Enerji Ekonomisi ve Politikaları Doç. Dr. Levent Aydın  - Kitap

Enerji Ekonomisi ve Politikaları

2. Baskı, 
Şubat 2016
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
605
Barkod:
9789750236495
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Gözden geçirilmiş 2. baskısını yapan bu kitap, uzun yıllar kamu ve özel sektör enerji şirketlerinin çeşitli yönetim kademelerinde görev alan ve halen İİBF’de İktisat Bölümünde enerji konularında ders vermekle birlikte akademik yayınlar yapan yazarın, ders notlarından, ders anlatımı esnasında öğrencilerinden gelen sorulardan ve uygulamada geçen 20 yıllık mesleki deneyimlerinden sağladığı birikimlerle yazılmıştır.
Bu kitap bir ekonomi kitabı olmasına rağmen doğası gereği diğer sosyal bilimler ve fen bilimlerinden birçok temel kavram ve konuları ödünç alarak ortak bir zeminde ve geniş bir yelpazede lisansüstü enerji ekonomisi öğrencilerine ders kitabı, hem de konu hakkında bilgi edinmek isteyenler için bir referans kitabı olma özelliğindedir. Bu açıdan ekonomik yönde günümüzün karmaşık enerji ve çevre sorunlarını anlamak ve analiz etmek için gerekli bilgiler okuyuculara aktırılarak, okuyucuların enerji ekonomisi ve politikalarına farklı bir açıdan bakmaları amaçlanmıştır.
Bununla birlikte kitap enerji ekonomisi ve politikasına ilişkin temel kavram ve kuramları açıklamakta, temel ekonomik araçları; enerji politikası, piyasası, arz ve talebi, yatırımı ve çevre sorunlarını analiz edebilmek için nasıl kullanıldıklarını yeterli sayıda grafik, tablo ve sayısal örnek gösterimleri ile birlikte ele almaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Enerji ve Enerji Ekonomisi Kavramı
.
Enerjinin Tarihçesi
.
Petrol, Gaz, Kömür ve Elektrik Piyasaları
.
Yenilenebilir Enerji Piyasaları
.
Enerji Talebi Analizi ve Yönetimi
.
Enerji Arzı Ekonomisi
.
Enerji ve Çevre Etkileşimi
.
Küresel Isınma ve İklim Değişimi
.
Enerji Politikası ve Özellikleri
.
Enerji ve Çevre Modelleri
.
Türkiye Enerji Meseleleri
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İkinci Baskıya Önsöz 
5
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
23
BÖLÜM 1
ENERJİ EKONOMİSİNE GİRİŞ
1.1 ENERJİNİN TANIMI 
25
1.2 ENERJİNİN KORUNUMU 
25
1.3 ENERJİNİN BİÇİMLERİ 
26
1.3.1 Potansiyel Enerji 
26
1.3.2 Kinetik Enerji 
27
1.4 ENERJİ KAYNAKLARI VE SINIFLANDIRILMASI 
28
1.4.1 Birincil ve İkincil Enerji Kaynakları 
29
1.4.2 Konvansiyonel ve Konvansiyonel Olmayan Enerji 
30
1.4.3 Yenilenebilir ve Yenilenemeyen Enerji 
30
1.4.4 Ticari ve Ticari Olmayan Enerji 
30
1.5 ENERJİ KULLANIMI YERLERİ 
31
1.6 ENERJİ AKIMI VE BİRİMLERİ 
32
1.7 ENERJİNİN TARİHÇESİ 
34
1.7.1 Enerjinin Jeolojik Tarihi 
35
1.7.2 Enerjinin İnsanlık Tarihi 
39
1.8 ENERJİ EKONOMİSİ 
45
KISIM 1
ENERJİ PİYASALARI
BÖLÜM 2
KÖMÜR PİYASASI
2.1 GİRİŞ 
49
2.2 KÖMÜR ÜRETİMİ, TÜKETİMİ VE TİCARETİ 
51
2.2.1 Üretim 
51
2.2.2 Tüketim 
52
2.2.3 Kömür Ticareti ve Taşımacılığı 
53
2.2.4 Kömür Rezervleri 
55
2.2.5 Kömür Kullanımı 
57
2.2.5.1 Toz Kömürün Yakılması 
57
2.2.5.2 Gazlaştırma 
60
2.2.5.3 Sıvılaştırma 
62
2.3 KÖMÜR PİYASALARI VE REKABETÇİ PİYASA MODELİ 
62
2.3.1 Bir Rekabetçi Piyasa Modeli Örneği: Kömür Arz ve Talebi 
65
2.3.2 Kömür Piyasasında Talep Esnekliği 
71
2.3.3 Arz Esnekliği: Rekabetçi Kömür Piyasalarında Vergi ya da Sübvansiyon Uygulaması 
74
BÖLÜM 3
PETROL PİYASASI
3.1 GİRİŞ 
77
3.2 YOĞUN REKABET ORTAMINDA PETROL ŞİRKETLERİ 
77
3.2.1 Standart Oil ’in Tekelleşmesi ve Dağılması 
78
3.2.2 Petrol Endüstrisinin Küresel Piyasalara Yayılması 
79
3.3 PETROL ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ 
80
3.4 REZERV VE KAYNAKLAR 
82
3.5 PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER ÖRGÜTÜ (OPEC) 
88
3.5.1 Oligopol Piyasa ve HHI 
89
3.5.2 OPEC: Kartel ve Oyun Teorisi 
90
3.5.3 OPEC: Birden Fazla Ülkeye Sahip Kartel 
95
3.5.4 OPEC’in Talep ve Marjinal Gelir Eğrisi 
102
3.5.5 OPEC: Piyasa Paylaşan Lider Ülke 
106
3.5.6 OPEC: Düşük Maliyetli ve Hakim Ülke Liderliği 
109
3.5.6.1 Düşük Maliyetli Fiyat Lideri Modeli 
109
3.5.6.2 Egemen veya Dominant Ülkenin Liderliği 
112
3.5.7 OPEC: Limit fiyatlama 
115
BÖLÜM 4
DOĞAL GAZ PİYASASI
4.1 GİRİŞ 
119
4.2 DOĞAL GAZ ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ 
121
4.2.1 Rezervler 
121
4.2.2 Üretimi ve Tüketimi 
123
4.2.3 Doğal Gaz Ticareti 
128
4.3 AVRUPA GAZ PİYASASI VE OYUN TEORİSİ 
130
4.3.1 Cournet Duopolü 
131
4.3.2 Düopolün Rekabetçi Piyasayla Karşılaştırılması 
134
4.3.2.1 Rekabetçi ve Düopol Piyasası ile Tekel karşılaştırması 
135
4.3.2.2 Avrupa Gaz Piyasası için Stackelberg Modeli 
136
4.4 ASYA PASİFİK DOĞAL GAZ PİYASALARI: GİRDİ PİYASASINDA LNG MONOPSONU, ÇIKTI PİYASASINDA REKABETÇİ 
137
4.5 DOĞAL GAZ PİYASASI VE İŞLEM EKONOMİSİ 
141
4.6 DOĞAL GAZIN FİYATLAMA KURALLARI 
142
4.6.1 Parmak kuralı (Yaklaşık Hesaplama) 
142
4.6.2 Parite ve Net Sürüm Fiyatlaması 
143
4.6.3 Doğal Gazın Anlık(Spot) Fiyatları 
143
4.7 KAYA GAZI 
144
BÖLÜM 5
ELEKTRİK PİYASASI
5.1 GİRİŞ 
147
5.2 ELEKTRİK PİYASASININ MODELLEMESİ 
152
5.2.1 Maliyetler 
152
5.2.2 Yük Döngüsü 
155
5.2.3 Azalan Maliyet Endüstrilerinde Tekel 
155
5.3 DOĞAL TEKELDE HÜKÜMET POLİTİKALARI 
159
5.3.1 Karlılık Oranı Regülasyonu (Rate of Return Regulation) 
159
5.3.2 Tavan Fiyat Düzenlemesi 
163
5.3.3 Göreli Rekabet 
164
5.4 ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNDE ÖZELLEŞTİRME VE REGÜLASYON 
164
5.4.1 Elektrik Sektörünün Yapısı 
164
5.4.2 ABD’de Elektrik Enerjisi Sektöründe Regülasyon 
165
5.4.3 İngiltere’de Elektrik Sektöründe Özelleştirme ve Düzenleme 
165
5.4.4 Elektrik Özelleştirmesi Sonrası Gelişmeler 
167
5.4.4.1 Deregülasyona Olumsuz Bir Örnek: Kaliforniya 
168
5.5 ELEKTRİK SİSTEMİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 
170
5.5.1 Alternatif Elektrik Üretim Seçenekleri 
173
5.5.2 Üretim Kapasite Rezervi 
174
BÖLÜM 6
YENİLENEBİLİR ENERJİ PİYASALARI
6.1 GİRİŞ 
175
6.2 NÜKLEER ENERJİ 
176
6.2.1 Giriş 
176
6.2.2 Nükleer Enerji Piyasaları 
181
6.2.3 Nükleer Santrallerin Ekonomisi 
184
6.3 HİDROELEKTRİK PİYASALARI 
186
6.3.1 Giriş 
186
6.3.2 Hidro Santralin Temel Denklemleri 
187
6.3.3 Küresel Hidro Güç Kullanımı 
189
6.3.4 Küçük Hidroelektrik Santralleri 
191
6.4 RÜZGAR ENERJİSİ 
191
6.4.1 Giriş 
191
6.4.2 Rüzgâr Gücü Kapasitesi ve Üretimi 
194
6.5 GÜNEŞ ENERJİSİ 
198
6.5.1 Giriş 
198
6.5.2 Güneş Pilleri ve Güneş Piyasaları 
200
6.6 JEOTERMAL ENERJİ 
202
6.6.1 Giriş 
202
6.6.2 Doğrudan Kullanımın Ekonomisi 
206
6.6.3 Elektrik Üretimi ve Doğrudan Kullanımın Gelecekteki Kullanımı 
207
6.6.4 Jeotermal Elektrik Üretim Projesi Gelişimi 
208
6.7 BİYOKÜTLE VE BİYOYAKITLAR 
209
6.7.1 Giriş 
209
6.7.2 Standartları ve Özellikleri 
210
6.7.3 Biyoyakıtların Üretimi 
211
6.7.3.1 Etanol Yakıtı ve Karışımları 
212
6.7.3.2 Etanolün Bölgesel Üretimi ve Kullanımı 
213
6.7.3.2.1 Brezilya'da Etanol Yakıtı 
213
6.7.3.2.2 Amerika Birleşik Devletleri'nde Etanol Yakıtı 
214
6.7.3.3 Biyodizel Üretimi 
215
6.7.4 Termal İşlemler 
216
6.7.4.1 Piroliz 
216
6.7.4.2 Gazlaştırma 
217
6.7.4.3 Yanma 
217
6.7.5 Biyolojik İşlemler 
217
6.7.5.1 Anaerobik sindirim 
217
6.7.5.2 Fermantasyon 
218
6.7.5.3 Yosun 
218
6.7.6 Biyoyakıtların Ekonomisi 
218
6.8 OKYANUS ENERJİSİ 
219
6.8.1 Giriş 
219
6.8.2 Dalga Enerjisi 
219
6.8.3 Gelgit Akıntıları 
223
6.8.4 Gelgit Sürüklenmesi 
224
6.9 YAKIT PİLİ VE HİDROJEN ENERJİSİ 
226
6.9.1 Giriş 
226
6.9.2 Yakıt Pilinin Çalışma Prensibi 
228
KISIM 2
ENERJİ TALEBİ VE ANALİZİ
BÖLÜM 7
ENERJİ TALEBİ TEORİSİ
7.1 GİRİŞ 
231
7.2 ENERJİ SERMAYE İLİŞKİSİ 
233
7.3 ENERJİ TALEBİNİN MİKRO EKONOMİK TEMELİ 
234
7.3.1 Tüketici Enerji Talep Eğrisinin Elde Edilişi: Fayda Maksimizasyonu 
234
7.3.2 Gelirdeki Artışa Tüketicinin Tepkisi 
238
7.3.3 Piyasa Talep Eğrisinin Elde Edilmesi 
239
7.4 ÜRETİCİNİN ENERJİ GİRDİSİYLE MALİYET MİNİMİZASYONU 
241
BÖLÜM 8
ENERJİ TALEBİ ANALİZİ
8.1 GİRİŞ 
245
8.2 ESNEKLİK DEĞERLERİNDEN ENERJİ TALEBİ 
247
8.3 ENERJİ YOĞUNLUĞUNDAN ENERJİ TALEBİ 
249
8.4 ENERJİ TALEBİ FAKTÖR ANALİZİ 
252
8.5 ENERJİ YOĞUNLUĞUNDA DEĞİŞİM 
257
8.6 ENERJİ TALEP ANALİZİNDE EKONOMETRİK YAKLAŞIM 
259
8.6.1 Zaman Serisi Modelleri 
259
8.7 YAPISAL VE İNDİRGENMİŞ MODELLER 
260
8.8 AYRIŞTIRILMIŞ DÜZEYDE ENERJİ TALEBİ 
261
BÖLÜM 9
SEKTÖREL ENERJİ TALEBİ ANALİZİ
9.1 ULAŞIM YAKIT TALEBİ MODELİ 
263
9.1.1 Araç Sahipliği Modellemesiyle Enerji Talep Analizi 
264
9.1.2 Ulaşım Enerji Talep Modelinin Nihai Kullanıcı Analizi 
266
9.1.3 Ulaşım Sektöründe Enerji Tüketim Değişkenin Ayrıştırılması 
270
9.2 KONUT VE TİCARET SEKTÖRÜNDE ENERJİ TALEBİ 
271
9.2.1 Konutlarda Enerji Talebinin Ekonometrik Analizi 
272
9.2.2 Konut ve Ticari Sektörlerde Enerji Talebinin Ayrıştırılması 
273
9.3 ENDÜSTRİYEL ENERJİ TALEBİ 
273
9.3.1 Enerji Talebi ve Yoğunluklarına Ayrışması 
273
BÖLÜM 10
YAYGIN OLARAK KULLANILAN ENERJİ TALEP MODELLERİ
10.1 MAED MODELİ 
277
10.2 LEAP MODELİ 
280
10.3 NEMS TALEP MODÜLÜ 
282
10.4 WEM TALEP MODELLEMESİ 
283
BÖLÜM 11
GİRDİ–ÇIKTI TALEP ANALİZİ
11.1 KAVRAMSAL ÇERÇEVE 
285
11.2 GİRDİ–ÇIKTI TABLOSU 
286
11.3 STANDART GİRDİ–ÇIKTI TABLOSU 
289
11.4 ENERJİ TALEBİNDE GİRDİ–ÇIKTI ANALİZİ 
293
11.5 GİRDİ–ÇIKTI MODELİ İLE ENERJİ SEKTÖRÜN BAĞINLAŞMA ETKİLERİ 
298
11.5.1 Doğrudan İleri ve Geri Bağlantı Etkileri 
299
11.5.2 Toplam İleri ve Geri Bağlantı Etkileri 
300
11.6 GİRDİ–ÇIKTI ENERJİ FİYATLARI MODELİ 
301
11.6.1 Teorik Çerçeve 
301
11.6.2 Fiyat Modelin Senaryo ve Sonuçları 
303
Ekler 
306
BÖLÜM 12
ENERJİ TALEP YÖNETİMİ
12.1 GİRİŞ 
313
12.2 ENERJİ TALEP YÖNETİMİ 
315
12.3 YÜK YÖNETİMİ 
316
12.4 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ENERJİ TASARRUFU 
319
12.5 ENERJİ TASARRUFU POTANSİYELİ 
321
12.5.1 Binalarda ve Isıtma ve Soğutma Sistemlerinde Enerji Tasarrufu 
321
12.5.2 Aydınlatma Sistemlerinde ve Elektrikli Cihazlarda Enerji Tasarrufu 
322
12.5.3 Ev Aletlerinde Enerji Verimliliği 
322
12.5.4 Ulaşımda Enerji Verimliliği 
324
12.5.5 Sanayide Enerji Verimliliği 
324
12.6 ENERJİ VERİMLİLİĞİ EKONOMİSİ ve POLİTİKALARI 
324
12.7 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE EKONOMİ VERİMLİLİĞİ 
327
12.8 ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN FAYDA–MALİYET ANALİZİ 
329
KISIM 3
ENERJİ YATIRIMLARI
BÖLÜM 13
YATIRIM PROJELERİNİN EKONOMİK ANALİZİ
13.1 PROJELERİN EKONOMİK ANALİZİ 
333
13.2 EKONOMİK ANALİZ YÖNTEMLERİ 
334
13.2.1 Basit Karlık Oranı (BKO) 
336
13.2.2 Geri ödeme süresi 
337
13.2.3 Net Bugünkü Değer Yöntemi (NBD) 
338
13.2.4 Net Bugünkü Değer Oranı Yöntemi 
342
13.2.5 İç karlıklık Oranı Yöntemi (İKO) 
342
13.2.6 NBD ile İKO’nun Karşılaştırılması 
344
13.3 ENERJİ PROJELERİNİN ÖZELLİKLERİ 
344
13.4 ENERJİ PROJELERDE BELİRSİZLİK VE RİSK 
345
BÖLÜM 14
FOSİL YAKITLARIN ARZI EKONOMİSİ
14.1 GİRİŞ 
351
14.2 ARAŞTIRMA, KEŞİF VE ARAMA FAALİYETLERİ 
352
14.3 PETROL ARAMADA JEOFİZİK YÖNTEMLER 
353
14.3.1 Yüzey Coğrafi Çalışmalar 
353
14.3.2 Gravite Yöntemi 
354
14.3.3. Sismik Yöntem 
354
14.4 SİSMİK VERİLERİN TOPLANMASI 
354
14.5 SONDAJ AŞAMASI 
355
14.6 TÜRKİYE’DE ARAMA FAALİYETLERİ 
357
14.7 ARAMA FAALİYETLERİ EKONOMİSİ 
362
14.8 YATIRIM KARARI 
363
14.9 ARAMA PROJELERİNDE GETİRİLER VE RİSKLER 
364
14.10 KAYNAK SINIFLAMASI 
371
14.11 HAM PETROL, DOĞAL GAZ VE KÖMÜRÜN SINIFLANDIRILMASI 
373
14.12 ÜRETİM 
374
14.12.1 Petrol Üretimi 
374
14.12.2 Yüksek Petrol Fiyatlarının Petrol İhraç Eden Ülkeler Üzerine Etkileri 
377
14.12.2.1 Beklenmedik (Windfall) Kazançlar 
377
14.12.3 Gaz Üretimi 
379
14.12.4 Kömür Üretimi 
381
BÖLÜM 15
YENİLENEMEYEN KAYNAKLAR EKONOMİSİ
15.1 TÜKETİM ZAMANININ ŞİMDİ VEYA GELECEK BOYUTU 
383
15.2 TÜKENEBİLİR KAYNAKLARIN ÇIKARIMININ BASİT MODELİ 
385
15.2.1 Kaynakların Tüketilmesinde Tekel Etkisi 
386
BÖLÜM 16
ENERJİDE GELECEK SÖZLEŞME PİYASALARI VE
ENERJİ BORSASI
16.1 GİRİŞ 
391
16.2 GELECEK SÖZLEŞME TÜRLERİ 
393
16.3 GELECEK PİYASALARINI KULLANANLAR VE AMAÇLARI 
394
16.4 OPSİYONLAR 
395
16.5 ENERJİDE GELECEK SÖZLEŞMELERİ 
396
16.6 ENERJİ GELECEK SÖZLEŞMELERİ İLE RİSKTEN KAÇINMA 
399
BÖLÜM 17
PETROL RAFİNERİ VE PETROL TAŞIMACILIĞI EKONOMİSİ
17.1 PETROL RAFİNERİSİ 
405
17.2 PETROLÜN ÜRETİM MALİYETLERİ 
407
17.3 RAFİNERİ KARLARINI MAKSİMİZE EDEN DOĞRUSAL PROGRAMLAMA MODELİ 
409
KISIM 4
ENERJİ VE ÇEVRE ETKİLEŞİMİ EKONOMİSİ
BÖLÜM 18
ENERJİ VE ÇEVRE ETKİLEŞİMİ
18.1 GİRİŞ 
415
18.2 ÇEVRESEL KUZNETS EĞRİSİ 
419
18.3 ENERJİ KİRLİLİĞİ VE DIŞSALLIKLAR EKONOMİSİ 
422
18.4 SERA GAZI VE ETKİLERİ 
424
18.5 OLUMSUZ DIŞSALLIK OLARAK KİRLİLİK 
426
18.5.1 Kirliliğin Optimal Düzeyi 
427
18.5.2 Kamu Malları ve Küresel İklim Değişimi 
430
BÖLÜM 19
KÜRESEL ISINMA VE İKLİM DEĞİŞMESİ EKONOMİSİ
19.1 GİRİŞ 
435
19.2 İKLİM DEĞİŞİM BİLİMİ 
437
19.3 SENARYOLAR 
438
19.3.1 Emisyon Senaryoları 
438
19.3.2 Küresel Gelecek Senaryoları 
439
19.4 EMİSYON ARTIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER 
440
19.5 EŞİTLİK VE SERA GAZI EMİSYONLARI 
441
19.6 FAYDA MALİYET ANALİZİ 
442
19.7 KÜRESEL ISINMANIN ETKİLERİ 
444
19.7.1 Küresel Isınmanın Çevresel ve Sosyoekonomik Etkileri 
446
19.7.2. Politik Sorunlar 
448
19.8 ADAPTASYON VE GÜVENLİK AÇIĞI 
449
19.9 POLİTİKALAR 
450
19.9.1 Ulusal 
450
19.9.2 Uluslararası 
451
BÖLÜM 20
ULUSLARARASI İKLİM DEĞİŞİMİ ANLAŞMALARI
20.1 RİO SÖZLEŞMELERİ 
453
20.2 KYOTO PROTOKOLÜ 
454
20.3 TARAFLAR KONFERANSI 
460
BÖLÜM 21
ENERJİ VE ÇEVRE MODELLERİ
21.1 CETM MODELİ 
463
21.2 MEGABARE MODELİ 
468
21.3 OECD GREEN MODELİ 
470
21.4 GTAP–E MODELİ 
473
21.5 PETROL FİYAT ARTIŞLARININ EKONOMİ VE KARBON EMİSYONLARI ÜZERİNE ETKİLERİ 
476
21.5.1 Türkiye Ekonomisinin Temel Özellikleri 
477
21.5.2 Dünya Petrol Fiyatlarının Uzun Dönem Beklentileri ve Politika Senaryoları 
478
21.5.3 Model Yapısı ve Veri 
481
21.5.4 Simülasyon Sonuçları 
484
21.5.4.1 Petrol Şoklarının Makroekonomik Göstergeler Üzerine Etkileri 
484
21.5.4.2 Petrol Fiyatlarının Karbon Emisyonları Üzerine Etkileri 
487
KISIM 5
ENERJİ POLİTİKASI
BÖLÜM 22
ENERJİ POLİTİKASI VE ÖZELLİKLERİ
22.1 ENERJİ POLİTİKASI TANIMI 
493
22.1.1 Siyasi İrade 
493
22.1.2 Kararlar 
494
22.1.3 Uygulama 
494
22.1.4 Programlar 
494
22.2 ENERJİ POLİTİKASININ ÖZELLİKLERİ 
495
22.3 POLİTİKA TÜRLERİ 
497
22.3.1 Enerji Mevzuatında Yasalaştırılan Bazı Düzenleme Türleri 
498
22.4 REAKTİF VE PROAKTİF POLİTİKA 
499
22.5 UYGULAMA MEKANİZMALARININ ROLÜ 
499
22.6 AMAÇLANAN VE AMAÇLANMAYAN POLİTİKA SONUÇLARI 
500
22.7 KAMU VE ÖZEL POLİTİKALAR 
500
22.8 YASA ÇIKARTAN ORGAN 
501
22.9 POLİTİKA DEĞİŞİMİ TEHDİTLERİ 
502
22.9.1 Siyasi Anlaşmazlık 
502
22.9.2 Mevcut Durum (Statüko) 
502
22.9.3 Belirsizlik 
502
22.10 POLİTİKA FORMÜLASYONUNDAKİ AKTÖRLER 
503
22.10.1 Kanun Yapıcılar 
503
22.10.2 Özel İlgi Grupları 
503
22.10.3 Bilim Adamları 
503
22.11 POLİTİKA PLANLAMASINDA ENDÜSTRİNİN ROLÜ 
504
22.12 ENERJİ POLİTİKA FORMÜLASYONUN VARSAYIMLARI 
505
22.12.1 Enerji Politikalarında Hükümetin Rolü 
505
22.12.2 Özel ve Kamu Malları 
505
22.12.3 Hizmet Kuruluşları: Kamu Kuruluşlarına Karşı Özelleştirme 
506
22.13 ENERJİ BAĞIMSIZLIĞI 
507
22.14 ENERJİ POLİTİKA ANALİZİNİN ÇERÇEVESİ VE PERSPEKTİFİ 
508
22.14.1 Politika Analizi 
508
22.14.2 Riskin Değerlendirilmesi 
509
22.15 POLİTİKA UYGULAMASI 
510
BÖLÜM 23
AVRUPA ENERJİ POLİTİKALARI
23.1 GİRİŞ 
511
23.2 AVRUPA ENERJİ POLİTİKALARI GÖRÜNÜMÜ 
513
23.3 AVRUPA ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ POLİTİKALARI 
515
23.3.1 Petrol Arz Güvenliği 
516
23.3.2 Elektrik Arz Güvenliği 
517
23.3.3 Doğal Gaz Arzı Güvenliği 
517
23.4 AVRUPA ENERJİ POLİTİKALARININ TEMEL YAPISI 
518
23.4.1 Dış Enerji İlişkileri 
518
23.4.2 Strateji Altyapının Geliştirilmesi 
518
23.4.3 İç Enerji Piyasası 
519
23.4.4 Sürdürülebilirlik 
519
KISIM 6
GÜNCEL ENERJİ SORUNLARI VE TÜRKİYE
BÖLÜM 24
TÜRKİYE’NİN ENERJİ AÇIĞI SORUNU
24.1 GİRİŞ 
523
24.1.2 Türkiye’nin Enerji Açığı Sorununa Genel Bir Bakış 
524
24.1.2.1 Miktarsal Boyutuyla Enerji Açığı 
524
24.1.2.2 Parasal Boyutuyla Enerji Açığı 
527
24.1.3 Açığın Kapatılmasına Yönelik Çözüm Önerileri 
532
24.1.3.1 Mevcut Kaynakların Harekete Geçirilmesi 
532
24.1.3.2 Yeni kaynak: Nükleer Güç Santrallerin Kurulması 
535
24.1.3.3 Enerji Açığının Talep Yönlü Kapatılması 
542
24.1.3.4 Yenilenebilir Kaynakların Desteklenmesi ve Arz Güvenliği 
542
BÖLÜM 25
ULUSLARARASI ENERJİ POLİTİKALARI VE
TÜRKİYE’YE YANSIMALARI
25.1 GİRİŞ 
549
25.2 EN BÜYÜK DOĞAL GAZ TEDARİKÇİSİ: RUSYA 
551
25.2.1. Rusya’nın Genel Enerji Görünümü 
551
25.2.2 Rusya ve Türkiye Arasında Enerjiye Temelli Ekonomik İlişkiler 
551
25.2.3 Ukrayna'da Uygulanan Yanlış Enerji Politikaları 
552
25.2.4. Türkiye'nin Ukrayna Krizinden Çıkaracağı Dersler 
554
25.2.5 Ukrayna Enerji Krizi’nin Türkiye’ye Yansımaları 
555
25.2.5.1 Türkiye'nin Arz Güvenliği ve Doğal Gaz Fiyatları 
555
25.3 AVRUPA’NIN ENERJİ TALEBİ VE ARZ GÜVENLİĞİ 
556
25.3.1 AB’nin Enerji Bağımlılığı 
556
25.3.2. Enerji Güvenliği 
557
25.3.2.1. Enerji Güvenliği Açısından Alternatif Enerji Kaynakları 
559
25.3.2.1.1. Kaya Gazı Avrupa Birliği için Umut Olabilir mi? 
559
25.3.2.1.2. Doğu Akdeniz Kaynaklarının Avrupa’ya Ulaştırılması ve Türkiye 
560
25.3.2.2. İran’a Yönelik Yaptırımların Kaldırılmasının Avrupa Enerji Güvenliği Açısından Önemi 
561
25.3.3. Trans Anadolu Doğal gaz Boru Hattı (TANAP) 
562
25.4. DOĞU AKDENİZ’DE ENERJİ 
562
25.4.1. Doğu Akdeniz’de Hidrokarbon (Petrol– Doğal gaz) Rezervleri 
562
25.4.2. Enerji Güvenliğini Engelleyen Sorunlar 
563
25.4.2.1. Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı 
564
25.4.2.2. Kıbrıs Sorunu 
566
25.4.2.2.1. Kıbrıs Sorununda Çözümün Tıkandığı Noktalar 
566
25.4.2.2.2. Kıbrıs Sorununda Çözüm Yakın mı? 
567
25.4.2.2.3. Kıbrıs Sorununun Çözümünde ABD ve AB’nin Tutumu 
568
25.5. İRAN'IN ENERJİ POLİTİKALARINDAKİ DEĞİŞİM 
570
25.5.1. Genel Görünüm 
570
25.5.2. Nükleer Enerji ve İran 
573
25.5.2.1. Anlaşmanın Ticari Etkileri ve Türkiye’ye Yansıması 
575
25.5.3. Doğal Gazdaki Fiyat Sorunu ve Tahkim Süreci 
576
25.6. IRAK'IN PETROL VE GAZ REZERVİ 
578
25.6.1. Kuzey Irak Petrolü ve Türkiye 
581
25.6.2. Irak ve IŞİD 
583
25.6.3. Irak’ın Kuzey Irak Petrolü İçin Tahkim’e Başvurması 
583
25.7. SONUÇ VE POLİTİKA ÖNERİLERİ 
585
Kaynakça 
593
Kavramlar Dizini 
599