Tıbbi Müdahale Hatalarından Doğan
Maddi Tazminat Sorumluluğu Dr. Öğr. Üyesi Gençer Özdemir  - Kitap

Tıbbi Müdahale Hatalarından Doğan Maddi Tazminat Sorumluluğu

1. Baskı, 
Ağustos 2021
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
464
Barkod:
9789750270857
Kapak Türü:
Ciltli
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Bu kitapta, tıbbi müdahale hatalarından (malpraktis) kaynaklanan maddi tazminat sorumluluğu konusu incelenmiştir. İnceleme kapsamında, tıbbi müdahale ve tıbbi hata kavramları ile tıbbi uygulamaların hukuka uygunluğu, rıza, tıbbi zorunluluk halleri, hekimin hukuki sorumluluğu ve bundan kaynaklanan maddi tazminat konuları ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
Başta hekimler olmak üzere, sağlık personelinin yaptıkları tıbbi uygulama hatalarından kaynaklanan maddi tazminatın kapsamı ile hastaların bu konudaki hak ve yükümlülükleri çalışma kapsamında ele alınmış ve uygulamaya dair sorunlar ve çözüm önerileri paylaşılmaya çalışılmıştır.
Kitabımızda, Türk Hukuk Sistemi'nin yanı sıra çeşitli ülkelerde uygulanmakta olan sistemler de ele alınmış, yabancı mahkeme kararlarından bazı örnekler özet şeklinde paylaşılmıştır. Kitapta tıbbi hata kavramı ve hekimin hukuki sorumluluğu kavramı anlatılmak suretiyle hekimin maddi tazminat sorumluluğu ve sorumsuzluk halleri ayrıntılı şekilde aktarılmaya çalışılmıştır. Bunlarla birlikte, maddi tazminatın hesaplanmasına yönelik olgular da aktarılmaya çalışılmıştır.
Hekimlerin sorumluluğunun tarihsel gelişimi ile başlayan kitapta sırasıyla, tıbbi müdahalenin hukuka uygunluk şartları, hekimin hukuki sorumluluğu, tıbbi müdahale ve tedaviden doğan maddi zararlar, hekimin kusurunun incelenmesi, tıbbi müdahale ve tedavi nedeniyle maddi tazminat sorumluluğu konuları beş ayrı başlıkta detaylıca incelenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Hekimin Hukuki Sorumluluğu
.
Özel – Kamu Hastanelerinin Hukuki Sorumluluğu
.
Sorumluluğu Kaldıran veya Azaltan Haller
.
Maddi Tazminatın Belirlenmesi ve İndirilmesi
.
Maddi Tazminatın Ödenme Biçimi
.
Maddi Tazminatın Kısmi Dava veya Belirsiz Alacak Davası Şeklinde Açılması
.
İspat
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Sunuş 
7
Önsöz 
9
Kısaltmalar 
19
Birinci Bölüm
GENEL OLARAK
I. TEMEL KAVRAMLAR 
21
A. Genel Olarak 
21
B. Tıbbi Müdahale Kavramı 
23
C. Tıbbi Hata Kavramı 
27
D. Tıbbi Kötü Uygulama – Tıbbi Uygulama Hatası (Malpraktis) – Hekimliğin Kötü Uygulanması Kavramları 
31
1. Tıbbi Kötü Uygulama Kavramı 
31
2. Tıbbi Uygulama Hatası (Malpraktis) Kavramı 
32
3. Hekimliğin Kötü Uygulanması Kavramı 
34
II. HEKİMLERİN SORUMLULUĞUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ 
35
III. TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI 
37
A. Müdahalenin Yetkili Sağlık Personeli Tarafından Yapılması 
38
1. Mesleği İcra Yetkisi 
39
a. Hekimlerin Mesleği İcra Yetkisi 
39
b. Diğer Sağlık Mesleği Mensuplarının Mesleği İcra Yetkisi 
41
2. Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı Olmak 
43
3. Türk Tabipler Birliğine Kayıt Olmak 
43
4. Hekimlik Mesleğinin İcrasına Engel Bir Halin Bulunmaması 
44
a. Hekimlik Mesleğinin Geçici Olarak İcra Edilememesi 
44
b. Hekimlik Mesleğinin Sürekli Olarak İcra Edilememesi 
45
B. Müdahalenin Tıp Biliminin Genel Kabul Görmüş İlke ve Kurallarına Uygun Yapılması 
45
C. Tıbbi Gereklilik (Endikasyon) 
48
D. Aydınlatma (Hastanın Bilgilendirilmesi) ve Rıza Beyanı 
51
1. Aydınlatma (Bilgilendirme) Kavramı 
52
a. Aydınlatılacak Kişi 
59
b. Aydınlatmanın Kapsamı 
62
c. Aydınlatma Zamanı 
67
c. Aydınlatma Yükümlüsü 
68
d. Aydınlatma Şekli 
70
e. Aydınlatma Yükümlülüğünün Ortadan Kalktığı Haller 
76
2. Rıza Beyanı 
81
a. Rıza Ehliyeti 
86
b. Rızanın Kapsamı ve Sınırları 
91
c. Rızanın Şekli ve Alınma Zamanı 
95
d. Rızanın Geri Alınması 
98
e. Rızanın Geçersizliği 
99
f. Rıza Aranmayan Haller 
102
E. Tıbbi Uygulamanın Özen Yükümlülüğüne Uygun Yerine Getirilmesi 
105
F. Komplikasyon (İzin Verilen Risk) 
112
İkinci Bölüm
HEKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞU
I. GENEL OLARAK SORUMLULUK KAVRAMI 
117
A. Kusur Esası 
118
B. Sebep Olma Esası 
119
C. Tehlike Esası 
120
D. Kontrol (Hakimiyet) ve Yararlanma Esası 
121
E. Hakkaniyet Esası 
122
F. Fedakarlığın Denkleştirilmesi Esası 
122
II. HEKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 
123
III. HEKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN TÜRLERİ 
124
A. Hekimin Sözleşmesel Sorumluluğu 
124
1. Tıbbi Müdahale ve Tedavi Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 
126
a. Tıbbi Müdahalenin Vekalet Sözleşmesi Olarak Değerlendirilmesi 
128
b. Tıbbi Müdahalenin Vekaletsiz İş Görme Olarak Değerlendirilmesi 
133
c. Tıbbi Müdahalenin Eser Sözleşmesi Olarak Değerlendirilmesi 
136
d. Tıbbi Müdahale ve Tedavinin Kendine Özgü (Sui generis) Bir Sözleşme Olarak Değerlendirilmesi 
139
e. Tıbbi Müdahalenin Hizmet Sözleşmesi Olarak Değerlendirilmesi 
140
f. Özel Durumlar 
142
aa. Kamuya Ait Hastanelerde Çalışan Hekimler ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği 
142
bb. Özel Hastanelerde Çalışan Hekimler ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği 
144
2. Sözleşmesel Sorumluluğun Şartları 
147
a. Sözleşme 
147
b. Sözleşmenin İhlali 
148
c. Zarar 
150
d. Kusur 
150
aa. Teşhis / Tanı Kusuru 
153
bb. Tedavi Kusuru 
158
cc. Dikkatsizlik ve Tedbirsizlik Kusurları 
163
dd. Beceri Kusuru 
166
e. İlliyet (Nedensellik) Bağı 
167
B. Hekimin Sözleşme Dışı Sorumluluğu 
172
1. Genel Olarak 
172
2. Sözleşme Dışı Sorumluluğun Şartları 
173
a. Fiil 
173
b. Hukuka Aykırılık 
173
c. Zarar 
174
d. Kusur 
175
e. İlliyet (Nedensellik) Bağı 
176
3. Sözleşme Dışı Sorumluluğun Türleri 
177
a. Haksız Fiil Sorumluluğu 
177
b. Sebep Sorumluluğu (Kusursuz Sorumluluk) 
181
c. Vekaletsiz İş Görmeden Doğan Sorumluluk 
183
d. Culpa in Contrahendo 
187
IV. ÖZEL HASTANELERİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 
189
V. KAMU HASTANELERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 
198
VI. SORUMLULUK SEBEPLERİNİN YARIŞMASI 
202
VII. SORUMLULUĞU KALDIRAN VEYA AZALTAN HALLER 
204
A. Hastanın Rızası 
205
B. Komplikasyon (İzin Verilen Risk) 
208
C. Sorumsuzluk Anlaşması 
210
D. Mücbir Sebep 
211
E. Zarar Görenin Kusuru 
213
F. Üçüncü Kişinin Davranışı 
213
Üçüncü Bölüm
TIBBİ MÜDAHALE VE TEDAVİDEN DOĞAN
MADDİ ZARARLAR
I. MADDİ ZARAR KAVRAMI 
215
II. TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN MADDİ ZARARLAR 
217
A. Genel Olarak 
217
B. Tıbbi Müdahaleden Doğan Maddi Zarar Kalemleri 
220
1. Vefat Nedeniyle Ortaya Çıkan Maddi Zararlar 
220
a. Cenaze Giderleri 
221
b. Ölüm Hemen Gerçekleşmemişse Tedavi Giderleri ve Çalışma Gücünün Azalmasından ya da Yitirilmesinden Doğan Kayıplar 
224
aa. Tedavi Giderleri 
224
bb. Çalışma Gücünün Azalmasından ya da Yitirilmesinden Doğan Kayıplar 
229
aaa. Çalışma Gücünün Azalması (Geçici İş göremezlik) 
231
bbb. Çalışma Gücünün Yitirilmesi (Sürekli İş göremezlik) 
233
aaaa. Sürekli Kısmi İş göremezlik (Kısmi Maluliyet) 
234
bbbb. Sürekli Tam İş göremezlik (Sürekli Maluliyet) 
234
i. Sürekli İş göremezlik (Maluliyet) Oranı 
235
ii. Gelir Durumu 
236
iii. Çalışmaya Başlama Süresi ve Muhtemel Hayat Süresi 
237
iv. Ameliyat veya Devamlı Tedavi Gerekip Gerekmediği Hususu 
239
c. Ölenin Desteğinden Yoksun Kalan Kişilerin Uğradıkları Zararlar 
240
aa. Destek Kavramı 
240
aaa. Gerçek Destek 
242
bbb. Farazi Destek 
244
bb. Destek Tazminatının Niteliği 
247
cc. Destek Tipleri 
248
aaa. Nişanlının Destek Olması 
249
bbb. Kocanın Destek Olması 
249
ccc. Kadının Destek Olması 
250
ddd. Pasif Dönemdeki Kadın 
251
eee. Çocuğun Ana ve Babasına Destek Olması 
252
fff. Ana ve Babanın Çocuklarına Destek Olması 
252
ggg. Kardeşlerin Birbirine Destek Olması 
252
dd. Destek Verme Süresi 
253
ee. Desteğin Geliri 
254
aaa. Destek Gelirinin Başlangıcı 
256
bbb. Gelirin Artış Sorunu 
256
ccc. Faiz ve İskonto 
257
ddd. Farazi Desteğin Geliri 
258
2. Bedensel Zarar Nedeniyle Ortaya Çıkan Maddi Zararlar 
259
a. Tedavi Giderleri 
259
b. Çalışma Gücünün Azalmasından ya da Yitirilmesinden Doğan Zararlar 
260
c. Kazanç Kaybı 
266
aa. Bir İşi ve Kazancı Bulunanlar Yönünden 
267
bb. Bir İşi ve Kazancı Bulunmayanlar Yönünden 
268
cc. Ev Hanımları Yönünden 
269
dd. Küçük Yaşta Sakat Bırakılan Çocuklar Yönünden 
269
d. Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zararlar 
269
Dördüncü Bölüm
HEKİMİN KUSURUNUN İNCELENMESİ
I. HEKİMİN KUSURUNUN UNSURLARI 
275
A. Kusurun Unsurları 
277
1. Hukuka Aykırı Fiil 
279
2. Zararlı Sonucun Öngörülebilir ve Önlenebilir Olması 
281
3. Benzer Şartlar Altında Bulunan Kişiden Beklenen Ortalama Davranışa Uymamak 
282
B. Kusurun Belirlenmesinde Ölçü 
283
II. HEKİMİN KUSURUNUN DERECESİ 
285
A. Kasta Dayalı Kusur 
286
B. İhmale (Taksir) Dayalı Kusur 
287
C. Hafif ya da Ağır Kusur 
290
III. HEKİMİN KUSURUNDA BAZI ÖZEL DURUMLAR 
292
A. Hekimin Tıbbi Müdahaleyi Başkasına Yaptırması Halinde Sorumluluğu 
292
B. Hekimin Yardımcı Personelin Kusurundan Sorumluluğu 
295
C. Hekimin Vekaletsiz İş görmeden Doğan Kusuru ve Sorumluluğu 
297
1. Acil Durumlar 
299
2. Ameliyatın Genişletilmesi 
301
3. Hekimin Beklenmedik Halden Sorumluluğu 
303
D. Özel Sorumluluk Durumları 
303
1. Hekimin Kusursuz Sorumluluğu 
303
2. Hekimin İlaç Kullanılmasından Sorumluluğu 
305
3. Hekimin İstihdam Edene Karşı Sorumluluğu 
309
Beşinci Bölüm
HATALI TIBBİ MÜDAHALE VE TEDAVİ NEDENİYLE
MADDİ TAZMİNAT SORUMLULUĞU
I. TAZMİNAT SORUMLULUĞU 
311
A. Genel Olarak 
311
B. Tazminat Sorumluluğunun Şartları 
313
1. Hukuka Aykırılık 
313
2. Kusur 
314
3. Zarar 
317
4. İlliyet (Nedensellik) Bağı 
320
C. Tazminat Türleri 
324
1. Maddi Tazminat 
325
2. Manevi Tazminat 
330
a. Bedensel Zarara Uğrayan Kişinin Manevi Tazminat Talebi 
333
b. Zarara Uğrayan Kişinin Yakınlarının Manevi Tazminat Talebi 
334
D. Hastanın Kusurunun Tazminata Etkisi 
337
1. Hastanın Zararın Doğmasına Yardım Eden Ortak Kusuru 
341
2. Hastanın Zararın Artmasına Yardım Eden Ortak Kusuru 
342
E. İfa Yardımcısının Fiilinden Sorumluluk 
344
F. Sorumsuzluk Anlaşmaları 
345
G. Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre 
347
H. Ceza Davasında Alınan Kararın Etkisi 
352
II. MADDİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİ VE İNDİRİLMESİ 
354
A. Genel Olarak 
355
B. Tazminatın Belirlenmesine Etki Eden Hususlar 
356
1. Durumun Gereği 
356
2. Kusurun Ağırlığı 
358
a. Kusur Sorumluluğu Yönünden 
358
b. Kusursuz Sorumluluk Yönünden 
360
C. Maddi Tazminatın İndirilmesine Etki Eden Haller 
362
1. Genel Olarak 
362
2. Zarar Görenin Rızası 
363
3. Zarar Görenin Zarara Etkisi 
364
a. Zarar Görenin Zararın Doğmasına Etkisi 
365
b. Zarar Görenin Zararın Artmasına Etkisi 
367
c. Zarar Görenin Tazminat Yükümlüsünün Durumunu Ağırlaştırması 
369
4. Zarar Verene Yönelik İndirim Sebebi 
370
a. Zarar Verenin Hafif Kusurlu Olması 
370
b. Zarar Verenin Tazminat Ödediğinde Yoksulluğa Düşecek Olması 
371
c. Hakkaniyetin Tazminatta İndirim Yapmayı Gerektirmesi 
373
5. Diğer Haller 
375
a. Zarar Görenin Bedensel Yatkınlığı 
375
b. Üçüncü Kişinin Kusuru 
378
c. Beklenmedik Hal 
379
d. Hatır İşleri 
381
e. Tarafların Ekonomik ve Sosyal Durumu 
383
aa. Zarar Görenin Çok Yüksek Bir Gelire Sahip Olması 
384
bb. Zarar Verenin Yoksulluğa Düşecek Olması 
386
f. Zayıf Nedensellik Bağı 
388
D. Maddi Tazminatta İndirim Talebinin Hukuki Niteliği 
389
E. Maddi Tazminatta İndirim Talebine Bağlanan Sonuçlar 
389
1. İspat Yükü 
389
2. İndirim Sebeplerinin İleri Sürülmesinin Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi Yasağı Açısından İncelenmesi 
390
III. MADDİ TAZMİNATIN ÖDENME BİÇİMİ 
390
A. Aynen Tazmin – Nakden Tazmin 
391
B. Zararın Sermaye veya İrat Şeklinde Tazmin Edilmesi 
394
C. Geçici Ödemeler 
395
IV. MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA TARAFLAR 
395
A. Davacılar 
396
1. Zarar Gören 
396
2. Zarar Görenin Mirasçıları 
396
a. Zarar Veren Fiil Nedeniyle Ölen Kişinin Mirasçıları 
397
b. Zarar Görenin Bizzat İsteyebileceği Tazminat Hakkının Mirasçılara Geçmesi 
397
c. Mirasçılık Sıfatı Olmayan Destekten Yoksun Kalan Kişiler 
397
3. Tazminat Talep Hakkı Kendisine Devredilen Kimseler 
399
B. Davalılar 
399
1. Zarar Sorumlusu 
399
a. Kamu Görevlileri ve Devlet Memurları Hakkında Özel Kural 
400
b. Özel Hastanelerin Sorumluluğu 
401
2. Zarar Sorumlusunun Mirasçıları 
402
3. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Şirketi 
402
IV. MADDİ TAZMİNAT DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 
403
A. Görevli Mahkeme 
403
1. Bağımsız Çalışan Hekimlere ve Özel Hastanelere Karşı Açılacak Davalarda Görevli Mahkeme 
403
2. Kamu Hastanelerine Karşı Açılacak Davalarda Görevli Mahkeme 
406
3. Eğitim ve Araştırma Hastanelerine Karşı Açılacak Davalarda Görevli Mahkeme 
408
4. Kamu Görevlilerinin Kişisel Kusuru Nedeniyle Açılacak Davalarda Görevli Mahkeme 
408
5. Tıbbi Müdahale ve Tedavi Hatası Nedeniyle Hekimin Sigortasına Karşı Açılacak Davalarda Görevli Mahkeme 
410
6. Vakıf Üniversitesi Hastanelerine Karşı Açılacak Davalarda Görevli Mahkeme 
411
B. Yetkili Mahkeme 
412
V. MADDİ TAZMİNAT DAVASININ KISMİ DAVA VEYA BELİRSİZ ALACAK DAVASI ŞEKLİNDE AÇILMASI 
412
VI. İSPAT 
414
A. Genel Olarak 
414
B. İspat Çeşitleri 
415
C. İspat Yükü 
416
1. Haksız Fiil Sorumluluğunda İspat 
418
2. Sözleşmeye Dayalı Sorumlulukta İspat 
419
3. Hekimin Kusursuzluğunu İspat Yükü 
421
4. İdarenin Sorumluluğunda İspat 
424
D. Tıp Hukukunda İspat Kolaylıkları 
426
E. Deliller Üzerinde Bilirkişi İncelemesi Yapılması 
430
Sonuç 
433
Kaynaklar 
439
Kavram Dizini 
461