SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ
İLKESEL TEMELLERİ VE GELİŞTİRİLEN TEORİLER İLE
TBK 138 HÜKMÜNÜN HUKUKİ TEMELİ
1.1. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI KAVRAMI
17
1.1.2. Sözleşmenin Uyarlanmasının Amacı
19
1.2. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ İLKESEL TEMELLERİ
20
1.2.2. Pacta Sunt Servanda İlkesi
20
1.2.3. Clasula Rebus Sic Stantibus İlkesi
22
1.3. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI İLE İLGİLİ GELİŞTİRİLEN TEORİLER
24
1.3.1. Subjektif Teoriler
25
1.3.1.1. Dar Anlamda Clausula Rebus Sic Stantibus Teorisi (Zımni İnfisahi Şart)
25
1.3.1.3. Sözleşmenin Esaslı Unsurlarında Hata Teorisi
28
1.3.1.4. İşlem Temelinin Çökmesi Teorisi
32
1.3.2. Objektif Teoriler
34
1.3.2.1. İmkansızlık Teorisi
34
1.3.2.2. Gabin Teorisi
39
1.3.2.3. Sebepsiz Zenginleşme Teorisi
41
1.3.2.4. eBK 365/2’nin Kıyasen Uygulama Teorisi
42
1.3.2.5. Objektif İyiniyet Teorisi
43
1.4. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ ÇEŞİTLERİ
44
1.4.1. Sözleşmesel Uyarlama
44
1.4.2. Kanuni Uyarlama
46
1.5. SÖZLEŞME BOŞLUĞU, SÖZLEŞMENİN YORUMLANMASI, TAMAMLANMASI VE BU KAVRAMLARIN SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI KAVRAMI İLE OLAN İLİŞKİSİ
48
1.5.1. Sözleşme Boşluğu Kavramı
48
1.5.2. Sözleşmenin Tamamlanması ve Yorumlanması
49
1.5.3. Sözleşmenin Uyarlanması ile Tamamlanması ve Yorumlanması Arasındaki İlişki
51
1.6. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ TÜRK HUKUKUNDAKİ HUKUKİ GELİŞİMİ VE DAYANAĞI
52
1.6.2. Eski Borçlar Kanunu Dönemi
53
1.6.2.1. Yargıtay’ın Kira Sözleşmeleri Yönünden Verdiği Kararlarının Değerlendirilmesi
57
1.6.2.2. Yargıtay’ın Banka Kredi Sözleşmeleri Yönünden Verdiği Kararlarının Değerlendirilmesi
58
1.6.2.3. Yargıtay’ın Eser Sözleşmeleri Yönünden Verdiği Kararlarının Değerlendirilmesi
60
1.6.3. Türk Borçlar Kanunu Dönemi
62
TBK 138. MADDESİNDE DÜZENLENEN
AŞIRI İFA GÜÇLÜĞÜ KAVRAMI,
YAKIN KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ VE
2.1. AŞIRI İFA GÜÇLÜĞÜ KAVRAMI
65
2.2. AŞIRI İFA GÜÇLÜĞÜ KAVRAMININ YAKIN KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ
70
2.2.2. Mücbir Sebep – Beklenmeyen Hal
70
2.2.4. Edimler Arası Dengenin Bozulması
73
2.2.5. Sözleşme İle İzlenen Amacın Boşa Çıkması
76
2.3. TBK M.138 HÜKMÜNÜN UYGULANMA ŞARTLARI
77
2.3.2. Sözleşmenin Geçerli Bir Şekilde Kurulmuş Olması
80
2.3.3. Sözleşmenin Kurulmasından Sonra Değişen Hal ve Şartların Olağanüstü Nitelikte Olması
80
2.3.3.1. Objektif Nitelikte Olağanüstü Değişiklikler
81
2.3.3.2. Subjektif Nitelikte Olağanüstü Değişiklikler
84
2.3.4. Sözleşmenin Kurulmasından Sonra Meydana Gelen Değişikliğin Öngörülmez ve Öngörülmesinin Beklenemez Olması
85
2.3.5. Kusurun Bulunmaması
91
2.3.6. Edimler Arası Dengenin Aşırı Bozulmasından Dolayı İfanın Beklenememesi
93
2.3.7. Edimin İfa Edilmemiş Olması veya Hakların Saklı Tutularak İfa Edilmiş Olması
96
2.3.8. Öngörülemeyen Değişiklik ile İfa Edilememe Arasında Uygun İlliyet Bağı Olması
98
AŞIRI İFA GÜÇLÜĞÜNÜN SONUCU OLARAK
UYARLAMA VE SÖZLEŞMENİN SONA ERDİRİLMESİ
3.1. AŞIRI İFA GÜÇLÜĞÜ NEDENİYLE SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI
99
3.1.2. Uyarlama Hakkının Hukuki Niteliği
100
3.1.2.1. Yenilik Doğuran Hak Niteliği
100
3.1.2.2. İnşai Karar – Tespit Kararı
102
3.1.3. Sözleşmenin Uyarlanması Talebi Hakkında Hakimin Vereceği Karar
103
3.1.3.1. Dar Anlamda Sözleşmenin Uyarlanması
104
3.1.3.2. Geniş Anlamda Sözleşmenin Uyarlanması
104
3.1.4. Uyarlama Yapılırken Hakimin Gözönünde Tutması Gereken Esaslar
105
3.1.4.1. Hakimin Kararı Daima Yedek Çözüm Niteliğinde Olmalıdır
106
3.1.4.2. Hakim Kararının Sözleşmeye Yönelik Olması Gerekir
106
3.1.4.3. Tarafların Farazi İradeleri Esas Alınmalıdır
107
3.1.4.4. Hakim Kararını Hakkaniyet Ölçüsüne Göre Vermelidir
108
3.1.4.5. Hakim Kararını Verirken Örf ve Adeti Dikkate Alacaktır
109
3.1.4.6. Hakim Kararını Verirken Kıyas Yoluna Başvurabilecektir
109
3.1.5. Uyarlama Hakkı Sahibi ve Muhatabı
110
3.1.6. Uyarlama Hakkının Kullanılmasının Usulü ve Süresi
111
3.1.7. Uyarlama Hakkının Sona Ermesi
112
3.2. AŞIRI İFA GÜÇLÜĞÜ NEDENİYLE SÖZLEŞMENİN SONA ERDİRİLMESİ
113
3.2.2. Sözleşmeden Dönme
114
3.2.3. Sözleşmenin Feshi
115