Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca Ticari İşletme Rehninin Kuruluşu
 Nurdan Balkan  - Kitap
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca

Ticari İşletme Rehninin Kuruluşu

1. Baskı, 
Haziran 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
290
Barkod:
9789750285219
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
470,00
İndirimli (%48):
245,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
01.01.2017 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu (TİTRK), sadece ticari işletmelerin değil, birçok taşınır varlığın teslim edilmeksizin rehin konusu oluşturmasına imkan sağlayan bir düzenlemedir. Ancak hukuki niteliği itibariyle taşınır olarak kabul edilmeyen ticari işletmenin, taşınır varlıkların rehninin esas alındığı
TİTRK'de kapsamlıca düzenlenemediği ilk bakışta görülmektedir. Bununla birlikte TİTRK'de, ticari işletmenin rehnini kolaylaştıran hükümlerin ihdas edilmesi, uygulamada bu rehin türünün tercih edileceğini göstermektedir. Bu kapsamda, rehin karşılığı finansman sağlayacak kişi ve kuruluşların kapsamının genişlemesi, rehin sözleşmesinin şekli konusunda alternatif sunulması, ayrı bir sicil sistemi ve siciller arası işbirliği öngörülmesi ile gerek rehinli alacaklıların gerek üçüncü kişilerin haklarının korunacak olması, ticari işletme rehninde rehin hakkının kapsamının belirlenmesinde sözleşme serbestisi prensibine öncelik verilmesi, bu rehin türünün tercih edilme sebeplerinden bazıları olarak sayılabilir.
TİTRK'nin uygulanmasına yol göstermek amacıyla üç adet ikincil düzenleme çıkarılmıştır. Kitapta; TİTRK, ikincil düzenlemeler ve genel kanun niteliğini haiz TTK, TMK, TBK düzenlemeleri bir bütün olarak değerlendirilmiş, rehin hakkının geçerli olarak tesis edilebilmesi için ilk basamak olan rehin sözleşmesinin esaslı unsurlarının ve rehin hakkının tesisinde son basamak olan tescil mekanizmasının etkilerinin ayrıntılarıyla incelenmesi amaçlanmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Rehin Sözleşmesinin Tarafları ve Geçerliliği
.
Rehin Hakkının Kapsamı ve Tescili
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
17
GİRİŞ
I. SUNUŞ 
19
II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI VE İNCELEME PLANI 
20
III. TEMİNAT HUKUKUNDA TİTRK DÜZENLEMESİNİN AMACI VE ÇALIŞMA KONUSU OLARAK SEÇİLMESİNİN NEDENİ 
21
Birinci Bölüm
TİCARİ İŞLETME REHNİNDE TEMEL KAVRAMLAR
I. TTK’YA GÖRE TİCARİ İŞLETME 
25
A. Ticari İşletmenin Üst Kavramı Olarak “İşletme” 
26
B. Ticari İşletmenin Unsurları 
28
C. Ticari İşletmenin Hukuki Niteliği 
31
D. Malvarlığı Boyutuyla Ticari İşletme 
32
1. Genel Olarak 
32
2. Ticari İşletmenin Maddi Malvarlığı Unsurları 
34
a. Duran Malvarlığı 
34
b. Dönen Malvarlığı 
36
3. Ticari İşletmenin Gayrimaddi Malvarlığı Unsurları 
36
II. TİTRK’E GÖRE TİCARİ İŞLETME 
38
A. Ticari İşletmenin Ticaret Sicili’ne Tescilinin ve Ticaret Sicili’nden Terkininin TİTRK Açısından Anlamı 
38
B. Bir Kişinin Birden Fazla İşletme İşletmesi Halinde Ticari İşletme Rehni Tesisinde Özellik Arz Eden Haller 
40
III. TİCARİ İŞLETME REHNİNİN REHİN HUKUKU İÇİNDEKİ YERİ 
40
A. Rehin Hakkına İlişkin Temel Bilgiler 
40
C. TİTRK’de Hüküm Bulunmayan Hallerde Uygulanacak Rehin Türü 
46
D. Rehin Hukukuna Hâkim Olan İlkelerin Ticari İşletme Rehnine Uygulanması 
47
1. Fer’ilik İlkesi 
47
a. Genel Olarak 
47
b. Fer’ilik İlkesinin Sonuçları 
48
aa. Rehin Hakkının Varlığının Alacağın Varlığına Bağlı Olması 
48
bb. Alacak Hakkının Devri ile Rehin Hakkının Devredilmesi 
49
cc. Borçlunun Tüm Savunma İmkanlarının Kullanılabilmesi 
50
dd. Rehin Hakkının Kapsam Açısından Alacağa Bağlı Olması 
52
c. Teminatın Zaman Yönünden Sınırlanmasında Fer’ilik İlkesi 
52
d. Ferilik İlkesinin İstisnaları 
52
2. Belirlilik İlkesi 
53
a. Güvence Altına Alınan Alacağın Belirli Olması 
54
b. Rehin Konusunun Belirli Olması 
55
3. Öncelik İlkesi 
57
4. Rehin Yükünün (Teminatın) Bölünmezliği İlkesi 
58
5. Aleniyet İlkesi 
59
6. Güvenin Korunması İlkesi 
60
IV. TÜRK HUKUKUNDA TİCARİ İŞLETME REHNİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 
61
A. 1447 sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu 
61
B. 6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu 
64
V. TİCARİ İŞLETME REHNİNİN KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ BENZER HUKUKİ KURUMLARLA BİRLİKTE İNCELENMESİ 
66
A. UNCITRAL Model Law on Secured Transactions 
68
B. Uniform Commercial Code m.9 
70
C. İngiliz Hukukundaki Değişken Rehin (Floating Charge) Uygulamasının Ticari İşletme Rehni Kapsamında İncelenmesi 
73
İkinci Bölüm
TİCARİ İŞLETME REHNİ TESİSİNE YÖNELİK
ZORUNLU HUKUKİ İŞLEMLERİN İLKİ: REHİN SÖZLEŞMESİ
I. TİTRK’E GÖRE REHİN SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE HUKUKİ NİTELENDİRMEYE BAĞLI SONUÇLAR 
77
A. Rehin Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 
77
B. Rehin Sözleşmesinin Hukuki Nitelendirmesine Bağlanan Sonuçlar 
80
1. Tasarruf Yetkisi Açısından 
80
2. Belirlilik İlkesi Açısından 
81
II. REHİN SÖZLEŞMESİNİN DİĞER SÖZLEŞME TÜRLERİ İÇİNDEKİ YERİ 
82
A. Rehin Sözleşmesinin Borç Sözleşmesi Niteliği 
82
B. Rehin Sözleşmesinin Teminat Sözleşmesi Niteliği 
83
C. Rehin Sözleşmesinin İsimli/İsimsiz Sözleşme Niteliği 
87
1. Genel Olarak 
87
2. Rehin Sözleşmesinin İsimli Sözleşme Olduğuna İlişkin Kanaatimiz 
89
D. Rehin Sözleşmesinin Bağımsız Sözleşme Niteliği 
89
III. REHİN HAKKININ KAPSAMI 
91
A. Ticari İşletme Rehninde Rehin Hakkının Konu Yönünden Kapsamının Belirlenmesinde Özellik Gösteren Konular 
91
1. TİTRK’de Rehnin Kapsamına Dahil Olacak Zorunlu Unsurların Belirlenmemesi 
91
2. Ticari İşletme Rehninde Rehne Dâhil Unsurların Sınırlanması 
94
3. Dönen Varlıkların Rehne Dahil Olacağına İlişkin Farklı Görüşler 
96
4. Rehne Dahil Malvarlığı Unsurlarının Tespit Usulü 
99
5. Müstakbel Taşınır Varlıkların Rehnin Kapsamına Dahil Olması 
102
6. İşletmenin Hukuki Getirisinin Rehnin Kapsamına Dahil Olması 
105
a. Genel Olarak 
105
b. Hukuki Getiri (Ürün) Olarak Kira Alacağı 
107
7. Tazminat Ödemelerinin ve Özellikle Sigorta Tazminatının Rehin Hakkının Kapsamına Dahil Olması 
108
8. Ticari İşletme Rehninde Kapsam Dışı Olabilecek Taşınır Varlıklar 
111
9. Ticari İşletmenin Yurt Dışında Yer Alan Taşınırlarının Rehnin Kapsamına Dahil Olması 
112
10. Şubelerin Ticari İşletme Rehninde Kapsam Dahilinde Sayılıp Sayılmayacakları 
112
B. Ticari İşletme Rehninde Rehin Hakkının Alacak Yönünden Kapsamı 
113
1. TİTRK Uyarınca Temin Edilen Alacağın Kaynağının “Ticari İşlem” Olması Konusundaki Tartışmalar 
113
2. Ticari İşletme Rehninde Teminat Altına Alınan Alacağın Kapsamının Belirlenmesi 
115
a. Genel Olarak 
115
b. Anapara ve Üst Sınır Rehni Ayrımına Göre Teminat Altına Alınan Alacağın Kapsamı 
116
IV. REHİN SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİĞİ 
119
A. Genel Olarak 
119
B. Rehin Sözleşmesinin Şekli Açıdan Geçerliliği 
121
1. Genel Olarak 
121
2. Rehin Sözleşmesinin Geçerli Olarak Kurulması İçin Aranan Şartlar 
123
a. Rehin Sözleşmesinin Yazılı Olarak Düzenlenmesi 
124
b. Rehin Sözleşmesinin Elektronik Ortamda Düzenlenmesi 
126
c. Yazılı Şekilde Hazırlanan Sözleşme ile Elektronik Ortamda Hazırlanan Sözleşmenin Geçerliliği (Ek Şekli Zorunluluklar) Noktasındaki Farklılıklar 
127
3. Şekil Açısından Uygulanabilecek Diğer Hükümlerin Tespiti 
130
a. TTK. m.11/3 Hükmünün Uygulanabilirliği 
130
b. Tapu Kanunu m.26 Hükmünün Uygulanabilirliği 
131
c. Taraf İradeleri ile Şekil Şartında Değişiklik Yapılması 
132
4. Şekil Kurallarına Aykırı Rehin Sözleşmesinin Akıbeti 
132
5. Şekle Aykırı Sözleşmenin Ayakta Tutulması 
133
a. Şekil Şartına Aykırı Sözleşmenin Geçersizliğini İleri Sürmenin Hakkın Kötüye Kullanımı Yasağı Kapsamında Değerlendirilmesi 
133
b. Tahvil Teorisi ile Şekle Aykırılık Nedeniyle Geçerliliği Bulunmayan Rehin Sözleşmesinin Ön Sözleşme Olarak Nitelendirilmesi 
134
Üçüncü Bölüm
REHİN SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI
I. GENEL OLARAK TİTRK KAPSAMINDA REHİN SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI 
137
II. REHİN SÖZLEŞMESİNDE REHİN VEREN TARAF OLARAK “TTK UYARINCA TACİR KABUL EDİLEN KİŞİLER”İN TESPİTİ 
140
A. Gerçek Kişi Tacir 
141
1. Gerçek Kişi Tacirin Tespiti 
141
2. Tacir Sayılanlar 
143
a. TTK. m.12/2 Uyarınca Tacir Sayılanlar 
143
b. TTK. m.195/5 Hükmü Gereğince Tacir Sayılan Hakim Teşebbüs 
143
3. Tacir Gibi Sorumlu Olanlar 
145
B. Küçük ve Kısıtlılar 
145
C. Ticaret Yapmaktan Men Edilenler 
146
D. Tüzel Kişi Tacir 
146
1. Ticaret Şirketleri 
147
a. Genel Olarak 
147
b. Ticaret Şirketlerinin Kuruluş Aşamasında Ticari İşletme Rehni Tesisi 
147
2. Dernekler ve Vakıflar 
149
3. Kamu Yararına Çalışan Dernekler ile Gelirinin Yarısını Kamu İşlerine Harcayan Vakıfların Tacir Sıfatı 
150
4. Kendi Kuruluş Kanunları Gereğince Özel Hukuk Hükümlerine Göre Yönetilmek veya Ticari Şekilde İşletilmek Üzere Kamu Tüzel Kişileri Tarafından Kurulan Kurum ve Kuruluşlar 
151
5. Devlet, İl Özel İdaresi, Belediye ile Diğer Kamu Tüzel Kişilerinin Tacir Sıfatı 
153
E. Donatma İştiraki 
153
F. Adi Şirketin İşlettiği Ticari İşletmenin Rehninde Rehin Veren Sıfatı 
154
G. Ürün Kirası Durumunda Taraf Sıfatı 
155
H. Üçüncü Kişinin Rehin Vermesi Durumunda Taraf Sıfatı 
156
III. REHİN SÖZLEŞMESİNDE REHİN ALACAKLISI 
157
A. Genel Olarak 
157
B. Kredi Kuruluşlarının Rehin Alacaklısı Sıfatı 
158
1. Genel Olarak Kredi Kavramı 
158
2. Rehinli Alacaklı Olabilecek Kredi Kuruluşlarının Tespiti 
160
a. Bankacılık Kanunu Uyarınca Faaliyet Gösteren Bankalar ve Finansal Kuruluşlar 
160
aa. Kredi Kuruluşu Olarak “Banka” 
160
aaa. Bankaların Rehin Alacaklısı Sıfatının Bankacılık Kanunu’ndaki Dayanağı 
162
bbb. TİTRK ile Bankacılık Kanunu Açısından Rehin Alacaklısı Olabilecek Banka Türleri Arasındaki Farklılık 
164
bb. BankK Uyarınca Faaliyet Gösteren Finansal Kuruluşlar 
165
aaa. Finansal Kuruluş Olarak Sigorta Kuruluşları 
166
bbb. Finansal Kuruluş Olarak Emeklilik Şirketi 
167
ccc. Finansal Kuruluş Olarak Sermaye Piyasası Kurumları 
167
ddd. Finansal Kuruluş Olarak Varlık Yönetim Şirketleri 
168
eee. Finansal Kuruluş Olarak Finansal Holding Şirketleri 
169
b. 6361 Sayılı Kanun Uyarınca Faaliyet Gösteren Finansal Kuruluşlar 
169
aa. Finansal Kiralama Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi 
170
bb. Faktoring Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi 
171
cc. Finansman Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi 
172
dd. Tasarruf Finansman Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi 
172
c. Kredi ve Kefalet Sağlayan Kamu veya Özel Kurum ve Kuruluşlar 
173
aa. KOSGEB 
174
bb. Kredi Garanti Fonu 
174
cc. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 
175
dd. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 
176
ee. Ticaret ve Sanayi Odaları 
176
ff. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) 
177
gg. Kooperatifler 
177
hh. Türkiye Teknolojileri Geliştirme Vakfı (TTGV) 
178
ıı. Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi ve Türkiye Varlık Fonu 
179
d. Yabancı Kredi Kuruluşları 
180
IV. REHİN SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN EHLİYET DURUMU 
181
A. Genel Olarak Ehliyet 
181
B. Gerçek Kişi Tacirin Fiil Ehliyeti 
182
1. Tam Ehliyetli Gerçek Kişi Tacir 
183
2. Tam Ehliyetsiz Gerçek Kişi Tacir 
183
3. Sınırlı Ehliyetsiz Gerçek Kişi Tacir 
184
4. Sınırlı Ehliyetli Gerçek Kişi Tacir 
184
C. Tüzel Kişi Tacirin Fiil Ehliyeti 
185
1. Tüzel Kişilerin Fiil Ehliyeti Kazanmalarını Sağlayan Zorunlu Organlar 
186
2. Anonim Şirketlerde Ticari İşletme Rehni Tesisinde Yetkili Organ ve Ticari İşletme Rehninin Önemli Miktarda Malvarlığı Üzerinde Tasarruf Mahiyetinde Olup Olmadığı 
186
a. Yetkili Organın Tespiti 
186
b. Ticari İşletme Rehninin Şirket Önemli Miktarda Malvarlığının Toptan Satışı Niteliğinde Sayılıp Sayılmadığı 
188
3. Limited Şirketlerde Ticari İşletme Rehni Tesisinde Yetkili Organ 
191
4. Kollektif Şirket ve Adi Komandit Şirkette Yetkili Organ 
192
5. Kooperatiflerde Yetkili Organ 
192
6. Derneklerde Yetkili Organ 
193
7. Vakıflarda Yetkili Organ 
194
8. Organ Yokluğu Halinin Rehin Hakkı Tesisine Etkisi 
194
9. Tüzel Kişilerin Ehliyet Sınırlamaları 
195
a. Mülga TTK’da yer alan Ultra Vires ilkesi ve İlkenin Ticari İşletme Rehni Açısından Uygulanması 
195
b. TTK ile Ultra Vires İlkesinin Kalkmasının Ticari İşletme Rehni Tesisi Açısından Getirdiği Sonuçlar 
196
10. Tasfiye Aşamasında Ehliyet Sınırlaması 
199
V. TİCARİ İŞLETMEYİ KONU ALAN REHİN SÖZLEŞMESİNİN TEMSİLCİ ARACILIĞIYLA AKDEDİLMESİ 
200
A. Temsil Yetkisinin Verilmesi 
202
1. Genel Olarak 
202
2. Temsil Yetkisinin Soyutluğu 
202
B. Temsilin Şekli 
203
C. Ticari İşletme Rehni Tesisi İçin Özel Yetki Aranıp Aranmayacağı 
203
D. Temsil Yetkisinin Kapsamının Belirlenmesinde Güven Esası 
205
E. Temsil Yetkisinin Aşılması 
206
F. Ticari Temsil Aracılığıyla Ticari İşletme Rehni Sözleşmesi Akdedilmesi 
207
1. Ticari Vekil 
207
2. Ticari Temsilci 
208
G. Şube Temsilcisinin Şube Üzerinde Ticari İşletme Rehni Tesisi 
209
VI. ANONİM ŞİRKETİN TACİR OLARAK REHİN ALACAKLISI VE REHİN VEREN OLMASI İHTİMALİNDE İNCELENMESİ GEREKEN ÖZEL DÜZENLEMELER 
210
Dördüncü Bölüm
TİCARİ İŞLETME REHNİNİN KURUCU İŞLEMİ: TESCİL
I. REHİNLİ TAŞINIR SİCİLİ 
213
A. Resmi Sicil Niteliği 
213
B. Sicil’in Merkezi Niteliği ve Sonuçları 
214
C. İşlem Esasına Dayalı Olması 
215
D. Sicil’in Aleniyetinin Rehin Hakkı ile Sınırlı Olması 
215
E. Sicil’e Tescilin Süreye Tabi Olmaması 
215
II. TİCARİ İŞLETME ÜZERİNDE REHİN HAKKI TESİSİ İÇİN SİCİL’DE YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER 
217
A. Tescil Talebi ve Tescil Talebinin Hukuki Niteliği 
217
B. Tescil Talebinde Bulunmaya Yetkili Kişiler 
218
C. Rehin Verenin Rehin Sözleşmesini Sicile Tescil Ettirmemesi 
218
1. İfa Davası 
218
2. İhtiyati Tedbir Talebi 
219
III. REHİN HAKKININ TESCİLİ 
220
A. Tescilin Hukuki Niteliği 
220
B. Tescilin Sebebe Bağlılığı 
221
C. Sicil’e Tescilin Geniş Anlamda/Dar Anlamda Tescil Olup Olmadığının Tespiti 
223
IV. SİCİL’E TESCİLİN ETKİSİ 
223
A. Kurucu Etki Açısından Sicilin Değerlendirilmesi 
223
B. Olumlu/Olumsuz Etki Açısından Sicilin Değerlendirilmesi 
224
1. Sicilin Olumlu / Olumsuz Etkisi Kavramı 
224
2. Sicil’e Tescilin Olumsuz Etkisi 
226
3. Sicil’e Tescilin Olumlu Etkisi 
226
C. Sicil’in İyiniyeti Koruyucu Etkisi 
228
1. Genel Olarak 
228
2. Sicil Açısından İyiniyetli Kişilerin Tespiti 
229
D. Ticari İşletme Rehninde Tahsis Şartının Aranacağı Zaman Yönünden Sicil’e Tescilin Önemi 
232
E. Tescilin Hukuki Sakatlığı Onarıcı Etkisi 
233
V. TİCARİ İŞLETME REHNİNDE “REHİNLİ TAŞINIR SİCİLİ” İLE DİĞER SİCİLLER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ÖNEMİ 
234
A. Ticari İşletme Rehninin Diğer Sicillere Bildirimi 
234
B. Özel Sicillere Kaydı Gereken Rehinlerin Sicil’e Bildirimi 
237
C. Özel Sicillere Kaydı Gerekmeyen Rehinlerin Sicil’e Bildirimi 
238
Sonuç ve Kodifikasyon Önerisi
I. TİTRK UYARINCA TİCARİ İŞLETME REHNİ KURULUŞUNA İLİŞKİN TESPİTLERİMİZ 
239
II. SİCİLE TESCİL SURETİYLE TAŞINIRLAR, ALACAKLAR VE DİĞER HAKLAR İLE TİCARİ İŞLETME ÜZERİNDE REHİN HAKKI TESİSİNE İLİŞKİN KODİFİKASYON ÖNERİSİ 
244
TAŞINIR, ALACAK VE DİĞER HAKLAR İLE TİCARİ İŞLETME ÜZERİNDE SİCİLE TESCİL SURETİYLE REHİN HAKKI KURULMASI HAKKINDA KANUN 
246
Kaynakça 
255
Kavramlar Dizini 
289