SORUŞTURMA EVRESİ, ŞÜPHELİ VE İFADE ALMA KAVRAMLARI İLE İFADE ALMANIN TARİHİ GELİŞİMİ – ŞÜPHELİNİN DELİL FONKSİYONU VE ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASINDAKİ ESASLAR
SORUŞTURMA EVRESİ, ŞÜPHELİ VE İFADE ALMA KAVRAMLARI İLE
İFADE ALMANIN TARİHİ GELİŞİMİ
I. SORUŞTURMA EVRESİ KAVRAMI
35
B. Soruşturma Evresinin Önemi
37
C. Soruşturma Evresinin Yürütülmesi
37
2. Soruşturma Evresinin Görevi
39
3. Soruşturma Evresinin Özellikleri
39
D. Şüpheliliğin Şartları
47
E. Şüphelilik Sıfatının Kazanıldığı ve Sona Erdiği An
52
1. Şüpheliliğin Gerçekleştiği An
52
2. Şüpheliliğin Sona Erdiği An
55
III. İFADE ALMA KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ
56
B. İfade Alma Kapsamına Girmeyen Durumlar
57
2. Kendiliğinden Yapılan (İradî) Açıklamalar
59
3. Bilgi Toplama Aşamasında Alınan Açıklamalar (Önsorgu)
60
C. İfade Almanın Çeşitleri
63
a. Kollukta İfade Alma
63
b. Savcılıkta İfade Alma
66
c. Hâkimin Sorguya Çekmesi
67
d. Soruşturmacının İfade Alması
68
2. Fonksiyonel Bakımdan
70
IV. İFADE ALMANIN TARİHİ GELİŞİMİ
71
1. Eski Yunan ve Roma’da
72
4. Yeni Zamanlar Hukukunda
77
C. Türk Hukuk Tarihinde
81
ŞÜPHELİNİN HUKUKÎ DURUMU, DELİL FONKSİYONU VE
ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASINDA
I. ŞÜPHELİNİN HUKUKÎ DURUMU
85
B. Şüphelinin “Soruşturma Konusu” ve “Muhakeme Sujesi” Şeklinde İkili Konumu
87
II. ŞÜPHELİNİN DELİL FONKSİYONU
89
B. Şüpheli–Sanık Beyanı
91
C. Şüphelinin–Sanığın Delil Fonksiyonunun Sınırlanması
93
III. ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASINDA UYULMASI GEREKLİ ESASLAR
94
1. Hukuk Devleti İlkesi
95
3. İnsan Onurunun Dokunulmazlığı İlkesi
99
4. İşkence Yasağı İlkesi
101
5. Dürüst İşlem İlkesi
103
6. Meramını Anlatabilme İlkesi
104
7. Suçsuzluk Karinesi İlkesi
106
8. Özel Hayatın Gizliliği İlkesi
109
ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASI – İFADE PSİKOLOJİSİ –
İFADE ALMA TEKNİK VE TAKTİĞİ – İFADENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASI
I. İFADE ALMANIN AMACI VE FONKSİYONU
115
A. İfade Almanın Amacı
115
B. İfade Almanın Fonksiyonu
116
II. İFADE ALMANIN ŞEKLİ
117
III. İFADE ALMANIN ŞARTLARI
119
A. İfade Alanın Yetkili Olması
119
B. Şüphelinin Cezalandırılabilir ve Koğuşturulabilir Olması
120
C. Şühelinin İfade Verebilme Yeteneğine Sahip Olması
122
IV. İFADE ALMADA HAZIR BULUNMA HAKKI OLANLAR
126
V. İFADE ALMANIN HAZIRLANMASI
127
A. Dosyanın Hazırlanması
127
C. İfade Almanın Yeri ve Zamanı
130
VI. İFADE ALMANIN YÜRÜYÜŞÜ
132
B. Kişiliğe İlişkin İfade Alma
132
1. Kimliğe İlişkin İfade Alma
133
2. Kişisel İlişkilere İlişkin İfade Alma
138
C. Şüpheliye Haklarının Öğretilmesi
141
2. Öğretme Görevi Olanlar
144
3. Öğretme Görevinin Kapsamı
145
a. İsnad Edilen Fiilin Bildirilmesi
145
c. Müdafiden Yararlanma Hakkı
159
aaa. Şüphelinin Müdafi Tayini
170
bbb. Baronun Müdafi Tayini
170
ccc. Müdafiin Tayininde Usul
182
cc. Müdafiin Yetkileri
184
aaa. Şüpheli ile Görüşme ve Hukukî Yardımda Bulunma Yetkisi
186
bbb. Şüphelinin İfadesi Alınırken Hazır Bulunma Yetkisi
193
ccc. Dosyayı İnceleme Yetkisi
197
bbbb. Dosyayı İnceleme Yetkisinin Sınırlanması
198
cccc. AİHM Kararları Işığında Dosyayı İnceleme Yetkisinin Sınırlanması
206
1. 30.3.1989 tarihli Lamy/Belçika Kararı
207
2. 18.03.1997 tarihli Foucher/Fransa Kararı
208
3. 16.02.2000 tarihli Rowe ve Davis/Birleşik Krallık Kararı
208
4. 13.2.2001 tarihli Garcia Alva/Almanya Kararı
209
5. 13.2.2001 tarihli Lietzow/Almanya Kararı
209
6. 13.2.2001 tarihli Schöps/Almanya Kararı
210
7. 12.5.2005 tarihli Öcalan/Türkiye Kararı
211
8. 9.7.2009 tarihli Mooren/Almanya Kararı
212
dddd. CMK n.153/2’nin AİHM Kararları Işığında Değerlendirilmesi
213
eeee. Bizzat Sanığa Dosya İnceleme Hakkının Tanınması
214
d. Yakınlarından İstediğine Yakalandığının Haber Verilmesi Hakkı
218
e. Delillerin Ortaya Konulmasını Talep Hakkı
219
D. Esasa İlişkin İfade Alma
220
E. Teşhis, Yüzleştirme ve Yer Gösterme
222
a. Sıraya Dizme Usulü ile Teşhis
222
F. Şüphelinin İfadesinin Sabitleştirilmesi
230
2. Sabitleştirmenin Çeşitleri
230
b. Banda Almalar ve Benzeri Kayıtlar
234
aa. Bant Kaydı, İfadenin Sabitleştirilmesi Yönünden Elverişli Bir Araç mıdır?
235
bb. Bant, Delil Olarak Kullanılabilir mi?
236
cc. Kanuna Aykırı Olarak Oluşturulan Bant Kayıtları
238
3. Eksik Kaynaklar ve Onlarla Mücadele
240
4. İyi Bir Tutanak Nasıl Olmalıdır
241
5. Tutanakların Yetersizliğinin Nedenleri
241
II. İFADE ALMANIN PSİKOLOJİSİ
246
A. İfade Alanın Kişiliği ve Durumu
247
3. İfade Alanın Kişiliği
248
B. Şüphelinin Kişiliği ve Durumu
251
C. Başarılı Bir İfade Almanın Esasları
253
III. İFADE ALMANIN ŞARTLARI VE YANLIŞ KAYNAKLARI
254
B. Hafıza ve Hatırlama
257
IV. YALAN VE İTİRAF PSİKOLOJİSİ
260
c. Psikopatolojik Şartlı İtiraf
266
2. İtiraf Saikleri ve İtirafa Hazır Olmanın Belirtileri
266
b. İtirafa Hazır Olmanın Belirtileri
267
3. Gerçek Dışı İtiraf
268
4. İtirafın Geri Alınması
269
İFADE ALMA TEKNİK VE TAKTİĞİ
II. GENEL İFADE ALMA KURALLARI
273
A. Hazırlık Çalışmaları
273
1. Dosyanın Çalışılması
273
3. Şüphelinin Kişiliğinin Öğrenilmesi
274
B. İfade Alma Zamanının Seçimi
276
C. İfade Alma Yerinin Seçimi
276
D. İfade Alanın Davranışı ve Rahatsız Edici Hususların Bulunmaması
279
E. Şüphelinin İfade Vermedeki Davranışı ve İfade Alanın Tepkileri
282
F. Soru Sorma Teknik ve Taktiği
284
1. Soru Sorma Tekniği
284
2. Soru Sorma Taktiği
288
H. Dinlenme Aralarının Düzenlenmesi
295
III. ÖZEL İFADE ALMA KURALLARI
298
A. İtiraf Eden Şüphelinin İfadesinin Alınması
298
2. İkrarın İnkâra Karşı Güvenceye Alınması
302
B. İtiraf Etmeyen Şüphelinin İfadesinin Alınması
303
C. Susan Şüphelinin İfadesinin Alınması
305
1. Tamamen Susan Şüpheli
305
2. Kısmen Susan Şüpheli
306
D. İnkâr Eden Şüphelinin İfadesinin Alınması
306
1. Genel Olarak İnkâr Eden Şüpheli
306
2. Kısmen İnkâr Eden Şüpheli
309
IV. ÇOCUKLARIN, GENÇLERİN, KADINLARIN VE YAŞLILARIN İFADESİNİN ALINMASI
309
A. Çocukların İfadesinin Alınması
309
1. Şüpheli Çocukların
309
3. Adli Görüşme Odaları
316
B. Gençlerin İfadesinin Alınması
319
C. Kadınların İfadesinin Alınması
320
D. Yaşlıların İfadesinin Alınması
321
E. Yabancıların İfadesinin Alınması
321
İFADENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
III. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
331
B. Gerçek ve Yalan İfade Belirtileri
333
1. Gerçek İfade Belirtileri
333
2. Yalan İfade Belirtileri
334
DELİL YASAKLARI (İFADE ALMA KURALLARINA AYKIRILIK HALİNDE ALINAN İFADELERİN HUKUKİ DEĞERİ)
I. DELİL YASAKLARI KAVRAMI, GÖREVİ VE SONUCU
337
A. Delil Yasakları Kavramı
337
B. Delil Yasaklarının Görevi
340
C. Delil Yasaklarının Sonucu
341
II. DELİL YASAKLARI DURUMLARI
344
B. Şüpheli ve Sanığa Haklarının Öğretilmemesi (Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlâli)
344
C. Yasak İfade Alma Yöntemlerinin Kullanılması
352
2. Yasak İfade Alma Uygulamaları
355
a. Şüpheli ve Sanığı Açık Olmayan Şeyler İçerisinde Suçlamada Bırakma Yasağı
355
b. Şüpheli ve Sanığın İfadelerini Görmemezlikten Gelme Yasağı
356
d. Bazı Maddelerin Verilmesi Yasağı
356
e. Şüpheli ve Sanığın Ruhu Üzerinde Kuvvetli Etkilerde Bulunma Yasağı
357
f. Telkinde Bulunma Yasağı
358
h. Karanlık, Şüpheli veya Yanıltıcı Soruların Sorulması Yasağı
359
k. Vaatte Bulunma Yasağı
360
l. Şüpheli ve Sanığın Bedenî veya Ruhî Mevcut İstisnaî Durumlarından Faydalanma Yasağı
360
m. İfade Almayı Doğrudan Doğruya Takip Eden Yasaklar
361
n. İfade Alma Hükümlerini Dolanma Yasakları
361
o. Bazı Araçların Uygulanması Yasağı
361
3. CMK 148’de Belirtilen Yasak İfade Alma ve Sorgu Usulleri
362
aa. Yöneldiği Kişiler
362
bbb. Özel Kişiler Tarafından Elde Edilen Hukuka Aykırı Deliller
364
b. İfade Almada Geçerlilik
369
c. Yasak İfade Alma Yöntemleri
370
hh. Bazı Araçlar Uygulama
382
ıı. Kanuna Aykırı Bir Yarar Vaat Etme
384
ii. Diğer Yasak Yöntemler
385
kk. Kollukta Alınan İfadede Müdafiin Hazır Bulunmaması
386
ll. Şüphelinin Aynı Olayla İlgili Olarak Kolluk Tarafından Yeniden İfadesinin Alınması
387
d. Şüpheli ve Sanığın Rızasının Dikkate Alınmaması
387
D. Değerlendirme Yasakları
389
2. CMK m. 217/2’de Düzenlenen Mutlak Değerlendirme Yasağı
389
3. Delil Yasaklarının Uzak Etkisi
392
Yararlanılan Kaynaklar
403