I. KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ
25
III. ÇALIŞMANIN SINIRLANDIRILMASI
29
§1. MEDENİ YARGILAMA HUKUKUNDA
II. TESPİT DAVASININFONKSİYONU
35
III. TESPİT DAVASININ GEREKLİLİĞİ ÜZERİNE
36
IV. BAZI HUKUK SİSTEMLERİNDE TESPİT DAVASI
38
V. TESPİT DAVASININ ŞARTLARI
42
A. Tespit Davasının Konusuna İlişkin Özel Dava Şartı
42
2. Hukuki İlişki Kavramı ve Tespit Davasının Konusu
44
3. Maddi Vakıaların Tespiti
47
4. Üçüncü Kişilerin Taraf Olduğu Hukuki İlişkiler
49
B. Tespit Davasının Açılmasında Özel Hukuki Yarar
53
2. Tespit Davalarında Hukuki Yarar
56
3. Eda Davasının Açılması Mümkün İken Tespit Davası
C. Tespit Davasına İlişkin Şartların İncelenmesi ve Eksikliğinin
§2. İCRA VE İFLAS HUKUKUNDA
MENFİ TESPİT DAVASININ TARİHÇESİ VE
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ DÜZENLEMELER
II. MENFİ TESPİT DAVASININ TARİHSEL GELİŞİMİ VE KANUNLARDA YER
A. Türk İcra ve İflas Hukukunda Menfi Tespit Davasının Tarihsel Arka
1. 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu Öncesi Dönem
82
2. 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu Dönemi
84
3. 538 Sayılı Kanun Sonrası Dönem
88
B. İİK. m. 72’nin Genel Olarak Değerlendirilmesi
92
III. KARŞILAŞTIRMALI TAKİP HUKUKUNDA MENFİ TESPİT DAVASI
95
A. İsviçre Takip Hukukunda Menfi Tespit Davası
95
2. İsviçre İcra ve İflas Kanunu Uyarınca Yürütülen Para ve
Teminat Alacaklarına İlişkin Takiplerde Menfi Tespit Davası
96
3. İsviçre Medeni Usul Kanunu Uyarınca Yürütülen Takiplerde
(2) İcra Mahkemesi Aracılığıyla İcra
105
b. Resmi Senetlerine Dayalı Takiplerde Süreç
107
c. İsviçre Medeni Usul Kanunu Uyarınca Yürütülen Takiplerde
Menfi Tespit Davasına İlişkin Durumun Değerlendirilmesi
111
B. Alman Takip Hukukunda İcraya Karşı Dava
112
a. Genel Olarak İcraya Karşı Dava
116
b. İcraya Karşı Davanın Hukuki Niteliği
118
c. İcraya Karşı Davada İleri Sürülebilecek İtiraz Sebepleri
119
d. Davanın Açılabileceği Zaman Dilimi
123
e. İcraya Karşı Davada Karar
124
3. İcraya Karşı Davada İcra Takibine Yönelik Tedbirler Kararları
125
c. Tedbir Kararı Hakkında Yargılama
128
d. Verilebilecek Tedbir Kararları
130
e. Tedbirler Nedeniyle Tazminat Davası
131
4. İcraya Karşı Davanın Menfi Tespit Davası ile İlişkisi
132
5. İcraya Karşı Dava ile İİK m. 72’nin Değerlendirilmesi
133
§3. İCRA HUKUKUNDA MENFİ TESPİT DAVASININ
TANIMI, AMACI, İŞLEVİ, HUKUKİ NİTELİĞİ VE
İCRA TAKİBİNDE SÖZ KONUSU OLAN
DİĞER YARGILAMALARLA KARŞILAŞTIRILMASI
I. İCRA TAKİPLERİNDE MENFİ TESPİT DAVASININ TANIMI
137
II. İCRA TAKİPLERİNDE MENFİ TESPİT DAVASININ AMACI VE İŞLEVİ
138
B. İcra Takiplerinin Maddi Hukuktan Ayrılmasına Engel Olmak
139
C. Hukuki İlişkideki Belirsizlikleri Gidererek Hukuki Güvenliği Sağlamak
140
D. İcra Takiplerinde Alacaklı ile Borçlu Arasındaki Menfaat Dengesini
III. MENFİ TESPİT DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ
145
IV. MENFİ TESPİT DAVASININ TAKİPTEKİ BAZI DAVA VE YARGILAMALAR
A. İtirazın İptali Davası ile İlişkisi
154
2. Derdestlik Açısından Değerlendirme
157
a. İtirazın İptali Davası Görülmekte İken Menfi Tespit Davası
b. Menfi Tespit Davası Görülmekte İken İtirazın İptali Davası
3. Kesin Hüküm Açısından Değerlendirme
162
a. İtirazın İptali Davasındaki Hükmün Menfi Tespit Davasının
b. Menfi Tespit Davasındaki Hükmün İtirazın İptali Davasının
B. İtirazın Kaldırılması Yargılaması ile İlişkisi
167
2. Alacaklı Tarafından İtirazın Kaldırılmasının Talep
Edilmesinden Sonra Menfi Tespit Davası Açılması
170
3. Menfi Tespit Davası Açılmasından (Takipten Önce veya Takipten
Sonra) Sonra Alacaklı Tarafından İtirazın Kaldırılmasının Talep
4. Menfi Tespit Davasında ve İtirazın Kaldırılması
Yargılamalarında Verilen Kararlarının Birbirlerine Etkisi
175
C. Borçtan Kurtulma Davası ile İlişkisi
177
D. İstirdat Davası ile İlişkisi
181
E. İcra Takibinin İptali veya Ertelenmesi ile İlişkisi
183
§4. MENFİ TESPİT DAVASINDA GÖREV, YETKİ,
TAHKİM, ARABULUCULUK VE TARAFLAR
I. MENFİ TESPİT DAVASINDA GÖREV
189
II. MENFİ TESPİT DAVASINDA YETKİ
191
B. İcra Takibinden Önce Açılan Menfi Tespit Davasında Yetkili Mahkeme
192
C. İcra Takibinden Sonra Açılan Menfi Tespit Davasında Yetkili Mahkeme
196
III. MENFİ TESPİT DAVASINININ TAHKİMDE GÖRÜLMESİ
198
IV. ZORUNLU ARABULUCULUK UYGULAMASININ MENFİ TESPİT
DAVALARI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
203
A. 7445 Sayılı Kanun Öncesi Dönem Menfi Tespit Davalarının Zorunlu
Arabuluculuk Bakımından Değerlendirilmesi
203
B. 7445 Sayılı Kanun Sonrası Dönem Menfi Tespit Davalarının
Zorunlu Arabuluculuk Bakımından Değerlendirilmesi
210
2. Menfi Tespit Davasının Zorunlu Arabuluculuğa Tabi
Tutulmasının Getireceği Sorunlar
211
V. MENFİ TESPİT DAVASINDA TARAFLAR
213
A. İcra Takibinden Önce Açılan Menfi Tespit Davasının Tarafları
213
B. İcra Takibinden Sonra Açılan Menfi Tespit Davasının Tarafları
216
§5. İİK M. 72’DE DÜZENLENEN
MENFİ TESPİT DAVASININ ŞARTLARI
II. MENFİ TESPİT DAVASINDAHUKUKİ YARAR ŞARTI
219
1. Menfi Tespit Davasında Hukuki Yararın Tespitinin Önemi
220
2. Menfi Tespit Davasında Hukuki Yararın Varlığı İçin Aranan
a. Bir Alacak Hakkının Varlığına İlişkin Belirsizlik
224
b. Belirsizliğin Devam Etmesinin Borçlu Açısından Makul
c. Belirsizliğin Diğer Davalar ile veya Başka Bir Yolla
B. İcra Takibinden Önce Açılan Menfi Tespit Davasında Hukuki Yarar
227
1. Borca İtiraz Halinde
229
2. İmzaya İtiraz Halinde
234
C. İcra Takibinden Sonra Açılan Menfi Tespit Davasında Hukuki Yarar
235
1. Ödeme Emrinin Tebliği ile İtiraz Arasındaki Zaman Diliminde
2. İtirazdan Sonra Borçlunun Menfi Tespit Davası Açmasındaki
a. Takibin İtiraz ile Durduğu ve Alacaklının Henüz Bir
Girişimde Bulunmadığı Aşamada Açılacak Menfi Tespit
Davasında Hukuki Yarar
239
b. Alacaklı Tarafından İtirazın Kaldırılmasının Talep
Edilmesinden Sonra Menfi Tespit Davası Açılmasında
3. İtirazın Geçici Kaldırılmasından Sonra Menfi Tespit Davası
Açılmasında Hukuki Yarar
246
4. Takibin Kesinleşmesinden Sonra Menfi Tespit Davası
Açılmasında Hukuki Yarar
246
5. Alacaklının İtirazın İptali Davası Açması Halinde Hukuki Yarar
247
6. Borçlunun İİK m. 71 Uyarınca Takibin İptali veya Ertelenmesini
Sağlayabilecek Durumda Olmasının Menfi Tespit Davasına
Yönelik Hukuki Yarar Üzerinde Etkisi
247
7. Takibin Ödeme ile Sona Ermesinden Sonra Menfi Tespit Davası
248
8. Takibin Tahsilat Dışı Bir Nedenle Sona Ermesi Halinde Menfi
9. Takibin, Takibe Devam Edilmemesi Nedeniyle Sona Ermesi
Halinde Menfi Tespit Davası
248
III. MENFİ TESPİT DAVASININ KONUSU VE DAVA SEBEBİ
249
A. Menfi Tespit Davasının Konusu
249
2. Menfi Tespit Davası Kısmi Dava Olarak Açılıp Açılamayacağı
3. Menfi Tespit Davası Belirsiz Tespit Davası Şeklinde Açılıp
B. Menfi Tespit Davasının Sebebi (Menfi Tespit Davasında İleri
Sürülebilecek İtirazlar)
259
1. Genel Olarak Dava Sebebi Kavramı ve Menfi Tespit Davasının
2. İtirazlara Dayalı Olarak Menfi Tespit Davası Açılması
260
a. Hakkın Doğumuna İlişkin İtirazlar
261
b. Hakkı Sona Erdiren İtirazlar
264
c. Hakkın Kullanımına Engel Olan İtirazlar
267
(1) İfa Zamanını Uzatma Sözleşmesinin Varlığı
267
(2) Alacağın Dava ve Takip Edilebilir Bir Alacak Olmadığı
3. Def'i Hakkına Dayanılarak Menfi Tespit Davası Açılması
271
(1) Alacağın Takipten Önce Zamanaşımına Uğraması
275
(2) Alacağın Takibin Kesinleşmesinden Sonra
Zamanaşımına Uğraması
280
4. İcrayı Kısıtlayan veya Engelleyen ya da Erteleyen Sözleşmeye
Dayalı Olarak Menfi Tespit Davası Açılması
283
§6. MENFİ TESPİT DAVASININ AÇILMASI VE SONUÇLARI
I. DAVANIN AÇILMA ANININTESPİTİ
285
II. MENFİ TESPİT DAVASININ DAVA DEĞERİ VE HARÇLAR
286
III. MENFİ TESPİT DAVASININ AÇILMASININSONUÇLARI
289
B. Derdestliğin Ortaya Çıkması
290
C. Zamanaşımının Kesilmesi
295
D. İcra Tazminatı ve Para Cezasının Tahsilinin Dava Sonuna Kadar
§7. MENFİ TESPİT DAVASININ
II. İCRA TAKİBİ İLE MENFİ TESPİT DAVASININ ZAMANSAL YÖNDEN
A. İcra Takibinin Başlama Anının Tespiti
309
B. İcra Takibi ile Menfi Tespit Davasının Aynı Gün Açılması
310
C. Menfi Tespit Davasının İhtiyati Hacizden Sonra Açılması
313
III. MENFİ TESPİT DAVASININ İHTİYATİ HACZE ETKİSİ
319
A. Menfi Tespit Davasındaki İhtiyati Tedbir ile İhtiyati Haciz
1. İhtiyati Haciz Kararından Sonra Açılan Menfi Tespit Davasında,
İhtiyati Haczin Kaldırılmasının İstenmesi
320
2. İhtiyati Hacze Karar Verilmiş Olmasının Daha Sonradan
Takibin Durdurulmasına Karar Verilmesi Konusundaki Tedbir
3. İhtiyati Haciz Kararından Sonra Açılan Menfi Tespit Davasında,
İhtiyati Haczin Uygulanmaması İhtiyati Tedbir Yolu ile
4. İİK m. 72/2 Uyarınca Takibin Durdurulmasına Yönelik Verilen
Tedbirin Aynı Zamanda İhtiyati Haczin Uygulanmasını
Engelleyip Engellemeyeceği
323
5. Takibin Durmasına Yönelik Verilen Tedbir Kararının
Uygulanan İhtiyati Hacze Etkisi
325
6. Takibin İtiraz ile Durduğu ve Menfi Tespit Davasının Derdest
Olduğu Bir Aşamada Alacaklının Menfi Tespit Davasında
İhtiyati Haciz Etmesi
326
B. Sorunların Çözümü İçin Düzenleme Önerisi
330
IV. İCRA TAKİBİNDEN ÖNCE AÇILAN MENFİ TESPİT DAVASININ İCRA
1. Menfi Tespit Davası Açılmadan Takibe Yönelik Tedbir Talep
2. Genel Hükümlere Göre Takibe Yönelik Tedbir Kararı Verilip
B. İcra Takibinin Durdurulması Konusunda İhtiyati Tedbir Kararı
338
2. Takibin Durdurulmasına Karar Verilmesinin Şartları
340
(1) Teminatın Gösterdiği Özellikler
341
(4) Teminatın Gösterilme Zamanı
349
(5) Teminatın Nemalandırılması
350
c. Menfi Tespit Davasının Haklılığı
354
d. İhtiyati Tedbir Sebebi
358
e. Hâkimin Takdir Yetkisi
361
3. Alacaklı Dinlenmeden Tedbir Kararı Verilebilmesi
362
4. Takibin Durdurulmasına İlişkin Tedbir Kararının Sonuçları
363
5. Takibin Durdurulmasına Yönelik Tedbirin Sona Ermesi
369
6. Takibin Durmasına Yönelik Talep Hakkındaki Kararlara Karşı
V. İCRA TAKİBİNDEN SONRA AÇILAN MENFİ TESPİT DAVASININ İCRA
2. Paraların Ödenmemesine Yönelik Tedbirin Şartları
376
c. Takip Tutarının Tamamının ve Yüzde 15 Oranında
Teminatın Yatırılması Yoluyla Takibin Durdurulması
379
3. Paraların Ödenmemesine Yönelik Tedbir Kararının Sonuçları
382
VI. SAHTELİK İDDİASI İLE AÇILAN MENFİ TESPİT DAVASININ İCRA
TAKİBİNE ETKİSİ SORUNU
383
A. Resmi Senedin Sahteliği İddiası ile Açılan Menfi Tespit Davasının
B. Adi Senedin Sahteliği İddiası ile Açılan Menfi Tespit Davasının İcra
4. Takibe Konu Adi Senet Hakkında Suç Duyurusunda
Bulunulmasının ve Ceza Davası Açılmasının İcra Takibine
§8. MENFİ TESPİT DAVALARINDA İSPAT
I. MENFİ TESPİT DAVALARINDA İSPAT REJİMİNE İLİŞKİN
403
II. MENFİ TESPİT DAVALARINDA İSPAT HUKUKUNA İLİŞKİN YÜKLER VE
1. İddia Yükü ve Dağılımı
404
3. Menfi Tespit Davalarında İddia ve Savunma Yükünün
Dağılımının Örnek Üzerinden İncelenmesi
408
B. İspat Yükü ve Dağılımı
413
1. Genel Olarak İspat Yükü ve Dağılımı
413
2. Menfi Tespit Davalarında İspat Yükü ve Dağılımı
420
b. İspat Yükünün Davalı Alacaklıda Olduğu Durumlar
422
c. İspat Yükünün Davacı Borçluda Olduğu Durumlar
423
Bakımından Dağılımının Değerlendirilmesi
424
e. Kambiyo Senetlerini Konu Alan Menfi Tespit Davalarında
Bazı İtiraz Sebepleri Bakımından İspat Yükünün Dağılımı
433
III. MENFİ TESPİT DAVASINDA İSPATA İLİŞKİN ÖZEL DURUMLAR
437
A. Senede Karşı Senetle İspat Kuralı ve Hayatın Olağan Akışına
2. Hayatın Olağan Akışına Aykırı Bir Duruma Dayanan Kişinin
3. Hayatın Olağan Akışına Aykırı Durumun Senetle İspat
Kuralının İstisnası Teşkil Edeceğine Dair Gerekçe
440
a. Öğreti ve Uygulamada İleri Sürülen Görüşler
440
B. Senetle İspat Kuralı ve Ticari Defterlerle İspat
450
1. Genel Olarak Ticari Defterlerin Delil Değeri
450
2. Ticari Defterlerle Senetteki Durumun Aksinin İspatı
455
3. Geçmiş Tarihli Senet Düzenlenmesi
457
4. İleri Tarihli Senet Düzenlenmesi
460
C. İtirazın Geçici Kaldırılmasındaki Delil İncelemesinin Borçtan
Kurtulma veya Menfi Tespit Davasında Kesin Delil Teşkil Edip
§9. MENFİ TESPİT DAVASINDA YARGILAMANIN
I. GENEL OLARAK MENFİ TESPİT DAVASININ SONA ERMESİ
469
II. MENFİ TESPİT DAVASININ KABULÜ VE SONUÇLARI
470
A. Menfi Tespit Davasının Kabulü
470
B. Menfi Tespit Davasının Kabulünün Sonuçları
474
1. İcra Takibinin Durması
474
2. İcranın Eski Hale İadesi
479
3. İcra Mahkemesince Borçlu Aleyhine Hükmedilen İcra
Tazminatının ve Para Cezasının Kalkması
487
4. Alacaklı Aleyhine İcra Tazminatına Hükmedilmesi
490
a. Genel Olarak İcra Tazminatı ve Hukuki Niteliği
490
b. Alacaklının İcra Tazminatına Mahkûm Edilmesi Şarları
499
(1) Menfi Tespit Davasının Kısmen ve Tamamen Borçlu
Lehine Sonuçlanmış Olması
500
(3) Borçlunun İcra Takibi Nedeniyle Menfi Tespit
Davasını Açmaya Zorlanmış Olması (Borçlu Aleyhine
İcra Takibi Yapılmış Olmalıdır)
504
(4) Alacaklının İcra Takibinin Haksız ve Kötüniyetli
(6) Alacaklı Aleyhine İcra Mahkemesince İcra
Tazminatına Karar Verilmesinin Menfi Tespit
Davasında İcra Tazminatına Karar Verilmesine Etkisi
516
c. İcra Tazminatlarının Tahsili
518
5. Borçlunun Manevi Tazminat Talebi
519
6. Borçlunun Genel Hükümlere Göre Tazminat Davası Açması
521
III. MENFİ TESPİT DAVASININ REDDİ VE SONUÇLARI
524
A. Menfi Tespit Davasının Reddi
524
B. Menfi Tespit Davasının Reddinin Sonuçları
530
1. Takibe Yönelik Verilen Tedbir Kararlarının Kalkması ve Takibe
2. İcra Mahkemesince Borçlu Aleyhine Hükmedilen İcra
Tazminatının ve Para Cezasının Tahsil Edilebilir Hale Gelmesi
535
3. Borçlu Aleyhine İcra Tazminatına Hükmedilmesi
539
a. Tazminata Karar Verilebilmesi Talep Koşuluna Bağlı
b. Borçlunun İcra Tazminatına Mahkûm Edilmesi Şartları
542
(1) Menfi Tespit Davasının Kısmen ve Tamamen Alacaklı
Lehine Sonuçlanmış Olması
542
(2) İcra Takibine Yönelik Tedbir Kararı Verilmiş ve
c. Tazminatın Miktarı
547
d. Tazminatının Teminattan Karşılanması
550
e. Lehine Tazminata Karar Verilemeyen Alacaklının Ayrı Bir
Dava ile Tazminat Talep Etmesi
554
IV. MENFİ TESPİT DAVASININ HÜKÜM VERİLMEKSİZİN SONA
ERDİRİLMESİ VE BUNLARINİCRA TAKİBİ ÜZERİNDEKİ SONUÇLARI
557
A. Menfi Tespit Davasında Feragat, Kabul ve Sulh
557
1. Menfi Tespit Davasından Feragat
557
2. Menfi Tespit Davasının Kabulü
558
3. Menfi Tespit Davasında Tarafların Sulh Olması
560
B. Menfi Tespit Davasının Konusuz Kalması
561
C. Menfi Tespit Davasının Takipsiz Bırakılması ve Bunun İcra Takibi
V. MENFİ TESPİT DAVASININ İSTİRDAT DAVASINA DÖNÜŞMESİ
566
B. Menfi Tespit Davasının İstirdat Davasına Dönüşmesi ve Bunun
Beraberinde Getirdiği Sorunlar
568
II. DÜZENLEME ÖNERİSİ
596