II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI VE İNCELEME PLANI
20
III. TEMİNAT HUKUKUNDA TİTRK DÜZENLEMESİNİN AMACI VE ÇALIŞMA KONUSU OLARAK SEÇİLMESİNİN NEDENİ
21
TİCARİ İŞLETME REHNİNDE TEMEL KAVRAMLAR
I. TTK’YA GÖRE TİCARİ İŞLETME
25
A. Ticari İşletmenin Üst Kavramı Olarak “İşletme”
26
B. Ticari İşletmenin Unsurları
28
C. Ticari İşletmenin Hukuki Niteliği
31
D. Malvarlığı Boyutuyla Ticari İşletme
32
2. Ticari İşletmenin Maddi Malvarlığı Unsurları
34
3. Ticari İşletmenin Gayrimaddi Malvarlığı Unsurları
36
II. TİTRK’E GÖRE TİCARİ İŞLETME
38
A. Ticari İşletmenin Ticaret Sicili’ne Tescilinin ve Ticaret Sicili’nden Terkininin TİTRK Açısından Anlamı
38
B. Bir Kişinin Birden Fazla İşletme İşletmesi Halinde Ticari İşletme Rehni Tesisinde Özellik Arz Eden Haller
40
III. TİCARİ İŞLETME REHNİNİN REHİN HUKUKU İÇİNDEKİ YERİ
40
A. Rehin Hakkına İlişkin Temel Bilgiler
40
C. TİTRK’de Hüküm Bulunmayan Hallerde Uygulanacak Rehin Türü
46
D. Rehin Hukukuna Hâkim Olan İlkelerin Ticari İşletme Rehnine Uygulanması
47
b. Fer’ilik İlkesinin Sonuçları
48
aa. Rehin Hakkının Varlığının Alacağın Varlığına Bağlı Olması
48
bb. Alacak Hakkının Devri ile Rehin Hakkının Devredilmesi
49
cc. Borçlunun Tüm Savunma İmkanlarının Kullanılabilmesi
50
dd. Rehin Hakkının Kapsam Açısından Alacağa Bağlı Olması
52
c. Teminatın Zaman Yönünden Sınırlanmasında Fer’ilik İlkesi
52
d. Ferilik İlkesinin İstisnaları
52
a. Güvence Altına Alınan Alacağın Belirli Olması
54
b. Rehin Konusunun Belirli Olması
55
4. Rehin Yükünün (Teminatın) Bölünmezliği İlkesi
58
6. Güvenin Korunması İlkesi
60
IV. TÜRK HUKUKUNDA TİCARİ İŞLETME REHNİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
61
A. 1447 sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu
61
B. 6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu
64
V. TİCARİ İŞLETME REHNİNİN KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ BENZER HUKUKİ KURUMLARLA BİRLİKTE İNCELENMESİ
66
A. UNCITRAL Model Law on Secured Transactions
68
B. Uniform Commercial Code m.9
70
C. İngiliz Hukukundaki Değişken Rehin (Floating Charge) Uygulamasının Ticari İşletme Rehni Kapsamında İncelenmesi
73
TİCARİ İŞLETME REHNİ TESİSİNE YÖNELİK
ZORUNLU HUKUKİ İŞLEMLERİN İLKİ: REHİN SÖZLEŞMESİ
I. TİTRK’E GÖRE REHİN SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE HUKUKİ NİTELENDİRMEYE BAĞLI SONUÇLAR
77
A. Rehin Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
77
B. Rehin Sözleşmesinin Hukuki Nitelendirmesine Bağlanan Sonuçlar
80
1. Tasarruf Yetkisi Açısından
80
2. Belirlilik İlkesi Açısından
81
II. REHİN SÖZLEŞMESİNİN DİĞER SÖZLEŞME TÜRLERİ İÇİNDEKİ YERİ
82
A. Rehin Sözleşmesinin Borç Sözleşmesi Niteliği
82
B. Rehin Sözleşmesinin Teminat Sözleşmesi Niteliği
83
C. Rehin Sözleşmesinin İsimli/İsimsiz Sözleşme Niteliği
87
2. Rehin Sözleşmesinin İsimli Sözleşme Olduğuna İlişkin Kanaatimiz
89
D. Rehin Sözleşmesinin Bağımsız Sözleşme Niteliği
89
III. REHİN HAKKININ KAPSAMI
91
A. Ticari İşletme Rehninde Rehin Hakkının Konu Yönünden Kapsamının Belirlenmesinde Özellik Gösteren Konular
91
1. TİTRK’de Rehnin Kapsamına Dahil Olacak Zorunlu Unsurların Belirlenmemesi
91
2. Ticari İşletme Rehninde Rehne Dâhil Unsurların Sınırlanması
94
3. Dönen Varlıkların Rehne Dahil Olacağına İlişkin Farklı Görüşler
96
4. Rehne Dahil Malvarlığı Unsurlarının Tespit Usulü
99
5. Müstakbel Taşınır Varlıkların Rehnin Kapsamına Dahil Olması
102
6. İşletmenin Hukuki Getirisinin Rehnin Kapsamına Dahil Olması
105
b. Hukuki Getiri (Ürün) Olarak Kira Alacağı
107
7. Tazminat Ödemelerinin ve Özellikle Sigorta Tazminatının Rehin Hakkının Kapsamına Dahil Olması
108
8. Ticari İşletme Rehninde Kapsam Dışı Olabilecek Taşınır Varlıklar
111
9. Ticari İşletmenin Yurt Dışında Yer Alan Taşınırlarının Rehnin Kapsamına Dahil Olması
112
10. Şubelerin Ticari İşletme Rehninde Kapsam Dahilinde Sayılıp Sayılmayacakları
112
B. Ticari İşletme Rehninde Rehin Hakkının Alacak Yönünden Kapsamı
113
1. TİTRK Uyarınca Temin Edilen Alacağın Kaynağının “Ticari İşlem” Olması Konusundaki Tartışmalar
113
2. Ticari İşletme Rehninde Teminat Altına Alınan Alacağın Kapsamının Belirlenmesi
115
b. Anapara ve Üst Sınır Rehni Ayrımına Göre Teminat Altına Alınan Alacağın Kapsamı
116
IV. REHİN SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİĞİ
119
B. Rehin Sözleşmesinin Şekli Açıdan Geçerliliği
121
2. Rehin Sözleşmesinin Geçerli Olarak Kurulması İçin Aranan Şartlar
123
a. Rehin Sözleşmesinin Yazılı Olarak Düzenlenmesi
124
b. Rehin Sözleşmesinin Elektronik Ortamda Düzenlenmesi
126
c. Yazılı Şekilde Hazırlanan Sözleşme ile Elektronik Ortamda Hazırlanan Sözleşmenin Geçerliliği (Ek Şekli Zorunluluklar) Noktasındaki Farklılıklar
127
3. Şekil Açısından Uygulanabilecek Diğer Hükümlerin Tespiti
130
a. TTK. m.11/3 Hükmünün Uygulanabilirliği
130
b. Tapu Kanunu m.26 Hükmünün Uygulanabilirliği
131
c. Taraf İradeleri ile Şekil Şartında Değişiklik Yapılması
132
4. Şekil Kurallarına Aykırı Rehin Sözleşmesinin Akıbeti
132
5. Şekle Aykırı Sözleşmenin Ayakta Tutulması
133
a. Şekil Şartına Aykırı Sözleşmenin Geçersizliğini İleri Sürmenin Hakkın Kötüye Kullanımı Yasağı Kapsamında Değerlendirilmesi
133
b. Tahvil Teorisi ile Şekle Aykırılık Nedeniyle Geçerliliği Bulunmayan Rehin Sözleşmesinin Ön Sözleşme Olarak Nitelendirilmesi
134
REHİN SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI
I. GENEL OLARAK TİTRK KAPSAMINDA REHİN SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI
137
II. REHİN SÖZLEŞMESİNDE REHİN VEREN TARAF OLARAK “TTK UYARINCA TACİR KABUL EDİLEN KİŞİLER”İN TESPİTİ
140
1. Gerçek Kişi Tacirin Tespiti
141
a. TTK. m.12/2 Uyarınca Tacir Sayılanlar
143
b. TTK. m.195/5 Hükmü Gereğince Tacir Sayılan Hakim Teşebbüs
143
3. Tacir Gibi Sorumlu Olanlar
145
B. Küçük ve Kısıtlılar
145
C. Ticaret Yapmaktan Men Edilenler
146
1. Ticaret Şirketleri
147
b. Ticaret Şirketlerinin Kuruluş Aşamasında Ticari İşletme Rehni Tesisi
147
2. Dernekler ve Vakıflar
149
3. Kamu Yararına Çalışan Dernekler ile Gelirinin Yarısını Kamu İşlerine Harcayan Vakıfların Tacir Sıfatı
150
4. Kendi Kuruluş Kanunları Gereğince Özel Hukuk Hükümlerine Göre Yönetilmek veya Ticari Şekilde İşletilmek Üzere Kamu Tüzel Kişileri Tarafından Kurulan Kurum ve Kuruluşlar
151
5. Devlet, İl Özel İdaresi, Belediye ile Diğer Kamu Tüzel Kişilerinin Tacir Sıfatı
153
F. Adi Şirketin İşlettiği Ticari İşletmenin Rehninde Rehin Veren Sıfatı
154
G. Ürün Kirası Durumunda Taraf Sıfatı
155
H. Üçüncü Kişinin Rehin Vermesi Durumunda Taraf Sıfatı
156
III. REHİN SÖZLEŞMESİNDE REHİN ALACAKLISI
157
B. Kredi Kuruluşlarının Rehin Alacaklısı Sıfatı
158
1. Genel Olarak Kredi Kavramı
158
2. Rehinli Alacaklı Olabilecek Kredi Kuruluşlarının Tespiti
160
a. Bankacılık Kanunu Uyarınca Faaliyet Gösteren Bankalar ve Finansal Kuruluşlar
160
aa. Kredi Kuruluşu Olarak “Banka”
160
aaa. Bankaların Rehin Alacaklısı Sıfatının Bankacılık Kanunu’ndaki Dayanağı
162
bbb. TİTRK ile Bankacılık Kanunu Açısından Rehin Alacaklısı Olabilecek Banka Türleri Arasındaki Farklılık
164
bb. BankK Uyarınca Faaliyet Gösteren Finansal Kuruluşlar
165
aaa. Finansal Kuruluş Olarak Sigorta Kuruluşları
166
bbb. Finansal Kuruluş Olarak Emeklilik Şirketi
167
ccc. Finansal Kuruluş Olarak Sermaye Piyasası Kurumları
167
ddd. Finansal Kuruluş Olarak Varlık Yönetim Şirketleri
168
eee. Finansal Kuruluş Olarak Finansal Holding Şirketleri
169
b. 6361 Sayılı Kanun Uyarınca Faaliyet Gösteren Finansal Kuruluşlar
169
aa. Finansal Kiralama Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi
170
bb. Faktoring Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi
171
cc. Finansman Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi
172
dd. Tasarruf Finansman Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi
172
c. Kredi ve Kefalet Sağlayan Kamu veya Özel Kurum ve Kuruluşlar
173
bb. Kredi Garanti Fonu
174
cc. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu
175
dd. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)
176
ee. Ticaret ve Sanayi Odaları
176
ff. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)
177
hh. Türkiye Teknolojileri Geliştirme Vakfı (TTGV)
178
ıı. Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi ve Türkiye Varlık Fonu
179
d. Yabancı Kredi Kuruluşları
180
IV. REHİN SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN EHLİYET DURUMU
181
A. Genel Olarak Ehliyet
181
B. Gerçek Kişi Tacirin Fiil Ehliyeti
182
1. Tam Ehliyetli Gerçek Kişi Tacir
183
2. Tam Ehliyetsiz Gerçek Kişi Tacir
183
3. Sınırlı Ehliyetsiz Gerçek Kişi Tacir
184
4. Sınırlı Ehliyetli Gerçek Kişi Tacir
184
C. Tüzel Kişi Tacirin Fiil Ehliyeti
185
1. Tüzel Kişilerin Fiil Ehliyeti Kazanmalarını Sağlayan Zorunlu Organlar
186
2. Anonim Şirketlerde Ticari İşletme Rehni Tesisinde Yetkili Organ ve Ticari İşletme Rehninin Önemli Miktarda Malvarlığı Üzerinde Tasarruf Mahiyetinde Olup Olmadığı
186
a. Yetkili Organın Tespiti
186
b. Ticari İşletme Rehninin Şirket Önemli Miktarda Malvarlığının Toptan Satışı Niteliğinde Sayılıp Sayılmadığı
188
3. Limited Şirketlerde Ticari İşletme Rehni Tesisinde Yetkili Organ
191
4. Kollektif Şirket ve Adi Komandit Şirkette Yetkili Organ
192
5. Kooperatiflerde Yetkili Organ
192
6. Derneklerde Yetkili Organ
193
7. Vakıflarda Yetkili Organ
194
8. Organ Yokluğu Halinin Rehin Hakkı Tesisine Etkisi
194
9. Tüzel Kişilerin Ehliyet Sınırlamaları
195
a. Mülga TTK’da yer alan Ultra Vires ilkesi ve İlkenin Ticari İşletme Rehni Açısından Uygulanması
195
b. TTK ile Ultra Vires İlkesinin Kalkmasının Ticari İşletme Rehni Tesisi Açısından Getirdiği Sonuçlar
196
10. Tasfiye Aşamasında Ehliyet Sınırlaması
199
V. TİCARİ İŞLETMEYİ KONU ALAN REHİN SÖZLEŞMESİNİN TEMSİLCİ ARACILIĞIYLA AKDEDİLMESİ
200
A. Temsil Yetkisinin Verilmesi
202
2. Temsil Yetkisinin Soyutluğu
202
C. Ticari İşletme Rehni Tesisi İçin Özel Yetki Aranıp Aranmayacağı
203
D. Temsil Yetkisinin Kapsamının Belirlenmesinde Güven Esası
205
E. Temsil Yetkisinin Aşılması
206
F. Ticari Temsil Aracılığıyla Ticari İşletme Rehni Sözleşmesi Akdedilmesi
207
G. Şube Temsilcisinin Şube Üzerinde Ticari İşletme Rehni Tesisi
209
VI. ANONİM ŞİRKETİN TACİR OLARAK REHİN ALACAKLISI VE REHİN VEREN OLMASI İHTİMALİNDE İNCELENMESİ GEREKEN ÖZEL DÜZENLEMELER
210
TİCARİ İŞLETME REHNİNİN KURUCU İŞLEMİ: TESCİL
I. REHİNLİ TAŞINIR SİCİLİ
213
A. Resmi Sicil Niteliği
213
B. Sicil’in Merkezi Niteliği ve Sonuçları
214
C. İşlem Esasına Dayalı Olması
215
D. Sicil’in Aleniyetinin Rehin Hakkı ile Sınırlı Olması
215
E. Sicil’e Tescilin Süreye Tabi Olmaması
215
II. TİCARİ İŞLETME ÜZERİNDE REHİN HAKKI TESİSİ İÇİN SİCİL’DE YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER
217
A. Tescil Talebi ve Tescil Talebinin Hukuki Niteliği
217
B. Tescil Talebinde Bulunmaya Yetkili Kişiler
218
C. Rehin Verenin Rehin Sözleşmesini Sicile Tescil Ettirmemesi
218
2. İhtiyati Tedbir Talebi
219
III. REHİN HAKKININ TESCİLİ
220
A. Tescilin Hukuki Niteliği
220
B. Tescilin Sebebe Bağlılığı
221
C. Sicil’e Tescilin Geniş Anlamda/Dar Anlamda Tescil Olup Olmadığının Tespiti
223
IV. SİCİL’E TESCİLİN ETKİSİ
223
A. Kurucu Etki Açısından Sicilin Değerlendirilmesi
223
B. Olumlu/Olumsuz Etki Açısından Sicilin Değerlendirilmesi
224
1. Sicilin Olumlu / Olumsuz Etkisi Kavramı
224
2. Sicil’e Tescilin Olumsuz Etkisi
226
3. Sicil’e Tescilin Olumlu Etkisi
226
C. Sicil’in İyiniyeti Koruyucu Etkisi
228
2. Sicil Açısından İyiniyetli Kişilerin Tespiti
229
D. Ticari İşletme Rehninde Tahsis Şartının Aranacağı Zaman Yönünden Sicil’e Tescilin Önemi
232
E. Tescilin Hukuki Sakatlığı Onarıcı Etkisi
233
V. TİCARİ İŞLETME REHNİNDE “REHİNLİ TAŞINIR SİCİLİ” İLE DİĞER SİCİLLER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ÖNEMİ
234
A. Ticari İşletme Rehninin Diğer Sicillere Bildirimi
234
B. Özel Sicillere Kaydı Gereken Rehinlerin Sicil’e Bildirimi
237
C. Özel Sicillere Kaydı Gerekmeyen Rehinlerin Sicil’e Bildirimi
238
Sonuç ve Kodifikasyon Önerisi
I. TİTRK UYARINCA TİCARİ İŞLETME REHNİ KURULUŞUNA İLİŞKİN TESPİTLERİMİZ
239
II. SİCİLE TESCİL SURETİYLE TAŞINIRLAR, ALACAKLAR VE DİĞER HAKLAR İLE TİCARİ İŞLETME ÜZERİNDE REHİN HAKKI TESİSİNE İLİŞKİN KODİFİKASYON ÖNERİSİ
244
TAŞINIR, ALACAK VE DİĞER HAKLAR İLE TİCARİ İŞLETME ÜZERİNDE SİCİLE TESCİL SURETİYLE REHİN HAKKI KURULMASI HAKKINDA KANUN
246