SSCB Türkiye İlişkileri

SSCB-Tür­ki­ye iliş­ki­le­rin­de 70’li yıl­la­rın so­nun­dan iti­ba­ren ye­ni­den ge­ri­le­me or­ta­ya çık­tı. Bu­na yol açan fak­tör­ler ne­ler­di? Af­ga­nis­tan’a Sov­yet as­ke­ri mü­da­ha­le­si kar­şı­lık­lı iliş­ki­le­re na­sıl et­ki et­ti? Mev­cut du­ru­ma ni­çin ye­ni so­ğuk sa­vaş de­ni­li­yor? Yo­lun­da ol­ma­yan Sov­yet-Türk iliş­ki­le­ri­nin ka­rak­te­ris­tik yön­le­ri ne­ler­di? Kıb­rıs prob­le­mi kar­şı­lık­lı iliş­ki­le­re na­sıl et­ki et­ti?

SSCB Ka­ra­de­niz bo­ğaz­la­rı ko­nu­su­nu ne­den ye­ni­den gün­de­me ge­tir­di? 12 Ey­lül 1980 dar­be­si kar­şı­lık­lı iliş­ki­le­re na­sıl et­ki et­ti? Ta­raf­lar bir­bir­le­ri­ne kar­şı giz­li sa­va­şı na­sıl yü­rü­tü­yor­lar­dı? Bul­ga­ris­tan Sov­yet-Türk iliş­ki­le­ri­ne na­sıl et­ki edi­yor­du? Er­me­nis­tan SSC li­der­le­ri mer­kez kar­şı­sın­da ta­rih­te hiç­bir za­man ol­ma­yan uy­dur­ma “Er­me­ni soy­kı­rı­mı” ve Azer­bay­can’a kar­şı asıl­sız top­rak id­di­ala­rı­nı na­sıl ile­ri sü­rü­yor­lar­dı? Bun­la­rın ara­sın­da iliş­ki var mıy­dı? Sov­yet li­der­le­ri­nin bu asıl­sız id­di­ala­ra yak­la­şı­mı ne idi? Meh­met Ali Ağ­ca’nın Pa­pa II. John Pa­ul’e kar­şı sui­kast ger­çek­leş­tir­me­si Sov­yet-Türk iliş­ki­le­rin­de gün­de­me gel­di mi? Kör­fez kri­zi Sov­yet-Türk iliş­ki­le­ri­ne na­sıl et­ki et­ti? İki ül­ke­nin ya­kın­laş­ma­sın­da Azer­bay­can han­gi ro­lü oy­nu­yor­du? Sov­yet li­de­ri Mi­ha­il Gor­ba­çov Sov­yet Türk cum­hu­ri­yet­le­ri­nin li­der­le­ri­ne ni­ye gü­ven­mi­yor­du?

Bu ve baş­ka so­ru­la­ra Azer­bay­can, Rus­ya, Tür­ki­ye, Gür­cis­tan ar­şiv­le­rin­de uzun yıl­lar­ca “çok giz­li”, “giz­li” ve “hiz­me­te özel” damga­la­rı ile ko­ru­nan bel­ge­le­ri­ne, ABD Dı­şiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı­’nın ve Mer­ke­zî İs­tih­ba­rat İda­re­si­nin ba­sı­lı bel­ge­le­ri­ne, Er­me­nis­tan kay­nak­la­rı­na da­ya­lı ola­rak ya­zıl­mış mo­nog­ra­fi­de ce­vap ve­ri­li­yor. Ya­rar­la­nıl­mış olan kay­nak ve eser­le­rin ne­re­de ise ta­ma­mı bi­lim dün­ya­sı­nın dik­ka­ti­ne ilk kez su­nu­lu­yor.