94
2. Tarafların Ehliyetine Uygulanacak Hukuk
95
3. Sözleşmeden Doğan İlişkinin Varlığı ve Maddi Geçerliliğine Uygulanacak Hukuk
97
II. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKTA AKILLI SÖZLEŞMELERE UYGULANACAK HUKUKA İLİŞKİN ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR
98
A. Kanunlar İhtilafı Kuralarının Akıllı Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk Açısından Yeterliliği
98
B. Lex Cryptographia Görüşü
102
1. Lex Cryptographia’nın Dayanağı Olarak Lex Mercatoria
102
2. Dijital Varlıklar ve Akıllı Sözleşmelere İlişkin Yapılan Metin Hazırlıkları
105
a. Avrupa Birliği Hazırlıkları
105
b. Dijital Varlıklar ve Özel Hukuka İlişkin UNIDROIT İlkeleri ve HCCH – UNIDROIT Ortak Çalışma Önerisi
106
c. Blokzincir Teknolojisi, Akıllı Sözleşmeler ve Tüketicilerin Korunmasına İlişkin Avrupa Hukuku Enstitüsü (ELI) İlkeleri
108
d. Uluslararası Swap ve Türev Ürünler Birliği (ISDA)’nin Akıllı Türev Ürün Sözleşmeleri için Hukuki Kılavuz
109
3. Akıllı Sözleşmelere Uygulanacak Hukukun Belirlenmesinde Lex Mercatoria’nın Etkisi
110
AKILLI SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN
I. AKILLI SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE TÜRK MAHKEMELERİNİN MİLLETLERARASI YETKİSİ
117
A. Akıllı Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların Çözümünde Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisinin Yetki Kuralları ile Tesisi
117
2. MÖHUK’da Düzenlenen Özel Yetki Kurallarına Göre
119
a. İş Sözleşmesi ve İş İlişkisi Davaları
119
b. Tüketici Sözleşmelerine İlişkin Davalar
120
c. Sigorta Sözleşmelerine İlişkin Davalar
121
3. MÖHUK’da Düzenlenen Genel Yetki Kuralına Göre İç Hukukun Yer Bakımından Yetki Kuralları
121
a. Davalının Yerleşim Yerinin veya Mutad Meskeninin Türkiye’de Bulunması
b. Uyuşmazlık Konusu Malvarlığı Unsurunun Türkiye’de Bulunması (HMK m. 9)
122
c. Sözleşmelerden Doğan Davalara İlişkin Yetki Kuralı (HMK m. 10)
123
d. Yetki İtirazının İleri Sürülmediği Türk Mahkemesinin Yetkisi (HMK m. 19)
127
B. Akıllı Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların Yetki Anlaşmaları Aracılığıyla Çözümü
128
2. Yetki Anlaşması Yoluyla Türk Mahkemelerinin Yetkili Kılınması
129
3. Yetki Anlaşması Yoluyla Yabancı Devlet Mahkemelerinin Yetkili Kılınması
133
II. AKILLI SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI
136
A. Yer İtibariyle Yetki Kuralları Yerine Önerilen Çözümler
136
B. Akıllı Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların Blokzincir Dışındaki
Tahkim Yolu ile Çözümü
140