ANAYASA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
DEVLETİ SINIRLAMA ARACI OLARAK ANAYASALAR
I. ANAYASA VE ANAYASA HUKUKU KAVRAMI
35
A. Anayasa Kavramının Tarihçesi
35
B. Anayasa Kavramı: Felsefeden Realiteye
36
2. Anayasa Hukukunun Kısımları
38
II. ANAYASALARIN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI
40
1. Geniş (Maddî) Anlamda Anayasa/Dar (Şeklî) Anlamda Anayasa
40
a. Geniş Anlamda Anayasa
40
b. Dar (Şekli) Anlamda Anayasa
41
2. Ayrımın Anlamı ve Önemi
41
2. Gelenek Ağırlıklı Anayasalar (“Teamülî Anayasalar”)
42
C. Değiştirilişleri Yönünden
43
1. Katı Anayasalar (Sert Anayasalar/Bükülmez Anayasalar)
43
2. Esnek (Yumuşak) Anayasalar
44
D. Anayasa Yazım Tekniği Yönünden Anayasalar: Düzenleyici /Çerçeve Anayasa Ayrımı
44
III. ANAYASALARIN YAPILIŞI
45
A. Kurucu İktidar Kavramı ve Niteliği
45
B. Kurucu İktidarın Ortaya Çıktığı Durumlar
46
1. Yeni Bir Devletin Kurulması
46
2. Mevcut Devletin Anayasal Düzeninin Şiddet Yoluyla Ortadan Kalkması
47
3. Halkın Kendi Anayasasını Yenileyebilme Hakkı
47
C. Anayasa Yapım Yöntemleri: Kurucu İktidarın Kullanım Biçimleri
48
2. Demokratik Anayasa Yapımı
49
a. Kurucu Referandum Yöntemi
49
b. Konvansiyon Yöntemi
50
3. Kurucu Plebisit Yolu (Plebisiter Kuruculuk)
50
IV. ANAYASALARIN DEĞİŞTİRİLMESİ: “KURULU İKTİDAR”
51
Birinci Bölüm Değerlendirme Soruları
53
KURUMSALLAŞMIŞ BİR GÜÇ OLARAK DEVLET
I. DEVLETİN TANIMI VE KURUCU UNSURLARI
55
A. Ülke Unsuru (Fiziksel unsur)
56
B. Topluluk Unsuru (Sosyal–Beşerî Unsur)
56
1. Nesnel Millet Anlayışı
57
2. Öznel Millet Anlayışı
57
C. Egemenlik (Hukuksal Unsur)
58
1. Teokratik Egemenlik Anlayışı
59
a. “Doğa–Üstü” İlahi Hukuk Görüşü
59
b. “Providansiyel” (Aşkın) İlahi Hukuk Görüşü
60
2. Egemenliğin Kaynağının Beşerîleşmesi
60
a. Halk Egemenliği Teorisi
61
b. Millet Egemenliği Teorisi
61
c. Egemenliğin Bugünkü Durumu
62
II. DEVLETİN TÜZEL KİŞİLİĞİ VE SONUÇLARI
62
III. DEVLETİN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI
63
A. Şekilleri Bakımından Devletler: Cumhuriyetler ve Monarşiler
64
B. Teşkilât Yapıları Bakımından Devletler
65
1. Üniter Devletler (Tekçi, Tek Yapılı, Basit Devletler)
66
3. Birleşik Devletler (Mürekkep Devletler): Türünün Tek Örneği Olarak Federal Devletler
67
b. Federal Devletin Özellikleri ve Üniter Devletten Farklılıkları
68
c. Federal Devletlerin Konfederasyonlardan Farkı
68
d. Federal Devletler ile Bölgeli Devletlerin Karşılaştırılması
69
C. Egemenliğin Kaynağı Bakımından
70
D. Siyasal Yapılarına Göre Devletler
72
1. Totaliter Devletler
74
3. Demokratik Devletler
76
İkinci Bölüm Değerlendirme Soruları
77
ÇOĞULCU DEMOKRASİLER VE HÜKÜMET SİSTEMLERİ
I. DEMOKRASİ KAVRAMI VE ÇOĞULCU DEMOKRASİLERİN TEMEL İLKELERİ
79
A. Demokrasi Kavramı ve Günümüzdeki Anlamı
79
B. Çağdaş Demokrasinin Temel Gerekleri
80
1. İktidarın Seçim Yoluyla Değiştirilebilir Oluşu
80
3. Çoğunluk İlkesi: Çoğunluğun Anayasal Yönetimi
81
4. Muhalefetin Varlığı
81
5. Hak ve Özgürlüklerin Güvencesi
82
7. Çok Partili Siyasal Yaşam
82
II. EGEMENLİĞİN KULLANIMINA GÖRE DEMOKRASİ UYGULAMALARI
83
A. Doğrudan (Aracısız–Temsilsiz) Demokrasi
83
C. Yarı Doğrudan Demokrasi
84
2. Halkın Kanun Girişimi (Teklifi)
85
4. Halkın Geri Çağırması (Temsilcinin Azli)
86
III. ÇAĞDAŞ DEMOKRASİLERDE HÜKÜMET SİSTEMLERİ
87
A. Güçler Ayrılığı Düşüncesi ve Hükümet Sistemleri
87
B. Güçlerin Esnek Ayrılığı: Parlamenter Sistemler
88
1. Güçlerin Denkliği ve İş Birliği
89
2. İki Yapılı–İkici Yürütme
89
3. Devlet Başkanının Siyasal Sorumsuzluğu
90
4. Hükümetin ve Bakanların Yasama Organı Önünde Siyasal Sorumluluğu
91
5. Yürütmenin Yasamayı Fesih Yetkisi
91
C. Güçlerin Sert Ayrılığı: Başkanlık Sistemi
92
1. Monist Yürütme (Tek Yapılı/Tek Başlı)
92
2. Organların Birbirinden Bağımsızlığı
93
a. Organların Göreve Gelişinde Bağımsızlık (Organik Sert Ayrılık)
93
b. Organların Görevlerinde Bağımsızlık (İşlevsel Sert Ayrılık)
93
c. Organların İlişkilerinde Bağımsızlık
94
D. Karma Hükümet Sistemleri
94
1. Başkan Ağırlıklı Karma Sistemler
95
a. Yarı Başkanlık Sistemi
95
2. Parlamento Ağırlıklı Karma Sistemler: Meclis Hükümeti Sistemi
97
Üçüncü Bölüm Değerlendirme Soruları
99
EGEMENLİĞİN İFADESİ ARAÇLARI OLARAK SİYASAL PARTİLER
I. SİYASAL PARTİ KAVRAMI ve SİYASAL PARTİLERİN İŞLEVLERİ
101
B. Siyasal Partilerin İşlevleri
102
1. Toplum Çıkarlarını Birleştirmek
102
2. İktidarı Kullanma, Denetleme ve Muhalefet İşlevi Görmek
102
3. Siyasal Kadroların Yetiştirilmesini Sağlamak
103
4. Halkla Yönetim Arasında İletişim Kanalı Oluşturmak
103
5. Siyasal Sosyalleşme İşlevi Görmek
103
C. Siyasal Partilerin Hukuksal Niteliği
103
II. SİYASAL PARTİLERİN KURULUŞ VE İŞLEYİŞ ESASLARI
105
B. Partilere Devlet Yardımı
105
C. Siyasal Partilerin Denetimi
107
1. Malî Yönden Denetim
107
2. Faaliyetleri Yönünden Denetim
108
a. Tüzük ve programlara yönelik yasaklamalar
108
b. Eylemlere yönelik yasaklamalar
109
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Siyasal Partilere Yaklaşımı
110
III. SİYASAL PARTİLERİN SINIFLANDIRILMASI
111
1. Kadro (komite) partileri
111
B. İdeolojik Türdeşlikleri Yönünden
112
2. Türdeş Olmayan Partiler
112
C. Disiplinleri Yönünden
113
1. Disiplinli Partiler
113
2. Serbest Partiler (Disiplinsiz Partiler)
113
IV. PARTİ SİSTEMLERİ VE SONUÇLARI
114
A. Tek Partili Sistemler
115
B. İki Partili Sistemler
116
C. Çok Partili Sistemler
117
1. Katı Çok Partili Sistem
117
2. Esnek (Ilımlı) Çok Partili Sistem
117
Dördüncü Bölüm Değerlendirme Soruları
118
EGEMENLİĞİN KULLANIMINA KATILIM ARACI OLARAK SEÇİMLER
I. DEMOKRATİK SEÇİMLERİN HÂKİM İLKELERİ
121
C. Gizli Oy, Açık Sayım İlkesi
123
E. Bireysel Oy İlkesi
125
G. Yargı Gözetimi ve Denetiminde Oy
126
II. TEMSİLCİLERİN BELİRLENMESİ YÖNTEMİ OLARAK SEÇİM SİSTEMLERİ
127
1. Seçim Çevresi Kavramı
127
2. Seçim Çevresine Göre Seçimler
128
a. Çoğunluk Sisteminin Uygulama Modelleri
129
b. Çoğunluk Sistemlerinin Genel Olarak Değerlendirilmesi
131
2. Nispî Temsil Sistemi (Orantılı Temsil)
131
b. Artık oyların değerlendirilmesi
133
c. Nispi temsil sistemine ilişkin genel değerlendirme
136
3. Karma (Melez) Seçim Sistemleri
137
C. Seçim Sistemlerinin Doğurduğu Sonuçlar
137
Beşinci Bölüm Değerlendirme Soruları
140
DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI ARACI OLARAK ANAYASALLIK DENETİMİ
I. ANAYASANIN ÜSTÜNLÜĞÜ KAVRAMI
143
II. ANAYASAL ÜSTÜNLÜĞÜN KURUMSAL GÜVENCESİ: ANAYASALLIK DENETİMİ
145
III. ANAYASA YARGISININ ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI
147
A. Denetim Sistemi Yönünden Anayasa Yargısı
147
2. Avrupa Modeli (Kelsen Modeli)
148
3. Her İki Modelin Tablo Eşliğinde Karşılaştırılması
149
B. Zaman Bakımından Anayasa Yargısı
150
1. Önleyici Denetim (A Priori Denetim)
150
2. Düzeltici Denetim (Bastırıcı, A Posteriori)
150
IV. ANAYASA YARGISINDA DAVA TÜRLERİ VE İŞLEYİŞ ESASLARI
150
A. İptal Davası (İptal Yolu, Soyut Norm Denetimi)
151
B. İtiraz Davası (Def’i Yolu, Somut Norm Denetimi)
151
C. Bireysel Başvuru Yolu
152
V. ANAYASA YARGISINDA ANAYASALLIK DENETİMİNİN KAPSAMI VE ALANI
153
2. Esas (Öz) Yönünden
153
B. Denetimin Alanı (Denetime Tabi İşlemler)
153
1. Kanunlar (Her Ülkede)
154
2. Yasama İçtüzükleri
154
3. Yürütmenin Düzenleyici İşlemleri
154
4. Uluslararası Sözleşmeler
154
6. Anayasa Değişiklikleri
155
VI. MAHKEMELERİN GÖREV ALANLARI: BELLİ BAŞLI İŞLEVLERİ ÜZERİNE
155
A. Hak ve Özgürlükleri Koruma, Hukuk Devletini Güçlendirme İşlevi
155
B. Yetki Dağılımından Doğan Uyuşmazlıkları Çözme
156
1. Devlet Bileşenleri Arasında Yetki Dağılımından Kaynaklanan Uyuşmazlıklar
156
2. Devlet Organları Arasında Çıkan Yetki Uyuşmazlıkları
157
C. Ulusal Düzeyde Seçim ve Referanduma İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümü
157
D. Siyasal Partilerin Kapatılmaları ve Malî Denetimleri
157
VII. ANAYASALLIK DENETİMİNDE ÖLÇÜ (REFERANS) NORMLAR
158
VIII. ANAYASA YARGISINDA YÜRÜRLÜĞÜ DURDURMA (GEÇİCİ TEDBİR KARARI)
159
Altıncı Bölüm Değerlendirme Soruları
161
OSMANLI–TÜRK ANAYASA TARİHİ
I. OSMANLI–TÜRK ANAYASACILIK HAREKETLERİNİN GENEL ÇERÇEVESİ
165
II. YAZILI ANAYASA ÖNCESİ DÖNEM
167
3. Belgenin Normatif Gücü
172
1. Fermanın Temel İlkeleri
174
2. Fermanın Niteliği ve Yaptırımı
175
III. İLK YAZILI ANAYASA: KANUN–I ESASİ VE 1909 DEĞİŞİKLİKLERİ
176
A. Devletin Temel Nitelikleri
177
B. Devletin Siyasal Yapısı ve Temel Organları
177
B. Hak ve Özgürlükler
180
C. Anayasanın Uygulanması ve 1909 Değişiklikleri
181
A. Ulusal Kurtuluş Hareketi ve İlk TBMM’nin Açılması
183
B. 1921 Anayasası’nın Özellikleri
185
C. Anayasada Değişiklik
186
A. Anayasanın Hazırlanışı
187
B. 1924 Anayasası’nın Belirgin Özellikleri
188
C. Yasama ve Yürütme İlişkileri Açısından Hükümet Sistemi
190
D. Temel Hak ve Özgürlükler
191
D. 1924 Anayasasında Yapılan Değişiklikler
192
D. Anayasanın Uygulanması
193
A. Askeri Darbe ve Geçici Anayasa Süreci
196
B. Anayasanın Hazırlanması, Kabulü ve Yürürlüğe Girişi
198
C. 1961 Anayasası’nın Getirdiklerinden Öne Çıkanlar
200
D. Anayasanın Uygulanması ve Geçirdiği Değişiklikler
202
Birinci Bölüm Değerlendirme Soruları
205
1982 ANAYASASININ YAPILIŞI VE DEVLETİN
I. YAPILIŞI VE YÜRÜRLÜĞE GİRİŞİ
207
A. 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi ve “Anayasasızlaştırma” Süreci: Geçici Anayasa
207
B. Kurucu Meclis Oluşumu ve Görevleri
208
2. Görevleri ve Meclis Bileşenlerinin Aralarındaki İlişkiler
210
C. Anayasanın Hazırlanması ve Halkoylaması
211
II. 1982 ANAYASASINA GÖRE DEVLET ŞEKLİ
212
III. DEVLETİN ANAYASAL KİMLİĞİ YA DA CUMHURİYETİN NİTELİKLERİ
214
A. Toplumun Huzuru, Milli Dayanışma ve Adalet Anlayışı
216
B. İnsan Haklarına Saygılı Devlet İlkesi
216
C. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlı Devlet Anlayışı
216
D. Başlangıçta Belirtilen Temel İlkelere Dayalı Devlet
218
E. Demokratik Devlet İlkesi
220
2. 1982 Anayasası ve Siyasal Partiler Düzeni
221
a. Siyasal Parti Kurma Özgürlüğü
221
b. Siyasal Parti Üyeliği
222
c. Siyasal Partilerin Devlet Yardımından Yararlanması
223
d. Siyasal Partilerin Yükümlülükleri
224
e. Siyasal Partilere Uygulanacak Yaptırımlar ve Sonuçları
225
f. Kapatma Kararının Sonuçları
227
F. Laik Devlet İlkesi
227
G. Sosyal Devlet İlkesi
230
H. Hukuk Devleti İlkesi
232
IV. DEVLETİN YAPISI VE SEMBOLLERİ
234
V. BAĞIMSIZ BİR DEVLET İLKESİ OLARAK KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK
236
C. Nispi Eşitliğin Özel Bir Türü Olarak Pozitif Ayrımcılık
239
1. Pozitif Ayrımcılık Kavramı
239
2. Pozitif Ayrımcılığın Türk Anayasa Hukukunda Yeri
240
D. Eşitlik İlkesinin Muhatabı
242
E. Eşitlik İlkesine Uyulup Uyulmadığının Tespitinde Yargısal Metodoloji: “İkili Test”
243
İkinci Bölüm Değerlendirme Soruları
245
1982 ANAYASASINDA TEMEL HAK VE
I. TERMİNOLOJİK TARTIŞMALAR
250
A. İnsan Haklarına Saygılı Devlet–İnsan Haklarına Dayalı Devlet
250
B. Doğal Hak Yaklaşımı/Pozitivist Yaklaşımı Paradoksu
251
C. Temel Hak ve Özgürlüklerin Niteliği (AY, m. 12)
252
II. ANAYASAL HAKLARIN SINIFLANDIRILMASI
255
A. Hak ve Özgürlüklerin Sınıflandırılmasındaki Amaç
255
B. 1982 Anayasası’nda Hak ve Özgürlüklerin Sınıflandırılması
255
1. Kişi Hakları ve Ödevleri
256
2. Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler
257
3. Siyasal Haklar ve Ödevler
258
C. 1982 Anayasasının Sınıflandırmaya Bağladığı Sonuçlar
259
1. Düzenleme Aracında Farklılaşma
259
2. Devletin Yükümlülüklerinin Farklılaşması
260
III. ANAYASAL HAKLARIN SINIRLARI
261
B. Ontolojik Sınırlar (Hakkın Doğasında Mündemiç Sınır)
261
C. Kanunlardan Kaynaklanan Sınırlar
262
IV. ANAYASAL HAKLARA MEŞRU MÜDAHALELER VE UYULACAK TEMEL İLKELER
262
A. Anayasal Hakların Sınırlandırılması
263
1. Sınırlamanın Kanuniliği İlkesi
264
2. Sınırlamanın Nedene Bağlılığı İlkesi
265
3. Sınırlamanın Hakların Özüne Dokunmaması
268
4. Sınırlamaların Ölçülülük İlkesine Uygun Olması
270
5. Sınırlamanın Demokratik Toplum Düzeninin Gereklerine Aykırı Olamaması
272
6. Sınırlamanın Anayasasının “Sözüne ve Ruhuna Uygun Olması
273
7. Sınırlamanın Laik Cumhuriyetin Gereklerine Aykırı Olmaması
273
B. Anayasal Hakların Kötüye Kullanılması Yasağı
274
C. Anayasal Hakların Durdurulması
275
1. Uyulacak Temel İlkeler
276
2. Çekirdek Haklara İlişilememesi
276
Üçüncü Bölüm Değerlendirme Soruları
278
1982 ANAYASASINDA YASAMA ORGANI (TBMM)
II. YASAMA ORGANININ OLUŞUMU
282
A. Tek Meclisli Yasama ve Üye Sayısı
282
B. Genel Seçimler (Olağan Seçimler)
283
1. Yasama Döneminin Sona Ermesi (m. 77)
283
2. Yasama Dönemi Sona Ermeden Seçim
285
a. TBMM’nin “Seçimleri Yenileme” Kararıyla (AY, m. 116/1)
286
b. Cumhurbaşkanının Seçimleri Yenileme Kararıyla (AY, m. 116/2)
287
c. Genel Seçimlere Bir Yıl veya Daha Az Bir Süre Kala Cumhurbaşkanlığı Makamında Boşalmanın Ortaya Çıkması (AY, m. 106)
288
C. Ara Seçimler (AY, m. 78)
288
1. Ara Seçim Kuralları ve Şartları
289
2. Ara Seçimin Zamanını Belirleme
289
III. TBMM ÜYELERİNİN SEÇİMİNDE UYGULANAN SEÇİM SİSTEMİ
290
A. Seçim Kanunlarının Anayasal İlkeleri
290
B. Türk Seçim Sistemi ve Seçim İttifakları
291
1. Seçim Sisteminin Niteliği
291
2. İttifaka Dayalı %7 Ulusal Barajlı d’Hondt Sistemi
292
IV. MİLLETVEKİLİ SEÇİLME VE SEÇME ŞARTLARI
295
A. Milletvekili Seçilme Şartları
295
4. Askerlikle İlişiği Olmamak
297
5. En Az İlkokul Mezunu Olmak
298
6. Belirli Suçlardan Dolayı Hüküm Giymiş Olmamak
298
b. Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi
300
7. Kamu Hizmeti Yasaklısı Olmamak
301
B. Adaylık ve Değerlendirilmesi
302
C. Seçmenlik Şartları (Seçme Yeterliliği)
304
2. Seçme Şartlarını Taşısalar da Özel Durumları Nedeniyle Seçme Hakkından Mahrum Olanlar
304
D. Seçim İlkeleri ve Seçim Kurulları
306
1. Seçimlerin Anayasal İlkeleri
306
b. Yüksek Seçim Kurulu’nun Yapısı ve Niteliği
309
V. MİLLETVEKİLLİĞİNİN KAZANILMASI
311
A. Milletvekili Sıfatının Kazanılması ve Yasama Görevine Başlanılması
311
1. Sıfatın Kazanılması Zamanı ve Buna Bağlı Sonuçlar
311
2. Yasama Görevine Başlaması
313
3. Yeminden Kaçınma ve Buna Bağlanan Sonuç
313
a. TBMM İçtüzüğünün Anayasaya Aykırılığı Sorunu
314
b. Anayasa Mahkemesinin Yaklaşımı
314
B. Temsilcilik Görevinin Niteliği
316
VI. TBMM ÜYELERİNİN YASAMA BAĞIŞIKLIKLARI
316
A. Yasama Sorumsuzluğu
317
B. Yasama Dokunulmazlığı
319
1. Tanım ve Özellikler
319
2. Dokunulmazlık Dışı Alanlar
320
3. Dokunulmazlığın Kaldırılması ve Bu Karara Karşı Başvuru
322
C. Yasama Ayrıcalıkları Karşılaştırma
323
VII. TBMM ÜYELİĞİNİN SONA ERMESİ
323
Dördüncü Bölüm Değerlendirme Soruları
326
YASAMA YETKİSİ VE TBMM’NİN İŞLEYİŞ ESASLARI
I. YASAMA YETKİSİNİN NİTELİKLERİ
329
A. Yasama Yetkisinin Konu Bakımından Genelliği (Mutlaklığı) İlkesi
330
2. Türk Anayasa Hukukunda Yasamanın Genelliği İlkesi
331
B. Yasama Yetkisinin Asliliği İlkesi
332
C. Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi
334
II. TBMM’NİN GENEL GÖREV VE YETKİLERİ
335
1. Teklif (Öneri) ve Karar
336
2. Kanunların Yayımı ve Yürürlüğe Girişi
338
a. Cumhurbaşkanının Kanunlar Üzerinde Yetkisi
338
b. Yayım ve Yürürlüğe Girmesi
340
B. Genel ve Özel Af Çıkartma Yetkisi
341
C. Savaş İlânı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin Yabancı Ülkelere Gönderilmesi (AY, m. 92)
342
D. Milletlerarası Sözleşmelerin Onaylanmasının Uygun Bulunması
B. TBMM Başkanlık Divanı
346
C. Komisyonlar ve Siyasal Parti Grupları
347
2. Siyasal Parti Grupları
348
D. TBMM’nin Toplantıları, Tatil ve Ara Vermesi
349
E. TBMM’nin Toplanma ve Karar Yetersayısı
349
1. Toplantı Yeter Sayısı
350
2. Karar Yeter Sayısı
350
a. Genel Karar Yeter Sayısı
351
b. Özel Karar Yeter Sayısı (Nitelikli Çoğunluk)
352
IV. TBMM’NİN BİLGİ EDİNME VE DENETİM YOLLARI (m. 98)
353
A. Genel Görüşme (AY, m. 98)
354
B. Meclis Araştırması (AY, m. 98)
354
C. Yazılı Soru (AY, m. 98/5)
355
D. Meclis Soruşturması (AY, m. 98/4, m. 105/5, 6, 7)
356
V. TBMM KARARLARI VE ANAYASAL AÇIDAN DOĞURDUĞU SONUÇLAR
356
B. TBMM Kararlarının Denetimi
357
Beşinci Bölüm Değerlendirme Soruları
359
1982 ANAYASASINDA YÜRÜTME ORGANI
A. Cumhurbaşkanı Seçilme Şartları (m. 101/1)
363
B. Adaylık ve Seçim Yöntemi (AY, m. 101)
363
2. Seçim Yöntemi (AY, m. 101/5)
364
C. Cumhurbaşkanının Göreve Başlaması ve Görev Süresi
364
D. Cumhurbaşkanı Seçimine Gidilme Durumları
368
1. Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Seçiminin Eş Zamanlı (Aynı Anda) Yapılacağı Haller
368
2. Cumhurbaşkanlığı Seçiminin Tek Başına Yapılacağı Haller
369
E. Cumhurbaşkanının Görevinin Sona Erdiği Haller
369
II. CUMHURBAŞKANININ GÖREV VE YETKİLERİ
371
III. CUMHURBAŞKANININ CEZAİ SORUMLULUĞU
374
A. Cezaî Sorumluluğun Niteliği ve İsimlendirilmesi
374
B. Cezai Sorumluluğun İşletilmesi
376
C. Yüce Divan Yargılaması
377
D. Yüce Divan Yargılaması Sonucu
380
Altıncı Bölüm Değerlendirme Soruları
381
CUMHURBAŞKANLIĞI TEŞKİLATI VE
YÜRÜTMENİN DÜZENLEME YETKİSİ
I. CUMHURBAŞKANLIĞI YÖNETİMİ
385
A. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar (AY, m. 105)
387
1. Cumhurbaşkanı Yardımcılığı ve Bakanlıklar: Oluşumu ve Görevleri
387
a. Cumhurbaşkanı Yardımcılığı
387
2. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Cezai Sorumlulukları
390
a. Görev Suçlarından Dolayı Cezai Sorumluluk
391
b. Görev Suçu Kapsamı Dışında Kalan Suçlar Bakımından
392
B. Devlet Denetleme Kurulu (AY, m. 107)
393
C. Millî Güvenlik Kurulu (AY, m. 118)
394
II. YÜRÜTME ORGANININ DÜZENLEME YETKİSİ VE NİTELİĞİ
395
A. Yürütmenin Asli Bir Yetki Oluşu
396
B. Yürütme Yetkisinin Özerkliği Sorunu
397
1. Kavramsal Çerçeve: Terminolojik Sorunlar
397
2. 2017 Anayasa Değişiklikleri Yürütmeyi Özerkleştirdi mi?
398
a. Yürütme Dört Konuda Saklı Yetki Sahibi Olmuştur Görüşü
399
b. Yürütme Hiçbir Konuda Saklı Yetki Sahibi Değildir Görüşü
400
III. YÜRÜTME ORGANININ DÜZENLEME ARAÇLARI
402
A. Aslî Düzenleme Aracı: Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
402
2. Kullanım Esasları ve Statüsü
403
3. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Cumhurbaşkanı Kararlarından Farkı
404
B. Yürütmenin Türev Düzenleme Araçları: Yönetmelikler ve Diğer Düzenleyici İşlemler
406
1. Türev Düzenleme Aracı
406
2. Türev Düzenleme Aracı Olarak Yönetmelikler ve Diğer Düzenleyici İşlemler
406
b. Diğer Düzenleyici İşlemler (Adsız Düzenleyici İşlemler)
407
IV. 1982 ANAYASASI’NDA OLAĞANÜSTÜ REJİM YÖNETİMİ
408
B. 1982 Anayasasında Olağanüstü Hal Yönetimi
408
1. Olağanüstü Hâl Yönetimine Başvuru Nedenleri (AY, m. 119/1)
409
2. Olağanüstü Hal İlanında Yetkili Makam ve Yöntem
409
3. Süre ve Uygulama Çevresi
409
V. YASAMA YÜRÜTME İLİŞKİLERİ AÇISINDAN HÜKÜMET SİSTEMİNİN NİTELİĞİ
411
Yedinci Bölüm Değerlendirme Soruları
413
I. YARGININ ANAYASAL İLKELERİ
415
B. Mahkemelerin Kuruluşu
416
C. Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı
417
1. Yargı Bağımsızlığı
417
a. Mahkemelerin Bağımsızlığı (Yargının Kurumsal Bağımsızlığı) İçin Gerekli Şartlar
418
b. Hâkim Güvencesi (Teminatı): Hâkim Bağımsızlığı
419
2. Yargının Tarafsızlığı
420
D. Yargı Bağımsızlığının Kurumsal Aracı Olarak Hâkimler ve Savcılar Kurulu
421
1. Yargısal Kurul Kavramı ve Yargı Bağımsızlığı Açısından Önemi
421
2. Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK)
423
b. Kurul’un Görevleri (m. 159)
425
II. TÜRK YARGI SİSTEMİNİN GENEL ESASLARI VE YÜKSEK MAHKEMELER
426
C. Uyuşmazlık Mahkemesi
428
D. Sayıştay’ın Yüksek Mahkeme Niteliği Taşıyıp Taşımadığı
429
Sekizinci Bölüm Değerlendirme Soruları
431
I. ANAYASA MAHKEMESİNİN OLUŞUMU VE GÖREVLERİ
434
1. Anayasaya Uygunluk Denetimi
436
2. Siyasal Partilerin Kapatılmaları Hakkında Davaları Karara Bağlamak
436
3. Siyasal Partilerin Mali Denetimini Gerçekleştirmek
437
4. Yüce Divan Sıfatıyla Anayasa’da Sayılan Kişilerin Yargılanması Görevi
437
5. Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanını Seçmek
437
II. ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİMİ GÖREVİ VE İŞLEYİŞİ
438
A. Denetime Tabi İşlemler
438
1. Denetime Tâbi Hukuk Kuralları
438
2. Denetime Tâbi Bireysel İşlemler
439
3. TBMM Kararlarının Denetlenebilir Olup Olmadığı
439
B. Denetim Yolları ve İşleyişi
440
a. Şekil Yönünden İptal Davası
443
b. Esas Yönünden İptal Davası
444
2. İtiraz Yolu (Somut norm denetimi– Def’i Yolu)
444
3. Bireysel Başvuru Yolu
450
III. ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI VE SONUÇLARI
450
A. Anayasa Mahkemesinin Esasa İlişkin Karar Türleri
451
3. Ret Kararları (Anayasaya uygunluk kararları)
453
4. Şartlı Ret Kararları (Yorum rezervli ret)
453
B. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Etkisi ve Sonuçları
454
1. Anayasa Mahkemesi Kararları Gerekçesi Yazılmadan Açıklanamaz
454
2. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Yayımı ve Yürürlüğe Girişi
455
a. Kararın Yayımı, Yürürlüğe Girişi ve Etkisi
455
b. İptal Kararının Yürürlüğe Girişini Erteleme
456
3. Kararların Kesinliği ve Bağlayıcılığı
458
4. AYM’nin Yerindelik Denetimi Yapamaması: Denetimin Sınırı
460
C. Yürürlüğü Durdurma Kararları
461
D. Türk Anayasa Yargısında “Anayasa İhmali”
463
E. Anayasa Yargısında Yargılamanın Yenilenmesi
463
F. AYM Kararlarında Usul ve Yetersayı
464
Dokuzuncu Bölüm Değerlendirme Soruları
465
TÜRK ANAYASA YARGISINDA BİREYSEL BAŞVURU YOLU
I. KİŞİSEL BAŞVURU YOLUNUN AMACI VE HUKUKUMUZA GİRİŞİ
469
II. BİREYSEL BAŞVURU YOLUNUN NİTELİKLERİ
470
A. Kamu Gücü İşlemlerine Karşı Koruma Yolu Olması
470
B. İkincil Nitelikte Bir Koruma Yolu Oluşu
471
III. BİREYSEL BAŞVURU YOLUNUN KABUL EDİLEBİLİRLİK ŞARTLARI
472
A. Olağan Kanun Yollarının Tüketilmiş Olması
472
B. Başvurunun Süresi İçerisinde Yapılmış Olması
473
C. Başvurucunun Bir Hakkının İhlal Edilmiş Olması
475
D. Başvuru Konusunun Bireysel Başvuru Alanına Giren Bir Hak Olması
477
E. Başvurunun Açıkça Dayanaktan Yoksun Olmaması ve Önemsiz Nitelik Taşımaması
478
IV. BİREYSEL BAŞVURU USULÜ
480
V. MAHKEMENİN KARARLARI
481
A. Kabul Edilemezlik Kararları
481
C. Başvurunun Esasına İlişkin Kararlar
482
2. Tazminat Kararları
483
3. İhlal ve Sonuçlarının Nasıl Giderileceğine Dair Kararlar
483
4. Pilot Karar Uygulaması
484
D. Geçici Önleme Başvuru
486
Onuncu Bölüm Değerlendirme Soruları
488
ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ
I. ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
491
E. Anayasa Değişikliklerinin Halkoylamasına Sunulması
496
II. ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİN DENETİMİ
496
1. Teklif ve Oylama Çoğunluğuna Uyulup Uyulmadığı
498
2. İvedilikle Görüşülemeyeceği Emrine Uyulup Uyulmadığı
500
On Birinci Bölüm Değerlendirme Soruları
501