2. Baskı,
Kasım 2019
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa Sayısı:
648
Kitabın Fiyatı:
740,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Bu eser, Seçkin Yayıncılık'ın yayını olarak, "Marmara Hukuk Yorumu"nun "V/1, 3"üncü cildi olarak okuyucuya sunulmuştur.
Bu eserde, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun "Genel Hükümler" başlıklı birinci kısmının "Borç İlişkisinin Hükümleri" başlıklı ikinci bölümünün "Borçların İfası" başlıklı birinci ayırımında ve "Borçların İfa Edilmemesinin Sonuçları" başlıklı ikinci ayırımında yer alan hükümler bilimsel olarak yorumlanmıştır.
Türk Hukukunun yanı sıra mukayeseli hukuktan, özellikle İsviçre, Almanya ve Fransa hukuklarından yararlanılan eserde, ifa ve ifa engellerine ilişkin yeni kuramlara yer verilmiştir. Ayrıca eserde, hem Türk yargı kararlarına hem de yabancı mahkeme kararlarına yer verilerek uygulamadan pek çok örnek okuyucuya sunulmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
Borçların İfası
Borçların İfa Edilmemesinin Sonuçları:
Borcun İfa Edilmemesi
Borçlunun Temerrüdü
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İkinci Baskıya Önsöz
7
Birinci Baskıya Önsöz
9
Kısaltmalar
37
İkinci Bölüm
BORÇ İLİŞKİSİNİN HÜKÜMLERİ
Birinci Ayırım
BORCUN İFA EDİLMESİ
§ 48. SÖZLEŞMEYE UYGUN İFA
I. İFA KAVRAMI
41
A. Genel Olarak
41
B. Edimin İstenebilirliği – Edimin Yerine Getirilebilirliği
43
C. İfa İlkeleri
43
1. Borçlanılan Edime Uygun İfa İlkesi
43
2. Dürüstlük Kuralına Uygun İfa İlkesi
44
3. Bütünlük İlkesi
45
II. YASAL İFA KURALLARI
45
III. İFA KURALLARININ UYGULAMA ALANI
46
IV. İFANIN SONUCU
47
V. İFANIN HUKUKİ NİTELİĞİ
47
A. İfa Teorileri
48
1. İrade Açıklaması Görüşü
48
a. Sözleşme Görüşü
48
b. Borçlunun İrade Açıklaması Görüşü
49
2. İfanın Fiili Etkisi (Maddi Fiil) Görüşü
49
3. Sınırlı Sözleşme Görüşü
50
B. Farklı Görüşlerin Hukuki Sonuçları
51
1. Hukuki İşlem Ehliyeti
51
2. İfa İradesi
52
§ 49. İFANIN TARAFLARI
I. İFAYI YAPACAK KİŞİ
53
A. Kural: Üçüncü Kişinin İfası
53
B. İstisna: Borçlunun Kişisel Olarak Edimi Yerine Getirme Yükümlülüğü
55
1. Kanundan Doğan
55
a. Genel İstisna: Kişisel Edim Yükümlülüğü
55
b. Belirli Sözleşme Tiplerine Özgü Düzenlemeler
55
2. Sözleşmeden Doğan
56
3. Edimin Niteliğinden Doğan
56
C. Borçlu ile Borcu İfa Eden Kişi Arasındaki İlişki
57
1. Borç Borçlunun İradesi ile İfa Edilmişse/ Ödenmişse
57
a. Borcu Ödeyen Üçüncü Kişinin Borçluya Halefiyeti
58
aa. Genel Olarak
58
bb. Kanunda Açık Bir Halefiyet Hükmü Yoksa
58
cc. Kanunda Açık Bir Halefiyet Hükmü Varsa
59
b. Üçüncü Şahsın Borçluya Halefiyeti
59
aa. Genel Olarak
59
bb. Kanuni Halefiyet Halleri
61
aaa. Üçüncü Kişiye Tanınan Halefiyet (Genel Halefiyet)
61
bbb. Borçtan Sorumlu Olan Kişilere Tanınan Halefiyet (Özel Halefiyet Halleri)
63
a’. Müteselsil Borçlarda Halefiyet
63
b’. Kefalette Halefiyet
63
c’. Bölünemez Borçlarda Halefiyet
63
d’. Sigortacının Halefiyeti
63
cc. Halefiyetin Hüküm ve Sonuçları
63
aaa. Halefiyetin borçtan kurtarıcı etkisi
64
bbb. Üçüncü şahsın alacaklının yerine geçmesi
64
2. Borç Borçlunun İradesi Olmaksızın İfa Edilmişse/Ödenmişse
64
3. Borç Borçlunun İradesine Karşın İfa Edilmişse/ Ödenmişse
65
II. İFA YAPILACAK KİŞİ
66
A. Kural: İfa Alacaklıya Karşı Yerine Getirilmeli
66
B. İstisna: Üçüncü Kişiye İfa
67
1. Borçlu Edimi Üçüncü Kişiye İfa Etmek Konusunda Yükümlülük Altında İse
67
a. Edimin Üçüncü Kişiye İfasının Kararlaştırılmasıyla
67
b. Alacaklının Vereceği Talimatla
68
c. Kanun Hükmü Gereği
68
d. Mahkeme Kararı Gereği
68
2. Borçlunun Üçüncü Kişiye İfa Hakkı
69
a. Alacaklının Yetkilendirmesi
69
b. Kanun Hükmü Gereği
69
§ 50. İFA YERİ
I. İFA YERİ KAVRAMI
71
A. Genel Olarak
71
1. Kavram
71
2. Önemi
73
B. İfa Faaliyeti Yeri ve İfa Sonucu Yeri
74
C. Birden Fazla İfa Yeri
74
D. Götürülecek Borçlar, Alınacak Borçlar, Aranılacak Borçlar ve Gönderilecek Borçlarda İfa Yeri
74
1. Götürülecek Borçlar
75
a. Para Borcu
75
b. İfanın Önemli Ölçüde Güçleştirilmesi
76
2. Aranılacak Borçlar
76
3. Alınacak Borçlar
77
4. Gönderilecek Borçlar
77
E. İfa Yerine Bağlanan Hukuki Sonuçlar
78
1. Temel Hukuki Sonuç
78
2. Diğer Hukuki Sonuçlar
78
II. İFA YERİNİN BELİRLENMESİ
78
A. Taraflarca Belirlenmesi
79
B. Kanun Hükmü ile Belirlenmesi
80
1. Genel İfa Yeri Kuralları
80
a. Para Borcu
80
aa. Genel Kural
80
bb. Nakit Dışı Diğer Para Ödemeleri (Havale ve EFT)
80
b. Parça Borcu
83
c. Diğer Borçlar
84
2. Özel İfa Yeri Kuralları
84
III. İFA YERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ
84
§ 51. İFANIN ZAMANI
I. İFA ZAMANI KAVRAMI
85
A. Genel Olarak
85
B. İfanın İstenebilir/Muaccel Olması
86
1. Genel Olarak
86
2. Muaccel Borç – Müeccel Borç
87
a. Muaccel Borç
87
b. Müeccel Borç
87
C. İfa Edilebilirlik
88
II. İFA ANININ ÖNEMİ
88
III. İFA ZAMANININ BELİRLENME ŞEKİLLERİ
88
A. Mutlak Olarak Belirlenmesi
89
B. Nispi Olarak Belirlenmesi
89
IV. İFANIN İSTENEBİLİRLİĞİNİN (MUACCELLİĞİNİN) VE İFA EDİLEBİLİRLİĞİNİN BELİRLENMESİ
90
A. Genel Olarak
90
B. Süreye Bağlanmamış Borçlarda
91
1. İfa Zamanının Sözleşmeyle Belirlenmesi
91
a. Sözleşmede Kararlaştırılması
91
aa. Genel Kural
91
bb. Sürenin Uzatılması
92
cc. Erken İfa
93
aaa. Borçlunun Erken İfa İmkanı
93
bbb. Erken İfanın Borçluya İndirim Talep Etme Hakkı Vermemesi
95
a’. Hoffmann metodu
97
b’. Capzow Metodu
97
b. Hukuki İlişkinin Özelliğinin Belirlemesi
97
2. Kanun Tarafından Belirlenmesi
98
a. Genel Kural
98
b. Özel Kural
99
C. Süreye Bağlanmış Borçlarda
100
1. Gün Olarak Belirlenmiş Süre
101
2. Hafta Olarak Belirlenmiş Süre
101
3. Ay Olarak Belirlenmiş Süre
101
a. Tek Bir Aya İlişkin Belirlenmiş Süre
102
b. Birden Çok Ayı İçeren Zamana İlişkin Belirlenmiş Süre
102
c. Yarım Aya İlişkin Belirlenmiş Süre
103
D. Tatil Günleri
103
E. İş Zamanında İfa
104
V. KARŞILIKLI BORÇ YÜKLEYEN SÖZLEŞMELERDE İFA EDİLEBİLİRLİK (MUACCELİYET)
105
A. İfada Sıra
105
1. Kural: Aynı Anda Karşılıklı İfa
105
2. İfadan Kaçınma Defi (Ödemezlik Defi)
107
a. Genel Olarak
107
b. Şartları
108
aa. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşme Bulunmalı
108
aaa. Genel Olarak
108
bbb. Tarafların İfa Yükümlülükleri Karşılıklı Değişim İlişkisi İçinde Olmalı
108
bb. Karşı Edimin İfası Talep Edilebilir Olmalı ve Önceden İfa Yükümlülüğü Bulunmamalı
109
cc. Kendi Borcunu İfa Etmiş veya İfa Önerisinde Bulunmuş Olmalı
110
c. Uygulama Alanı
111
D. Hakkın Kullanılması
113
B. İfa Güçsüzlüğü
114
1. Genel Olarak
114
2. Şartları
115
a. Karşılıklı Borç Yükleyen Bir Sözleşme Bulunmalı
115
b. Sözleşme Tarafı Ödeme Güçsüzlüğüne Düşmeli
115
c. Karşı Tarafın Alacak Talebi Fiilen Tehlikeye Düşmeli
116
3. Alacaklının Hukuki İmkanları
116
a. Borçludan Güvence Verilmesini Talep Etme
117
b. Güvence Gösterilinceye Kadar İfadan Kaçınma (Ödemezlik) Defi
117
c. Sözleşmeden Dönme
117
§ 52. İFANIN KONUSU
I. GENEL OLARAK
119
II. BORCUN KONUSUNA (EDİME) UYGUNLUK
120
A. Kural: İfanın Borçlanılmış Edime Uygun Olması İlkesi
120
B. İstisna: İfa Yerine Geçen Diğer İfa Şekilleri
120
1. Seçimlik (Alternatif) Yetki
121
2. İfa Yerini Tutan Başka Bir Şeyle İfa (İfa Yerine Edim)
122
a. Kavram
122
b. Niteliği: Edimi Değiştirme Sözleşmesi
123
c. Hukuki Sonuçları
124
3. Asıl Edimi Hedefleyen Başka Bir Şeyle İfa (İfa Uğruna Edim)
126
a. Kavram
126
b. İfa Yerine Edimden Farkı
127
c. Hukuki Niteliği
128
d. Hukuki Sonuçları
129
aa. Alacaklının İfa Uğruna Verilen Şeyi Paraya Çevirmekle Yükümlü Olması
129
bb. İfa Uğruna Verilen Şeyi Paraya Çevirme Masraflarına Borçlunun Katlanmakla Yükümlü Olması
130
aaa. Alacağa Başvurulmasının Bozucu Şarta Bağlanmış Olması
130
bbb. Alacaklı Alacağın Tamamını Elde Ettiğinde Borcun Sona Ermesi
130
ccc. Alacaklının Bakiye Alacağını Talep Hakkı
131
ddd. Alacaklının Fazla Meblağı Borçluya İade yükümlülüğü
131
eee. Alacak için Zamanaşımının Kesilmesi
131
III. EDİMİN KONUSUNUN TARAFLAR VEYA ÜÇÜNCÜ KİŞİ TARAFINDAN BELİRLENMESİ
132
A. Sözleşmeyle Kararlaştırılması
132
B. Kanunla Belirlenmesi
132
1. Parça Borcu ve Çeşit (Cins) Borcunda
133
a. Parça Borcunda
133
b. Çeşit (Cins) Borcunda
133
aa. Kavram
133
bb. Kural: Edimi Seçme ve İçeriğini Belirleme Yetkisinin Borçluda Olması
134
aaa. Genel Olarak
134
bbb. Kapsamı
135
ccc. Seçimin Niteliği ve Geri Alınması
135
cc. İstisna
136
aaa. Sözleşmeyle Kararlaştırma
136
bbb. İşin Niteliği
137
dd. Edimin İçeriğini Belirleme: Edimin Orta Nitelikte Olması
137
2. Seçimlik Borçlarda
137
a. Kavram
137
b. Kural: Seçim Hakkının Borçluda Olması
139
IV. BORCUN KONUSUNUN TAMAMININ İFASI
141
A. Kural: Borcun Tamamının İfası
141
B. İstisna: Kısmen İfa
142
1. Sözleşme Hükmü Gereği
144
2. Kanun Hükmü Gereği
144
a. Tartışmasız Bakiye Kısmın İfası
144
b. Bölünemeyen Edimlerde İfa
145
aa. Birden Çok Alacaklısı Varsa
146
bb. Birden Çok Borçlusu Varsa
147
c. Kısmi Ödeme
147
d. Diğer Hukuk Kuralları
148
3. İşin Niteliği Gereği
148
4. Dürüstlük Kuralı Gereği
148
V. PARA BORÇLARININ ÖDENMESİ
148
A. Kavram
148
B. Anlamları
150
1. İlk Anlamı: Değer Borcu Olması
150
2. Diğer Anlamı: Miktarı Belirli Birim Borcu Olması
151
C. Borçlanılan Para Miktarının Belirlenme Şekilleri
151
1. Doğrudan Belirleme Şekilleri
151
2. Dolaylı Belirleme Şekilleri
151
3. Karma Belirleme Şekilleri
151
4. Akreditif
152
a. Kavram ve Hukuki Niteliği
152
b. Taraflar ve Banka ile Olan Akreditif İlişkileri
152
D. Ödeme ve Hukuki Sebep
153
1. Hukuki Sebep Olmaksızın Ödeme
153
2. Hukuki Sebebe Dayanarak Ödeme
153
a. Genel Olarak
153
b. Birden Çok Borçta Ödemenin Hangi Borca Yapıldığının Belirlenmesi
153
aa. Borçlu ve Alacaklının Bildirimine Göre
153
aaa. Borçlunun Bildirimi
153
bbb. Alacaklının Makbuzdaki Beyanı
154
bb. Kanun Hükmüne Göre
155
E. Ödeme
156
1. Ülke Parası Birimi ile Nakit Ödeme
156
a. Ülke Parası ile Ödeme
156
b. Nakit Ödeme
158
c. Ödemenin Kapsamı
159
aa. Nominal/İtibari Değer Kuralı
159
bb. İstisnası: Gerçek Denkleştirilmiş Değerin Ödenmesi
159
2. Yabancı Ülke Parası Birimi ile Nakit Ödeme
161
a. Yabancı Para Borcunun Borçlu Tarafından Ödenebilirliği
161
aa. Kural: Borcun Ülke Parası Birimiyle Ödenmesi
161
aaa. Aynen Ödeme Kaydı Kararlaştırılmaması
161
bbb. Borçlunun Alternatif Yetkisi
162
a’. Kararlaştırılan Yabancı Para Birimiyle Ödeme
162
b’. Rayiç Ülke Parasıyla (Türk Lirası ile) Ödeme
162
bb. İstisna: Borcun Yabancı Para Birimiyle Ödenmesi
163
3. Yabancı Para Borcunun Ödenmesinin Alacaklı Tarafından Talep Edilebilirliği
163
a. Kararlaştırılan Yabancı Para Birimiyle Ödeme
164
b. Rayiç Ülke Parasıyla (Türk Lirası ile) Ödeme
165
F. Faiz Yükümlülüğü
165
1. Faiz Kavramı ve Fer’i Niteliği
165
2. Faiz Yükümlülüğünün Kaynakları
167
a. Sözleşmeden Doğan Faiz: Sözleşme Faizi
167
b. Kanun Hükmünden Doğan Faiz: Kanuni Faiz
167
3. Faiz Oranının Belirlenmesi
168
a. Faiz Oranı
168
aa. Ülke Parası Borcunda Faiz
168
aaa. Faiz Oranı
168
bbb. Faiz Alacağının Hesaplanması
169
bb. Yabancı Para Borcunda Faiz
169
b. Sözleşmesel Faiz Oranının Sınırları
170
aa. Genel Sınır
170
bb. Üst Sınır
170
4. Faize Faiz Yasağı
171
G. Kısmi Ödeme
172
1. Kural: Ana Borçtan Mahsup
172
2. Kural: Daha Az Güvenceliye Mahsup
173
3. Niteliği
174
4. Alacaklının İtiraz Hakkı
174
H. Borcunu Ödeyen Borçlunun Hakları
174
1. Makbuz Verilmesi ve Senetlerin Geri Verilmesi veya İptali
176
a. Genel Olarak
176
b. Makbuz Verilmesi
176
aa. Makbuz Kavramı, Niteliği ve Kapsamı
176
bb. İbra Makbuzundan Ayrılması
177
cc. Makbuzun İspat Gücü
178
c. Senedin Geri Verilmesi
178
aa. Genel Olarak
178
bb. Kısmi Ödemenin Senede İşlenmesi
178
cc. Senedin Geri Verilememesi
178
I. Ödemenin İspatına İlişkin Karineler
179
1. Dönemsel Ödemelere Makbuz Verilmesi
179
a. Bir Dönem İçin Makbuz Verilmesi
179
b. Anaparanın Tamamı İçin Makbuz Verilmesi
180
2. Borç Senedinin Geri Verilmesi
180
§ 53. ALACAKLI TEMERRÜDÜ
I. ALACAKLININ İFAYA BİRLİKTE KATILIMI
183
A. Alacaklının İfaya Katılımının Niteliği
183
1. Külfet Niteliği
183
2. Borç Niteliği
184
B. Alacaklının İfaya Katılım Şekilleri
185
1. İfa Davranışları
186
a. Hazırlık Davranışları
186
b. Birlikte Kabul Davranışları
187
c. İfaya Eşlik Eden Davranışlar
187
aa. Makbuz ve Senetlerin Geri Verilmesi
187
bb. Senedin İptal Edildiğine ve Borcun Olmadığına Dair Belge Verilmesi
188
II. ALACAKLININ TEMERRÜDÜ
188
A. Genel Olarak
188
B. Şartları
190
1. Borçlu Borçlanılan Edimin İfasını Borca Uygun Olarak Önermeli
190
a. Borçlanılan Edim İfaya Hazır Olmalı
190
b. Borçlu Borçlandığı Şekliyle İfayı Önermeli
190
aa. Fiili Önerme
191
bb. Sözlü Önerme
191
2. Alacaklı Haksız Olarak İfaya Katılmaktan Kaçınmalı
192
a. Alacaklı İfaya Katılmaktan Kaçınmalı
192
b. Alacaklının İfayı Kabulden Kaçınması Haksız Olmalı
192
3. Alacaklının Temerrüdüne Bağlanan Genel Sonuçlar
193
4. Borçlunun Borcundan Kurtulabilmesi İçin Kullanabileceği Haklar
195
a. Bir Şeyin Teslimini Gerektiren Borçlarda (Verme Borçlarında)
196
aa. Tevdi Edilebilen Eşyayı Konu Alan Borçlarda
196
aaa. Kural: Tevdi Hakkı
196
a’. Genel Olarak
196
b’. Tevdinin konusu
197
c’. Taşınmazları Konu Alan Borçlarda Alacaklının Temerrüdü
198
d’. Tevdi Yeri
198
e’. Tevdinin Hukuki Sonuçları
199
aa’. Borçlunun Borcundan Kurtulması
199
bb’. Edimin Hasar ve Giderlerinin Alacaklıya Ait Olması
200
bbb. Tevdi Konusunu Geri Alma
200
bb. Tevdi Edilemeyen Eşyayı Konu Alan Borçlarda
201
aaa. Borçlunun Sattırma ve Bedeli Tevdi Hakkı
202
a’. Borsa veya Piyasa Fiyatı Olmayan Eşyada
202
aa’. Tevdi Edilemez Eşya
202
bb’. Alacaklıya İhtar
203
cc’. Hakimden İzin
203
b’. Borsa veya Piyasa Fiyatı Olan Tevdi Edilemeyen Eşyada
204
b. Bir Şeyin Teslimini Gerektirmeyen Borçlarda
204
§ 54. DİĞER İFA ENGELLERİNDE
I. KAVRAM
207
II. ŞARTLARI
207
A. Borçlunun Kusuru Bulunmamalı
207
B. Alacaklıdan Kaynaklanan Kişisel Sebepler Söz Konusu Olmalı
208
1. Alacaklının Kimliğinde Duraksama Olmalı
208
2. Alacaklıdan Kaynaklanan Diğer Kişisel Sebeplerin Varlığı
208
III. HUKUKİ SONUÇ
209
İkinci Ayırım
BORCUN İFA EDİLMEMESİ
§ 55. GENEL OLARAK İFA İHLALLERİ
I. BORÇLANILAN EDİME AYKIRILIK (İFA İHLALLERİ)
211
A. Genel Olarak
211
B. Yasal Dayanak
213
C. İfa İhlallerine Bağlanan Hukuki Sonuçlar
216
D. Uygulama Alanı
217
E. Genel Bakış
218
II. EDİMİN İFA EDİLMESİNİN SAĞLANMASI
219
A. Kural: İfanın Konusu Olan Edimin Yerine Getirilmesinin İstenmesi
219
1. Genel Olarak: Edimin Aynen İfası
219
2. Kural: Alacaklının İfayı Talep Hakkı
220
a. Birincil Talep: Aynen (Real) İfayı Talep Hakkı
220
b. TBK’nın Aynen (Real) İfa Talebini Düzenleyen Hükümleri
221
aa. Yapma ve Yapmama Borçlarının İfası ve İfanın İhlali
222
aaa. Yapma Borçlarının İfasının İhlali
222
a’. Kural: Yapma Borçlarının Aynen İfasını Talep: Borçlu Yerine İfa
223
aa’. Borçlu Yerine İfa (Nama İfa)
223
aaa’. Genel Olarak
223
bbb’. Hukuki Dayanağı
223
ccc’. Hukuki Niteliği
224
a’’. İfa görüşü
224
b’’. Cebri İcra Görüşü
225
ddd’. Hukuki Olguları
225
a’’. Borçlunun Şahsına Bağlı Olmayan Yapma Borcu Bulunmalı
225
b’’ Yapma Borcunun İfası Talep Edilebilir Olmalı
227
c’’. Hakim Nama İfaya İzin Vermiş Olmalı
229
a’’’. Hakimin Alacaklının Kendisinin veya Üçüncü Kişinin Nama İfasına İzin Vermesi
229
b’’’. İfa Masrafının Borçluya Ait Olması
231
eee’. Tazminat Hakkı
232
fff’. Borca Aykırı Durumun Ortadan Kaldırılması
232
b’. Yapma Borçlarına İlişkin İlamın Cebri İcrası
233
bbb. Yapmama Borçlarının İfasının İhlali
234
a’. Genel Olarak
234
b’. Uygulanacak Hükümler
235
aa’. Kural: Zararın Tazminini Talep Hakkı
237
bb’. Borca Aykırı Durumun Ortadan Kaldırılması
238
aaa’. Sözleşmede Öngörülen İhlal Öncesi Durumun Tekrar Sağlanması Kararı
238
bbb’. Hakimin İzin Kararı
239
c’. Yapmama Borçlarına İlişkin İlamın Cebri İcrası
239
c. İki Tarafa (Karşılıklı) Borç Yükleyen Sözleşmelerde
240
3. İstisnalar
240
a. Türk Borçlar Kanunundan Doğan İstisnalar
241
b. Tarafların Kararlaştırmasından Doğan İstisna
241
c. Borçlunun Kişilik Hakkının Korunmasından Doğan İstisna
241
III. İFAYA ZORLAMA VE İFANIN İCRASI
242
A. İfa Davası Yargılaması
242
B. İfa Kararının İcrası
242
IV. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN TAZMİNAT SORUMLULUĞUNUN TEMEL KURALI:
TBK m. 112
244
A. TBK m. 112’nin Temel Kural Niteliğinde Olması
244
1. Genel Olarak
244
2. TBK m.112’nin Uygulama Alanın Genişletilmesi
245
a. Başlangıçtaki Subjektif İmkansızlıkta TBK m. 112 Hükmünün Uygulanması
245
aa. İmkansızlık Çeşitleri
245
aaa. Başlangıçtaki İmkansızlık – Sonraki İmkansızlık Ayrımı
246
bbb. Sübjektif İmkansızlık – Objektif İmkansızlık Ayrımı
248
ccc. Başlangıçtaki Subjektif İmkansızlıkta TBK m. 112’nin Uygulanması
249
b. Geçici İmkansızlıkta Uygulanmaması
252
aa. Sürekli İmkansızlık – Geçici İmkansızlık Ayrımı
252
bb. Geçici İmkansızlıkta Temerrüt (TBK m. 117 vd.) Hükümlerinin Uygulanması
254
cc. Parça Borçlarında
255
dd. Sürekli İmkansızlık Sonuçlarının Uygulanacağı Geçici İmkansızlık Halleri
256
aaa. İmkansızlığın Ne Zaman Sona Ereceğinin Belirli Olmaması
256
bbb. Sözleşme Amacına Aykırılık
256
a’. Genel Olarak
256
b’. Amacın Başka Şekilde Gerçekleşmesi
257
aa’. Kavram
257
bb’. Hukuki Sonucu
258
c’. Amacın Bozulması (Çökmesi)
258
aa’. Kavram
258
bb’. Hukuki Sonucu
259
ee. Geçici İmkansızlığın Sürekli İmkansızlığa Dönüşmesi
262
aaa. Genel Olarak
262
bbb. Mutlak Kesin Vadeli Sözleşmelerde
263
ff. Tek taraflı Sözleşmelerde
265
gg. Ani Edimli Yapmama Borçlarında
265
hh. Sürekli Edimli Sözleşmelerde
265
c. Alacaklının Sorumlu Olduğu İmkansızlıkta Uygulanması
266
d. Sözleşmenin Her İki Tarafının İmkansızlıktan Sorumlu Olması
268
e. Olumlu Sözleşme İhlalinde Uygulanması
268
f. Yeni Hukuk Kurumlarında Uygulaması
269
aa. Sözleşme Öncesi Kusurlu Davranıştan Sorumluluk (Culpa in Contrahendo)
270
bb. Güven Sorumluluğu
271
cc. Üçüncü Kişiyi Koruyucu Sözleşme
272
3. İfa İmkansızlığının Benzer Kurumlardan Ayırt Edilmesi
274
a. Borçlunun Temerrüdünden Ayırt Edilmesi
274
b. Sözleşmenin Olumlu İhlalinden Ayırt Edilmesi
275
B. TBK m. 112’nin Tamamlayıcı Kural Niteliğinde Olması
275
C. TBK m. 112’nin Uygulama Alanı
275
1. Genel Olarak
275
2. TBK m. 112’nin Haksız Fiille (TBK m. 49 vd.) Olan İlişkisi
276
a. Sözleşme İhlalinde Hukuka Aykırılık
276
b. TBK m. 112’nin Haksız Fiille (TBK m. 49 vd.) Olan İlişkisi
277
c. TBK m. 112’nin Borçlu Temerrüdü (TBK m. 117 vd) ile İlişkisi
279
d. TBK m. 112 vd. Hükümlerinin TBK Özel Hükümleri ile Olan İlişkisi
280
§ 56. İFANIN İMKANSIZLAŞMASI
I. GENEL OLARAK
283
II. YASAL DAYANAK
283
III. KAVRAM
284
A. Genel Olarak
284
1. Giriş
284
2. İmkansızlık Teorileri
285
a. Şart Teorisi
285
b. Beklenmezlik Teorisi
285
c. Karma Teori
286
B. Görünüm Şekilleri
287
1. Maddi İmkansızlık
287
2. Hukuki İmkansızlık
288
a. Genel Olarak
288
b. Görünüm Şekilleri
289
aa. Sözleşmeyle Devri Kararlaştırılan Bir Hakkın Sona Ermesi
289
bb. Edimin Yerine Getirilmesinin Kanun veya Yetkili Makam Kararıyla Yasaklanması
289
cc. Borcun İfa Edilebilmesi İçin Gerekli Olan İdari Makam Kararının ve Verdiği Yetkinin veya İznin Kalkması
289
IV. OBJEKTİF VE SUBJEKTİF İMKANSIZLIK AYRIMI
291
A. Genel Olarak
291
B. Ayrım Kriteri
291
1. Genel Olarak
291
a. İmkansızlığın Etkili Olduğu Kişi Kriteri: Borçlu
291
aa. Dar İmkansızlık Görüşü
291
bb. Geniş İmkansızlık Görüşü
292
b. İfa İhlali Çeşidi Kriteri
294
C. Sonraki Subjektif İmkansızlığın İmkansızlık Hükümlerine Tabi Olması
294
1. Geleneksel İmkansızlık Görüşü
294
2. Temerrüt Görüşü
295
D. Subjektif İmkansızlık Sayılan Haller
296
1. Hizmet/İş Sözleşmesinden Doğan Hizmet ve İş Görme Edimi
296
2. Sözleşme Konusu Malın Sonradan Elden Çıkması (Çifte Satım ya da Çifte Kiralama veya Malın Çalınması)
296
a. Sözleşme Konusu Malın Sonradan Rızaen Elden Çıkması (Çifte Satış/Çifte Kiralama)
297
b. Sözleşme Konusu Malın Sonradan Rıza Dışı Elden Çıkması (Malın Çalınması)
299
E. Subjektif İmkansızlıktan Ayrılması Gereken Durumlar
300
1. Kişiye Mutlak Surette Bağlı Edimlerde İmkansızlık
300
a. Kişiye Mutlak Surette Bağlı Edimlerin İmkansızlığının Objektif Niteliği
300
b. Kişiye Mutlak Surette Bağlı Edimlerin İmkansızlığın Subjektif Niteliği
301
2. Cins Borcunun ve Para Borcunun İmkansız Olamaması
302
a. Cins Borcunun İmkansız Olmaması
302
b. Para Borcunun İmkansız Olamaması
303
3. Yapmama Borcunun İmkansızlaşması
304
4. Aşırı İfa Güçlüğü
305
a. Genel Olarak
305
b. Sözleşmeye Müdahalenin Hukuki Temeli
306
c. Sözleşmenin Değişen Şartlara Uyarlanması İlkesi
308
d. İşlem Temelinin Çökmesi
309
aa. Genel Olarak
309
bb. İşlem Temelinin Hukuki Temeli
311
aaa. Uyarlama Boşluğu
311
bbb. Uyarlama Boşluğunun Dürüstlük Kuralıyla Düzeltilerek Doldurulması
311
ccc. Yargı Uygulaması
313
cc. İşlem Temelinin Çökmesinin Görünüm Şekilleri
315
aaa. İşlem Temelinin Başlangıçtaki Eksiklikleri (Temel Yanılgısı/Hatası)
315
bbb. İşlem Temelinin Sonradan Çökmesi
316
a’. Aşırı ifa Güçlüğü
316
aa’. Genel İfa Güçlüğü
316
bb’. Özel İfa Güçlüğü: Karşılıklı Sözleşmelerde Edimler Arasındaki Dengenin Bozulması
316
b’. Amacın Boşa Çıkması
318
e. İfa Güçlüğünün İfa İmkansızlığı ile Olan İlişkisi ve Ayırt Edilmesi
320
f. Yasal Dayanak
320
aa. Ahlaki Nedene Dayanan Aşırı İfa Güçlüğü (Ahlaki İmkansızlık)
322
bb. Pratik Nedene Dayalı Aşırı Masraf Güçlüğü (Pratik İmkansızlık)
323
cc. Ekonomik Nedene Dayalı Aşırı İfa Güçlüğü (Ekonomik İmkansızlık)
324
h. Hukuki Olguları
325
aa. Genel Olarak
325
bb. İşlemin Temelinin Çökmesinin Hukuki Olguları
325
aaa. İşlem Temelini Oluşturan Olgunun Esaslı Değişmesi
325
a’. İşlem Temeli Kavramı
325
b’. İşlem Temelinin Sonradan Değişmesi
328
c’. Sözleşmedeki İşlem Temeli Olgusunun Dürüstlük Kuralına Aykırı Düşecek Şekilde Esaslı Değişmesi
328
bbb. İşlem Temelinin Çökmesine İlişkin Durumun Öngörülemez ve Olağanüstü Nitelik Taşıması
329
a’. Genel Olarak
329
b’. İşlem Temelinin Çökmesine İlişkin Durumun Öngörülemez Bir Durum Oluşturması
329
c’. İşlem Temelini Çökertecek Olağanüstü Bir Durum Söz Konusu Olmalı
331
ccc. İşlem Temelinin Çökmesine İlişkin Durumun Beklenemez Bir Durum Oluşturması
333
ddd. Sözleşmede Uyarlama Kaydının Bulunmaması
334
eee. Borçludan Kaynaklanmaması
336
fff. Borçlu, Borcunu Henüz İfa Etmemiş veya Saklı Tutarak İfa Etmiş Olmamalı
336
ı. Hukuki Sonucu
337
aa. Sözleşmenin Uyarlanması
338
bb. Sözleşmeden Dönme Hakkı
340
V. BORÇLUNUN SORUMLU OLDUĞU İMKANSIZLIK – BORÇLUNUN SORUMLU OLMADIĞI İMKANSIZLIK AYRIMI
341
A. Genel Olarak
341
B. Sözleşme İlişkisine Etkisi: Sözleşme İlişkisinin Devam Etmesi
342
VI. BORÇLUNUN SORUMLU OLDUĞU İMKANSIZLIK (TBK m. 112)
344
A. Hukuki Olguları
344
1. Sözleşmeye Aykırılık
344
a. Neticenin Hukuka Aykırılığı Görüşü
344
b. Davranışın Hukuka Aykırılığı Görüşü
344
c. Hukuka Aykırılık ve Kusur
344
2. Sonraki Objektif İmkansızlık
345
a. Sonraki İmkansızlık Söz Konusu Olmalı
345
b. Objektif İmkansızlık Söz Konusu Olmalı
345
3. Borçlunun Sorumlu Olması
345
a. Borçlunun Kusurundan Sorumluluğu
345
aa. Genel Olarak
345
bb. Sözleşmesel Kusur Kavramı
346
cc. Sözleşmesel Kusurun Unsurları
346
aaa. Sözleşmesel Kusurun Subjektif Unsuru
346
bbb. Sözleşmesel Kusurun Objektif Unsuru
348
a’. Genel Olarak
348
b’. Kusur Çeşitleri
348
c’. İhmalin Objektifleştirilmesi: Gerekli Özen ve Özeni Derecelendirme Ölçütü
350
d’. Objektifleştirilen İhmalin (Kusurun) Hukuka Aykırılıktan Farkı
353
dd. Borçlunun Her Türlü Kusurdan Sorumlu Olması
355
ee. Borçlunun Sorumluluğunun Kapsamı
357
aaa. Sorumluluğun Kapsamı: İşin Özelliği
357
bbb. Sorumluluğun Kapsamının Haksız Fiil Hükümleri ile Tamamlanması
359
ff. Kusurun İspatı
361
b. Borçlunun Kusuru Olmaksızın Sorumluluğu
362
aa. Genel Olarak
362
bb. Kanun Kuralı ile Borçlunun Sorumluluğunun Düzenlenmesi
362
cc. Sözleşme Hükmü ile Borçlunun Sorumluluğu Üstlenmesi
363
c. Borçlunun Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluğu
364
aa. Genel Olarak
364
bb. Sorumluluğu Oluşturan Olgular
365
aaa. Zarar Verenin Borçlunun Rıza Verdiği Yardımcı Kişisi Olması
365
a’. Yardımcı Kişi
365
b’. Benzer Kavramlardan farkı
368
aa’. Organdan farkı
368
bb’. Vekilden farkı
368
cc’. Çalışandan farkı
370
bbb. Borç İlişkisinde Yardımcı Kişi ile Borcun İfasının veya Hakkın Kullanılmasının Mümkün Olması
371
a’. Sözleşme İlişkisi Bulunmalı
371
b’. Sözleşmenin İfasında Yardımcı Kişi Kullanılması Mümkün Olmalı
371
ccc. Borçlunun Rızasıyla İfanın veya Hakkın Kullanılmasının Yardımcı Kişiye Bırakılması
372
ddd. Yardımcı Kişinin Kendisine Bırakılan İşin İfası Esnasında Alacaklıya Zarar Vermesi
373
a’. Genel Olarak
373
b’. Yardımcı Kişinin Borçlunun Borçlandığı İşin İfasına Aykırı Fiili ile Alacaklıya Zarar Vermesi
373
c’. Yardımcı Kişinin Zarar Verici Fiili ile Sözleşmedeki Borç Arasında Fonksiyonel Bağ/ Birliktelik Olmalı
374
d’. Alacaklının Zararı
376
e’. Uygun Nedensellik Bağı
376
eee. Yardımcı Kişinin Davranışı Borçluya Farazi Olarak Yüklenebilmeli (Farazi Kusur)
376
fff. Borçlunun Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluğunun Kaldırılmamış veya Sınırlandırılmamış Olması (Sorumsuzluk Anlaşması/ Kaydı)
378
a’. Sorumsuzluk Anlaşması/Kaydı
378
b’. Sınırlandırılması
379
ggg. Hukuki Sonucu
379
4. Alacaklının Zararı
380
a. Klasik Zarar Kavramı
380
b. Normatif Zarar
381
aa. Ticari Değer Düşmesi
382
bb. Beklenen Zevk/Keyif Beklentisinden Mahrum Kalma Zararı
382
cc. Fayda Sağlamayan Harcama Zararları
383
dd. Ev İşleri Zararı
384
c. Zarar Çeşitleri
384
aa. Sözleşmeye Olan Güven Zararı (Olumsuz Yarar Zararı)
386
bb. Sözleşmenin İfa Edilmemesinden Doğan Zarar (İfa Yararı Zararı / Olumlu Yarar Zararı)
387
aaa. Somut Zarar Yöntemi
389
bbb. Soyut Zarar Yöntemi
389
cc. Özen ve Koruma Yararından Doğan Zarar
390
dd. Üçüncü Kişinin (Yansıma) Zararının Tazmini
390
aaa. Dolaylı Temsil İlişkisinde
391
bbb. Borçlandırıcı Tehlike Yükü
391
ccc. Koruma İlişkisinde
392
ee. Üçüncü Kişiyi Koruyucu İlişki (Sözleşme)
392
5. Uygun Nedensellik Bağı
393
a. Genel Olarak
393
b. Sorumluluğun Sınırlandırılması
394
B. Hukuki Sonuçları
394
1. Zararın Tazmini (Tazminat)
394
a. Maddi Zararın Tazmini (Maddi Tazminat)
394
aa. Genel Olarak
394
bb. Haksız Fiil Sorumluluğuna İlişkin Hükümlerin Uygulanması
395
cc. Zararın ve Zarar Miktarının İspatı
396
dd. Zararı Hesaplama Anı
397
ee. Maddi Tazminatın Hesaplanması
398
aaa. Tazminatın Kapsamının Belirlenmesi
398
bbb. Tazminatın Ödenme Biçiminin Belirlenmesi
398
ccc. Tazminatın İndirilmesi
398
ddd. Alacaklının Yararlarının Denkleştirilmesi
399
ff. Tazminat Miktarının Hesaplanması
399
gg. Ceza Koşulu
400
b. Kaim Değerin Talep Edilmesi
400
aa. Genel Olarak
400
bb. Çeşitleri
401
aaa. Eşyadan Kaynaklanan Kaim Değer
401
bbb. Hukuki İşlemden Kaynaklanan Kaim Değerler
401
cc. Hukuki Olguları
402
aaa. Alacaklının İrade Beyanı
402
bbb. İfanın Sonradan İmkansızlaşması
403
ccc. İmkansızlaşan Edim Sonucunda Kaim Değerin Elde Edilmesi
403
a’. İmkansızlaşan Edimin Verme Edimi Olması
403
b’. İmkansızlaşan Edimle Kaim Değer Arasında Sıkı Ekonomik Bağ Olması
403
c’. İmkansızlaşan Edimle Kaim Değer Arasında Ekonomik Özdeşlik Bulunması
404
dd. Borçlunun Kaim Değerden Doğan Yan Yükümlülükleri
404
aaa. Kaim Değerle İlgili Bilgi Verme Yükümlülüğü
404
bbb. Kaim Değeri Koruma Yükümlülüğü
405
ee. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde
405
aaa. Kaim Değerin Asli Edimle Aynı Değerde Olması
406
bbb. Kaim Değerin Asli Edimden Düşük Değerde Olması
406
ccc. Kaim Değerin Asli Edimden Yüksek Değerde Olması
406
ff. Zamanaşımı Süresi
407
c. Manevi Tazminat
407
d. Zamanaşımı
407
2. Sözleşmeden Dönme
408
3. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde Karşı Edimin Durumu
410
a. Mübadele (Değişim) Teorisi
410
b. Fark Teorisi
410
c. Alacaklının Seçimlik Hakkı Görüşü
410
C. Borçlunun Sorumluluğunun Kaldırılması veya Sınırlandırılması (Sorumsuzluk Anlaşması/Kaydı)
411
1. Borçlunun Kendi Fiilinden Sorumsuzluk Anlaşması/Kaydı
411
a. Genel Olarak
411
b. Borçlunun Ağır Kusurunu Konu Alan ve Önceden Yapılan Sorumsuzluk Anlaşmalarının Kesin Hükümsüzlüğü
413
aa. Genel Olarak
413
bb. Hukuki Olguları
413
aaa. Anlaşmanın Sözleşme Hükmünde Yer Alması
413
bbb. Anlaşmanın Borçlunun Sözleşmeye Aykırı Fiilinden Önce Yapılmış Olması
415
ccc. Anlaşmanın Borçlunun Ağır Kusurunu Düzenlemesi
415
cc. Hukuki Sonucu: Kesin Hükümsüzlük
417
dd. Özel Durumlar
418
aaa. Hizmet Sözleşmesinde
418
bbb. Kanun ya da Yetkili Makamlar Tarafından Verilen İzinle Yürütülen Uzmanlığı Gerektiren Bir Hizmet, Meslek veya San’atla İlgili Anlaşmalarda
420
ccc. Yardımcı Kişinin Fiilinden Doğan Sorumluluk ile İlgili Anlaşmalarda
421
VII. BORÇLUNUN SORUMLU OLMADIĞI İMKANSIZLIK (TBK m. 136)
422
A. Genel Olarak
422
1. Sözleşme Riski
422
2. Risk Türleri
423
a. Edim Riski (Hasarı)
423
b. Karşı Edim Riski (Hasarı)
424
B. Borçlunun Yan Yükümlülükleri
424
1. İmkansızlığı Gecikmeksizin Bildirme
425
2. Zararın Artmaması İçin Gerekli Önlem Alma Yükümlülüğü
425
C. Hukuki Olguları
426
1. Geçerli Bir Borcun Bulunması
426
2. Sonraki Objektif İmkansızlığın Gerçekleşmesi
427
3. Borçlunun Sorumlu Olmaması
427
D. Hukuki Sonuçları
428
1. Genel Olarak
428
a. Kural: Borçlunun Borcunun Sona Ermesi (Edim Riskinin/Hasarının Alacaklıda Olması)
428
aa. Edim Yükümlülüğünün Sona Ermesi (Edim Riskinin/Hasarının Alacaklıda Olması)
428
bb. Sözleşmenin Durumu
430
cc. Asli Edime Bağlı Hak ve Borçların Durumu
431
dd. İfanın Sonradan Mümkün Hale Gelmesi
431
b. İstisna: Sözleşmeden Doğan İstisna: Edim Hasarına Borçlunun Katlanacağının Kararlaştırılması
432
c. Alacaklının Kaim Değeri Talep Etmesi
432
2. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde
433
a. Kural: Karşı Edimi Talep Hakkının Sona Ermesi (Karşı Edim Riskinin/Hasarının Borçluda Olması)
433
b. İstisnalar
435
aa. Sürekli Edimli Sözleşmelerde
435
bb. Sözleşmeden Doğan İstisna: Karşı Edim Hasarına Alacaklının Katlanacağının Kararlaştırılması
435
cc. Kanundan Doğan İstisna: Hukuk Kuralının Karşı Edim Hasarına Alacaklının Katlanacağını Düzenlemesi
435
c. Diğer Haller
436
aa. Alacaklının Sorumlu Olduğu İmkansızlıkta
436
bb. Risk Alanında Gerçekleşen Beklenmeyen Hal Durumunda
436
cc. Alacaklının Kaim Değer Elde Etmesi
437
3. İfa Edilmiş Karşı Edimin İadesi
437
a. Sözleşmeye Dayalı Talep Niteliğinde Olması
438
b. Sebepsiz Zenginleşme Hükümlerinin Uygulanması
440
VIII. KISMİ İMKANSIZLIK – TAM İMKANSIZLIK AYRIMI
442
A. Genel Olarak
442
B. Çeşitleri
442
1. Nitelik Bakımından Kısmi İfa (Niteliksel Kısmi İmkansızlık)
442
2. Yer Bakımından Kısmi İfa (Yersel Kısmi İmkansızlık) ve Zaman Bakımından Kısmi İfa (Zamansal Kısmi İmkansızlık)
443
3. Nicelik Bakımından Kısmi İfa (Niceliksel Kısmi İmkansızlık)
443
C. Yasal Düzenleme
444
D. Kısmi İmkansızlığın Hukuki Olguları
446
1. Edimin Bölünebilir Olması
446
2. Alacaklının Kısmi Edimi Ret Hakkının Bulunmaması
446
E. Kısmi İmkansızlığın Sonuçları
447
1. Genel Olarak
447
a. Kural: Borcun Kısmen Sona Ermesi
447
b. Tam İmkansızlık Hükümlerinin Uygulanması
447
c. Alacaklının Kaim Değeri Talep Hakkı
448
2. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde
448
a. Kural: Borçlunun Borcunun Kısmen İmkansızlaşması ve Kısmi Karşı Edimin Talep Edilebilmesi
448
aa. Borcun Kısmen Sona Ermesi
448
bb. Kısmi Karşı Edimin Talep Edilebilmesi
448
aaa. Şartları
448
a’. Borcun Kısmen İmkansızlaşması
448
b’. Alacaklının Kısmi İfaya Razı Olması
449
c’. Karşı Edimin Bölünebilir Olması
450
bbb. Sonuçları
450
b. Tam İmkansızlık Hükümlerinin Uygulanması
451
3. Sürekli Borç İlişkilerinde Kısmi İmkansızlık
451
§ 57. SÖZLEŞMENİN OLUMLU İHLALİ
I. KAVRAM
453
II. HUKUKİ OLGULARI
455
A. Sözleşmenin Olumlu İhlali
455
1. Edim Yükümlülüğünün İhlali: Kötü İfa
455
a. Kötü İfa (Gereği Gibi İfa Etmeme)
455
b. Kötü İfanın Yanlış Edimle (Aliud) İfadan Ayrılması
457
aa. Yanlış Edimle (Aliud) İfa Kavramı
457
bb. Cins Borçlarında Yanlış Edimle (Aliud) İfa
457
cc. Parça Borçlarında Yanlış Edimle (Aliud) İfa
459
2. Yan Yükümlülüklerin İhlali
460
a. Yan Yükümlülükler
460
aa. Genel Olarak
460
bb. Hukuki Niteliği
460
cc. Dogmatik Temeli ve Kaynağı
461
aaa. Sosyal Temas Görüşü
463
bbb. Yeknesak Koruma Yükümlülüğü İlişkisi Görüşü
463
ccc. Güven Sorumluluğu Görüşü
464
dd. Görünüm Çeşitleri
464
aaa. Özen Gösterme ve Koruma Yükümlülükleri
465
bbb. Bilgi Verme ve Açıklama Yükümlükleri
466
ccc. Sağlama Yükümlülüğü
468
ddd. İşbirliği Yapma Yükümlüğü (Mitwirkungspflichten)
468
eee. Diğer Yan Yükümlülükler
469
3. Arzulanan Sözleşmenin Çökmesi
469
4. Yapmama Yükümlülüğünün İhlali
470
B. Zarar
470
C. Uygun Nedensellik Bağı
470
D. Borçlunun Sorumlu Olması
470
III. HUKUKİ SONUÇLARI
471
A. Zararın Tazmini
471
B. Dönme Hakkı
471
C. İspat Yükü
472
§ 58. BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ
I. GENEL OLARAK VE DİĞER İFA İHLALLERİ İLE OLAN İLİŞKİSİ
475
A. Yasal Dayanak
475
B. Kavram
476
C. Uygulama Alanı: Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde
477
II. BORÇLU TEMERRÜDÜNÜN HUKUKİ OLGULARI
478
A. Genel Olarak
478
1. Edimin (Borcun) İfası Mümkün Olmalı
479
2. Borç Muaccel Olmalı
479
3. Borçluya İhtar Yapılmış Olmalı
481
a. Kural: Alacaklının İhtarı
481
aa. Genel Olarak
481
bb. İhtarın Kapsamı
482
cc. İhtara Bağlanabilen Ek Olgular
484
dd. İhtarın Doğru Yerde ve Uygun Zamanda Yapılması
485
ee. Hukuki Niteliği
486
ff. İhtarın Şekli
487
gg. İhtar Yerine Geçen İşlemler
487
hh. İhtarın Hukuki Sonuçlarını Doğurduğu An: Uygun Tepki Süresi Sonu
489
b. İstisna: İhtara Gerek Olmayan (İhtar Yerine Geçen) Durumlar – Borca Aykırılıkta Borçlunun İhtarsız Temerrüde Düşmesi –
490
aa. Belirli Vadeli Borçlar
490
aaa. Belirli Vadenin Taraflarca Birlikte Tespit Edilmesi
491
bbb. Belirli Vadeyi Tespit Yetkisinin Sözleşmede Taraflardan Birine İhbar Yoluyla Tanınmış Olması
493
bb. İhtar Şartının Sözleşme veya Kanun Hükmü ile Kaldırılması veyahut Mahkeme Kararıyla Belirlenmesi
494
cc. İhtar Yapılmasının Dürüstlük Kuralına Göre Beklenemeyeceği Haller
495
dd. Borçlunun Borcunu Ödemeyeceğini Kesin Olarak Bildirmesi
495
4. Borçlunun Borcunu İfa Etmemesi Yükümlülüğüne Aykırı Olmalı
496
a. Alacaklı Temerrüde Düşmemeli
496
b. Borçlunun İfadan Kaçınma İmkanı Bulunmamalı
497
aa. Borçlunun İfadan Kaçınma Defi Hakkını Kullanmaması
497
bb. Erteleme Sözleşmesi Söz Konusu Olmamalı
497
III. BORÇLUNUN TEMERRÜDÜNÜN SONA ERMESİ
498
IV. HAKSIZ FİİLDE BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ
499
V. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDE BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ
500
VI. BORÇLU TEMERRÜDÜNÜN HÜKÜMLERİ
500
A. Genel Olarak
500
1. Gecikme Tazminatı
501
a. Genel Olarak
501
b. Gecikme Tazminatı İçin Ek Hukuki Olgu: Borçlunun Kusurlu Olması
501
c. Gecikme Zararının Niteliği
502
d. Gecikme Zararının Kapsamı
502
aa. Genel Olarak
502
bb. Gecikme Zararı Kalemleri
503
cc. Gecikme Zararının İspatı
504
B. Beklenmedik Halden Sorumluluk
504
1. Genel Olarak
504
2. Hukuki Olguları
504
a. Borçlunun Temerrüdü Durumunda Borcun İhlaline Neden Olan Beklenmeyen Bir Halin Gerçekleşmesi
505
aa. Beklenmeyen Halin İfayı Engellemesi
506
bb. Mücbir Sebebin İfayı Engellemesi
506
b. Borcun İhlalinin Kaçınılmaz Olması
507
aa. Borcun İhlalinin Nispi Olarak Kaçınılmaz Oluşu (Beklenmeyen Halin Gerçekleşmesi)
507
bb. Borcun İhlalinin Mutlak Olarak Kaçınılmaz Oluşu (Mücbir Sebebin Gerçekleşmesi)
508
cc. Beklenmeyen Hal ile Mücbir Sebep Ayrımının Hukuki Sonuçları
509
c. Uygun Nedensellik Bağı
509
d. Borçlunun Sorumluluktan Kurtuluş Kanıtı Getirememesi
510
aa. Temerrüde Düşmede Kusuru Olmadığını İspat
510
bb. Zarar ile Nedensellik Bağının Kesilmesi
510
3. Hukuki Sonucu
512
a. Borçlunun Sorumluluğunun Genişlemesi
512
b. Borçlunun Sorumluluğunun Ağırlaştırılması
512
§ 59. ÖZEL DURUMLAR
I. PARA BORÇLARINDA TEMERRÜT: TEMERRÜT FAİZİ
513
A. Genel Olarak
513
1. Para Borçlarında Fiksiyon Kuralı
513
2. Faizin Borçlunun Kusurundan Bağımsızlığı
515
B. Faizin Hesaplanması
515
1. Genel Olarak
515
a. Temerrüt Faizinin Başladığı An: Tepki Süresi
516
b. Görünüm Şekilleri ve Tazminat Faizi ile Olan İlişkisi
517
c. Uygulama Alanı
518
d. Faizin Zamanaşımı
519
e. Faizin Teminatı
519
2. Temerrüt Faizinin Hukuki Olguları
519
a. Temerrüt Faizi Oranları
520
aa. Ülke Parası Borçlarında Temerrüt Faizi
520
aaa. Sözleşmesel (Akdi) Faiz
520
bbb. Yasal Faiz
521
a’. Ticari Olmayan İşlerde Gecikme Faizi
521
b’. Ticari İşlerde Temerrüt Faizi
522
bb. Yabancı Para Borcunda Gecikme Faizi
525
cc. Gecikme Faiz Oranının Üst Sınırı
525
dd. Faizlerde, İratlarda ve Bağışlamada Gecikme Faizi
525
ee. Bileşik Faiz Yasağı
527
C. Aşkın (Munzam) Zararın Tazmini
527
1. Genel Olarak
527
2. Aşkın Zararın Kapsamı ve İspatı
528
3. Borçlunun Kurtuluş Kanıtı: Kusurlu Olmadığının İspatı
531
4. Esas Alacağın Yargılamasında Beklenen Aşkın Zararın Talep Edilebilmesi
532
II. KARŞILIKLI BORÇ YÜKLEYEN SÖZLEŞMELERDE TEMERRÜT
533
A. Genel Olarak
533
B. Uygulama Alanı: Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmeler
534
C. Temerrüdün Hukuki Olguları
536
1. Genel Olarak
536
2. Esaslı Yükümlülüğün İfasında Temerrüde Düşülmesi
536
3. Temerrüt Olgularına Ek Hukuki Olgu: Borçluya Uygun Süre Verilmesi
538
a. Genel Olarak
538
b. Niteliği
538
c. Şekli
539
d. Verilen Sürenin İçeriği: Açıklık ve Belirlilik
539
e. Uygun Süre
540
f. Verilen Sürenin Uygun Olmamasının Hukuki Sonucu
541
g. Hakim Tarafından Uygun Sürenin Belirlenmesi
542
h. Süre Verilmesini Gerektirmeyen Durumlar
543
aa. Borçluya Süre Verilmesi Anlamsızsa
544
aaa. Genel Olarak
544
bbb. Sözleşmenin Çökmesi
545
bb. Borcun İfası Alacaklı İçin Yararsızsa
546
cc. Nispi Kesin Vadeli İşlem Söz Konusuysa
548
aaa. Kesin Vadeli İşlem Kavramı
548
bbb. Nispi Kesin Vadeli İşlem
550
ccc. Diğer Durumlar
551
ddd. Özel Hükümler
552
D. Alacaklının Üç Aşamalı Seçimlik Hakkı
553
1. Genel Olarak
553
a. Alacaklının Üç Aşamalı Seçim Hakkı
553
b. Seçim Hakkının Niteliği
553
c. Birinci Seçim Hakkının Geri Alınabilirliği
554
d. Seçimlik Beyanın İçeriği
555
2. İlk Seçim Hakkı
555
a. Borcun İfasını İsteme Hakkı
557
b. Borcun İfasından Vazgeçme
557
3. İkinci Seçim Hakkı
558
a. Genel Olarak
558
b. Seçim Beyanının Yapılacağı An
559
aa. Uygun Süre Verilen Hallerde
559
bb. Süre Verilmesi Gerekmeyen Hallerde
561
aaa. TBK m. 124 b. 1’e Göre Süre Verilmesinin Anlamsız Olması Durumunda
562
bbb. TBK m. 124 b. 2’ye Göre Süre Verilmesinin Yararsız Olması Durumunda
562
ccc. TBK m. 124 b. 3’e Göre Kesin Vadeli İşlem Olması Durumunda
563
c. İkinci Seçim Hakkı ve Seçilen Hakka Bağlanan Sonuçlar
563
aa. Alacaklının Borcun İfa Edilmemesinden Doğan Zararının Tazmini
563
aaa. Alacaklının İfadan Vazgeçerek Borcun İfa Edilmemesinden Doğan Zararının Tazminini İstemesi
563
bbb. İfa Menfaati Zararının (Olumlu Zararın) Tazmini
565
a’. Olumlu Zarar Kavramı
565
b’. Olumlu Zarar Kalemleri
566
c’. İfa Menfaati (Olumlu) Zararının Hesaplanacağı An
567
d’. Alacaklının Karşı Edim Yükümlülüğü Durumu
568
aa’. Mübadele (Değişim) teorisi
569
bb’. Fark teorisi
569
cc’. Alacaklının Hesaplama Yöntemine İlişkin Üçüncü Seçim Hakkı
570
dd’. Alacaklının İfa Menfaati (Olumlu) Zararı Hesaplama Yöntemine İlişkin Dördüncü Seçim Hakkı
572
aaa’. Somut Fark Metoduyla Hesaplama
572
bbb’. Soyut Fark Metoduyla Hesaplama
572
4. Sözleşmeden Dönme
572
a. Yasal Düzenlemenin Amacı ve Uygulama Alanı
572
aa. Amacı
572
bb. Uygulama Alanı
574
cc. Dönme Hakkının Kullanılamayacağı Durumlar
575
dd. Dönme Hakkının Niteliği
578
ee. Dönme Hakkının Kullanılması
578
ff. Dönme Hakkının Şekli
579
gg. Alacaklının Seçimini Geri Alması
579
b. Sözleşmeden Dönmenin Hukuki Sonuçları
580
aa. Genel Olarak
580
bb. Dönmenin Sözleşmeye Etkisi Konusunda Görüşler
580
aaa. Klasik Dönme Görüşü
581
bbb. Ayni Etkili Dönme Görüşü
581
ccc. Dönüşüm Görüşü
582
cc. Karşılıklı İfa Yükümlülüğünden Kurtulma ve İfa Edilen Edimlerin Geri İstemi
584
aaa. Sözleşmedeki Borçların Geçerliliğine Etkisi: Borçtan Kurtarıcı Etki
585
bbb. İfa Edilmiş Edimlerin Geri Verilmesi (İadesi)
586
a’. Genel Olarak
586
b’. Hukuki Sebebi: Sözleşmesel Nitelikte İade Borcu
587
c’. Aynen İfa, Aynen İfa Mümkün Olmazsa Değerinin Ödenmesi
587
dd. Geri Verilecek Edimin İmkansızlaşması
588
aaa. İşgörme Ediminde veya Kaçınma, Özellikle Katlanma Ediminde
588
bbb. Maddi (Eşya) Ediminde
589
ee. Sözleşmenin Hükümsüz Kalması Sebebiyle Uğradığı (Sözleşmeye Güvenden Doğan / Olumsuz) Zararın Giderilmesi İstemi
591
aaa. Sözleşmeye Güvenden Doğan (Olumsuz) Zarar
591
bbb. Sözleşmeye Güvenden Doğan (Olumsuz) Zararın Talep Edilebilmesi
591
ccc. İfa Menfaati (Olumlu) Zararının Talep Edilememesi
592
ddd. Borçlunun Kusuru
593
eee. Hesaplanma Anı
593
fff. Sözleşmeye Güvenden Doğan (Olumsuz) Zarar Kalemleri
594
a’. Fiili Olumsuz Zarar Kalemleri
595
b’. Yoksun Kalınan Kazanç/Kar
597
aa’. Başka Bir Sözleşme Yapma Fırsatının Kaçırılması
597
bb’. Alacaklının Kendi Edimini İfa Etmeseydi Elde Edeceği Yararlar
599
ggg. Gecikme Tazminatının Talep Edilmesi
599
hhh. Olumsuz Zararın Olumlu Zararla Sınırlandırılmaması
599
ııı. Zararın İspatı
600
III. SÜREKLİ EDİMLİ SÖZLEŞMELERDE TEMERRÜT
601
A. Sürekli Borç İlişkisi Kavramı
601
B. Sürekli Edimli Borç İlişkisinin Sona Ermesi
602
1. Sürekli Edimli Sözleşmenin Kendiliğinden (Doğrudan) Sona Ermesi
602
a. Sürenin Sona Ermesi
602
b. Diğer Kendiliğinden Sona Erme Sebepleri
603
aa. Ölüm
603
bb. Fiil Ehliyetinin Kaybı veya Sınırlandırılması
603
cc. Ödemeden Aciz
603
dd. İflas
604
2. Sürekli Edimli Sözleşmenin Hukuki İşlemle (Dolaylı) Sona Ermesi
604
a. Fesihle Sona Erdirme
604
aa. Olağan Fesihle Sona Erdirme
605
aaa. Genel Olarak
605
bbb. Olağan Fesih Hakkının Sınırları
605
a’. Fesih Süresi ve Fesih Dönemleri
605
b’. Dürüstlük Kuralına Aykırı Kullanım
606
bb. Olağanüstü Fesihle Sona Erdirme
606
aaa. Genel Olarak
606
bbb. Haklı Sebebin Hukuki Dayanağı
607
ccc. Haklı Sebeple Fesihle Sona Erdirme
609
a’. Kanuni Haklı Sebeple Sona Erme
609
aa’. Tipik (İsimli) Sözleşmelerde
609
bb’. Atipik (İsimsiz) Sözleşmelerde
609
b’. Genel Haklı Sebeple Sona Erdirme
610
c’. Sözleşmede Belirlenen Haklı Sebeple Sona Erdirme
610
ddd. Haklı Sebep
610
a’ Kavram
610
b’. Fesih Hakkının Kullanılması
612
b. Sona Erdirme (İkale) Sözleşmesi ile Sona Erdirme
613
C. Sürekli Borç İlişkisinde Temerrüt
613
1. Kural: İfa ve Gecikme Tazminatı İstemi
614
2. Seçimlik Hak: Sözleşmenin Feshi ve Sözleşmenin Süresinden Önce Sona Ermesi Yüzünden Uğradığı Zararın Giderilmesi İstemi
614
Kaynakça
617
Kavramlar Dizini
639
Kitabın Fiyatı:
740,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Bu kitaplar da ilginizi çekebilir
Borçlar Hukuku - Genel Hükümler (THD)
Oğuz Sadık Aydos
Borçlar Hukuku Genel Hükümler
Mehmet Akçaal
Borçlar Hukuku Genel Hükümler
Fikret Eren
Borçlar Hukuku Dersleri (Genel Hükümler)
Özcan Günergök, Şaban Kayıhan
Hakkımızda
|
Uluslararası Yayınevi Belgesi|
2023 Kaynakça Dokümanı|
Kişisel Verilerin Korunması |
Üyelik|
Siparişlerim|
İade Politikası|
İletişim