Osmanlı Modernleşmesi Bağlamında Yeni Osmanlılar Hareketinin Devlet ve Hukuk Anlayışı Elif Özdemir  - Kitap
Osmanlı Modernleşmesi Bağlamında

Yeni Osmanlılar Hareketinin Devlet ve Hukuk Anlayışı

1. Baskı, 
Nisan 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
319
Barkod:
9786253772291
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
590,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu çalışmada, meşrutiyete giden süreçte yazdıklarıyla Osmanlı efkâr-ı umumiyesini şekillendiren hem kendi dönemlerine hem de sonraki nesillere önemli tesirlerde bulunan Yeni Osmanlılar hareketi ve bu hareketin önde gelenleri olan Namık Kemal, Ziya Paşa ve Ali Suavi gibi münevverlerin devlet ve hukuk görüşleri konu edilmektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Osmanlı Modernleşme Sürecinde Reform Hareketleri ve Yaşanan Zihinsel Dönüşüm
.
Yeni Osmanlılar Hareketinin Doğuşu ve Tarihsel Gelişimi
.
Yeni Osmanlılar Hareketinin Devlet ve Hukuk Anlayışı
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
7
İÇİNDEKİLER 
9
KISALTMALAR 
15
GİRİŞ 
17
BİRİNCİ BÖLÜM
OSMANLI MODERNLEŞME SÜRECİNDE REFORM HAREKETLERİ
VE YAŞANAN ZİHİNSEL DÖNÜŞÜM
I. TANZİMAT ÖNCESİ REFORM HAREKETLERİ 
21
A. 17. ve 18. Yüzyılda Osmanlı’nın İçinde Bulunduğu Genel Durum 
21
B. İlk Yenileşme ve Batılılaşma Adımları 
25
C. Sultan III. Selim Dönemi 
28
D. Sultan II. Mahmud Dönemi 
30
1. Sultan II. Mahmud’un Tahta Geçişi ve Ayanlarla İttifak Yapması
(Sened–i İttifak) 
30
2. Merkezi Otoritenin Sağlamlaştırılması 
32
3. Yeniçeri Ocağı’nın Kaldırılması 
33
E. Tanzimat Öncesi Dönem Reformlarına Genel Bakış 
35
F. Tanzimat Öncesi Reform Hareketlerinde Zihinsel Dönüşüm ve Kültürel
Faaliyetler 
39
2. Matbaanın Yeniden İşlerlik Kazanması ve Çıkarılan İlk Gazeteler 
40
3. Batı Medeniyetine Dair Yeni Fikirlerin Ortaya Çıkışı 
41
II. TANZİMAT DÖNEMİ REFORM HAREKETLERİ 
43
A. Gülhane Hatt–ı Hümayunu’nun İlanını Hazırlayan Şartlar 
43
B. Gülhane Hatt–ı Hümayunu’nun İlanı 
45
1. Gülhane Hatt–ı Hümayunu’nun Şekli ve Niteliği 
46
2. Gülhane Hatt–ı Hümayunu’nun İçeriği 
47
C. Gülhane Hatt–ı Hümayunu ile Başlayan Tanzimat Dönemi 
49
1. Tanzimat ve Gülhane Hatt–ı Hümayunu 
49
2. Tanzimat Kadrosu 
50
3. Kırım Savaşı ve Islahat Fermanı’nın İlanı 
52
4. Tanzimat Dönemi’nde Kanunlaştırma Hareketi 
53
5. Tanzimat Dönemi’nde Devlet Teşkilatı 
55
6. Parlamento Geleneğine Doğru: Deneyimler ve Birikimler 
56
D. Tanzimat Dönemi’nde Osmanlı Aydınının Geçirdiği Zihinsel Dönüşüm 
58
E. Tanzimat Döneminin Başarısızlıkları ve Dönem Hakkında Genel
Değerlendirme 
65
İKİNCİ BÖLÜM
YENİ OSMANLILAR HAREKETİNİN DOĞUŞU VE TARİHSEL GELİŞİMİ
I. 1860 –1876 YILLARI ARASINDA OSMANLI DEVLETİNİN GENEL DURUMU 
69
A. Şark Meselesinin Gölgesinde Osmanlı Devleti 
69
B. Sultan Abdülaziz Devri’ne Genel Bakış (1861–1876) 
71
C. Bâb–ı Âli Yönetimi’ne Yönelik Muhalif Hareketlerin Başlaması: Kuleli
Vakası (1859) 
72
II. YENİ OSMANLILAR HAREKETİNİN DOĞUŞU 
75
A. Yeni Osmanlılar Hareketine Hayat Veren Neslin Yetişmesi 
75
B. Hareketin İsmi ve Ortaya Çıktığı Tarih Hakkındaki Tartışmalar 
77
1. Hareketin İsmi Üzerine 
77
2. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin Kuruluş Tarihi Hakkındaki Tartışmalar 
79
C. Yeni Osmanlılar Hareketinin Önde Gelen Şahsiyetleri 
81
III. YENİ OSMANLILAR HAREKETİNİN BAŞLANGIÇ DÖNEMİ 
86
A. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin Öncülü: İttifâk–ı Hamiyyet yahut Meslek
Cemiyeti (1865–1867) 
86
1. Cemiyet ile İlgili Temel Olarak Ele Alınan Kaynaklar 
86
2. Cemiyet’in Kuruluşu 
87
3. Cemiyet’in Açığa Çıkması ve Yapılan Yargılamalar 
89
B. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin Hamisi: Mustafa Fazıl Paşa 
94
1. Mustafa Fazıl Paşa’nın Nord Gazetesine Verdiği Cevap 
96
2. Mustafa Fazıl Paşa’nın Sultan Abdülaziz’e Mektubu 
98
C. Muhbir ve Tasvir–i Efkâr Gazeteleri 
99
1. Dönemin Önemli Gelişmeleri ve Osmanlı Kamuoyunun Durumu 
99
2. Muhbir ve Tasvir–i Efkâr Gazetesinin Kapatılması 
101
3. Namık Kemal, Ziya Paşa ve Ali Suavi’nin Sürgün Edilmesi ve
Mustafa Fazıl Paşa’nın Daveti 
104
IV. YENİ OSMANLILAR HAREKETİNİN BİRİNCİ EVRESİ: AVRUPA YILLARI
(1867 – 1870) 
105
A. Sultan Abdülaziz’in Avrupa’ya Seyahati ve Yeni Osmanlılar 
105
B. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin Kurulması 
107
C. Mustafa Fazıl Paşa’nın İstanbul’a Dönüşü ve Muhbir Gazetesi 
107
1. Genel Açıklamalar 
107
2. Cemiyetin Resmi Yayın Organı: Muhbir Gazetesi (1867–1868) 
108
D. Hürriyet Gazetesi (1868–1870) 
111
1. Genel Bilgiler 
111
2. Hürriyet Gazetesinin Hususiyetleri 
112
E. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin Dağılma Sürecine Girmesi 
113
1. Mısır’da Yaşanan Yeni Gelişmeler 
113
2. Cemiyet Üyeleri Arasında Çıkan Uyuşmazlıklar ve Ayrılıklar 
114
3. Ziya Paşa’nın Hidiv İsmail Paşa’dan Maddi Destek Alması ve
Hürriyet Gazetesinin İkinci Evresi (1869–1870) 
118
F. Yeni Osmanlılar Tarafından Çıkarılan Diğer Gazeteler 
119
1. İttihâd Gazetesi 
119
2. İnkılâb Gazetesi 
120
G. Yeni Osmanlıların Avrupa’daki Son Yılları 
121
V. YENİ OSMANLILAR CEMİYETİ’NİN İKİNCİ EVRESİ: İSTANBUL YILLARI
(1872 – 1876) 
122
A. Namık Kemal’in İstanbul’a Dönüşü 
122
B. Âli Paşa’nın Vefatı ve Mahmud Nedim Paşa’nın Sadareti 
123
C. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin Yeniden Canlanışı ve İbret Gazetesi 
125
D. Bâb–ı Âli’nin Basın ve Yayın Hayatına Yönelik Baskı ve Sansürleri 
126
1. İbret Gazetesinin Tatil Edilmesi ve Yeni Osmanlıların İlk Sürgünü 
126
2. Yeni Osmanlıların İkinci Kez Sürgün Edilmelerine Yol Açan Olaylar:
Diyojen Dergisi ile İbret Gazetesinin Sürekli Olarak Kapatılması ve
Vatan yahut Silistre Piyesi 
128
VI. YENİ OSMANLILAR HAREKETİ’NİN ÜÇÜNCÜ EVRESİ: KÂNÛN–I ESASİ SÜRECİ
(1876 – 1877) 
131
A. Birinci Meşrutiyete Doğru: Sultan Abdülaziz Devrinin Son Yılları 
131
1. Dünya Siyasetinde Değişen Dengeler 
131
2. 1876 Darbesini Hazırlayan Krizler 
133
B. 30 Mayıs 1876 Darbesi: Sultan Abdülaziz’in Tahttan İndirilmesi ve V.
Murad’ın Tahta Geçmesi 
135
1. 30 Mayıs 1876 Darbesine Genel Bir Bakış 
135
2. Darbe Kadrosundaki Paşaların Arasında Çıkan Anlaşmazlıklar:
Meşrutiyet Tartışmaları 
136
3. Sâbık Sultan Abdülaziz’in Vefatı ve Sultan V. Murad Döneminin
Sonu 
138
a) Abdülaziz’in Şüpheli Vefatı ve Çerkes Hasan Vakası 
138
b) Sultan II. Abdülhamid’in Tahta Geçmesi 
139
C. 1876 Kânûn–ı Esâsî’sinin İlan Edilmesi Süreci 
140
1. Anayasa Hazırlık Çalışmaları 
142
a) Anayasa Komisyonu (Cemiyet–i Mahsusa) Çalışmaları 
142
b) Kânûn–ı Esâsî Hazırlık Çalışmalarında Yeni Osmanlılar 
146
2. Kânûn–ı Esâsî’nin İlanı (23 Aralık 1876) ve Tersane Konferansı 
148
3. Kânûn–ı Esâsî’nin Temel Hususiyetleri ve Yeni Osmanlıların Tesiri
Hakkında Doktrinde Yer Alan Değerlendirmeler 
150
D. Yeni Osmanlıların Tasfiyesi ve Akıbeti 
154
1. Yeni Osmanlıların İstanbul’dan Uzaklaştırılmaları ve Akıbetleri 
154
2. Midhat Paşa’nın Sadaretten Azli ve Sürgünü 
157
3. Ali Suavi’nin Akıbeti 
159
a) Ali Suavi’nin İstanbul’daki Son Yılları 
159
b) Çırağan Vakası (1878) 
160
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YENİ OSMANLILAR HAREKETİNİN DEVLET VE HUKUK ANLAYIŞI
I. YENİ OSMANLILARIN SİYASİ VE HUKUKİ FİKİRLERİNE GENEL BİR BAKIŞ 
163
A. Yeni Osmanlılar Hareketinin Ortaya Çıkış Sebebi ve Temel Nitelikleri 
163
B. Yeni Osmanlıların Hususiyetleri 
165
C. Yeni Osmanlı “Hissiyatı”: Maziye Duyulan Özlem ve Geleceğe Yönelik
Umutlar 
168
D. Yeni Osmanlılara Göre Osmanlı Devleti’nin Kurtuluş Reçetesi 
171
E. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin Temel Programı 
173
II. YENİ OSMANLILARDA DEVLET VE HUKUK DÜŞÜNCESİ 
176
A. Namık Kemal’in Devlet ve Hukuk Anlayışı 
176
1. Namık Kemal’in Devlet Anlayışı 
176
a) Devletin Kökeni ve Siyasi Hâkimiyetin Kaynağı 
177
b) Namık Kemal’e Göre Devletin Dayandığı Esaslar 
183
(1) Genel Bakış 
183
(2) Sınırlı İktidar Anlayışı ve Kuvvetler Ayrılığı 
184
(3) Zulme Karşı Direnme Hakkı Üzerine Namık Kemal’in
Düşünceleri 
186
(4) İslam Hukukuna Bağlılık (Şer’i Hukuka Riayet) 
187
(5) Namık Kemal’e Göre İdeal Devlet Mekanizması 
189
(a) Genel Bakış 
189
(b) Temel Meclisler 
190
(i) Meclis–i Şûrâ–yı Ümmet 
190
(ii) Meclis–i Şûrâ–yı Devlet 
194
(iii) Senato 
195
(c) Padişah ve Vükelâ 
196
c) Namık Kemal’de Hürriyet Fikri ve Hürriyet–İktidar İlişkisi 
199
d) Hukuk Önünde Eşitlik (Müsâvât) 
201
2. Namık Kemal’in Hukuk Anlayışı 
202
a) Genel Bakış 
202
b) Namık Kemal’e Göre Hukukun Tanımı ve Mahiyeti 
203
c) Hukukun Tasnifi 
206
d) Hak ve Adalet Düşüncesi 
208
e) İslam Hukuku (Fıkıh) ve Kanunlaştırma Hareketi Üzerine 
212
B. Ziya Paşa’nın Devlet ve Hukuk Anlayışı 
216
1. Ziya Paşa’nın Devlet Anlayışı 
216
a) Genel Bakış 
216
b) Devletin Kökeni ve Siyasi Hâkimiyetin (Egemenlik) Kaynağı 
218
c) Ziya Paşa’ya Göre Osmanlı Devleti’nin Gerilemesinin Nedenleri
ve Tanzimat’ın Etkisi 
220
d) Ziya Paşa’ya Göre Devletin Kurtuluş Reçetesi: Usûl–i Meşveret 
226
e) Ziya Paşa’nın Hürriyet Anlayışı 
229
2. Ziya Paşa’nın Hukuk ve Yargı Üzerine Düşünceleri 
230
C. Ali Suavi’nin Devlet ve Hukuk Anlayışı 
232
1. Ali Suavi’nin Devlet Anlayışı 
232
a) Genel Bakış 
232
b) Ali Suavi’nin Bâb–ı Âli Hükümetine Yönelik Eleştirileri 
233
c) Devlet, Siyasi Hâkimiyet ve Hükümet 
236
d) Kuvvetler Birliği ve Anayasanın Üstünlüğü Fikri 
237
e) Hilafet ve Devlet Başkanlığı 
238
f) Zulme Karşı Direniş ve İsyan 
240
g) Usûl–i Meşveret Üzerine Düşünceleri 
241
h) Hukuk Önünde Eşitlik (Müsâvât) 
243
2. Ali Suavi’de Hukuk ve Yargı Teşkilatına Dair Düşünceleri 
244
3. Ali Suavi’nin Ele Aldığı Diğer Meseleler 
249
D. Mehmed Bey’in Devlet ve Hukuk Anlayışı 
251
1. Genel Bakış 
251
2. Mehmed Bey’in Siyasi ve Hukuki Fikirleri 
251
E. Mustafa Fazıl Paşa’nın Siyasi ve Hukuki Fikirleri 
254
F. Yeni Osmanlılar ve Çağdaşları: Devlet ve Hukuk Anlayışlarında
Benzerlikler ve Ayrılıklar 
259
1. İbrahim Şinasi (1826–1871) 
261
2. Ahmed Midhat Paşa (1822–1884) 
265
3. Tunuslu Hayreddin Paşa (1822/23–1890) 
268
a) Tunuslu Hayreddin Paşa’nın Devlet ve Hukuk Düşüncesine Kısa
Bir Bakış 
268
b) Tunuslu Hayreddin Paşa ve Yeni Osmanlılar Arasında Fikri
Mukayese 
274
G. Yeni Osmanlılar Hareketine Yönelik Başlıca Eleştiriler ve Hareketin
Sonraki Nesillere Olan Etkisi 
277
SONUÇ 
283
KAYNAKÇA 
291
EKLER 
313