Adli Veteriner Hekimlik Prof. Dr. Gültekin Yıldız, Prof. Dr. İ. Hamit Hancı  - Kitap

Adli Veteriner Hekimlik

1. Baskı, 
Kasım 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
720
Barkod:
9789750288821
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
825,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Veteriner hekimlikte adli tıp; hukuk tıbbı, hayvan refahı, ölüm sebeplerin aydınlatılması, hayvanlar üzerinde şiddet içeren bir suçun sistematik analizi, ekonomik değerlendirme, ekonomik kayıplar, gelişme faktörlerinin etkilenmesi gibi çok farklı disiplinleri ilgilendiren alanlarda iş birliğini gerektirmektedir.
Hayvan kaçakçılığı, hayvan katli, hırsızlık, cinayet vakaları, yetiştiricilikteki bazı kasti problemler, elde edilen hayvansal ürünlere hileler, bugün adli veteriner hekimlikte ön plana çıkmaya başlayan faaliyet alanlarıdır.
Günümüz modern yöntemleri içindeki moleküler genetik yöntemler birçok vakanın çözülmesinde, kanıtların ortaya çıkmasında çok başarılı olmuştur. Hayvan materyalinin laboratuvar analizlerindeki başarılar ve değerlendirme metodolojileri, ulusal ve uluslararası referans veri tabanları genetik materyallerin hızlı bir karşılaştırmasını sağlamaktadır.
Kitabın yazarları adli veteriner hekimlik konusuyla ilgili olarak; genetik, patoloji, casusluk, yaban hayatı, yaralanmalar, bilirkişilik, olay yeri inceleme, ateşli silah yaralanmaları, etik yaklaşımlar, asfeksi ve ölümler, toksikoloji, yapay zeka, adli gıda, adli patofizyoloji, adli fizyoloji, adli raporlar, ilaçların kötüye kullanımı, adli entomoloji, hayat sigortaları, hayvan hakları, adli koku, biyolojik silahlar, K9 acilleri, görev köpekleri, görev hayvanları, hayvan antropolojisi alanlarında katkılar sunmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Nedir Bu Veteriner Adli Tıp– Adli Veterinerlik, Prof. Dr. Gültekin Yıldız, Prof. Dr. Emine Ümran Örsçelik, Prof. Dr. İ. Hamit Hancı
.
Adli Veteriner Entomoloji, Prof. Dr. Ayşegül Taylan Özkan, Prof. Dr. Kosta Y Mumcuoğlu
.
Veteriner Adli Genetik ve DNA Analizi Dr. Öğr. Üy. Zafer Usta
.
DNA'nın Evcil Hayvanlar ve Yaban Hayatı Vakalarında Uygulamaları, Dr. Öğr. Üy. Zafer Usta
.
Adli Veteriner Patoloji, Prof. Dr. Özlem Özmen
.
Yaralar (Kesici Delici Ezici Alet Yaraları), Prof. Dr. Özlem Özmen
.
Veteriner Adli Patofizyoloji ve Fizyopatoloji, Doç. Dr. Mümin Alper Erdoğan
.
Veteriner Adli Fizyoloji, Doç. Dr. Mümin Alper Erdoğan
.
Hayvanlarda Ateşli Silah Yaraları, Dr. Dt. Müge Ağır, Prof. Dr. İ. Hamit Hancı
.
Laboratuvar Hayvanlarında Etik Yaklaşım ve Ötenazi, Prof. Dr. Özlem Özmen
.
Hayvan Isırık Yaraları ve Isırık İzleri, Prof. Dr. Özlem Özmen
.
Asfeksile, Prof. Dr. Özlem Özmen
.
Veteriner Adli Toksikoloji: Genel Bir Bakış. Doç. Dr. Emre Arslanbaş, Prof. Dr. Ebru Yıldırım, Prof. Dr. Emine Baydan
.
Adli Toksikolojide Yapay Zeka Uygulamaları ve Veteriner Adli Toksikolojideki Yeri. Berker Baydan, Prof. Dr. Emine Baydan
.
Bilirkişilik ve Veteriner Adli Tıp. Vet. Hek. Albay (E) Osman Ulutürk
.
Hayvan Suçlarında Olay Yeri İnceleme, Dr. Dt. Müge Ağır, Prof. Dr. İ. Hamit Hancı
.
Canlı Hayvan Muayenesi ve Adli Raporlar. Prof. Dr. Emine Ümran Örsçelik
.
Hayvanlara Eziyet, Kötü Muamele, Zulüm ve İstismar. Prof. Dr. Gültekin Yıldız, Doç. Dr. Özlem Durna Aydın
.
Adli Koku. Prof. Dr. L. Didem Kozacı
.
Veterinerlikte Kullanılan İlaçların Kötüye Kullanımı. Dr. Ülgen Güllü
.
Biyolojik Silahlar ve Veteriner Hekimlik. Vet. Hek. Abdullah Çiftçi
.
Adli Gıda İncelemeleri (Gıda Güvenliği–Gıda Savunması–Agroterörizm) . Prof. Dr. Nevzat Artık
.
K9 Acilleri. Dr. Öğr. Üyesi İsmail Erkan Aydın
.
Görev Köpeklerinin Yetiştirme ve Eğitim Süreci. Jandarma Yarbay Engin Sakallıoğlu
.
Casus Hayvanlar. Prof. Dr. Gültekin Yıldız,
.
Görev Hayvanları. Prof. Dr. Gültekin Yıldız, Prof. Dr. Emine Ümran Örsçelik, Prof. Dr. İ.Hamit Hancı, Vet. Hek. Mehmet Akif Yılmaz
.
Hayvan Antropolojisi. Prof. Dr. Emine Ümran Örsçelik
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
BÖLÜM 1:
NEDİR BU VETERİNER ADLİ TIP/ ADLİ VETERİNERLİK
Prof. Dr. Gültekin YILDIZ, Prof. Dr. Emine Ümran ÖRSÇELİK, Prof. Dr. İ. Hamit HANCI 
29
I. GİRİŞ 
29
II. VETERİNER HEKİMLİĞİ İLGİLENDİREN ADLİ OLAYLAR 
31
II. VETERİNER ADLİ TIPTA KULLANILAN YÖNTEMLER 
32
A. Nekropsi 
33
B. Dış Bakı 
34
C. Ölüm Zamanının Tespiti 
34
D. İç Bakı 
35
E. Klasik Mikroskobik İnceleme 
35
1. Kıl, Tüy, Yapağı 
35
F. Biyokimyasal ve Toksikolojik Analizler 
36
1. Kan 
36
2. Tükürük 
37
3. Kemik ve Doku 
37
4. Sperm, Dışkı ve İdrar 
37
5. Kemik İliği 
37
6. Moleküler Yöntemlerle DNA Analizi 
38
G. RFLP (Restriksiyon Fragmanı Uzunluğu Polimorfizmi) Analizi 
39
1. Sitokrom b ve rRNA 
39
2. Cinsiyet Belirleme Yöntemleri 
39
IV. VETERİNER ADLİ TIP İLE İLGİLİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ 
40
V. SONUÇ 
45
Kaynaklar 
46
BÖLÜM 2:
ADLİ VETERİNER ENTOMOLOJİ
Prof. Dr. Ayşegül Taylan ÖZKAN, Prof. Dr. Kosta Y MUMCUOGLU 
49
I. GİRİŞ 
49
II. ADLİ ENTOMOLOJİ VE ADLİ VETERİNER ENTOMOLOJİ 
51
III. ADLİ ENTOMOLOJİNİN VETERİNER HEKİMLİKTEKİ UYGULAMALARI 
52
A. Ölüm Sonrası Aralığın (PMI: Post Mortem Interval) Tespiti 
52
1. Ölüm Sonrası Aralığın Tespitinde Gelişim Derecesine (Kolonizasyon Süresine) Dayalı Tahmin 
53
2. Ölüm Sonrası Aralığın Tespitinde Ardışıklık Aşamasına (Böcek Aktivitesi Dönemine) Dayalı Tahmin 
53
3. Ölüm Sonrası Aralığın Tespitinde Akarlar 
55
B. Suç Mahali/Materyali İncelemesinde ve Suçun Tespitinde Adli Entomoloji 
55
1. Suç Mahali/Materyali İncelemesi 
56
2. Kaçakçılık Tespitinde Adli Entomoloji 
56
3. İhmal, Zulüm ve İstismar Tespitinde Adli Entomoloji 
57
C. Hastalık ve Salgın Tespitinde Adli Entomoloji 
58
D. Biyoterörizm ve Adli Entomoloji 
58
1. Arboterörizm 
59
2. Agroterörizm 
59
E. Paleoentomoloji ve Arkeoentomoloji 
60
IV. ADLİ ENTOMOLOJİK ARAŞTIRMA 
61
A. Entomolojik Kanıtların Toplanması ve Korunması 
61
B. Adli Entomolojik Soruşturmalarda Yeni Eğilimler 
62
1. Adli Entomolojide DNA Temelli Yöntemler 
62
2. Adli Entomolojide Diğer Yenilikçi Yöntemler 
62
V. SONUÇ 
63
Kaynaklar 
64
BÖLÜM 3:
VETERİNER ADLİ GENETİK VE DNA ANALİZİ
Dr. Öğr. Üy. Zafer USTA 
69
I. GİRİŞ 
69
II. NÜKLEER VE MİTOKODRİYAL DNA 
69
A. Nükleer DNA 
70
B. Mitokondriyal DNA 
71
III. ÖRNEK TOPLAMA YÖNTEMLERİ 
72
IV. LABORATUVAR PROSEDÜRÜ 
74
V. KONTAMİNASYON 
75
VI. SONUÇ 
76
Kaynaklar 
77
BÖLÜM 4:
DNA’NIN EVCİL HAYVANLAR VE
YABAN HAYATI VAKALARINDA UYGULAMALARI
Dr. Öğr. Üy. Zafer USTA 
79
I. GİRİŞ 
79
II. EVCİL HAYVANLARDA DNA UYGULAMALARI 
80
III. YABAN HAYATINDA DNA UYGULAMALARI 
85
Kaynaklar 
87
BÖLÜM 5:
ADLİ VETERİNER HEKİMLİKTE DNA ANALİZLERİ
Doç. Dr. Bengi Çınar KUL 
89
I. GİRİŞ 
89
II. ADLİ VETERİNER HEKİMLİKTE GENETİK BİLİMİNİN UYGULAMA ALANLARI 
90
A. Hayvanların Mağdur/Kurban Olarak Dahil Olduğu Adli Vakalar 
90
B. Hayvanların Baş Şüpheli Olarak Dahil Olduğu Adli Vakalar 
91
C. Hayvanların Tanık Olarak Dahil Olduğu Olduğu Adli Vakalar 
91
III. HAYVANLARLA İLGİLİ ADLİ OLAYLARDA KULLANILAN GENETİK ANALİZLER 
92
A. Delillerden DNA Eldesi 
92
B. Kalite ve Miktar Değerlendirmesi 
95
C. Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) 
95
D. DNA Dizileme 
97
E. STR ile DNA Profilleme 
99
F. SNP ile DNA Profilleme 
101
G. Epigenetik Analizler 
101
H. DNA ile Cinsiyet Analizleri 
102
IV. SONUÇ 
102
Kaynaklar 
103
BÖLÜM 6:
ADLİ VETERİNER PATOLOJİ
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 
105
I. GİRİŞ 
105
A. Soruşturmanın Yürütülmesi, Tanık İfadeleri ve Olay Yeri İncelemesi 
107
B. Uzman Tanık İfadesi 
107
C. Olay yeri Bulguları ve Kanıtların Tanımlanması, Toplanması ve Korunması 
108
D. Kanıtlar 
108
E. Adli Nekropsi 
108
F. İlk Değerlendirme ve Dış Muayene 
109
G. İç Bakı 
110
H. Histopatolojik İnceleme 
111
I. Dekompoze Kalıntılar 
111
J. Kurumuş Karkaslar 
112
K. İskelet Hazırlığı 
112
L. Alternatif Işık Kaynağı Muayenesi 
113
M. Adli Fotoğrafçılık 
113
N. Radyografi 
114
O. İz kanıtlarının Toplanması 
115
Ö. Balistik Kanıtlar 
115
P. Parmak İzi 
117
R. DNA Analizi 
118
S. Toksikolojik Örnekler 
118
T. Adli Entomoloji 
118
U. Çeşitli iz Kanıtlar 
119
Ü. Kadavra, Örnek ve Kanıtın İşlem Görmesi 
119
V. Ölümden Sonraki Değişiklikler ve Ölüm Süresinin Tahmini 
120
Y. Postmortem Değişiklikler 
121
1. Algor Mortis 
121
2. Livor Mortis 
123
3. Rigor Mortis 
123
4. İmbibisyon 
124
5. Kuruma (desikasyon) 
124
6. Dekompozisyon (çürüme) 
125
7. Mumifikasyon 
126
8. Makroskobik Değişiklikler 
127
9. Sıcaklık Değişimleri 
127
10. Mikroskobik Değişiklikler 
128
11. Deri Yaralanmalarında Sürenin Tahmini 
129
12. Ekimoz (morluk) Yaşının Tahmini 
129
13. Boğulma 
129
14. Zehirlenme 
130
15. Rapor Yazımı 
130
16. Adli Veteriner Patolojinin Geleceği 
130
Kaynaklar 
132
BÖLÜM 7:
YARALAR
(KESİCİ DELİCİ EZİCİ ALET YARALARI)
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 
135
I. GİRİŞ 
135
II. MORARMA (KONTÜZYON) 
136
III. HEMATOM 
138
III. YIRTIK (LASERASYON) 
139
IV. SIYRIK (ABRAZYON) 
139
V. KESİK YARASI (İNSİZYON) 
140
A. Kesici Alet Yaraları 
144
B. Parçalanma Yaraları 
146
C. Zincirli Testere Yaralanmaları 
146
D. Ok Yaralanmaları 
147
E. Küt Kuvvet Travmaları 
149
F. Yaralanma ve Kuvvet 
151
G. İç Muayene 
152
H. Yaraların Yaşı 
153
İ. Yara Değerlendirmesi 
154
Kaynaklar 
156
BÖLÜM 8:
HAYVAN OTOPSİSİ (NEKROPSİ)
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 
159
I. GİRİŞ 
159
A. Nekropsi Neden Yapılabilir? 
160
B. Nekropsinin Önemi 
162
C. Nekropsi Zamanı 
163
D. Nekropsi Nerede Yapılır? 
163
E. Nekropsilerde Kullanılan Alet ve Malzemeler 
166
F. Kişisel Koruma Önlemleri 
168
G. Kimler Nekropsi Yapamaz 
169
H. Kimler Nekropsi Yapmalı 
169
İ. Nekropsi Öncesi Yapılması Gereken İşlemler 
170
J. Nekropsi Pozisyonu 
170
K. Nekropsi Sırasında Yapılması Gereken İşlemler 
171
L. Nekropsi Sonrasında Yapılacak İşlemler 
171
M. Nekropsi Raporu Hazırlama 
173
1. Makroskobik Tanımlama 
174
2. Makroskobik Bulgular 
175
3. Makroskobik Tanı 
177
4. Yorum 
177
N. Postmortem Değişiklikler 
177
O. Nekropsi İşlemi 
177
Kaynaklar 
180
BÖLÜM 9:
VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİ VE FİZYOPATOLOJİ
Doç. Dr. Mümin Alper ERDOĞAN 
181
I. GİRİŞ 
181
II. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİNİN TARİHİ GELİŞİMİ 
182
III. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİNİN UYGULAMA ALANLARI 
184
IV. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE TOKSİKOLOJİK MEKANİZMALAR 
185
V. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE TRAVMA VE YARALANMALARDA FİZYOPATOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER 
187
VI. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE SUÇ ÖLÜMLERİNDE FİZYOPATOLOJİK MEKANİZMALAR 
190
VI. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE İLAÇ KALINTILARI VE DOPİNG KONTROLÜNDE FİZYOPATOLOJİK ETKİLER 
193
VIII. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE KAN VE DOKU ANALİZLERİNDE FİZYOPATOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER 
195
IX. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE DNA VE GENETİK ANALİZLERİNDE FİZYOPATOLOJİK MEKANİZMALAR 
197
X. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE ADLİ VETERİNER HALK SAĞLIĞI VE FİZYOPATOLOJİK ETKİLER 
200
XI. SONUÇ 
203
Kaynaklar 
204
BÖLÜM 10:
VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİ
Doç. Dr. Mümin Alper ERDOĞAN 
207
I. GİRİŞ 
207
II. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİNİN TARİHİ GELİŞİMİ 
208
III. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİNİN ÖNEMİ 
209
IV. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER 
211
V. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİK OLAYLAR VE SÜREÇLER 
212
VI. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER 
214
VII. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE HAYVAN DAVRANIŞLARI 
216
VIII. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE TOKSİKOLOJİ 
217
IX. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE PATOLOJİ 
219
X. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE ADLİ VETERİNERLİKTE KULLANILAN TEKNİKLER 
222
XI. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE ADLİ TIP VE HUKUK 
223
XII. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE ETİK KONULAR 
225
XIII. SONUÇ 
227
Kaynaklar 
228
BÖLÜM 11:
HAYVANLARDA ATEŞLİ SİLAH YARALARI
Dr. Dt. Müge AĞIR, Prof. Dr. İ. Hamit HANCI 
231
I. GİRİŞ 
231
II. GENEL HUSUSLAR 
232
III. ATEŞLİ SİLAHLAR 
234
IV. MÜHİMMAT 
237
V. BİR SİLAHIN ATEŞLENME SÜRECİ 
239
VI. BALİSTİK VE YARALAMA KAPASİTESİ 
239
VII. MUAYENE VE NEKROPSİ 
241
VIII. FOTOĞRAFLAMA 
241
IX. RADYOLOJİ 
242
X. EKSTERNAL KANITLARIN TOPLANMASI 
242
XI. ATEŞLİ SİLAH YARA MUAYENESİ 
243
XII. ATIŞ AÇISI BELİRLENMESİ 
249
XIII. KANIT OLARAK MERMİLER: TOPLAMA VE DEPOLAMA 
252
XIV. BARUT ANALİZİNDE İLERİ TEKNİKLER 
252
XV. SONUÇ 
253
Kaynaklar 
254
BÖLÜM 12:
LABORATUVAR HAYVANLARINDA ETİK YAKLAŞIM VE ÖTENAZİ
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 
257
I. GİRİŞ 
257
II. ÖTENAZİ 
262
III. ÖTENAZİ YÖNTEMLERİ 
264
A. Solunum Yoluyla Alınan Ajanlar 
266
1. Karbon Dioksit 
270
2. Karbon Monoksit 
271
B. Fiziksel Yöntemler 
272
1. Sersemletme 
272
2. Servikal Dislokasyon 
273
3. Dekapitasyon 
274
4. Silahla Vurma 
274
5. Mikrodalga Işınlanması 
274
6. Çift İğneleme 
274
7. Hızlı Dondurma 
275
8. Kan Alma 
275
9. Maserasyon 
275
C. Solunum Dışında Kullanılan Farmakolojik Ajanlar 
275
D. Barbitürik Asit Türevleri 
276
1. T–61 
277
2. Diğer İlaçlar 
277
E. Hayvan Türlerine Göre Ötenazi Yöntemleri 
277
1. Köpekler ve Kediler 
277
2. Gelincikler 
277
3. Tavşanlar 
277
4. Laboratuvar Kemirgenleri 
278
5. Yabani Maymunlar 
279
6. Kuşlar 
279
7. Amfibiler, Balıklar ve Sürüngenler 
280
F. Ölümün Tanımlanması ve Teşhisi 
281
G. Kadavra ve Tıbbi Atıkların İmha Edilmesi 
281
Kaynaklar 
283
BÖLÜM 13:
HAYVAN ISIRIK YARALARI VE ISIRIK İZLERİ
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 
285
I. GİRİŞ 
285
II. AKREP, YILAN VE ÖRÜMCEK SOKMALARI 
297
III. BOYNUZ YARALARI 
298
IV. PENÇELEME YARALARI 
299
V. TUZAK YARALANMALARI 
299
Kaynaklar 
301
BÖLÜM 14:
ASFEKSİLER
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 
305
I. GİRİŞ 
305
II. ASFEKSİNİN KATEGORİLERİ 
310
A. Boğma– Boğulma 
310
B. Boğulma Lezyonları 
313
C. Boğulma 
315
1. Obstrüktif Boğulma 
315
2. Obstrüktif Olmayan Boğulma 
318
a. Kimyasal Olmayan Boğulma 
318
b. Kimyasal Boğulma 
319
3. Karbon Monoksit 
319
4. Siyanür Toksisitesi 
321
5. Hidrojen Sülfür 
322
D. Boğulma Lezyonları 
324
1. Mekanik Asfeksi 
324
2. Mekanik Asfeksi Lezyonları 
325
Kaynaklar 
327
BÖLÜM 15:
VETERİNER ADLİ TOKSİKOLOJİ: GENEL BİR BAKIŞ
Doç. Dr. Emre ARSLANBAŞ, Prof. Dr. Ebru YILDIRIM, Prof. Dr. Emine BAYDAN 
331
I. GİRİŞ 
331
A. Kaynaklarına Göre Hayvanlarda Zehirlenme Yapan Maddeler 
333
1. Doğal ya da Sentetik Kaynaklı Çevresel Faktörler 
333
a. Bitkiler 
333
b. Elementler (Metal, yarı metal, ametal) 
336
c. Pestisidler (Rodentisid, fungisid, herbisid, mollusisit) 
337
aa. Rodentisidler 
338
bb. Insektisidler 
339
cc. Fungusidler 
341
dd. Herbisidler 
341
ee. Mollusisit 
342
2. Besin, yem ve su kaynaklı maddeler 
342
a. Besin ve Yem Kaynaklı Maddeler 
343
b. Su Kaynaklı Maddeler 
344
3. Evsel Kaynaklı Maddeler 
344
4. Doping ve Suistimal Edici Maddeler 
345
a. Doping Maddeleri 
345
b. Suistimal Edici Maddeler 
346
5. Veteriner İlaçları 
348
a. Karprofen 
348
b. İyonoforlar 
348
c. İvermektin 
349
6. İnsan İlaçları 
349
a. NSAIİ’lar 
349
b. İshal Kesiciler 
350
7. Hayvanlarda Zarara Yol Açan Fiziksel Uygulamalar 
351
a. Hayvanlarda Fiziksel Travma 
351
b. Hayvan İstismarı 
351
c. Ritüel/Süs/Geleneksel İlaç Yapma Amaçlı Hayvan Kullanımları 
351
B. Analitik Veteriner Adli Toksikoloji 
352
C. Hayvan Haklarına İlişkin Mevzuat 
353
1. Türkiye’de Hayvan Haklarına İlişkin Mevzuat 
355
2. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 
355
3. Hayvanları Koruma Kanunu 
355
4. Türk Ceza Kanunu 
358
5. Türk Medeni Kanunu 
359
6. Türk Borçlar Kanunu 
359
7. Çevre Kanunu 
360
8. Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu 
360
II. SONUÇ 
360
Kaynaklar 
361
BÖLÜM 16:
ADLİ TOKSİKOLOJİDE YAPAY ZEKA UYGULAMALARI VE
VETERİNER ADLİ TOKSİKOLOJİDEKİ YERİ
Berker BAYDAN, Prof. Dr. Emine BAYDAN 
369
I. GİRİŞ 
369
A. Yapay Zeka 
370
1. Makine Öğrenimi 
370
2. Derin Öğrenme 
371
B. Adli Bilim 
372
C. Yapay Zeka’nın Adli Tıp ve Adli Toksikolojide Uygulama Alanları 
372
1. Dijital Adli Tıpta Yapay Zeka 
373
2. Görüntü Sistemlerinde Yapay Zeka 
373
3. Olay Yerinin Yeniden Oluşturulmasında Yapay Zeka 
374
4. Ölüm Üzerinden Geçen Zamanın Belirlenmesinde Yapay Zeka 
374
5. Adli Mikrobiyolojide Yapay Zeka 
374
6. Adli Patalojide (otopsi) Yapay Zeka 
375
7. Adli Fizyolojide Yapay Zeka 
375
8. Adli Antropolojide Yapay Zeka 
375
9. Omik Veri Madenciliğinde Yapay Zeka 
376
10. Adli Diş Hekimliğinde Yapay Zeka 
376
11. Engelilere Yardım ve Engelli Tanımlamada Yapay Zeka 
376
12. Koku İzi Tespitinde Yapay Zeka 
376
D. Yapay Zeka’nın Veteriner Adli Tıp ve Adli Toksikolojide Uygulama Alanları 
377
E. Adli Tıp ve Toksikolojide Yapay Zeka Uygulamalarında Kısıtlamalar 
378
II. SONUÇ VE ÖNERİLER 
380
Kaynaklar 
381
BÖLÜM 17:
BİLİRKİŞİLİK VE VETERİNER ADLİ TIP
Vet. Hek. Albay (E) Osman ULUTÜRK 
385
I. GİRİŞ 
385
II. TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE BİLİRKİŞİLİK 
386
A. Resmi Bilirkişilik 
386
1. Resmi Bilirkişi Olabilme Koşulları 
387
2. Veteriner Hekimlere Uygun Uzmanlık Alanları 
388
3. Bilirkişinin Taşıması Gereken Nitelikler 
390
4. Bilirkişilikle İlgili Temel ve Etik İlkeler 
390
5. Bilirkişinin Cezai ve Hukuki Sorumluluğu 
393
6. Bilirkişi Görevlendirmesi 
394
7. Bilirkişinin Görev Alamayacağı Haller 
397
8. Bilirkişinin Red Sebepleri 
398
9. Bilirkişi Raporu Yazım Usul ve Esasları 
399
10. Bilirkişi Raporunun Şekli ve İçeriği 
401
11. Bilirkişi Raporunun Teslim Edilmesi 
404
12. Bilirkişinin Dinlenilmesi ve Soru Yöneltilmesi 
405
13. Bilirkişi Raporuna İtiraz ve Sonuçları 
406
14. Aynı Bilirkişiden Ek Rapor Alınması 
406
15. Yeni Bilirkişi İncelemesine Başvurulması 
406
16. Bilirkişi Raporunun Hükme Esas Alınması 
407
17. Bilirkişi Raporu Tanziminde Yasak Olan Hususlar 
407
18. UYAP Yargı Ağı 
408
B. Özel (Taraf) Bilirkişilik 
409
1. Özel Bilirkişi Olabilme Koşulları 
410
2. Resmi Bilirkişi ile Özel Bilirkişi Arasındaki Farklar 
411
3. Uzman Görüşünün Standardı 
412
4. Uzman Görüşü Sunma Zamanı 
413
5. Uzmanın Mahkemece Duruşmaya Davet Edilmesi 
413
III. SONUÇ 
415
ÖRNEK BİLİRKİŞİ RAPOR ŞABLONLARI 
416
1. Ceza Mahkemeleri Raporları 
416
2. Hukuk Mahkemeleri Raporları 
418
3. İcra Mahkemeleri Raporları 
421
4. Savcılık Raporları 
424
Kaynaklar 
427
BÖLÜM 18:
HAYVAN SUÇLARINDA OLAY YERİ İNCELEME
Dr. Dt. Müge AĞIR, Prof. Dr. İ. Hamit HANCI 
429
Giriş 
429
Kaynaklar 
445
BÖLÜM 19:
CANLI HAYVAN MUAYENESİ VE ADLİ RAPORLAR
Prof. Dr. Emine Ümran ÖRSÇELİK 
447
I. GİRİŞ 
447
II. ADLİ AMAÇLA CANLI HAYVAN MUAYENESİ 
448
A. Anamnez 
448
B. Göz ile MUAYENE–İNSPEKSİYON 
450
C. Hayvanın Türü 
450
D. Irk 
451
E. Yaş 
452
F. Cinsiyet 
453
G. Gebelik 
453
H. Hayvanların Bireysel Özellikleri ve Özel İşaretleri 
454
İ. Hastalıklar Yönünden Dış Bakı 
454
J. Hayvanın Bulunduğu Çevrenin İncelenmesi 
457
K. El ile Muayene–Palpasyon 
457
L. Rektal Muayene 
458
M. Dinleyerek Muayene–Oskültasyon 
459
N. Vurarak Muayene–Perküsyon 
459
O. Vücut Sıcaklığının Ölçülmesi 
460
Ö. Kalp Damar Sisteminin Muayenesi, Kalbin Muayenesi, Kalp Atım Hızının – Arteriyel Kan Basıncının Ölçülmesi 
461
P. Solunum Muayenesi 
463
R. Mide Bağırsak Sisteminin Muayenesi 
466
S. Deri ve Deri ile İlgili Oluşumların Muayenesi 
467
T. Meme Muayenesi 
467
U. Boşaltım Sistemi Muayenesi 
468
V. Üreme Sistemlerinin Muayenesi 
468
Y. Sinir Sistemi Muayenesi 
470
Z. Kas İskelet Sistemi/Hareket Sistemi Muayenesi 
474
III. ADLİ MUAYENE BELGELERİ 
476
A. Kanıt Olarak Tıbbi Kayıtlar 
477
IV. SONUÇ 
478
Kaynaklar 
480
BÖLÜM 20:
HAYVANLARA EZİYET, KÖTÜ MUAMELE, ZULÜM VE İSTİSMAR
Prof. Dr. Gültekin YILDIZ, Doç. Dr. Özlem DURNA AYDIN 
481
I. GİRİŞ 
481
II. HAYVANLARA EZİYET NEDİR? 
482
A. Hayvanlara Eziyet Sorununun Genel Açıklaması 
483
B. Hayvanlara Zulmün Uyarı İşaretleri 
484
III. HAYVANLARA ZULMÜN ÇEŞİTLERİ 
484
A. Hayvanlara Zulmün Yaygınlığı 
485
IV. MAĞDUR (KURBAN) HAYVAN ÖZELLİKLERİ 
485
V. SUÇLU ÖZELLİKLERİ 
486
VI. YILIN ZAMANLARI VE HAYVANLARA ZULMÜN OLDUĞU YERLER 
488
VII. AİLE BAĞLAMINDA İNSAN–HAYVAN ETKİLEŞİMİ 
488
VII. ÇOCUKLARA VE HAYVANLARA KÖTÜ MUAMELE İLE ARASINDAKİ İLİŞKİ 
489
IX. HAYVAN REFAHI YAKLAŞIMLARI VE HAYVANLAR ÜZERİNDE ARAŞTIRMA 
490
A. Zulüm Mağduru Hayvanların Korunması ve Kanıtların Muhafazası 
495
B. Hayvan Barınaklarında Uzun Süre Kalmanın Davranışsal/Psikolojik Etkileri 
496
C. Barınakta Uzun Tutmanın Zorlukları 
497
X. SUÇLAR (KAMU DÜZENİNE AYKIRI SUÇLAR) 
497
XI. GÜNÜMÜZDE HAYVANLARIN BAŞINA GELEN KÖTÜLÜKLER 
498
XII. HAYVAN ZULMÜYLE MÜCADELE 
500
A. Zulümle Mücadelede Çözüm 
501
B. Hayvan Zulmünü Anlamak 
501
XIII. Zulümle Mücadelede İçin Gerekli Öneriler 
502
A. Yasalar ve Uygulamalar, Bekletme Sürelerini En Aza İndirmelidir 
502
B. Barınaklar ve İnsancıl toplumlar için Yeterli Finansman 
503
C. Kolluk Kuvvetleri ve Yürürlükteki Hukuka Adli Aşinalık 
503
XIV. Zulümle Mücadelede Veteriner Hekimlerin Rolü 
504
Kaynaklar 
506
BÖLÜM 21:
HAYVAN HAKLARI
Prof. Dr. Emine Ü. ÖRSÇELİK 
509
I. GİRİŞ 
509
II. HAYVAN HAKLARI VE HAYVAN REFAHI 
510
III. HAYVANLARA KÖTÜ DAVRANIŞIN BAZI NEDENLERİ 
516
IV. HAYVAN HAKLARI NASIL İHLAL EDİLİYOR, HAYVANLARA NASIL KÖTÜ MUAMELE YAPILIYOR? 
518
A. Hayvanların İşgücü Olarak Kullanılması 
518
B. Hayvanların Deneylerde Kullanılması 
521
C. Hayvanların Yetiştirilmesi 
524
D. Hayvanlar ile Yaşarken 
527
V. SORULAR 
530
VI. SONUÇ 
531
Kaynaklar 
535
BÖLÜM 22:
ADLİ KOKU
Prof. Dr. L. Didem KOZACI 
537
I. Giriş 
537
II. UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLER 
538
III. UOB KAYNAKLARI 
539
IV. UOB’LERİN SAPTANMASI VE ÖLÇÜMÜ 
540
V. KOKU MOLEKÜLLERİNİN YAYILIMI 
541
A. Koku Moleküllerinin Havada Yayılımı 
541
B. Koku Moleküllerinin Toprak Altında Yayılımı 
542
C. Koku Moleküllerinin Suda Yayılımı 
543
VI. KİMLİKLENDİRME’DE KOKUNUN ROLÜ 
544
VII. ÖLÜM KOKUSU 
546
VIII. GÖREV KÖPEKLERİ 
547
IX. ARAMA–KURTARMA VE İZ TAKİP KÖPEKLERİ 
548
X. HASTALIKLARIN TEŞHİSİNDE KÖPEKLER 
549
XI. POSTMORTEM MUAYENELERDE ADLİ KOKU ANALİZİ VE CESET ARAMA KÖPEKLERİ 
550
XII. PATLAYICI MADDE DETEKTÖR KÖPEKLERİ 
552
XIII. YASAKLI MADDE DEDEKTÖR KÖPEKLERİ 
553
XIV. SONUÇ 
553
Kaynaklar 
555
BÖLÜM 23:
VETERİNERLİKTE KULLANILAN İLAÇLARIN KÖTÜYE KULLANIMI
Dr. Ülgen GÜLLÜ 
557
I. VETERİNER TIBBİ ÜRÜNLER 
557
II. VETERİNERLİK İLAÇLARININ TEMİNİ VE SATIŞI 
558
III. VETERİNER TIBBİ ÜRÜNLERİN KONTROLÜ VE DENETİMİ 
559
IV. KÖTÜYE KULLANIM 
561
V. VETERİNER İLAÇLARIN KÖTÜYE KULLANIMI SORUNUNUN BOYUTU 
563
VI. EN SIK RASTLANAN KÖTÜYE KULLANIM TÜRLERİ 
563
VII. İNTİHAR VE/VEYA CİNAYET AMACIYLA ANESTEZİK VEYA ÖTANAZİ İLAÇLARININ KÖTÜYE KULLANIMI 
564
VIII. GÖRÜNÜM DEĞİŞİKLİĞİ, GÜÇ VE PERFORMANS ARTIRIMI AMACIYLA ANABOLİK STEROİDLERİN KÖTÜYE KULLANIMI 
564
IX. UYUŞTURUCU/UYARICI ETKİLERİ NEDENİYLE ANESTEZİK VEYA AĞRI KESİCİLERİN KÖTÜYE KULLANIMI: FENTANİL, XYLAZİNE, KETAMİN, MEDETOMİDİNE 
565
X. UYUŞTURUCU/UYARICI ETKİLERİ NEDENİYLE SOLUNUM SİSTEMİ İLAÇLARININ KÖTÜYE KULLANIMI 
566
XI. OLASI FAYDASI NEDENİYLE BİR İLACIN HEKİM ÖNERİSİ OLMADAN KULLANILMASI: IVERMECTİNE ÖRNEĞİ 
566
Kaynakça 
568
BÖLÜM 24:
BİYOLOJİK SİLAHLAR VE VETERİNER HEKİMLİK
Vet. Hek. Abdullah ÇİFTÇİ 
571
I. GİRİŞ 
571
II. BİYOLOJİK SİLAH 
572
III. BİYOLOKİK SİLAH AJANLARI 
573
A. Kategori A 
573
B. Kategori B 
574
C. Kategori C 
574
IV. BİYOLOJİK SAVAŞ TARİHİ 
574
V. BİRLEŞİK KRALLIK BİYOLOJİK SİLAH PROGRAMI 
576
VI. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ BİYOLOJİK SAVAŞ PROGRAMI 
577
VII. ÇİN’İN BİYOLOJİK SAVAŞ PROGRAMI 
579
VIII. ÇİN, CRISPR VE GEN DÜZENLEME 
581
IX. SOVYETLER BİRLİĞİ’NİN BİYOLOJİK SAVAŞ PROGRAMI 
582
X. SOVYETLER BİRLİĞİ SONRASI DÖNEM 
583
XI. JAPONYA’NIN BİYOLOJİK SAVAŞ PROGRAMI 
584
XII. BİYOTERÖRİZM 
585
XIII. BİYOLOJİK SAVAŞ YÖNTEMLERİ 
587
A. Entomolojik Savaş (EW) 
587
B. Genetik yöntemlerin kullanılması 
587
1. CRISPR–CAS9 
587
2. Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinekler 
588
XIV. BİYOLOJİK SİLAHLARIN KONTROLÜ VE ULUSLARARASI HUKUK 
588
XV. BİYOLOJİK SİLAHLAR VE VETERİNER HEKİMLİK 
589
A. Çiftlik Hayvanlarını Hedef Alan Biyolojik Saldırılara Karşı Önlemler 
591
Kaynaklar 
593
BÖLÜM 25:
ADLİ GIDA İNCELEMELERİ
(GIDA GÜVENLİĞİ–GIDA SAVUNMASI–AGROTERÖRİZM)
Prof. Dr. Nevzat ARTIK 
597
I. GİRİŞ 
597
II. TANIMLAR 
598
A. Biyoterörizm 
598
B. Agroterörizm 
598
1. Tarımsal Terör Amaçlı Kullanılabilecek Organizmalar 
599
a. Zirai Terörizmde Kullanan Ajanların Amacı 
603
b. Zirai Terörizmde Kullanan Ajanların Bulaştırılma Yolları 
603
c. Zirai Terörün Yaygın Olmasının Nedenleri 
604
d. Zirar Terörü Oluşturabilecek Potansiyel Suçlular: 
604
e. Zirai Terörizmin Sonuçları 
604
2. Gıdalara Bulaştırılabilecek Bazı Biyolojik Etmenler, Toksinler ve Kimyasallar 
605
3. Böceklerin Agroterörizmdeki Rolü 
606
4. Kimler Agroterörizme Hedeftir? 
607
C. Gıda Güvenliği 
607
D. Gıda Savunma Planı 
609
1. CARVER+ Shock Yazılımı 
610
2. TACCP 
611
3. VACCP 
612
4. FSIS 
613
5. FDA FDA 
613
6. IFS (International Featured Standards) 
614
7. FSSC 22000 (Food Safety System Certification 22000) 
614
8. BRC (British Retail Consortium) 
614
E. Alınabilecek Başlıca Önlemler 
614
F. Gıda Savunmasının Faydaları 
615
G. Örnek Vakalar 
615
Kaynaklar 
617
BÖLÜM 26:
K9 ACİLLERİ
Dr. Öğr. Üyesi İsmail Erkan AYDIN 
619
I. GİRİŞ 
619
II. ATEŞ ALTINDA MÜDAHALE 
620
III. TAKTİK SAHA BAKIMI 
621
IV. MASİF KANAMA 
621
V. HAVAYOLU YÖNETİMİ 
621
A. Endotrakeal Entübasyon 
622
B. Cerrahi Havayolu 
623
VI. SOLUNUM 
624
A. Penetran (Delici) Göğüs Yaralanması 
624
B. Tansiyon Pnömotoraks 
625
VII. DOLAŞIM 
626
A. Kanama 
626
B. Damar Yolu 
627
C. Sıvı Resüsitasyonu 
627
D. Traneksamik Asit 
628
VIII. HİPOTERMİ 
628
IX. ANALJEZİ 
628
X. ANTİBİYOTİKLER 
629
XI. PENETRAN GÖZ YARALANMASI 
629
XII. YANIKLAR 
629
XIII. SICAK ACİLLERİ 
630
XIV. KIRIKLAR 
630
XV. KARDİYOPULMONER RESÜSİTASYON (KPR) 
631
XVI. ZEHİRLENMELER 
631
XVII. SONUÇ 
632
Kaynaklar 
633
BÖLÜM 27:
GÖREV KÖPEKLERİNİN YETİŞTİRME VE EĞİTİM SÜRECİ
Jandarma Yarbay Engin SAKALLIOĞLU 
635
I. GİRİŞ 
636
II. GÖREV KÖPEKLERİNİN YETİŞTİRME VE EĞİTİM SÜRECİ 
637
A. Damızlık Köpek Seçimi ve Üretimde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 
639
B. Yavru Eğitim Süreci 
642
1. Anne ile Eğitim (Anaokul Evresi) 
642
2. Sosyalizasyon Eğitimi (İlkokul Evresi) 
643
3. Grup Özelliğine Yönelik Eğitim, (Ortaokul Evresi) 
644
4. Branş Özelliğine Yönelik Eğitim, (Lise Evresi) 
644
C. Branş Seçimi ve Eğitim Süreci 
645
Ç. Görev Süreci 
648
D. Yıllık Değerlendirme ve Sertifikasyon Süreci 
649
E. Görev Köpekleri ile İlgili Yapılan Ar–Ge Çalışmaları 
650
1. Köpek GPS Takip Sistemi 
650
2. Köpek Drone Takip Sistemi 
651
3. Köpek Kamera Sistemleri (Kafa, Gözlük, Göğüs ve Sırt) 
651
III. SONUÇ 
652
Kaynakça 
654
BÖLÜM 28:
CASUS HAYVANLAR
Prof. Dr. Gültekin YILDIZ 
655
I. GİRİŞ 
655
II. HAYVANLAR ÜZERİNDEKİ YAPILAN ÇALIŞMALAR 
655
III. HAYVANLARIN İZLENMESİ 
658
IV. VATANDAŞ BİLİM İNSANLARI 
658
V. HAYVANLARIN GÖRSELLİĞİ 
660
VI. İNSAN DIŞI EN İYİ CASUSLAR 
661
VII. ULUSLARARASI CASUSLUKLA SUÇLANAN HAYVANLAR 
662
VIII. CASUSLUK FAALİYETLERİNDE KULLANILAN HAYVANLAR 
662
A. Kedi 
662
B. Köpek 
663
C. Kuşlar 
664
1. Güvercin 
665
2. Kuzgun 
666
D. Deniz Hayvanları 
666
1. Yunus 
667
2. Foklar 
668
E. Maymun 
668
IX. ABD VE MÜTTEFİKLERİNİN ORDUDA HAYVAN KULLANIMI 
669
X. SONUÇ VE ÖNERİLER 
670
Kaynaklar 
673
BÖLÜM 29:
GÖREV HAYVANLARI
Prof. Dr. Gültekin YILDIZ, Prof. Dr. Emine Ümran ÖRSÇELİK, Prof. Dr. İ.Hamit HANCI,
Vet. Hek. Mehmet Akif YILMAZ 
677
I. GİRİŞ 
677
II. SAVAŞ ALANLARINDA HAYVANLAR 
678
A. Fil 
678
B. Deve 
680
C. At 
682
D. Köpek 
684
E. Yunus 
687
F. Güvercin 
688
G. Kanarya 
689
H. Kedi 
690
İ. Arı 
690
J. Sıçan 
692
K. Katır 
692
L. Ateş böceği 
693
III. SAVAŞLAR DIŞINDA HAYVANLARIN YAPTIĞI BAZI GÖREVLER 
694
IV. SONUÇ 
697
Kaynaklar 
698
BÖLÜM 30:
HAYVAN ANTROPOLOJİSİ
Prof. Dr. Emine Ümran ÖRSÇELİK 
703
I. GİRİŞ 
703
II. ZOOANTROPOLOJİ 
704
III. VETERİNER ANTROPOLOJİ 
710
IV. HAYVAN ANTROPOLOJİSİ VE VETERİNER ANTROPOLOJİ UYGULAMALARI 
713
V. SONUÇ 
717
Kaynaklar 
719