Anayasa Hukuku Açısından Sözleşme Hürriyeti Dr. Murat Açıl  - Kitap
Anayasa Hukuku Açısından

Sözleşme Hürriyeti

1. Baskı, 
Ekim 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
590
Barkod:
9786256147706
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
750,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Anayasa Mahkemesi, doğrudan sözleşme hürriyetinin ihlali iddiası ile yapılan bireysel başvurular hakkında konu bakımından yetkisizlik kararı verse de Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ortak koruma alanında olan bir başka hak ile bağlantılı olduğu müddetçe sözleşme hürriyetinin ihlaline dair şikâyetleri de inceleyebilmektedir. Ayrıca birey-sel başvuruya konu olan uyuşmazlıklarda, sözleşme hürriyetinin "çatışan anayasal hak" olarak meşrulaştırıcı işlev gördüğü örnekler ile de karşılaşılabilmektedir.
Anayasa yargısında sözleşme hürriyetine ilişkin uyuşmazlıklar ile bu kadar sık şekilde karşılaşılmasına rağmen bu hürriyetin anayasal boyutu öğretide henüz yeterince araştırılmamıştır. Bu çalışma ile anayasal sözleşme hürriyeti güvencesine ilişkin temel sorunlara, karşılaştırmalı hukuk verileri ve diğer Anayasa Mahkemelerinin içtihatlarının da incelenmesi sureti ile çözümler sunulması ve Türk Anayasa Mahkemesi'nin içtihadının geliştirilmesine katkı sağlanması amaçlanmıştır. Bu çalışmada, öğretide yeterince tartışılmamış veya henüz tatmin edici bir sonuca ulaşılamamış bazı sorulara çözüm bulunması hedeflenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Bir Temel Hak Olarak Sözleşme Hürriyetinin Genel Teorisi
.
Türk Hukukunda Anayasal Sözleşme Hürriyeti Güvencesi
.
Türk Anayasa Hukukunda Sözleşme Hürriyetinin Sınırlandırılması
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR 
7
İÇİNDEKİLER 
9
KISALTMALAR CETVELİ 
15
GİRİŞ 
19
I. KONUNUN TAKDİMİ 
19
II. KONUNUN ÖNEMİ VE ÇALIŞMANIN AMAÇLARI 
20
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 
25
IV. İNCELEME PLANI 
25
BİRİNCİ BÖLÜM
BİR TEMEL HAK OLARAK SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN GENEL TEORİSİ
I. İNSAN HAKLARININ SINIFLANDIRILMASI VE SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN BU
SINIFLANDIRMALAR İÇERİSİNDEKİ YERİ 
27
A. Genel Olarak 
27
B. Bir İnsan Hakkı Olarak Sözleşme Hürriyeti 
28
C. Devletin Yüklendiği Edimin Niteliğine Göre Sınıflandırma: Jellinek
Üçlüsü 
33
D. Tarihsel Gelişim Sürecine Göre Sınıflandırma: İnsan Hakları Kuşakları 
38
E. Kullanım Şekillerine Göre Sınıflandırma: Bireysel Haklar–Kolektif Haklar
Ayrımı 
40
F. Konularına Göre Sınıflandırma: Kişisel ve Siyasi Haklar–Ekonomik,
Sosyal ve Kültürel Haklar Ayrımı 
41
II. SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN TARİHÎ VE FELSEFİ KÖKENLERİ 
46
A. Antik Çağ’da Sözleşme 
46
B. Sözleşme Hürriyetinin Karanlık Çağı 
55
C. Bırakınız Yapsınlar, Bırakınız Geçsinler: Sözleşme Hürriyetinin Altın Çağı 
64
D. Sosyal Devlet ve Sözleşme Hürriyeti: Statü Hukukuna Bir Geri Dönüş mü? 
78
III. MODERN HUKUK SİSTEMLERİNDE SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN YERİ VE
İŞLEVLERİ 
93
A. Genel Olarak 
93
B. Kişisel Özerkliğin Aracı Olarak Sözleşme Hürriyeti 
94
C. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kullanılmasının Aracı Olarak Sözleşme
Hürriyeti 
96
D. Toplumsal Refahın ve Ekonomik Kaynakların Etkin Tahsisinin Aracı
Olarak Sözleşme Hürriyeti 
98
IV. SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN İKİ ANLAMI: ŞEKLÎ SÖZLEŞME HÜRRİYETİ–MADDİ
SÖZLEŞME HÜRRİYETİ 
101
A. İki Özgürlük Kavramı 
101
B. Şeklî Sözleşme Hürriyeti 
105
C. Maddi Sözleşme Hürriyeti 
107
V. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ANAYASAL SÖZLEŞME HÜRRİYETİ GÜVENCESİ 
114
A. Genel Olarak 
114
B. Doğrudan Koruma 
118
1. 1980 Şili Anayasası 
118
2. 1993 Peru Anayasası 
121
C. Dolaylı Koruma 
124
1. Sözleşme Hürriyetinin Genel Özgürlük Hakkı Çerçevesinde
Korunması 
124
a. 1787 ABD Anayasası 
124
b. 1949 Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası 
143
c. 1958 Fransa Anayasası 
157
2. Sözleşme Hürriyetinin Teşebbüs Hürriyeti Çerçevesinde
Korunması: 1947 İtalya Cumhuriyeti Anayasası Örneği 
163
3. Sözleşme Hürriyetinin Ekonomik Hürriyet Maddesi Çerçevesinde
Korunması: 1999 İsviçre Anayasası Örneği 
167
VI. ULUSLARARASI HUKUKTA SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN KORUNMASI 
170
A. Genel Olarak 
170
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Yönünden Değerlendirme 
173
C. Sözleşme Hürriyetinin Avrupa Birliği Çatısı Altında Korunması: Temel
Haklar Şartı Yönünden Bir Değerlendirme 
184
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA ANAYASAL SÖZLEŞME HÜRRİYETİ GÜVENCESİ
I. OSMANLI–TÜRK ANAYASAL GELİŞMELERİ IŞIĞINDA SÖZLEŞME HÜRRİYETİ 
197
A. Klasik Dönem Osmanlı Hukuk Düzeninde Sözleşme Hürriyeti 
197
B. Osmanlı Ekonomisinin Liberalleşmesi ve Kânûn–ı Esâsî Döneminde
Sözleşme Hürriyeti 
200
C. 1924 Anayasası Döneminde Sözleşme Hürriyeti 
205
D. 1961 Anayasası Döneminde Sözleşme Hürriyeti 
208
II. 1982 ANAYASASI VE SÖZLEŞME HÜRRİYETİ 
211
A. 1982 Anayasası’nın Genel Bir Ekonomik Yorumu 
211
B. 1982 Anayasası’nda Sözleşme Hürriyetinin Düzenleniş Şekli 
218
C. Sözleşme Hürriyetinin Öznesi 
220
1. Genel Olarak 
220
2. Yabancılar 
222
3. Tüzel Kişiler 
227
a. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 
227
b. Kamu Tüzel Kişileri Temel Hak Öznesi Olabilir mi? Sözleşme
Hürriyeti Yönünden Bir Değerlendirme 
235
D. Sözleşme Hürriyetinin Konusu 
248
1. Genel Olarak 
248
2. Sözleşme Yapma Serbestisi (İnikat Serbestisi) 
250
3. Sözleşmenin Karşı Tarafını Seçme Serbestisi 
251
4. Sözleşmenin İçeriğini Belirleme Serbestisi 
252
5. Sözleşmenin Tipini Seçme Serbestisi 
253
6. Sözleşmenin Şeklini Seçme Serbestisi 
253
7. Sözleşme Hükümlerinde Değişiklik Yapma ve Sözleşmeyi Sona
Erdirme Serbestisi 
254
E. Sözleşme Hürriyetinin Kapsamı 
255
1. Genel Olarak 
255
2. Borçlar Hukuku Dışındaki Özel Hukuk Sözleşmeleri 
257
3. İdarenin Sözleşmeleri 
259
a. İdarenin Özel Hukuk Sözleşmeleri 
259
b. İdari Sözleşmeler 
267
4. Tek Taraflı Hukuki İşlem 
281
5. Karar 
289
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK ANAYASA HUKUKUNDA SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN SINIRLANDIRILMASI
I. GENEL AÇIKLAMALAR 
295
A. Sözleşme Hürriyetine Getirilen Sınırlamaların Temel Gerekçeleri 
295
B. Sınırlama (Müdahale) Kavramı ve Sözleşme Hürriyetine Getirilen
Sınırlamaların Görünüm Şekilleri 
297
II. SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN SINIRLANMASINA İLİŞKİN ANAYASAL İLKELER:
SINIRLAMANIN SINIRLARI 
308
A. Kanun ile Sınırlama İlkesi 
309
1. Kanunilik İlkesinin Fonksiyonları 
309
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması Bakımından Şeklî
Kanun–Maddi Kanun Ayrımı 
310
3. Yürütmenin Düzenleyici İşlemleri ile Sözleşme Hürriyetine
Müdahale Yasağı 
312
4. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Sözleşme Hürriyeti
Sınırlandırılabilir mi?/Düzenlenebilir mi? 
317
5. Sözleşme Hürriyetine Sınırlama Getiren Kanunun Sahip Olması
Gereken Nitelikler: Ulaşılabilirlik, Belirlilik ve Öngörülebilirlik Ölçütleri 
322
B. Özel Sınırlama Sebeplerine Bağlılık İlkesi 
327
1. Türk Anayasalarında Sebebe Bağlılık İlkesi ve Sözleşme Hürriyeti
İçin Öngörülen Sınırlama Sebepleri 
328
a. 1924 Anayasası 
328
b. 1961 Anayasası 
328
c. 1982 Anayasası 
331
aa. 2001 Anayasa Değişiklikleri Öncesi Durum 
331
bb. 2001 Anayasa Değişiklikleri Sonrası Durum 
332
2. Sınırlama Sebebi Bulunmayan Temel Hak ve Hürriyetlerin
Sınırlanması Sorunu 
333
a. Öğretide Öne Sürülen Görüşler 
334
aa. Sınırlama Sebebi Bulunmayan Temel Hak ve Hürriyetlerin
Mutlak Olduğu Görüşü 
334
bb. Sınırlama Sebebi Bulunmayan Temel Hak ve Hürriyetlerin
Nesnel ve Anayasal Sınırlılığı Görüşü 
334
b. Anayasa Mahkemesi’nin Yaklaşımı 
335
3. Sözleşme Hürriyetinin Sınırları ve Dengelenmesi 
352
a. Anayasa m. 48. f. 2 Hükmünün Hukuki Niteliği 
352
b. Nesnel (Objektif) Sınırlar Teorisi ve Sözleşme Hürriyeti 
358
c. Sözleşme Hürriyetinin Anayasal Sınırları 
367
ile Çatışması ve Dengelenmesi 
372
aa. Genel Olarak Çatışma Çözüm Yöntemleri 
373
aaa. Klasik Çatışma Çözüm İlkelerinin Kullanımı 
373
bbb. Hiyerarşik Yöntem 
376
ccc. Dengeleme Yöntemi ve Pratik Uyuşum İlkesi 
379
bb. Sözleşme Hürriyetinin Taraf Olduğu Çatışma Örnekleri ve
Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Bu Çatışmaların Çözümü 
384
aaa. Sosyal Devlet İlkesi 
387
bbb. Basın Hürriyeti 
393
ccc. Ailenin Korunması 
393
ddd. Ekonomik Düzene İlişkin Devlete Tedbir Alma Görevi
Veren Anayasa Hükümleri 
399
eee. Anayasal Statü Taşıyan Diğer Hukuki Değerler 
405
4. Özel Sınırlama Sebeplerine Bağlılık Ölçütü Çerçevesinde TBK m.
27/I Hükmünün Anayasa’ya Aykırılığı Sorunu 
406
C. Anayasa’nın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk İlkesi 
414
D. Ölçülülük İlkesi 
415
1. Ölçülülük İlkesinin Anlamı ve Temel Hak ve Hürriyetlerin
2. Ölçülülük İlkesinin İçeriği: Üç Alt İlke 
418
a. Elverişlilik (Uygunluk) İlkesi 
419
b. Gereklilik (Zorunluluk) İlkesi 
420
c. Orantılılık (Dar Anlamda Ölçülülük) İlkesi 
421
3. Anayasa Mahkemesi’nin Sözleşme Hürriyetine İlişkin Kararlarında
Ölçülülük İlkesi 
422
E. Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri İlkesi 
431
1. Genel Olarak 
431
2. Millî Demokratik Toplum Düzeni Tezi–Standart Demokratik Toplum
Düzeni Tezi 
433
3. Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri Ölçütünün Ölçülülük İlkesi
ve Öz Güvencesi ile İlişkisi 
434
4. Anayasa Mahkemesi’nin Sözleşme Hürriyetine İlişkin Kararlarında
Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri 
436
F. Öz Güvencesi (Öze Dokunma Yasağı) 
438
1. Genel Olarak 
438
2. Öz Güvencesinin Koruduğu Nesne: Objektif Teori–Sübjektif Teori 
441
3. Öz Güvencesi Bağımsız Bir Ölçüt müdür? Nispi Öz Teorisi–Mutlak
Öz Teorisi 
445
4. Anayasa Mahkemesi’nin Sözleşme Hürriyetine İlişkin Kararlarında
Öz Güvencesi 
449
G. Laik Cumhuriyetin Gereklerine Uygunluk İlkesi 
457
III. MALİ KAYNAKLARIN YETERLİLİĞİ ÖLÇÜTÜ VE SÖZLEŞME HÜRRİYETİ 
458
IV. OLAĞANÜSTÜ HÂL REJİMİNDE SÖZLEŞME HÜRRİYETİNİN SINIRLANMASI
VE DURDURULMASI 
464
V. TEMEL HAKLARIN YATAY ETKİSİ VE SÖZLEŞME HÜRRİYETİ 
468
A. Yatay Etki Kavramı 
468
B. Yatay Etki Modelleri 
471
1. Doğrudan Yatay Etki (Direct Horizontal Effect/Unmittelbare
Drittwirkung) Modeli 
471
2. Dolaylı Yatay Etki (Indirect Horizontal Effect/Mittelbare
Drittwirkung) Modeli 
474
3. Koruma Yükümlülüğü (Duty of Protection/Schutzpflicht) Doktrini 
477
C. Türk Hukukunda Temel Hakların Yatay Etkisi 
481
D. Temel Hakların Yatay Etkisi Nedeni ile Sözleşme Hürriyetinin
Sınırlanması 
493
1. Sözleşme Hukukunun Anayasallaşması 
493
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Sözleşme Yapma ve Sözleşmenin Karşı
3. Temel Hak ve Hürriyetleri İhlal Eden Özel Hukuk İşlemlerinin
Denetimi 
505
SONUÇ 
519
KAYNAKLAR 
525
I) KİTAPLAR 
525
II) MAKALELER VE KİTAP BÖLÜMLERİ 
545
III) YARGI KARARLARI 
574
A) Türk Yargı Kararları 
574
1) Anayasa Mahkemesi Kararları 
574
a) Norm Denetimi Kararları 
574
b) Bireysel Başvuru Kararları 
582
2) Yargıtay Kararları 
584
3) Danıştay Kararları 
585
4) Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kararları 
585
5) Rekabet Kurulu Kararı 
585
B) Yabancı Yargı Kararları 
585
1) Alman Federal Anayasa Mahkemesi Kararları 
585
2) Amerikan Federal Yüksek Mahkemesi Kararları 
586
3) Fransız Anayasa Konseyi Kararları 
587
4) Diğer Yabancı Yargı Kararları 
587
C) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları 
588
D) Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararları 
589
IV) İNTERNET KAYNAKLARI 
589